TÀI LIỆU THAM KHẢO tìm HIỂU và PHÊ PHÁN các QUAN điểm SAI TRÁI, TRÀO LƯU PHI MÁC XÍT đối với ĐẢNG CỘNG sản VIỆT NAM và CÁCH MẠNG VIỆT NAM

Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

MỞ ĐẦU
1, Lý do và tính cấp thiết của đề tài
Từ Đại hội X của Đảng đến nay, tình hình đất nước diễn biến khá
phức tạp trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội, phần nào tác động đến tư
tưởng của cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân. Bên cạnh dòng tư
tưởng chủ đạo là ý thức độc lập dân tộc cao, ý chí tự lực tự cường, kiên trì
xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ, văn minh theo định hướng xã hội
chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, tình hình đang
tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn, làm cho cuộc đấu tranh ý thức hệ ở nước ta
những năm gần đây trở nên ngày càng phức tạp. Các thế lực thù địch với chủ
nghĩa xã hội tấn công vào Việt Nam từ nhiều phía, trong đó nổi lên hai xu
hướng chính: Một là: Các thế lực thù địch với chủ nghĩa xã hội đẩy mạnh
“diễn biến hòa bình” ngày càng quyết liệt về cường độ; toàn diện về nội
dung; đa dạng về phương pháp để tấn công vào Việt Nam nhằm xóa bỏ nền
tảng tư tưởng của Đảng ta - chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đi
đến làm suy yếu và thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng, xóa bỏ chế độ xã hội
chủ nghĩa, đưa nước ta theo con đường khác với con đường xã hội chủ
nghĩa. Chúng ra sức phủ nhận, xuyên tạc lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học,
cho rằng chủ nghĩa Mác – Lênin không còn phù hợp với con đường phát
triển của Việt Nam vì học thuyết này đã bị thất bại ở Đông Âu và Liên Xô…
Hai là: các hoạt động “tự diễn biến”, với xu hướng ngày càng phức tạp.
Một bộ phận suy thoái về tư tưởng chính trị, phai nhạt chủ nghĩa, phai
nhạt lý tưởng cách mạng. Đây là kết quả của sự “tự diễn biến” dưới sự tác
động của nhiều yếu tố khác nhau.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Trên các phương tiện thông tin đại chúng trong và ngoài nước, nhất là trên
mạng internet đã xuất hiện những bài viết, trả lời phỏng vấn thể hiện sự “tự
diễn biến” về tư tưởng, công khai xét lại chủ nghĩa Mác-Lênin, hùa với
những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch tạo nên những bi quan,
hoang mang nghi vấn trong tư tưởng của cán bộ, đảng viên, gây chia rẽ nội
bộ làm yếu sức đề kháng, tạo cơ sở cho sự xâm nhập dễ dàng của chiến lược
“diễn biến hòa bình” ...
Trước tình hình trên đây, một nhiệm vụ cấp bách được đặt ra cho công
tác tư tưởng, lý luận trong thời kỳ mới là phải tăng cường tính thống nhất tư
tưởng trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, ngăn chặn, đẩy lùi những
nhân tố “tự diễn biến”, góp phần tích cực vào việc thực hiện nhiệm vụ bảo
nền tảng tư tưởng của Đảng, mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
của đất nước trong tình hình mới.
Do vậy, việc nghiên cứu và tìm hiểu “các tư tưởng sai trái và thù địch
ở nước ta” trở thành vấn đề hết sức cấp bách và quan trọng trong cả lý luận
và thực tiễn góp phần đấu tranh, phê phán và làm sáng tỏ sự vận dụng đúng
đắn và sáng tạo chủ nghĩa Mác –Lênnin của đảng cộng sản Việt Nam trong
giai đoạn tình hình thế giới và trong nước có nhiều biến động hiện nay.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, là sinh viên
chuyên nghành chủ nghĩa xã hội khoa học, việc nghiên cứu cuộc đấu tranh
của chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung cũng như vấn đề “tìm hiểu và phê
phán các tư tưởng sai trái và thù địch hiện nay” vừa củng cố kiến thức cơ
bản đã học và tích luỹ tri thức cần thiết phục vụ cho công tác tuyên truyền
cũng như công tác giảng dậy sau này, tác giả đã chọn đề tài: “Tìm hiểu và

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

phê phán các tư tưởng sai trái, thù địch đối với Đảng cộng sản việt Nam và
cách mạng Việt Nam” Làm đề tài tiểu luận kết thúc học phần môn học.

2, Phạm vi và giới hạn nghiên cứu của đề tài.
Đề tài đã tập trung đi sâu nghiên cứu và phân tích phê phán các
quan điểm sai trái và thù địch đối với đảng cộng sản việt nam và cách mạng
Việt Nam.
Để giải quyết và thực hiện được như vậy, tác giả đã thông qua việc
nghiên cứu các tài liệu như sách, báo, và các bài viết khoa học, nghiên cứu
tham khảo qua mạng internet để làm rõ những tư tưởng có tính chất phản
động, vu cáo nhằm phủ định sự lãnh đạo của đảng cộng sản việt nam từ
những năm đổi mới đến nay. Các tư tưởng có nội dung phản động, sai trái sẽ
được tác giả làm rõ đó là: phủ nhận các nguyên lý chủ nghĩa xã hội khoa học
nhằm phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, như: hình
thái kinh tế xã hội, về học thuyết giá trị thặng dư, về sứ mệnh lịch sử của
GCCN, cho rằng chủ nghĩa Mác – lênin đã lỗi thời, phủ nhận mục tiêu, con
đường, lý tưởng đi lên chủ nghĩa xã hội của đảng và nhân dân ta, phủ định
đường lối chính sách của đảng và nhà nước,…đồng thời với đó tác giả chỉ ra
bản chất của các tư tưởng này và tiến hành phê phán nhằm bảo vệ những
nguyên lý của CNXHKH nói chung và bảo vệ những đường lối mà Đảng
cộng sản việt nam đang xây dựng nói riêng. làm sáng tỏ những thành tựu
không thể phủ nhận của công cuộc đổi mới đât nước ta.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

3, Tình hình nghiên cứu có liên quan.

