LUẬN văn tốt NGHIỆP đội NGŨ CÔNG NHÂN TỈNH HƯNG yên TRONG sự NGHIỆP CÔNG NGHIỆP hóa, HIỆN đại hóa TRÊN địa bàn TỈNH HIỆN NAY

2
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1

3
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ
ĐỘI NGŨ CÔNG NHÂN TỈNH HƯNG YÊN TRONG
SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HIỆN NAY

9

1.1.

Vai trò của đội ngũ công nhân Hưng Yên trong sự
9

1.2.

nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh
Thực trạng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh

24

Chương 2

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN XÂY
DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG NHÂN TỈNH HƯNG YÊN

TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN
ĐẠI HOÁ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HIỆN NAY

2.1.

40

Phương hướng xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh
Hưng Yên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại

2.2.

hóa trên địa bàn tỉnh
Giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh

40

Hưng Yên đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

45
64
66


3
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ta hiện nay, giai cấp công
nhân không chỉ là giai cấp lãnh đạo mà còn là lực lượng đi đầu, trực tiếp thực
hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Vì vậy, vấn
đề xây dựng giai cấp công nhân không ngừng lớn mạnh về mọi mặt là một
nhiệm vụ hết sức quan trọng của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội. Đại hội
đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XI đã khẳng định: “Quan tâm, giáo dục,
bồi dưỡng phát triển giai cấp công nhân về số lượng và chất lượng; nâng cao
bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác
phong công nghiệp, kỷ luật lao động; đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế; bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sông vật
chất, tinh thần của công nhân….” [7, tr.49].
Hưng Yên là một tỉnh thuộc khu vực đồng bằng châu thổ Sông Hồng, liền
kề với thủ đô Hà Nội. Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên là một bộ phận của giai
cấp công nhân Việt Nam, có truyền thống kiên cường bất khuất. Từ khi có Đảng
lãnh đạo, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên đã thể hiện rõ vai trò to lớn trong sự
nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ngày nay, vai trò đó càng quan trọng.
Hiện nay, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên đã và đang có những biến
đổi về số lượng, chất lượng và cơ cấu. Bên cạnh những mặt mạnh như: năng
động, sáng tạo, chịu khó học hỏi để nâng cao tay nghề, vươn lên chiếm lĩnh
khoa học kỹ thuật và công nghệ mới, đội ngũ này cũng bộc lộ một số hạn chế
như: số lượng ít, cơ cấu và trình độ học vấn, chuyên môn kỹ thuật, kỹ
năng nghề nghiệp của công nhân còn thấp, kỷ luật lao động còn nhiều hạn
chế; đa phần công nhân của tỉnh xuất thân từ nông dân, chưa được đào tạo
cơ bản và có hệ thống, khả năng ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật
hiện đại vào sản xuất còn ít; giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của đội


4
ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên chưa đồng đều; sự hiểu biết về chính sách,

pháp luật còn nhiều hạn chế.
Thực trạng trên đòi hỏi phải từng bước khắc phục nhằm phát triển đội
ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu bảo đảm
cho đội ngũ này hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung và trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
nói riêng. Vì vậy tác giả chọn đề tài: “Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên
trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh hiện nay”
làm khóa luận tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến khóa luận
Vấn đề xây dựng giai cấp công nhân ở Việt Nam nói chung và công
nhân tỉnh Hưng Yên nói riêng trong những năm gần đây đã có nhiều công
trình nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau.
Trên cơ sở quan điểm chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
trong quá trình lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam đã có nhiều Nghị quyết đề
cập đến xây dựng và phát triển giai cấp công nhân Việt Nam. Cụ thể như:
Nghị quyết Trung ương 7 khoá VII đã thông qua “Chính sách phát triển công
nghiệp, công nghệ và xây dựng giai cấp công nhân nhằm đẩy tới một bước
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước” được thể hiện trong cuốn sách “Qua
các Đại hội và Hội nghị Trung ương từ 1930 - 2002” do Nguyễn Trọng Phúc
chủ biên, Nxb Lao động, Hà Nội 2003. Hội nghị coi vấn đề xây dựng công tác
công nhân và công đoàn là nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng trong thời kỳ phát
triển mới, bởi vì chỉ với một giai cấp công nhân trưởng thành về chính trị, có
trình độ tổ chức, kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp cao, mới có thể là nòng cốt
để liên minh với nông dân, trí thức, tập hợp và đoàn kết các thành phần khác,
phấn đấu cho thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Đặc biệt, Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra Nghị quyết Trung ương 6
khóa X, trong đó có Nghị quyết chuyên đề “Về tiếp t ục xây dựng giai cấp


5

công nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước”. Đây là Nghị quyết trực tiếp nhất bàn về giai cấp công nhân Việt Nam
trong giai đoạn hiện nay. Những quan điểm, tư tưởng chỉ đạo trong Nghị quyết
chính là cơ sở lý luận quan trọng để triển khai những nội dung của đề tài.
Xuất phát từ quan điểm của Đảng đã có nhiều công trình khoa học
nghiên cứu về giai cấp công nhân Việt Nam tiêu biểu như:
- Giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam trong những năm
đầu thế kỷ XXI, Kỷ yếu hội thảo khoa học, Nxb Lao động, Hà Nội 2002 là
công trình nghiên cứu khoa học của tập thể tác giả. Các tác giả đã phân tích
các nhân tố tạo động lực cho sự phát triển của giai cấp công nhân, từ đó đề
xuất một hệ thống quan điểm và giải pháp để nâng cao ý thức chính trị của
giai cấp công nhân Việt Nam xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay; đồng thời tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với giai cấp công nhân Việt Nam.
- Giai cấp công nhân Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước của PGS. TS Dương Xuân Ngọc, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội 2004. Đây là một công trình nghiên cứu khá toàn diện về giai cấp
công nhân Việt Nam. Từ lý luận đến thực tiễn, tác giả đã đề cập đến giai cấp
công nhân, thực trạng và xu hướng biến đổi của giai cấp công nhân Việt Nam
trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, từ đó đề ra phương hướng,
mục tiêu, giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam.
- Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với giai cấp công nhân và công
đoàn Việt Nam thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế
quốc tế, là kỷ yếu hội thảo khoa học, Nxb Lao động, Hà Nội, 2007. Cuốn sách
bao gồm các bài viết về: vị trí, vai trò của giai cấp công nhân và tổ chức Công
đoàn trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá; mối quan hệ giữa Đảng,
Nhà nước với giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn.