Các tư tưởng sai trái và thù địch thực hiện tấn công vào sự lãnh
đạo của đảng và cách mạng việt nam dưới nhiều hình thức, phong phú và đa
dạng, nhằm thực hiện cho được mục đích là xóa bỏ sự lãnh đạo của ĐCSVN
và thay đổi chế độ XHCN ở nước ta. Chúng tiến hành chiến lược “diễn biến
hòa bình” trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, xã hội…vì vậy chúng ta
cần phải cảnh giác và đấu tranh chống lại âm mưu đó. Từ tầm quan trọng
như vậy đã có một số công trình nghiên cứu, bài báo khoa học…đề cập đến
vấn đề này đó là:
- “Chống diễn biến hòa bình – hình thức mới của cuộc đấu tranh giai
cấp”, tạp chí Báo chí và tuyên truyền số 6/1994.
- “Đổi mới không phải là quay sang chủ nghĩa tư bản”, T.S Phạm Hữ
Tiến.
- “Nâng cao chất lượng nghiên cứu lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, báo cáo tổng luận kết quả nghiên cứu đề tài
khoa học cấp bộ, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
- “Nhận dạng các quan điểm sai trái thù địch” [2005]: T.S Hồng vinh.
- “Nhận diện và khái quát các quan điểm sai trái, thù địch trong cuộc
đấu tranh tư tưởng của chúng ta hiện nay”, T.S Hồng Vinh.
- “Nhận dạng những âm mưu thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của chủ
nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ và các thế lực thù địch chống phá ta
trong thời gian gần đây”, Trung tướng: Phùng khắc Đăng.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

- “Nhận dạng các quan điểm sai trái, thù địch về lý luận”, T.S Nguyễn
Viết Thông.
- “Nhận dạng các quan các hoạt động chống phá việt nam trên mặt

trận chính trị của các thế lực thù địch”, Thiếu tướng PGS.TS Lê Văn Cương.
- “Nhận dạng các quan điểm sai trái về vấn đề nhân quyền ở việt
nam”, Duy Mạnh.
- “Tính chất cơ hội hữu khuynh của luận điệu “Đi lên chủ nghĩa xã hội
là đưa dân tộc vào chỗ chết”, PGS.TS Tô Huy Rứa.
- “Xuyên tạc lịch sử và các thủ đoạn phá hoại về tư tưởng”, Hồ Văn.
….
Song, vấn đề các tư tưởng sai trái và thù địch đối với Đảng cộng sản
việt nam và cách mạng việt nam được nghiên cứu ở các góc độ, nhiều khía
cạnh và phạm vi khác nhau. Nhưng nhìn chung một cách tổng thể, chưa có
một đề tài khoa học nào cùng một lúc đi sâu vào nghiên cứu nhiều nội dung
cụ thể để đưa ra những nhận xét mới. Chính vì vậy, tác giả đã nghiên cứu
trực tiếp các tư tưởng đó thông qua các bài báo khoa học, bài nghiên cứu,
sách nói về các tư tưởng sai trái và thù địch…và các tài liệu khác để làm rõ
và phê phán những tư tưởng phản động của các thế lực thù địch nhằm chống
phá Đảng và cách mạng nước ta.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài này là làm rõ và phê phán những tư
tưởng của các thế lực sai trái và thù địch với Đảng cộng sản việt nam và
cách mạng việt nam, như: phủ định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ chí
Minh nền tảng tư tưởng của Đảng ta, phủ định thành quả cách mạng và sự
nghiệp đổi mới ở nước ta, vu cáo chế độ và nhà nước XHCN Việt Nam…
góp phần làm rõ và nhận thức sâu hơn về nguyên lý. Đồng thời luận chứng
và định hướng cho sự vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin của Đảng cộng sản
việt nam về việc đấu tranh chống các tư tưởng sai trái và thù địch, lãnh đạo

cách mạng XHCN trong giai đoạn hiện nay. Để đạt được mục tiêu trên, tác
giả xác định phải tiến hành những nhiệm vụ dưới đây:
Thứ nhất: Trình bầy và làm rõ những cơ sở lý luận và cơ sở
thực tiễn của lý luận đấu tranh chống lại các tư tưởng sai trái và thù địch
trong bối cảnh thế giới, bối cảnh trong nước có nhiều diễn biễn phức tạp.
Thứ hai : Hệ thống đồng thời phê phán các tư tưởng sai trái và
thù địch đối với Đảng cộng sản Việt Nam và cách mạng Việt Nam.
Thứ ba: Luận chứng về ý nghĩa của việc nghiên cứu vấn đề và sự vận
dụng của Đảng cộng sản trong thực tiễn đấu tranh chống các tư tưởng sai trái
và thù địch đối với cách mạng Việt Nam.
5, Phương pháp nghiên cứu.
Bám sát vào hoàn cảnh Lịch sử, các sự kiện lịch sử: Đó chính là
chủ nghĩa duy vật lịch sử và chủ nghĩa duy vật biện chứng, đây là cơ sở,
phương pháp luận của đề tài.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Phương pháp nghiên cứu chung: chủ yếu là sử dụng các phương
pháp phân tích - tổng hợp, Logic - Lịch sử, luận giải, phân tích, phê phán…
Phương pháp cụ thể được sử dụng trong đề tài là phương pháp:
đọc tài liệu, phân tích tài liệu, lược thuật tài liệu, phương pháp so sánh trong
các tác phẩm, các văn kiện qua các kỳ đại hội của đảng và các công trình
nghiên cứu trước đó để hiểu được các phạm trù, quy luật của CNXHKH,
thấy được lịch sử phát triển của vấn đề.
6, Kết cấu của đề tài:
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo. Đề
tài được chia làm 3 chương và 9 tiết.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn việc tìm hiểu và
phê phán các tư tưởng sai trái, thù địch đối với Đảng
cộng sản Việt Nam và cách mạng Việt Nam.
1.1

Cơ sở lý luận.

1.1.1

C.Mác và Ph.Ănghen đặt nền móng cho việc đấu

tranh, phê phán các tư tưởng sai trái và thù địch.
Trong quá trình đấu tranh của GCCC, đã xuất hiện một số
tư tưởng cơ hội, phản động…sẵn sàng bán rẻ lợi ích của GCCN
để thay đổi lập trường nhẩy sang hàng ngũ kẻ thù. Trong đó một
số phần tử tiêu biểu đã được Mác – Ănghen phê phán như: Vai tơ
linh, Pru đông, Lat xan, Đuy rinh, hay Bacunin…
- C.Mác và Ănghen đã chỉ ra những tư tưởng phản động của
Vai tơ linh là: Vai tơ linh là một trong số những đại biểu xuất sắc
cho trào lưu chủ nghĩa cộng sản không tưởng, về cơ bản lý luận
của Vai tơ linh chưa thoát khỏi những hạn chế của tư tưởng xã
hội tiểu tư sản. Tư tưởng sai lầm của Vai tơ linh là ở chỗ: Đã phê
phán mạnh mẽ những bất công, những sự nghèo khổ phá sản của
các tầng lớp tiểu tư sản là hệ quả tất yếu của tích lũy tư bản và

cạnh tranh tự do của nền kinh tế hàng hóa TBCN. Từ tiền đề ấy,
Vai tơ linh chủ chương xóa bỏ CNTB, xây dựng một chế độ xã
hội mới công bằng, bình đẳng, tiến bộ hơn CNTB. Tuy nhiên ông
đã không thể chỉ ra con đường cải biến cách mạng đối với CNTB.
Tuy nhiên ông không nhận ra được lực lượng xã hội tiên phong
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

đi đầu trong quá trình cải biến cách mạng ấy. Vì thế cơ bản
những lý luận cộng sản của ông mang tính không tưởng.
Thứ hai Vai tơ linh không thừ nhận con đường cách mạng
của GCCN như một con đường tất yếu của sự vận động, chuyển
biến cách mạng có thể thủ tiêu CNTB và xây dựng CNXH. Vai tơ
linh cho rằng cuộc cách mạng ấy, chỉ là hệ quả của một sự bùng
nổ ngẫu nhiên chứ không phải là kết quả tất yếu của những mâu
thuẫn kinh tế - xã hội – chính trị. Ông chủ trương xây dựng xã
hội mới bằng việc thiết lập các khu di dân cộng sản chủ nghĩa.
Thứ ba là Vai tơ linh không thừa nhận vai trò sứ mệnh lịch
sử của GCCN. Ông cho rằng lực lượng xã hội nắm vai trò lãnh
đạo đi dầu trong quá trình cải biến cách mạng từ CNTB lên
CNXH – CNCS là tầng lớp vô sản xuất thân từ thợ thủ công, tiểu
tư sản bị phá sản, nghèo khổ…tầng lớp vô sản lưu manh.
Thứ tư: Vai tơ linh không thừa nhận cách mạng tư sản như
một tất yếu để thủ tiêu chế độ phong kiến, ông phủ nhận và phản
đối việc GCCN và nhân dân lao động đi theo và liên minh với
GCTS để tạo ra động lực cho cuộc cách mạng ấy.
Mác và Ănghen đã nhận định rằng hệ thống quan điểm của
Vai tơ linh là phản ánh lợi ích và lập trường của GCTTS, sự tồn

tại của những tư tưởng XHCN có tính chất không tưởng của ông
trong phong trào công nhân thực sự là một trở ngại cho phong
trào công nhân trên các phương diện: Tư tưởng – chính trị, tuyên
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

truyền giáo dục công nhân và làm phân tác lực lượng, chia rẽ
phong trào công nhân, làm cho phong trào có thể sẽ bị thụt lùi.
- Nhân vật thứ hai có tư tưởng cô hội phản động mà Mác và
Ănghen phê phán đó là: Pru đông. Pie Jodep Pruddon là người
theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa tiểu tư sản, đồng thời cũng
là người khởi xướng tư tưởng vô chính phủ chủ nghĩa.
Mác và Ănghen chỉ ra tư tưởng phản động của Pru đông ở
những điểm là: Pru đông cho rằng: mọi thói hư tật xấu, tệ nạn xã
hội là do tính hám lợi, cho vay nặng lãi của con người. Mà tính
hám lợi, cho vay nặng lãi là do chế độ tư hữu lớn sinh ra. Vì thế,
cái cần lên án, bác bỏ và thủ tiêu không phải là chế độ tư hữu mà
là thói hám lợi, sự cho vay nặng lãi. Theo ông, những cạnh tranh
khốc liệu, những sự độc quyền đang xuất hiện, cũng như tình
trạng phá sản đang diễn ra trong lòng xã hội đó, có nguyên nhân
chung là do một chế độ tư bản không có tư hữu nhỏ sinh ra. Từ
điểm xuất phát ấy pru đông chủ trương thủ tiêu chế độ tư hữu
lớn, thừa nhận và phát triển chế độ tư hữu nhỏ. Điều đó sẽ tạo ra
cơ sở kinh tế cho CNXH. Do nó có thể thủ tiêu sự cho vay nặng
lãi, thủ tiêu tính hám lợi của con người. như vậy, lý tưởng xã hội
chủ nghĩa của ông là nhằm tạo dựng nên một xã hội không có
tình trạng cho vay nặng lãi, không có tính hám lợi, không có
cạnh tranh, độc quyền…được xây dựng trên cơ sở của chế độ tư

hữu nhỏ. Chính vì vậy Mác – Ănghen đã chỉ ra pru đông là kẻ
đứng trên lập trường của chế độ tư hữu để phê phán chế độ tư
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

hữu. Pru đông còn nói: nguyên nhân của sự bất bình dẳng, không
công bằng trong xã hội là do có quan hệ trao đổi không ngang giá
trong trao đổi hàng hóa. Chỉ cần thủ tiêu tình trạng trao đổi
không ngang giá là có thể thủ tiêu bất bình đẳng trong xã hội. Về
con đường đi lên CNXH , theo quan điểm của pru đông là chỉ cần
thực hiện những thay đổi cải cách mạnh mẽ trong kinh tế, duy trì
sở hữu nhỏ, thực hiện trao đổi ngang giá, không cần thiết phải
tiến hành cách mạng XHCN và không cần xã hội hóa tư liệu sản
xuất. Mác và Ănghen còn chỉ ra tư tính chất không tưởng của pru
đông trong việc pru đông chủ trương đưa ra việc thiết lập xã hội
mới trong đó chỉ có gồm những người sở hữu nhỏ “bình đẳng với
nhau”, cả trong sản xuất, trao đổi và không cho vay nặng lãi, trao
đổi ngang giá”…
Bản chất trong những tư tưởng của Pru đon được Mác và
Ănghen vạch ra là: Đó là một sự phản ánh tâm lý, lập trường của
tầng lớp vô sản đầu tiên có tính chất lưu manh, chưa thực sự trở
thành GCCN. Một mặt nó là sự khát vọng có tính chất XHCN,
mặt khác nó là sự thôi thúc tiếc nuối chế độ tư hữu nhỏ bị phá
sản mà họ là những nạn nhân của tích lũy nguyên thủy tư bản.
Hai ông nhấn mạnh nếu để cho chủ nghĩa pru đông phát triển
trong công nhân nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đối với phong trào
công nhân. Sự tồn tại của nó là trở ngại lớn đối với tuyên truyền
giác ngộ CNXH trong phong trào công nhân. Cuộc đấu tranh