6

- Góp phần xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam từ thực trạng công
nhân thành phố Hồ Chí Minh do PGS. TS Nguyễn Đăng Thành chủ biên, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội 2007. Các tác giả đã phân tích thực trạng đội ngũ
công nhân thành phố Hồ Chí Minh, qua đó phần nào khái quát thực trạng giai
cấp công nhân Việt Nam để từ đó nghiên cứu, tham khảo và đưa ra những luận
cứ khoa học cho việc định hướng phát triển giai cấp công nhân nước ta hiện nay.
* Các luận văn, luận án tiến sĩ:
Xây dựng đội ngũ công nhân ở Đồng Nai đáp ứng yêu cầu sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Phạm Hồng Hải, luận văn thạc sỹ triết học,
Hà Nội 2002. Xu hướng biến động của giai cấp công nhân ở tỉnh Quảng Ninh
trong thời kỳ đổi mới của Nguyễn Thị Huyền Thái, luận văn thạc sỹ triết học,
Hà Nội 2006. Vấn đề đình công của công nhân ở nước ta hiện nay của Phạm
Thị Xuân Hương, luận án tiến sĩ triết học, Hà Nội 2001. Xây dựng đội ngũ
công nhân tỉnh Bắc Ninh thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước của Phạm Thanh Giang, luận văn thác sỹ triết học, Hà Nội 2009. Ý thức
chính trị của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên hiện nay của Phạm Thị
Nhuần, luận văn thạc sỹ, Hà Nội 2011.
Ở tỉnh Hưng Yên, Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân, Sở Lao động - Thương
binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động đã phối hợp với một số doanh
nghiệp, cơ quan thông tin đại chúng tổ chức nghiên cứu, toạ đàm một số
vấn đề về đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên. Nhưng đó là những công
trình bước đầu và chủ yếu dưới góc độ thống kê, phân tích thực trạng đội
ngũ công nhân qua kết quả điều tra xã hội học về tay nghề, bậc thợ, giới
tính, tuổi đời, mức sống. Bên cạnh đó cũng đã có 01 đề tài của Phạm Thị
Nhuần, luận văn thạc sỹ, Hà Nội 2011, nghiên cứu về: Ý thức chính trị
của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên hiện nay.
* Các bài viết đăng trên tạp chí:
- Nội dung và chủ thể, quan điểm và giải pháp trí thức hoá công nhân” ở nước
ta hiện nay, của PGS. TS Phan Thanh Khôi, Tạp chí Lao động và Công đoàn số 329

7
tháng 4 (kỳ 1) - 2005. Tác giả đã đưa ra một số nội dung, các chủ thể chính, những
quan điểm cơ bản trong quá trình “trí thức hoá công nhân” ở nước ta hiện nay, từ đó
đề xuất các giải pháp lớn nhằm “trí thức hoá công nhân” ở nước ta hiện nay.
- Xây dựng, phát huy vai trò giai cấp công nhân, nhân tố quyết định thực hiện
thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, TS Dương Văn Sao, Tạp chí
Lao động và Công đoàn số 376, tháng 3 (kỳ 2) - 2007. Tác giả đã khẳng định: Giai
cấp công nhân là nhân tố quyết định thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, từ đó đề xuất một số chủ trương, chính sách nhằm phát huy
vai trò giai cấp công nhân trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ của khóa luận
*Mục đích của khóa luận
Trên cơ sở luận giải làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn đội ngũ công
nhân tỉnh Hưng Yên, đề xuất một số phương hướng, giải pháp chủ yếu tiếp
tục xây dựng và phát triển đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh hiện nay.
* Nhiệm vụ của khóa luận
- Làm rõ đặc điểm và vai trò của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Đánh giá đúng thực trạng, nguyên nhân của đội ngũ công nhân tỉnh
Hưng Yên hiện nay.
- Đề xuất một số phương hướng, giải pháp chủ yếu tiếp tục xây dựng đội
ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của khóa luận
* Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh hiện nay.

8
* Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu đội ngũ công nhân trên địa bàn tỉnh Hưng Yên từ năm 2000
đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của khóa
luận
* Cơ sở lý luận và thực tiễn
- Đề tài được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng ta về giai cấp công nhân,
xây dựng giai cấp công nhân.
- Cơ sở thực tiễn là thực tiễn xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng
Yên trong thời gian qua; những số liệu khảo sát điều tra xã hội học của tác giả
về thực trạng đội ngũ công nhân ở các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
* Phương pháp nghiên cứu
- Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, sử dụng tổng hợp các
phương pháp nghiên cứu như: lôgíc - lịch sử; phân tích - tổng hợp; so
sánh, điều tra xã hội học; phương pháp chuyên gia để làm sáng tỏ góc độ
chính trị xã hội của đề tài.
- Kế thừa một cách chọn lọc các thành tựu nghiên cứu có liên quan đến
khóa luận.
6. Đóng góp mới về khoa học của khóa luận
- Đề tài góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận của việc xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo, phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu
những nội dung có liên quan; góp thêm cơ sở cho việc hoạch định chủ trương,
chính sách và biện pháp xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của lãnh đạo, chính quyền tỉnh Hưng Yên.
7. Kết cấu của khóa luận

9
Gồm phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu tham
khảo và phụ lục.
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐỘI NGŨ CÔNG
NHÂN TỈNH HƯNG YÊN TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ,
HIỆN ĐẠI HOÁ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HIỆN NAY
1.1. Vai trò của đội ngũ công nhân Hưng Yên trong sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh
1.1.1. Quan niệm và đặc điểm đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
* Quan niệm về đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Trên cơ sở chủ nghĩa duy vật lịch sử và phương pháp tư duy biện chứng,
C. Mác và Ph. Ăngghen đã nghiên cứu thực trạng xã hội tư bản phát triển
những năm đầu thế kỷ XVIII và đưa ra quan niệm khoa học chung nhất về
một giai cấp mới xuất hiện trong xã hội lúc đó, giai cấp công nhân “con đẻ
của nền đại công nghiệp”; gồm những người lao động không có tư liệu sản
xuất. Họ không có con đường nào khác để kiếm sống ngoài việc tự do bán sức
lao động cho giai cấp tư sản và theo đó phải chịu áp bức, bóc lột giá trị thặng
dư để làm giàu cho giai cấp tư sản; họ là lực lượng lao động trực tiếp vận
hành các công cụ sản xuất trong nền công nghiệp hiện đại, đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến. Nhưng họ là giai cấp cách mạng nhất, có tinh
thần quốc tế vô sản trong sáng, đoàn kết với nhau trong quá trình đấu tranh
chống lại kẻ thù giai cấp chung là giai cấp tư sản. Những phẩm chất đó của
giai cấp công nhân ngày càng được củng cố và phát triển cùng với sự phát triển
của nền sản xuất đại công nghiệp. Điều này đã được C.Mác và Ph.Ăngghen khẳng
định rất rõ trong tác phẩm của mình: “Các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong

10
cùng với sự phát triển của đại công nghiệp; còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của
bản thân nền đại công nghiệp” (12, tr.610). “Công nhân cũng là một phát minh
của thời đại mới giống như máy móc vây. Công nhân Anh là đứa con đầu lòng
của nền công nghiệp hiện đại” [ 13, Tr.11].
Thực tiễn lịch sử cũng đã chứng minh cho kết luận khoa học của C.Mác
và Ăngghen, cùng với sự phát triển của nền sản xuất đại công nghiệp, giai cấp
công nhân ngày càng phát triển về số lượng và chất lượng. Theo những số
liệu thống kê, nếu ở thế kỷ XIX số lượng công nhân chỉ có khoảng 19 triệu thì
đến nay đã phát triển lên đến 1tỷ; nếu thời kỳ của Mác, chỉ có khoảng 300
nghề, thì đến nay đã phát triển lên đến 3000 nghề...Đặc biệt hiện nay, trước sự
phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ hiện đại đã làm cho lực lượng
sản xuất phát triển vượt bậc. Sự phát triển của lực lượng sản xuất cùng với sự
phân công lao động xã hội mới làm cho cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch
mạnh mẽ, kéo theo đó là sự biến đổi cơ cấu xã hội giai cấp. Trong đó, cơ cấu
ngành nghề của giai cấp công nhân cũng có sự biến đổi đáng kể. Công nhân
của nền công nghiệp cơ khí ngày càng giảm, công nhân của nền công nghiệp
tự động hóa với trình độ kỹ thuật và công nghệ cao, công nhân làm việc trong
lĩnh vực dịch vụ công nghiệp ngày càng tăng.
Không chỉ đưa ra những quan niệm đúng đắn về giai cấp công nhân,
công lao to lớn nhất của chủ nghĩa Mác - Lênin chính là đó phát hiện ra sứ
mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân, lực lượng xã hội có vai trò
giải phóng thế giới khỏi tình trạng “đen tối” dưới chủ nghĩa tư bản.
Tựu chung lại, nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân gồm hai
bước cơ bản. Một là biến thành giai cấp thống trị, giành lấy dân chủ. Hai là,
sau đó, dùng sự thống trị chính trị của mình từng bước đoạt lấy tư bản
trong tay giai cấp tư sản để tập trung tất cả những công cụ sản xuất vào
tay nhà nước, giai cấp vô sản đó được tổ chức thành giai cấp thống trị, để

tăng nhanh số lượng những lực lượng sản xuất, mang lại cuộc sống tự do,


11
hạnh phúc, “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” cho con người, sáng
tạo ra một xã hội mới. “Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, đó là
sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản hiện đại”. Và, sứ mệnh lịch sử đó của
giai cấp công nhân chỉ có thể hoàn thành khi tổ chức và phát huy được vai
trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Vận dụng và phát triển sáng tạo học thuyết Mác trong điều kiện mới, V.
I. Lênin đó tiếp tục bổ sung và làm giàu thêm lý luận về sứ mệnh lịch sử toàn
thế giới của giai cấp công nhân là giai cấp thống trị về chính trị, giai cấp lãnh
đạo toàn xã hội trong cuộc đấu tranh lật đổ chủ nghĩa tư bản, xây dựng xã hội
mới - xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Những quan điểm, tư tưởng của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin
nêu trên không những đã cung cấp một nền tảng lý luận cách mạng mà còn
trang bị phương pháp luận khoa học, làm cơ sở cho việc nghiên cứu giai cấp
công nhân trong thời đại mới.
Từ những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công
nhân, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng
sản Việt Nam (khoá X) "Về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước" đã khẳng
định “Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang phát
triển, bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm công hưởng
lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ công nghiệp, hoặc
sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất công nghiệp” [6, tr.43].
Giai cấp công nhân Việt Nam là một bộ phận của giai cấp công nhân thế
giới ra đời ở cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX (gắn với cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp) ở một xứ thuộc địa nửa phong
kiến; được kế thừa truyền thống yêu nước, tinh thần bất khuất dân tộc;

Sớm tiếp thu lý luận cách mạng thành lập chính Đảng nên nhanh chóng
trở thành lực lượng chính trị tự giác và thống nhất; phần lớn xuất thân từ


12
nông dân, sớm hình thành liên minh công nông một cách tự nhiên và bền
vững. Điều đó khẳng định: giai cấp công nhân Việt Nam vừa có đầy đủ
những đặc điểm của giai cấp công nhân nói chung, đồng thời còn có
những nét riêng biệt do hoàn cảnh lịch sử cụ thể ở Việt Nam quy định. Có
thể khái quát trên một số khía cạnh sau:
Thứ nhất, là lực lượng lao động đã và đang trực tiếp vận hành những
phương tiện sản xuất hiện đại của xã hội, đại diện cho phương thức sản xuất
mới. Họ hoạt động lao động sản xuất chủ yếu trong các ngành công nghiệp và
dịch vụ công nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
Thứ hai, là lực lượng nòng cốt, liên minh chặt chẽ với nông dân và trí thức,
nguồn động lực chủ yếu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thứ ba, đang phát triển mạnh mẽ theo hướng trí thức hóa, tiếp thu thêm đông
đảo những người thuộc tầng lớp trí thức vào hàng ngũ của mình trong điều kiện
khoa học và công nghệ ngày càng trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
Như vậy, có thể nói giai cấp công nhân là hiện thân của lực lượng sản xuất
hiện đại, là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên là một bộ phận của giai cấp công
nhân Việt Nam bao gồm những người lao động trong các doanh nghiệp thuộc
các thành phần kinh tế, trong các khu công nghiệp, là đại diện của lực lượng
sản xuất tiên tiến, phương thức sản xuất mới, lực lượng nòng cốt đi đầu trong
sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa của tỉnh Hưng Yên.
* Đặc điểm đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở tỉnh Hưng Yên
Hưng Yên là một tỉnh nằm ở tả ngạn Sông Hồng, thuộc vùng đồng bằng

Sông Hồng, phía đông giáp tỉnh Hải Dương, phía nam giáp tỉnh Thái Bình,
phía tây giáp tỉnh Hà Nam, phía bắc liền kề với thủ đô Hà Nội và tỉnh Bắc
Ninh. “Tỉnh Hưng Yên được thành lập vào năm Minh Mạng thứ 12 (năm