chống chủ nghĩa Pru đông không chỉ diễn ra trên lĩnh vực lý luận

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

và còn cả trong thực tiễn và được Mác và Ănghen tiến hành liên
tục trong quốc tế I nhằm chỉ ra những tác động xấu của nó đối
với phong trào công nhân.
- Người thứ ba thể hiện tư tưởng phản động và cơ hội đó là
Lát xan. Mác và Ănghen đã chỉ ra tư tưởng phản động đồng thời
lên án những tư tưởng đó như sau: Trước hết Lat xan cho rằng
công nhân có thể và cần phải tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng
mình, nhưng không phải bằn con đường cách mạng. Mà bằng phổ
thông đầu phiếu, đấu tranh nghị trường để giành chính quyền.
Trong điều kiện hiện tại lúc đó, nhà nước sẽ thành lập các hội
sản xuất công nhân và sẽ giúp cho các hội sản xuất đó. Điều đó
sẽ từng bước tạo ra cơ sở kinh tế của chế độ xã hội mới, xã hội
XHCN. Bên cạnh đó Lát xan còn có những quan niệm về GCCN
và nhiệm vụ lịch sử của nó: Ông cho rằng ngoại trừ công nhân,
các giai cấp và tầng lớp lao động khác đều là phản động. Ông còn
cho rằng: Tổng hội công nhân toàn đức và các tổ chức công hội
của công nhân nói chung không tham gia vào việc thành lập các
hội sản xuất, hội nghề nghiệp của công nhân. Đó hoàn toàn là
việc của nhà nước hiện tại. Còn cho rằng: mục tiêu cao nhất của
GCCN chỉ là tình hữu nghị giữa các dân tộc (phủ nhận tính quốc
tế của cuộc đấu tranh giai cấp của GCCN). Về xã hội XHCN thì
Lát xan cho rằng: cơ sở kinh tế chủ yếu là các hội sản xuất của
công nhân với sự giúp đỡ của nhà nước. tiền lương của công nhân

không thể cao, do sản xuất hạn chế mà tình trạng sinh đẻ lại cao,

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

nên chấp nhận “quy luật sắt của tiền công” như là một nguyên tắc
của phân phối lao động.
Bản chất chính trị và ảnh hưởng của Lát xan được Mác và
Ănghen chỉ ra là: Trong dự thảo của cương lĩnh Gô – ta, Mác và
Ănghen đã dành sự chú ý đặc biệt đối với cương lĩnh bởi nội
dung toàn bộ cương lĩnh ấy đã thể hiện tính chất cải lương, TTS
trên lập trường Bô-Na-Pác đối với những vấn đề nguyên tắc của
CNXH khoa học. Ngay lập tức Mác đã viết một bài quan trọng
với tên goi là “những điểm cần lưu ý đối với những sai lầm và
tác hại của cương lĩnh của đảng công nhân Đức”, như một phê
phán mạnh mẽ, chỉ ra những sai lầm căn bản và tác hại không
những với đảng công nhân đức mà còn với phong trào công nhân
đức. Có thể nêu tóm tắt dưới đây, những luận điểm cơ bản của
Mác về những sai lầm cơ bản của cương lĩnh Gô-ta , văn kiện thể
hiện tập trung và đầy đủ nhất những sai lầm của chủ nghĩa Lat
xan:
Bản chất của chủ nghĩa Lat xan là chủ nghĩa cơ hội – cải
lương và mang tính chất biệt phái. Tác động tiêu cực của chủ
nghĩa Lat xan được diễn ra trên hai phương diện, về lý luận: nó
là một buớc thụt lùi về tư tưởng của GCCN Đức, khi mà trước
đó, đảng công nhân xã hội – dân chủ dức đã được thành lập. Chủ
nghĩa Lat xan đã phủ nhận hoặc làm sai lệch một loạt nguyên lý
cơ bản của CNXHKH. Về thực tiễn, các tư tưởng của phái Lát

xan vốn có tác động xấu đến phong trào, lại càng nguy hại hơn
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

khi nó được thể hiện trong cương lĩnh thông qua tại đại hội sáp
nhập tổng hội công nhân với đảng xã hội – dân chủ Đức.
Không chỉ có Mác và Ănghen cả C.Liêp-Nêch và một số
lãnh tụ của đảng công nhân xã hội – dân chủ Đức cũng

nhận

rõ

bản chất , tác hại của các tư tưởng XHCN của Lat xan đối với
phong trào công nhân Đức và Châu Âu. Các ông đã chỉ rõ rằng
toàn bộ nội dung của cương lĩnh Gô – Ta là sự phản bội lợi ích
chính trị căn bản của GCCN Đức và Châu Âu, đi ngược lại với
tinh thần cách mạng và khoa học của cương lĩnh Ai – Xơ – Nắc.
- Người thứ tư mà Mác – Ănghen tập trung phê phán đó là
M.A.Bacunin. Trong một số tác phẩm của mình, khi đề cập đến
các nguyên lý về nhà nước và nhà nước của GCCN. Hai ông đã
phê phán vạch rõ bản chất cơ hội, tiểu tư sản dưới hình thức cơ
hội có tính chất tả khuynh của CNXH của M.A.Bacunin. Chủ
nghĩa cac hội của Bacunin là sự thể hiện một cách rõ ràng nhất
tâm trạng bất bình tiểu tư sản đối với tác hại mà chủ nghĩa tư bản
gây ra cho những người tư hữu nhỏ.
Mác và Ănghen đã chỉ ra những điểm sai lầm trong quan
điểm của Bacunin là: Bacunin cho rằng nguyên nhân đầu tiên của

bất bình đẳng xã hội là do chính quền nhà nước, đối tượng cần
đấu tanh, lật đổ, do đó là nhà nước nói chung. Con đường đấu
tranh đó là thực hiện một xã hội không có áp bức, không có bất
bình đẳng là con đường tự phát của quần chúng lao động, kết hợp