13
1831)” [27, tr.9]. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn, lần đầu
tiên trong lịch sử cái tên Hưng Yên được xuất hiện.
Là một tỉnh đất không rộng và thuần nông nhưng là một miền quê tươi
đẹp, một mảnh đất phù sa màu mỡ, có đặc sản nhãn lồng và có truyền thống
văn hiến, với Phố Hiến một thời là chốn phồn hoa đô hội mà người xưa đã có
câu: “Thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Hưng Yên còn là mảnh đất “địa
linh nhân kiệt”, nơi sản sinh ra nhiều bậc tài danh của đất nước trong nhiều
thời kỳ lịch sử và là quê hương của nhiều nhà cách mạng, nhiều vị tướng tài.
Hòa bình lập lại, tỉnh Hưng Yên trải qua nhiều lần thay đổi địa giới hành
chính: ngày 26 - 01 - 1968, ủy ban thường vụ Quốc hội ra Nghị quyết số 504 NQ/ TVQH phê chuẩn hợp nhất hai tỉnh là Hưng Yên và Hải Dương thành
tỉnh Hải Hưng. Sau đó, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX, ngày 06 - 11 1996, Quốc hội lại phê chuẩn việc chia tỉnh Hải Hưng thành hai tỉnh Hải
Dương và Hưng Yên. Ngày 01 - 01 - 1997, tỉnh Hưng Yên được tái lập. Hiện
nay, tỉnh Hưng Yên có 10 đơn vị hành chính cấp huyện bao gồm: “Thị xã Hưng
Yên, các huyện Văn Lâm, Văn Giang, Mỹ Hào, Yên Mỹ, Khoái Châu, Ân Thi,
Kim Động, Tiên Lữ, Phù Cừ với 160 xã, phường, thị trấn; diện tích tự nhiên là:
926,0 km2, dân số đến năm 2011 là khoảng 1,137,3 triệu người” [3, tr.204].
Tỉnh Hưng Yên không có núi nhưng lại nhiều sông ngòi, hệ thống đại
thủy nông Bắc - Hưng - Hải được khởi công vào năm 1956 đã hòa cùng hệ thống
sông ngòi trước đó tạo thành một hệ thống thủy nông giao thông phong phú.
Tỉnh có địa hình tương đối bằng phẳng, độ cao trung bình so với nước
biển là + 4m, có 58.599 ha đất nông nghiệp, đất đai trong tỉnh chủ yếu là đất
phù sa, đất cát pha và một phần đất thịt rất thích hợp với các loại cây trồng
như: lúa, cây công nghiệp và cây ăn quả.
Nhờ nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa nóng ẩm nên khí hậu của địa

phương chia làm hai mùa nóng, lạnh rõ rệt. Mùa nóng được bắt đầu từ tháng 5
đến tháng 8. Mùa lạnh từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau. Nhiệt độ
trung bình trong năm đo được là 23 oc. Nhiệt độ cao nhất vào tháng 6 lên tới


14
29,50c, lượng mưa hàng năm đạt từ 1200mm đến 1800mm. Độ ẩm tương đối
trung bình tháng từ 80 đến 85 %.
Là tỉnh nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, bao gồm 7 tỉnh,
thành phố: Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Vĩnh
Phúc và Bắc Ninh. Một khu vực có nhiều lợi thế và đang trở thành vùng phát
triển sôi động, có ưu thế rất thuận lợi cho việc hội nhập với nền kinh tế Châu
á và thế giới thông qua mở rộng các hoạt động sản xuất kinh doanh xuất nhập
khẩu và tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài.
Sau hơn 15 năm tái lập tỉnh (từ năm 1997 đến nay), kinh tế của tỉnh Hưng
Yên có tốc độ tăng trưởng cao. Đến hết năm 2011, tốc độ tăng trưởng kinh tế
(GDP) tăng bình quân 12%/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng
nhanh tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông nghiệp (năm 2000
cơ cấu kinh tế nông nghiệp; công nghiệp, xây dựng và dịch vụ là: (38,04% 32,44% - 29,52%); đến năm 2011 cơ cấu kinh tế là: (23% - 45,86% - 31,14%),
thu nhập bình quân đầu người đạt 15,2 triệu đồng/ 1 năm [3, tr.209].
Việc kêu gọi và thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước những năm qua
đã làm thay đổi đáng kể nền kinh tế của tỉnh. Từ một tỉnh thuần nông là chủ
yếu đã chuyển dần sang công nghiệp và dịch vụ. Đến nay tỉnh đã quy hoạch
20 khu công nghiệp tập trung, trong đó có 14 khu công nghiệp đã có nhà đầu
tư cơ sở hạ tầng và 6 khu công nghiệp chưa có nhà đầu tư cơ sở hạ tầng.
Trong số 14 khu công nghiệp, 3 khu công nghiệp đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng
và tiếp nhận các dự án đầu tư (khu công nghiệp Phố Nối A, khu công nghiệp
Phố Nối B, khu công nghiệp Như Quỳnh).
Với số dân 1,13 triệu người, lực lượng lao động khoảng 700.512 người,
lao động trẻ từ 18 đến 35 tuổi hàng năm có từ 25.000 đến 27.000 người. Trên

địa bàn tỉnh, có một số trường Đại học và Cao đẳng đào tạo có uy tín như: Đại
học Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên, Đại học dân lập Chu Văn An, Cao đẳng


15
Bách khoa Hưng Yên, Cao đẳng Quản trị kinh doanh; Hàng năm các trường
này đào tạo khoảng trên 10.000 sinh viên, học viên tốt nghiệp. Mặt bằng dân
trí và chất lượng nguồn nhân lực được nâng lên. Đời sống nhân dân ngày càng
được cải thiện rõ rệt, an ninh chính trị được giữ vững, trật tự an toàn xã hội
được củng cố và phát triển.
Như vậy, với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội nêu trên có thể nói tỉnh
Hưng Yên là nơi hội tụ những yếu tố: thiên thời, địa lợi, nhân hòa, tạo tiền đề để
tỉnh thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh.
Đặc điểm đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.
Là một bộ phận của giai cấp công nhân Việt Nam, đội ngũ công nhân
tỉnh Hưng Yên cũng có đầy đủ đặc điểm, bản chất của giai cấp công nhân
Việt Nam. Ngoài ra xuất phát từ đặc điểm tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội,
văn hóa của một tỉnh vùng đồng bằng châu thổ Sông Hồng, đội ngũ công
nhân tỉnh Hưng Yên còn có một số đặc thù riêng:
Nguồn vào của đội ngũ công nhân Hưng Yên phần lớn là thanh niên
nông thôn chưa qua đào tạo cơ bản và không thuần nhất.
Hưng Yên là tỉnh có diện tích nhỏ (đứng thứ 61/63 tỉnh, TP trong cả
nước) nhưng lại có mật độ dân số khá cao (chỉ đứng sau Hà Nội, TP Hồ Chí
Minh và Bắc Ninh). Theo tài liệu thống kê, tính đến năm 2011 dân số Hưng
Yên khoảng 1,1 triệu người, trong đó khu vực thành thị chiếm khoảng 12%,
khu vực nông thôn chiếm khoảng 88% dân số toàn tỉnh.
Với mật độ dân số đông, lại phân bố chủ yếu ở nông thôn nên không
tránh khỏi tình trạng thiếu việc làm ở khu vực nông thôn. Mặt khác trong
những năm gần đây, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển

dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp, dịch vụ, giảm
tỷ trọng nông nghiệp đã làm cho diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị
thu hẹp. Điều này khiến cho tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn ngày


16
càng tăng. Nhu cầu tìm kiếm việc làm của nông dân ngày một đông tại các
khu công nghiệp, nhất là thanh niên.
Sự hình thành, phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh đã góp
phần giải quyết việc làm cho người nông dân ở các khu vực nông thôn trong
và ngoài tỉnh. Vì thế, lực lượng lao động trong các khu công nghiệp hiện nay
chủ yếu xuất thân từ nông thôn.
Tuy nhiên, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên vẫn đang trong quá trình
chuyển đổi. Bên cạnh một bộ phận công nhân thoát ly hoàn toàn đồng ruộng,
gắn bó lâu dài với sản xuất công nghiệp, vẫn còn bộ phận công nhân “ nửa
mùa” (tức là công nhân làm việc trong các khu công nghiệp, các làng nghề
với tính chất không ổn định, vẫn có ruộng đất ở quê, khi không có việc làm lại
về quê làm ruộng). Mặt khác, phần lớn xuất thân từ nông thôn, từ nhiều địa
phương trong và ngoài tỉnh nên còn ảnh hưởng của tư tưởng, thói quen sản
xuất nhỏ, tiểu nông, manh mún, tác phong tự do, tản mạn, phong tục, tập
quán, lối sống có nhiều điểm khác nhau, dễ nảy sinh tư tưởng cục bộ địa
phương, ảnh hưởng xấu đến xây dựng sự đoàn kết trong đội ngũ công nhân.
Do chưa được đào tạo cơ bản, xuất thân từ nông thôn nên đội ngũ công nhân
tỉnh Hưng Yên tay nghề còn thấp, lại không thuần nhất. Trình độ văn hóa của đội
ngũ công nhân Hưng Yên hiện nay chủ yếu là tốt nghiệp phổ thông cơ sở, số công
nhân có trình độ cao đẳng, đại học và công nhân kỹ thuật có trình độ tay nghề cao
chiếm tỷ lệ thấp. (Theo thống kê của LĐLĐ tỉnh tỷ lệ công nhân có trình độ cao
đẳng trở lên là 12%, công nhân kỹ thuật là 28,37%, công nhân trình độ trung cấp
là 7,63%). Điều đó làm cho kết quả sản xuất kinh doanh, sức cạnh tranh và sự
phát triển bền vững của công nghiệp tỉnh Hưng Yên gặp không ít những khó

khăn, đội ngũ công nhân của tỉnh cũng có nhiều hạn chế bất cập.
Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên đa phần là lực lượng trẻ, đang phát
triển nhanh cả về số lương và chất lượng.


17
Trước thời kỳ đổi mới (1986), Hưng Yên vốn là tỉnh nông nghiệp, tỷ
trọng sản xuất công nghiệp chiếm rất ít, chủ yếu là doanh nghiệp nhà nước.
Bước vào thời kỳ đổi mới, dưới ánh sáng Nghị quyết của Đảng, đường lối
phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh đã được hình thành. Song,
phải đến năm 1997 sau khi tái lập tỉnh (theo tinh thần Nghị quyết của kỳ họp
thứ 10, Quốc hội khóa IX, ngày 06 tháng 11 năm 1996) Hưng Yên mới đầu tư
phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phố Nối là khu công nghiệp đầu tiên
của Hưng Yên được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập 9/2003,
mở đầu cho tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. Trải qua hơn
mười năm phát triển, đến nay Hưng Yên đã quy hoạch, đầu tư xây dựng được
hàng chục khu công nghiệp, thu hút hàng vạn lao động trong và ngoài tỉnh.
Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên đã phát triển mạnh cả về số lượng và
chất lượng trong những năm gần đây, đa số còn trẻ (cả tuổi đời và tuổi nghề);
tỷ lệ công nhân truyền thống, có kinh nghiệm, tay nghề cao rất ít, chủ yếu làm
việc ở các doanh nghiệp nhà nước. Cơ cấu đội ngũ công nhân ngày càng phát
triển đa dạng cùng với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế - xã hội trên địa bàn
tỉnh. Là lực lượng đang phát triển đa phần còn trẻ, có sức trẻ được lao động
trong môi trường chính trị, kinh tế - xã hội của vùng quê có truyền thống lịch
sử, truyền thống văn hóa lâu đời, mảnh đất “địa linh nhân kiệt” giàu truyền
thống cách mạng. Đây là môi trường thuận lợi, có ảnh hưởng tích cực đến
việc hình thành các phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, tính tổ chức, tính
kỷ luật, tinh thần đoàn kết của đội ngũ công nhân.
Trong những năm tới, với sự thu hút đầu tư mạnh mẽ vào các khu công nghiệp,
chắc chắn tốc độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Hưng Yên sẽ phát triển nhanh hơn,

đây sẽ là cơ sở, nền tảng cho sự phát triển đội ngũ công nhân về mọi mặt.
Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên hiện nay chịu sự tác động mạnh mẽ
và trực tiếp của quá trình chuyển đổi từ cơ chế kế hoạch hóa, bao cấp sang