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

và được dẫn dắt bởi một tổ chức có tính chất âm mưu phản động.
lực lượng tiên phong của con đường đấu tranh ấy là tầng lớp vô
sản lưu manhh, trí thức lưu vòn, giang hồ…cơ sở để xây dựng
CNXH là xóa bỏ các quyền thừa kế là nguyên tắc để có thể
chuyển tư liệu sản xuất từ sở hữu cá nhân sang sở hữu xã hội.
Xây dựng các cộng đồng tự trị mang tính chất độc lập hoàn toàn
và việt phái đối với nhau và hoàn toàn không có liên hệ với nhau
và không chịu tác động của nhà nước.
Bản chất trong tư tưởng của Bacunin được Mác và Ănghen
nhận định là CNXH vô chính phủ và trên lập trường của GCTTS ,
phản ánh tâm trạng tuyệt vọng, sự phản kháng, bất bình của
GCTTS bị phá sản, các trí thức lưu vong và giai cấp tiểu nông…
Đó thực chất là sự tiếp nối pru đông nhưng được nâng lên tính
chất căm phẫn mang tính tự phát hơn, đến mức quy mọi tội lỗi
cho chính quyền nhà nước, mà không thấy sơ sở kinh tế và
nguyên nhân sâu xa của chế độ tư hữu.
Chủ nghĩa Bacunin đã gây ra sự mơ hồ, tính tự phát vô
chính phủ và có ảnh hưởng nghiêm trọng theo chiều hướng xấu vì
nó đánh chúng điểm yếu: sự phản kháng bất bình gay gắt của một
bộ phận đông đảo quàn chúng lao động phi vô sản.

- Mác – Ănghen còn tập trung phê phán đối với CNXH TTS
của Đuy-rinh. Trong tác phẩm “chống Đuy-rinh, hay ông Ơ.Đuy

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

rinh làm đảo lộn khoa học”. Mác và Anghen đã chỉ ra những
điểm sai lầm trong tư tưởng của Đuy rinh là:
Về cơ sở của triết học cho các quan niệm, tư tưởng của ông
về xã hội, kinh tế và CNXH là một mớ triết trung. Các quan niệm
duy vật thì mang tính chất máy moc siêu hình. Các quan niệm
tiến hóa và lịch sử thì lại có tính chất duy tâm. Do đó, CNXH của
ông về thực chất cũng đứng trên lập trường TTS.
Mô hình kinh tế - xã hội của CNXH là các liên hiệp các
công xã kinh tế, bao gồm các cộng đồng thành viên gắn bó với
nhau nhờ cùng sử dụng một diện tích đất đai cùng một nhóm các
xí nghiệp nhất định. Các liên hiệp công xã và nhóm xí nghiệp này
cùng sản xuất và cùng tham gia vào tiêu dùng, thu nhập…
Bản chất và tác hại của nó cũng được các ông chỉ ra đó là:
về bản chất: chủ nghĩa cơ hội XHCN của Đuy rinh là phản ánh
lợi ích và đứng trên lập trường của tầng lớp trí thức tiểu tư sản.
chủ nghĩa cơ hội XHCN của Đuy rinh có ảnh hưởng xấu với mức
độ khá trầm trọng trong phong trào công nhân đức. Điều này
không chỉ do tính chất TTS, phản động của chính hệ thống lý
luận của ông mà còn do thời điểm xuất hiện và tồn tại của chủ
nghĩa ấy, khi mà, trong phong trào công nhân Đức đang dấu tranh
để khắc phục những hậu quẩ và sự ảnh hưởng của của chủ nghĩa
Lat xan.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

1.1.2 V.I.Lênin tiếp tục đấu tranh chống các tư tưởng sai
trái, thù địch từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX.
Một trong những công lao to lớn của V.I.Lênin trong việc bảo vệ học
thuyết Mác là ông đã đấu tranh không khoan nhượng chống các trào lưu phi
mác xít ở nước Nga và quốc tế ngay trong thời kỳ đầu hoạt động lý luận và
cách mạng của ông.
V.I.Lênin là một trong những học trò xuất sắc kế tục sự nghiệp của
Mác, là người đầu tiên biến chủ nghĩa xã hội từ lý luận thành hiện thực. Trên
cơ sở trung thành với chủ nghĩa Mác và vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh
của nước Nga thời kỳ đầu thế kỷ XX, V.I.Lênin tiếp tục làm sâu rộng hơn
nền tảng lý luận, làm cho lý luận của Mác về giải phóng giai cấp công nhân,
giải phóng nhân dân lao động, giải phóng xã hội trở thành hiện thực cuộc
sống.
V.I.Lênin đấu tranh chống các trào lưu phi mác xít ở Nga
Từ những năm 70, 80 của thế kỷ XIX, giai cấp công nhân Nga đã bắt
đầu thức tỉnh và đấu tranh chống tư bản. Nhiều cuộc bãi công lớn của công
nhân nổ ra và các tổ chức liên hiệp công nhân bắt đầu xuất hiện.
Thời kỳ này, chủ nghĩa Mác cũng đã chiếm ưu thế trong phong trào
công nhân Tây Âu và bắt đầu thâm nhập vào nước Nga, làm xuất hiện những
tổ chức, các nhóm mác xít ở Nga, tiêu biểu như nhóm “Giải phóng lao động”
của Plêkhanốp. V.I.Lênin đã gia nhập một trong những tiểu tổ chức mác xít
do Phêđêxep tổ chức và bắt đầu nghiên cứu sâu sắc chủ nghĩa Mác.