18
cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa
Quá trình chuyển đổi cơ chế kinh tế đang làm cho đội ngũ công nhân
tỉnh Hưng Yên biến đổi về cơ cấu, số lượng, chất lượng trên hai phương diện chính:
Quá trình xây dựng hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa đã thúc đẩy sự biến đổi đội ngũ công nhân trong các thành phần
kinh tế theo hướng: số lượng công nhân trong khu vực nhà nước giảm mạnh do
chủ trương sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước (từ 7.370 công nhân năm 2001
xuống còn 818 công nhân năm 2011); số lượng công nhân trong khu vực ngoài
nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài có xu hướng tăng mạnh (từ
38.308 công nhân năm 2001 tăng lên 136.008 công nhân năm 2011) [3, tr.134].
Mặt trái của kinh tế thị trường, như các chủ doanh nghiệp tìm mọi cách
để tăng giá trị thặng dư, những giới hạn của sở hữu tư nhân trong khi giải
quyết những vấn đề xã hội, khiến cho việc bảo vệ quyền và lợi ích của công
nhân trong các thành phần kinh tế này đã, đang và sẽ là vấn đề lớn và phức tạp.
Mặt khác, quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển
đổi cơ cấu sản xuất kinh doanh đang làm biến đổi sâu sắc cơ cấu, số lượng và
chất lượng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên. Tốc độ phát triển nhanh của
công nghiệp, dịch vụ và nhu cầu lớn về nguồn lao động là nguyên nhân cơ
bản dẫn đến sự biến đổi sâu sắc về cơ cấu, số lượng, chất lượng đội ngũ công
nhân của tỉnh trong giai đoạn hiện nay. Tác động mạnh và trực tiếp nhất với
người công nhân vẫn là quá trình chuyển đổi cơ cấu sản xuất và thay đổi quy
trình công nghệ tại các doanh nghiệp, khá nhiều công nhân ở độ tuổi trên 40
đã không theo kịp quá trình này.

Cơ chế thị trường vừa tận dụng mọi trình độ lao động lại vừa phân hóa,
đào thải công nhân theo các trình độ tay nghề. Ở tỉnh Hưng Yên hầu như vẫn
chấp nhận tất cả mọi trình độ lao động, hiển nhiên là với mức lương rất khác
nhau. Theo đó, những vấn đề xã hội nảy sinh cũng tương ứng với trình độ


19
công nghệ. Hiện tượng đình công hay tranh chấp lao động cũng xảy ra ở một
số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài nhà nước và doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài. Tại một số doanh nghiệp nhà nước, quá trình chuyển
đổi cơ chế sản xuất và quản lý còn chậm; dấu vết của cơ chế bao cấp, ưu đãi
vẫn còn; hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp vẫn chưa tương xứng với vai trò
chủ đạo của kinh tế nhà nước.
Cơ cấu đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên rất đa dạng, phong phú song
còn mất cân đối.
Mặc dù là một tỉnh có diện tích nhỏ so với cả nước, tiến hành công
nghiệp hóa, hiện đại hóa chưa lâu nhưng Hưng Yên đã xây dựng được một
đội ngũ công nhân khá đông đảo. Đặc biệt, đã hình thành đội ngũ công nhân
rất đa dạng và phong phú (nhất là cơ cấu ngành nghề, lĩnh vực hoạt động).
Tính đa dạng về cơ cấu ngành nghề đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên
bắt nguồn từ sự đa dạng của các loại hình doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tỉnh Hưng Yên đã thu hút
được rất nhiều các nhà đầu tư đến đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh trên
nhiều lĩnh vực khác nhau. Cùng với đó là rất nhiều các loại hình doanh nghiệp,
công ty ra đời. Đến nay trên địa bàn tỉnh hưng Yên có đủ các loại hình doanh
nghiệp được đầu tư xây dựng, không ít các doanh nghiệp đó đã đi vào hoạt động
như: Doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, công ty cổ
phần, công ty trách nhiệm hữu hạn...Ngoài ra còn rất nhiều loại hình doanh nghiệp
vừa và nhỏ khác. Sự phong phú, đa dạng của các loại hình doanh nghiệp cũng kéo
theo sự đa dạng, phong phú của các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất. Hiện nay các

lĩnh vực, ngành nghề được đầu tư phát triển mạnh như: điện, điện tử, điện lạnh,
bao bì, vật liệu xây dựng, thực phẩm…
Tính đa dạng và phong phú của đội ngũ công nhân Hưng Yên còn được
thể hiện rõ ở sự đa dạng, phong phú của các khu công nghiệp làng nghề.
Hưng Yên vốn nổi tiếng là quê hương của nhiều nghề truyền thống. Trong đó


20
phải kể đến như: đúc đồng, đúc chì, chạm bạc, khắc gỗ, làm hương…Hầu hết
các làng nghề truyên thống của tỉnh Hưng Yên hiện nay được coi là thế mạnh
và được quy hoạch, đầu tư phát triển, góp phần làm cho cơ cấu công nghiệp
của tỉnh ngày càng đa dạng.
Tuy nhiên, trong cơ cấu đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên hiện nay vẫn
mất cân đối. Từ đặc điểm các khu công nghiệp ở Hưng Yên được quy hoạch
tổng thể gắn với khu đô thị dân cư và dịch vụ, trong đó các khu công nghiệp tập
trung giữ vai trò chủ đạo. Do đó, lực lượng công nhân lao động tập trung chủ
yếu trong khu vực này. Đội ngũ công nhân Hưng Yên hiện nay vẫn còn chủ yếu
làm việc trong lĩnh vực sản xuất trực tiếp, còn công nhân làm các ngành dịch vụ
công nghiệp, du lịch chưa phát triển mạnh. Tỷ lệ công nhân có trình độ học vấn
cao, công nhân trí thức, công nhân kỹ thuật bậc cao còn thấp…
Thu nhập, việc làm, điều kiện sinh hoạt của đội ngũ công nhân Hưng
Yên còn nhiều khó khăn.
Mặc dù tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh Hưng Yên hiện nay
diễn ra rất nhanh, thu hút và giải quyết việc làm cho hàng vạn công nhân, lao
động. Song nhìn chung, mức lương của đại đa số công nhân còn thấp, khoảng trên
dưới 2,5 triệu đồng/tháng. Trong khi giá cả các tư liệu sinh hoạt ngày càng tăng
cao thì với đồng lương đó, công nhân gặp rất nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Cùng với đồng lương rất ít ỏi, việc làm của công nhân cũng rất bấp bênh.
Tình trạng thiếu việc làm, mất việc làm diễn ra ở nhiều doanh nghiệp. Đặc
biệt trong thời gian gần đây do khủng hoảng của kinh tế thế giới, các doanh

nghiệp làm ăn thua lỗ càng làm cho tình trạng công nhân thiếu việc làm, mất
việc làm ngày càng tăng, môi trường, điều kiện làm việc còn nhiều hạn chế,
bất cập, nhất là ở các làng nghề của tỉnh Hưng Yên.
Mặt khác, đa số công nhân Hưng Yên làm việc ở xa gia đình, hầu hết các
khu công nghiệp, các doanh nghiệp chưa có nhà ở cho công nhân. Vì thế,
phần lớn công nhân phải thuê nhà để ở. Với đồng lương thấp, công việc


21
không ổn định, điều kiện sinh hoạt thiếu thôn làm cho đời sống của đội ngũ
công nhân tỉnh Hưng Yên còn nhiều khó khăn.
Thu nhập và đời sống của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên còn nhiều
khó khăn sẽ kéo theo nhiều vấn đề xã hội bức xúc, đặc biệt là các tệ nạn xã hội, ảnh
hưởng không nhỏ tới sự ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
1.1.2. Vai trò đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh.
* Đội ngũ công nhân là lực lượng lãnh đạo xã hội thông qua Đảng bộ
tỉnh Hưng Yên
Là một bộ phận của giai cấp công nhân Việt Nam, đội ngũ công nhân
Hưng Yên thông qua Đảng bộ tỉnh và cấp ủy Đảng các cấp, đã cụ thể những
mục tiêu, quan điểm, phương hướng, nhiệm vụ của quá trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước vào điều kiện cụ thể ở tỉnh Hưng Yên và tại các
doanh nghiệp mà đội ngũ công nhân đang trực tiếp sản xuất trên địa bàn tỉnh.
Trong thực tế, đội ngũ công nhân Hưng Yên - thông qua các cấp ủy đảng, tổ
chức công đoàn đề ra nhiều giải pháp sát với thực tiễn nhằm phát huy mọi
tiềm năng sẵn có, huy động mọi nguồn lực để đẩy nhanh tốc độ phát triển trên
địa bàn tỉnh, tạo môi trường thuận lợi cho các thành phần kinh tế phát triển,
tham gia xây dựng, giám sát việc thực hiện các chính sách xã hội nhằm đẩy
nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Bản thân đội ngũ công nhân
Hưng Yên đã phát hiện nhiều sai phạm trong thực hiện những nhiệm vụ công

nghiệp hóa, hiện đại hóa, đề xuất các phương án khả thi mang lại lợi ích về
mặt kinh tế - xã hội cho tỉnh. Xuất phát từ nguyên nhân đó mà sự phát triển
kinh tế - xã hội của tỉnh bước dần ra khỏi thời kỳ khủng hoảng kéo dài do hậu
quả của cơ chế cũ, cùng với việc đổi mới phương hướng sản xuất, tiêu thụ sản
phẩm cũng như đổi mới và đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại, kinh tế
Hưng Yên đã có sự khởi sắc đáng ghi nhận, đặc biệt trong giai đoạn 2000-


22
2010 vừa qua, tốc độ tăng trưởng bình quân kinh tế đạt 11,94% và cũng là
giai đoạn có tốc độ phát triển ổn định nhất so với tất cả các thời điểm trước.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế chủ yếu dựa vào tốc độ tăng trưởng công nghiệp
trung bình tăng gần 18,93%, cơ cấu kinh tế chuyển dần theo hướng tích cực
với tỷ trọng công nghiệp chiếm 45,06%, dịch vụ chiếm 30,47% (năm 2010)...
Những kết quả đạt được tuy chưa phải là cao song nó là nỗ lực vượt bậc của Đảng
bộ và cố gắng phấn đấu của cán bộ và toàn thể nhân dân trong địa bàn tỉnh trong đó
có đội ngũ công nhân. Điều đó càng khẳng định vai trò to lớn của đội ngũ công
nhân Hưng Yên trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, vai trò lãnh đạo sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân
chủ, công bằng, văn minh.
* Đội ngũ công nhân là lực lượng nòng cốt đi đầu trong sự nghiệp
công nghiệp theo hướng hiện đại hóa ở tỉnh Hưng Yên
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa chính là quá trình chuyển đổi căn bản
toàn bộ nền kinh tế theo hướng đẩy mạnh sự phát triển công nghiệp gắn với
việc áp dụng công nghệ hiện đại. Vì vậy, vai trò của giai cấp công nhân là vô
cùng to lớn vì họ là những người trực tiếp sản xuất và hoạt động dịch vụ trong
lĩnh vực công nghiệp. Ở tỉnh Hưng Yên, trong những năm qua, đội ngũ công
nhân là những người lao động trực tiếp và có mặt ở tất cả các ngành công
nghiệp quan trọng, các khu công nghiệp then chốt và ở mọi thành phần kinh
tế. Sự phát triển kinh tế ở tỉnh trong những năm qua chủ yếu dựa vào tốc độ

tăng trưởng về công nghiệp. Vì vậy, sự phát triển của ngành công nghiệp là
yếu tố quyết định tạo nên sự thành công của quá trình công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. Trong giai đoạn hiện nay, cùng với quá trình đổi mới kinh tế và
chuyển giao công nghệ hiện đại, với vai trò là lực lượng sản xuất chủ yếu của
xã hội, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên là người đầu tiên tiếp nhận, lắp đặt,
vận hành, điều khiển, sử dụng máy móc và các thiết bị hiện đại. Bản thân họ
là những người đi đầu trong việc ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ


23
hiện đại vào quá trình sản xuất, đem lại hiệu quả kinh tế cao, tạo ra nhiều sản
phẩm đa dạng có chất lượng đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
Bên cạnh việc tiếp nhận và trực tiếp vận hành có hiệu quả các dây
truyền công nghệ hiện đại, áp dụng những thành tựu khoa học - kỹ thuật tiên
tiến trên thế giới vào sản xuất, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên còn không
ngừng học hỏi sáng tạo, cải tiến công cụ sản xuất, đưa ra nhiều sáng kiến làm
lợi cho tỉnh hàng tỷ đồng. Nhờ có quá trình đẩy mạnh sản xuất, tỉnh Hưng
Yên đã mở rộng thị trường đến hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ với nhiều
sản phẩm phong phú. Hình thành một số ngành sản xuất chủ lực như: điện tử,
dệt may, cơ khí và luyện thép. Kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân hàng năm
là 19%/năm, nhờ đó mà tổng thu ngân sách từ công nghiệp thời gian qua liên
tục tăng, ngành công nghiệp đã đóng góp cho ngân sách tỉnh hàng năm đạt
70%. Tất cả những điều nói trên đã khẳng định rõ: sự phát triển của công
nghiệp đã tác động lớn đến tốc độ tăng trưởng của mỗi địa phương và nhân tố
đẩy nhanh sự phát triển công nghiệp hiện đại không ai khác chính là giai cấp
công nhân. Đối với tỉnh Hưng Yên, đội ngũ công nhân đã không ngừng lớn
mạnh theo thời gian và đang ngày càng chứng tỏ vai trò quan trọng trong quá
trình phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại hóa ở tỉnh.
* Đội ngũ công nhân là lực lượng nòng cốt trong xây dựng khối liên
minh công nhân - nông dân - trí thức, nền tảng của khối đại đoàn kết toàn