Triệu Hải Long

Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Cũng vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản trên
phạm vi thế giới đã phát triển và chuyển thành chủ nghĩa đế quốc làm xuất
hiện nhiều đặc điểm mới so với CNTB trước đây. Nhiều người ở Nga đã
không hiểu sự thay đổi này, tỏ ra hoang mang, nghi ngờ chủ chủ nghĩa Mác
dẫn tới sự xuất hiện của chủ nghĩa cơ hội và xét lại nhằm phủ nhận chủ
nghĩa Mác.
Là lãnh tụ của giai cấp công nhân quốc tế, V.I.Lênin đã đấu tranh bảo
vệ và phát triển những nguyên lý của chủ nghĩa Mác, Người chỉ rõ: đối với
chủ nghĩa Mác, nghĩa vụ thiêng liêng của những người mác xít là phải bảo
vệ lý luận đó, chống lại những mưu toan định xuyên tạc và hạ thấp lý luận
đó. Do vậy, ngay từ những năm đầu giữ vai trò lãnh tụ của giai cấp công
nhân quốc tế cũng như công nhân Nga, V.I.Lênin đã đấu tranh quyết liệt
chống chủ nghĩa dân túy, phái mác xít hợp pháp và chủ nghĩa cơ hội, xét lại
đủ mọi màu sắc ở Nga và quốc tế thông qua một số tác phẩm tiêu biểu của
ông viết thời kỳ trước cách mạng tháng Mười Nga.
1.1.2.1 V.I.Lênin đấu tranh chống phái dân túy.
Là một trào lưu dân chủ, chủ nghĩa dân túy phát triển mạnh vào những
năm 70 thế kỷ XIX do những trí thức có tinh thần cách mạng sáng lập, đứng
đầu là Trécnưsépxki. Những thanh niên học sinh mặc quần áo nông dân, đi
vào nông thôn, kích động nông dân chống chuyên chế Nga hoàng. Những
người theo phái này căm thù sâu sắc chế độ nông nô; nhiệt tình bênh vực
chủ trương mở rộng giáo dục, chế độ tự quản, âu hóa nước Nga trong tất cả
các lĩnh vực; bênh vực lợi ích của quần chúng, chủ yếu là nông dân. Tuy
nhiên, phong trào đấu tranh của phái dân túy thất bại nặng nề và tan ra nhanh

Triệu Hải Long

Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

chóng do trong quan điểm cũng như biện pháp đấu tranh của họ đậm nét
không tưởng tiểu tư sản.
Cho tới những năm 90/XIX, chủ nghĩa dân túy lại hồi sinh nhưng
mang nặng tính tự do và trở thành trào lưu phản động, thỏa hiệp, đi đến làm
tay sai cho Nga hoàng và thực chất là bảo vệ cho phú nông.
V.I.Lênin đánh giá rất cao những hành động cách mạng của phái dân
túy thời kỳ đầu, coi đó là một trào lưu dân chủ - cách mạng trong một nước
đang ở vào đêm trước cuộc cách mạng tư sản. Tuy nhiên, V.I.Lênin đã đấu
tranh phê phán quyết liệt trước những quan điểm và thái độ phản động của
phái này vào những năm 90/XIX. Chủ nghĩa dân túy, theo V.I.Lênin đó là
một trào lưu chống chủ nghĩa Mác gay gắt bởi vì: 1/ Về cơ sở triết học, phái
dân túy dựa trên nền tảng chủ nghĩa duy tâm chủ quan, nó phủ nhận chủ
nghĩa Mác khi cho rằng chủ nghĩa Mác chỉ là sự sao chép lại “tam đoạn
luận” của Hêghen chứ không có gì mới; bài xích những nguyên lý cơ bản
chủ nghĩa duy vật của Mác; xem xét sự phát triển của lịch sử xã hội chỉ là
quy luật tự nhiên và coi tự do chỉ là hoạt động của con người không phụ
thuộc vào quy luật tự nhiên hay xã hội. 2/ Về quan điểm kinh tế, phái dân
túy phủ nhận sự xuất hiện CNTB ở Nga trên cơ sở cho rằng ở Nga thời kỳ
này chưa có CNTB và nếu có thì cũng không phải là do sự phát triển của lực
lượng sản xuất mà là do sai lầm chủ quan; hoặc nếu có CNTB ở Nga thì nó
cũng không thể đi vào đời sống của nhân dân Nga, không làm cho nông dân
phá sản hoặc bần cùng. 3/ Về cương lĩnh chính trị, phái dân túy cho rằng
nông dân là lực lượng trung tâm của cách mạng, do vậy họ chủ trương đi lên
CNXH từ công xã nông thôn. Họ chủ trương thực hiện các biện pháp đấu
tranh cải lương vụn vặt: cải tiến kỹ thuật, thay đổi ngân hàng, họ không
muốn đụng chạm đến Nhà nước vì theo họ, nhà nước là siêu giai cấp, nó bảo

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

vệ cho mọi người (cả giàu và nghèo), chỉ cần yêu cầu Nhà nước chuyên chế
Nga hoàng thay đổi bản chất…
Trước tình hình đó, V.I.Lênin đã viết hàng loạt tác phẩm để phê phán
những sai lầm, phản động của phái dân túy, vạch rõ bản chất tay sai cho Nga
hoàng và đi ngược lại với chủ nghĩa Mác của phái này.
Trước hết, V.I. Lênin đã đánh giá một cách mác-xít tình hình nông
thôn, vạch ra những quá trình và các hình thức phát triển của chủ nghĩa tư
bản trong nông nghiệp, và đập tan câu chuyện hoang đường của phái dân tuý
nói rằng dường như chủ nghĩa tư bản không đụng chạm đến nông dân "công
xã". Lê-nin chứng minh rằng trái với lý luận của phái dân tuý, chủ nghĩa tư
bản ở Nga vẫn phát triển với một sức mạnh không gì kìm hãm nổi, rằng
nông dân thực tế đã phân chia thành những giai cấp đối địch: giai cấp tư sản
nông thôn và giai cấp vô sản nông nghiệp, là hai giai cấp đã phát triển do sự
tan rã của trung nông dưới chủ nghĩa tư bản. Trên cơ sở tài liệu rất phong
phú, Lênin đã vạch trần tính chất tiểu tư sản của công xã nông thôn, những
quan niệm phi lý và tai hại của phái dân tuý coi công xã nông dân là nền
tảng của chủ nghĩa xã hội.
Trong tác phẩm nổi tiếng “Những người bạn dân là thế nào, họ đấu
tranh chống những người dân chủ - xã hội ra sao?” V.I.Lênin đã trình bày
một cách sâu sắc thế giới quan khoa học, chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết kinh tế của C.Mác, phê phán một cách
toàn diện các quan điểm sai trái về triết học, kinh tế, chính trị; về cương lĩnh
và sách lược của phái dân tuý tự do chủ nghĩa. V.I.Lênin chỉ ra rằng cương
lĩnh chính trị của những "người bạn dân" giả dối đó thể hiện lợi ích của bọn
cu-lắc. Người vạch mặt phái dân tuý tự do chủ nghĩa là những tên cải lương

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

điển hình, bọn này phản đối cuộc đấu tranh cách mạng chống chế độ chuyên
chế Nga hoàng và theo họ chế độ này là một lực lượng đứng trên các giai
cấp và có khả năng cải thiện tình cảnh của nhân dân. Người cũng vạch rõ
tính chất vô căn cứ và sai lầm của những lý luận dân tuý về con đường phát
triển đặc biệt, phi tư bản chủ nghĩa của nước Nga, và chỉ rõ rằng phái dân
tuý tự do chủ nghĩa đã cố tình làm lu mờ sự thật về tình trạng bóc lột tư bản
chủ nghĩa ở nông thôn.
Trong tác phẩm này, V.I.Lênin đã vạch mặt các nhà lý luận của phái
dân tuý là những đại biểu của phương pháp phản khoa học, chủ quan trong
xã hội học, là những nhà duy tâm phủ nhận tính khách quan của các quy luật
phát triển xã hội và vai trò quyết định của quần chúng nhân dân trong lịch
sử. Các nhà dân tuý đã hướng tiến trình lịch sử một cách tuỳ tiện theo ý
muốn của những cá nhân "xuất chúng". V.I.Lênin đã đập tan những quan
điểm chủ quan đó và đưa ra quan niệm duy vật về đời sống xã hội để đối lập
với các quan điểm đó; Người vạch ra nội dung của học thuyết mác-xít về xã
hội và chỉ rõ rằng tiến trình lịch sử được quyết định bởi những quy luật phát
triển khách quan, rằng động lực chủ yếu của sự phát triển của xã hội là nhân
dân, là các giai cấp mà cuộc đấu tranh của họ quyết định sự phát triển của xã
hội. Chính vì vậy, cũng trong tác phẩm này, lần đầu tiên V.I.Lênin đã chỉ rõ
phương sách chủ yếu để lật đổ chế độ Nga hoàng, bọn địa chủ và giai cấp tư
sản, và thành lập xã hội cộng sản chủ nghĩa của những người dân chủ - xã
hội Nga là phải thành lập một đảng công nhân mác-xít và phải tổ chức được
liên minh cách mạng giữa giai cấp công nhân và nông dân.
Nhấn mạnh vai trò lịch sử vĩ đại của giai cấp công nhân Nga,
V.I.Lênin viết: "Những người dân chủ - xã hội hướng toàn bộ sự chú ý và

toàn bộ hoạt động của mình vào giai cấp công nhân. Khi những người đại
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

biểu tiên tiến của giai cấp đó đã thấm nhuần được những tư tưởng của chủ
nghĩa xã hội khoa học, tư tưởng về vai trò lịch sử của người công nhân Nga,
khi các tư tưởng đó đã được phổ biến rộng rãi, và khi mà trong hàng ngũ
công nhân đã lập ra được các tổ chức vững chắc có thể biến cuộc chiến tranh
kinh tế phân tán hiện nay của công nhân thành một cuộc đấu tranh thì lúc đó
người công nhân Nga, đứng đầu tất cả các phần tử-giai cấp tự giác, dân chủ,
sẽ đập đổ được chủ nghĩa chuyên chế và đưa giai cấp vô sản Nga (sát cánh
với giai cấp vô sản tất cả các nước), thông qua con đường trực tiếp đấu tranh
chính trị công khai, tiến tới cách mạng cộng sản chủ nghĩa thắng lợi"
1.1.2.2. V.I.Lênin đấu tranh chống phái mác xít hợp pháp ở Nga
Chủ nghĩa Mác được truyền bá rộng rãi vào nước Nga cuối thế kỷ
XIX và trở thành hiện tượng mới mẻ hấp dẫn khá nhiều tầng lớp, kể cả một
bộ phận thanh niên tư sản. Tuy nhiên, với không ít người ở Nga lúc này, chủ
nghĩa Mác không phải là vũ khí đấu tranh giai cấp, cải tạo xã hội, mà chỉ là
một hiện tượng mới mẻ và xem nó như là một thứ “mốt”. Họ có biệt danh
mác xít hợp pháp bởi vì họ học và viết, trích dẫn chủ nghĩa Mác rất nhiều,
đăng công khai trên các báo chí Nga hoàng, nhưng những gì họ viết, trích
dẫn về chủ nghĩa Mác đã bị cắt xén, xuyên tạc rất nhiều, đến mức Nga
hoàng đã cho phép đăng tải.
Phái mác xít hợp pháp phê phán chủ nghĩa dân túy vì họ cho rằng phái
dân túy đã bảo vệ nền sản xuất nhỏ; đồng thời mác xít hợp pháp tán dương
CNTB và tìm cách làm cho chủ nghĩa Mác và phong trào công nhân thích
nghi với CNTB trong lý luận của Mác. Tuy nhiên, họ không hề đả động gì
đến cuộc đấu tranh giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản; không đề cập gì

đến cuộc cách mạng chống chế độ Nga hoàng.
Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

V.I.Lênin đã gọi phái mác xít hợp pháp là trào lưu chủ nghĩa mác soi
mình trong văn hóa tư sản. Trong tác phẩm “Nội dung kinh tế của phái dân
tuý và sự phê bình nó trong tác phẩm của ông Xtơ-ru-vê”, V. I. Lê-nin đã
phê phán việc P. Xtơ-ru-vê, đại biểu của "chủ nghĩa Mác hợp pháp" đã
xuyên tạc chủ nghĩa Mác theo tinh thần tư sản. Người vạch trần những mưu
toan của bọn "mác-xít hợp pháp" muốn tước bỏ nội dung cách mạng của chủ
nghĩa Mác, và chỉ rõ rằng chủ nghĩa khách quan tư sản là cơ sở của các quan
điểm của bọn "mác-xít hợp pháp", chủ nghĩa đó biện hộ cho chủ nghĩa tư
bản và làm lu mờ những mâu thuẫn giai cấp. Lênin coi chủ nghĩa Xtơ-ru-vê,
"chủ nghĩa Mác hợp pháp" là mầm mống của chủ nghĩa xét lại quốc tế. Cùng
với việc phê phán chủ nghĩa khách quan tư sản, V.I.Lênin đã chứng minh
nguyên tắc tính đảng trong khoa học xã hội và trong triết học. "... Chủ nghĩa
duy vật, có thể nói là mang trong mình nó tính đảng, nghĩa là bắt buộc người
ta, mỗi khi đánh giá một sự biến, phải trực tiếp và công khai đứng trên quan
điểm của một tập đoàn xã hội nhất định...”. V.I.Lê-nin chỉ rõ rằng trong điều
kiện xã hội tư sản, cái gọi là chủ nghĩa khách quan trong khoa học là một sự
che đậy những lợi ích giai cấp vụ lợi của các giai cấp bóc lột và thống trị.
Khoa học mác-xít, gắn bó một cách công khai và mật thiết với giai cấp công
nhân, phục vụ sự nghiệp cải tạo xã hội bằng con đường cách mạng, luôn
luôn quan tâm đến việc vạch ra những quy luật phát triển của xã hội. Vì vậy
tính đảng của khoa học mác-xít trùng với tính khoa học.
Khi phân tích bản chất của phái mác xít hợp pháp, V.I.Lênin cũng chỉ
ra và lưu ý với những người cách mạng dân chủ - xã hội Nga rằng, trước mắt
có thể liên minh tạm thời với phái này nhằm mục đích để chống lại phái dân

túy chứ không phải trên Cương lĩnh hay sách lược. Coi liên minh này là tạm
thời, có lợi cho cách mạng vì nó góp phần củng cố phong trào công nhân,

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

nhưng Lênin cũng nhấn mạnh, những người cách mạng cũng phải phê phán
sâu sắc những người bạn đồng minh tạm thời này.
1.1.2.3 V.I.Lênin đấu tranh chống phái kinh tế
Nếu cuộc đấu tranh của V.I.Lênin chống phái dân túy và phái mác xít
hợp pháp nhằm chống ảnh hưởng từ bên ngoài vào phong trào công nhân
Nga thì đấu tranh chống phái kinh tế của Lênin là cuộc đấu tranh trực tiếp
ngay trong nội bộ phong trào công nhân, nội bộ những người cách mạng dân
chủ - xã hội Nga lúc bấy giờ.
Năm 1895, việc thành lập một chính đảng mác xít ở Nga đã chín muồi
và V.I.Lênin đã lãnh đạo thành lập Đảng dân chủ - xã hội cho phong trào
công nhân Nga với tên “Hội liên hiệp chiến đấu giải phóng thợ thuyền
Pêtécbua, nhưng ngay sau đó, phong trào công nhân Nga đã xuất hiện hai xu
hướng: xu hướng cách mạng và xu hướng cơ hội chủ nghĩa. Tháng 2 năm
1897 V.I.Lênin bị bắt, quyền lãnh đạo phong trào công nhân Nga thuộc về
phái cơ hội chủ nghĩa – đó là phái kinh tế.
Nội dung chủ yếu của phái kinh tế thể hiện ở những luận điểm: 1/ Họ
quy toàn bộ mục đích của cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân vào cuộc
đấu tranh kinh tế nhằm cải thiện đời sống kinh tế trước mắt chứ không nhằm
cải tạo chế độ. Để đạt được mục đích đó chỉ cần đấu tranh kinh tế chứ không
cần đấu tranh chính trị, đấu tranh giai cấp; đồng thời phái này nhấn mạnh chỉ
cần đấu tranh trong phạm vi chủ nghĩa công liên, không cần vượt ra ngoài
khuôn khổ chủ nghĩa tư bản. 2/ Họ bênh vực tình trạng phân tán cục bộ, bè

phái, thực chất là phản đối việc đi tới thành lập một chính đảng của giai cấp
công nhân.

Triệu Hải Long


Phê phán các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa phi Mác xít!

Đặc sắc trong chống lại chủ nghĩa Mác của phái kinh tế khác với các
phái cơ hội, xét lại khác ở chỗ họ khinh thường lý luận đến mức cho rằng
với họ lý luận chẳng qua chỉ là sự bày vẽ của các nhà học lý chủ nghĩa, còn
các nhà kinh tế chỉ cần thực tiễn.
Thời kỳ này, Lê-nin đang sống ở Thụy Sĩ, Tiệp Khắc, Đức, Anh,
Pháp... và cùng với nhóm "Giải phóng lao động" ra tờ báo "Tia lửa", "Từ tia
lửa sẽ bùng lên ngọn lửa". Trong bài xã luận của số báo đầu tiên, Lê-nin đã
nêu bật nhiệm vụ cơ bản lúc này là phải thành lập một đảng mác-xít vững
mạnh, có tổ chức, gắn chặt với phong trào công nhân. Không có một đảng
như thế, giai cấp công nhân không thể thực hiện được sứ mệnh lịch sử vĩ đại
của mình là giải phóng giai cấp mình và toàn thể quần chúng lao động.
Năm 1902, Lê-nin viết tác phẩm "Làm gì?", trong đó đã vạch trần
những khuynh hướng và tác hại của chủ nghĩa cơ hội đối với phong trào
công nhân quốc tế, chỉ ra "phái kinh tế" ở Nga thực chất cũng chỉ là chủ
nghĩa cơ hội của Béc-xtanh ở Tây Âu, nó chủ trương hạn chế giai cấp công
nhân chỉ đấu tranh kinh tế, không đấu tranh chính trị, chỉ nhằm cải thiện điều
kiện lao động trong khuôn khổ xã hội tư bản. Người chỉ rõ: phái kinh tế đã
phủ nhận tầm quan trọng của lý luận vì họ sùng bái quá mức tính tự phát của
phong trào công nhân, coi đó như “đập chắn” không cho phong trào công
nhân đi tới tự giác. Phê phán sâu sắc luận điểm coi thường lý luận của phái
kinh tế, đồng thời, Lê-nin đã vạch kế hoạch xây dựng đảng về mặt tổ chức,
đặt cơ sở cho học thuyết về một đảng vô sản kiểu mới của giai cấp công

nhân. V.I.Lênin chỉ rõ trong tác phẩm “Làm gì?”: không có lý luận không có
phong trào cách mạng, chỉ có đảng nào được vũ khí lý luận thì mới có thể
đóng vai trò lãnh đạo.

Triệu Hải Long