dân trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày nay, giai
cấp công nhân trở thành lực lượng lãnh đạo có vai trò quan trọng và là lực
lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Sự phát triển
công nghiệp đã làm xuất hiện nhiều nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp mới
được xây dựng ở tỉnh Hưng Yên và đã thu hút hàng vạn lao động ở nông thôn
tham gia vào sản xuất công nghiệp; quá trình đô thị hóa ngày càng phát triển
làm cho giữa nông thôn và thành thị càng xích lại gần nhau hơn. Người nông


24
dân muốn phát triển sản xuất, tăng năng suất lao động phải dựa vào phương
tiện sản xuất, tri thức khoa học - kỹ thuật mà giai cấp công nhân và đội ngũ trí
thức cung cấp. Đến lượt mình, giai cấp công nhân và đội ngũ trí thức muốn
tồn tại và đẩy mạnh sản xuất cũng phải gắn bó chặt chẽ với nông nghiệp và
giai cấp nông dân. Chính đó đã tạo nên mối quan hệ khăng khít trên cơ sở
cùng có lợi giữa công nhân - nông dân - trí thức. Khối liên minh công - nông trí, trong đó giai cấp công nhân giữ vai trò lãnh đạo, là nền tảng của khối đại
đoàn kết toàn dân, nhân tố nội lực cơ bản của quá trình công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. Đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên không chỉ liên minh với nông dân
và trí thức, mà còn là trung tâm đoàn kết, tập hợp các giai cấp và tầng lớp
khác trong xã hội, vì thế sức mạnh đoàn kết đó đã và đang được phát huy và
trở thành động lực quan trọng để tỉnh Hưng Yên thực hiện tốt những nhiệm
vụ của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
1.2. Thực trạng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá trên địa bàn tỉnh hiện nay
1.2.1. Những ưu điểm của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn tỉnh hiện nay
Cùng với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đội ngũ công nhân
tỉnh Hưng Yên đã có sự phát triển về mọi mặt, cả số lượng, chất lượng, cơ cấu
và tổ chức.

* Về số lượng
Trong những năm qua, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên có sự biến đổi
khá lớn theo chiều hướng liên tục phát triển về số lượng.
Từ năm 2000 đến nay, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên phát triển rất
nhanh. Chủ trương của tỉnh là chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển
công nghiệp và dịch vụ, coi phát triển công nghiệp là mặt trận hàng đầu. Đó là
những yếu tố tác động lớn làm cho số lượng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên
trong thời gian qua tăng nhanh, đặc biệt khi Luật đầu tư nước ngoài đã bắt đầu


25
phát huy hiệu quả. Với vị trí địa lý thuận lợi, tỉnh Hưng Yên cũng là một trong
những địa điểm thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Số dự án đầu tư trong và ngoài nước tăng nhanh đã thu hút rất lớn số
lượng công nhân lao động vào làm việc ở các khu vực này, vì vậy số lượng
công nhân của tỉnh trong những năm qua phát triển nhanh. Cụ thể: “Năm
2000 toàn tỉnh có 41.544 người, năm 2006 có 101.116 người, năm 2010 có
131.145 người và năm 2011 có 137.829 người” [3. tr 134]. Như vậy, chính
quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã tạo ra động lực để đội ngũ công
nhân tỉnh Hưng Yên tăng nhanh về số lượng và tạo điều kiện thuận lợi cho
quá trình đẩy mạnh sản xuất, thúc đẩy sự phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh.
* Về cơ cấu
Tuổi đời của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên có xu hướng ngày càng
trẻ hóa. Hiện nay, tuổi đời của đội ngũ công nhân tỉnh có tỷ lệ như sau: “Độ
tuổi từ 18 - 30 chiếm 65,30%; độ tuổi từ 31 - 55 chiếm 34,6%; độ tuổi trên 55
không có” [3, tr.49].
Điều này cho thấy, đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên hiện nay đa số là ở
trong độ tuổi còn rất trẻ, có sức khỏe tốt, đây là một trong những ưu thế trong
sản xuất và tiếp thu khoa học công nghệ, thuận lợi trong quá trình đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Sở dĩ trong những năm gần đây, tỷ lệ lớp công

nhân trẻ ở tỉnh Hưng Yên tăng rất cao là do có lực lượng lao động dồi dào,
hơn nữa công nghiệp cũng đang phát triển nên đã thu hút nhiều lao động trẻ
vào làm, trong số đó có cả lực lượng lao động ở một số tỉnh bạn đến (khoảng
30%) như: Hà Nội, Thái Bình, Hải Dương, Hà Nam, Bắc Ninh. Mặt khác, do
nhu cầu lao động của các doanh nghiệp - nhất là các doanh nghiệp ngoài nhà
nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đa số đều tuyển dụng đội
ngũ công nhân lao động trẻ nên nhóm công nhân độ tuổi từ 18 - 35 thường
chiếm ưu thế trong các doanh nghiệp này.
* Về chất lượng


26
Chất lượng của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên có ảnh hưởng trực tiếp
đến năng xuất, chất lượng, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, đến sức cạnh tranh
của hàng hóa trên thị trường, quyết định quy mô, tốc độ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa và phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh Hưng Yên. Nhận
thức được điều đó nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền, các ban ngành, đoàn
thể tỉnh Hưng Yên đã chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ công nhân tỉnh.
Từ khâu tuyển chọn đầu vào; giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục pháp luật;
công tác đào tạo nghề, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ cho
công nhân đến việc bảo vệ môi trường, điều kiện làm việc và đời sống của
công nhân. Nhờ đó chất lượng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên được nâng
lên, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trên địa bàn tỉnh.
Về nhận thức chính trị: Về cơ bản đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên
hiện nay có nhận thức đúng đắn về vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của
Nhà nước, có thái độ ủng hộ tích cực đối với sự nghiệp đổi mới, sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu “ dân giàu, nước mạnh, xã
hội dân chủ, công bằng, văn minh”. Đa số công nhân ý thức được vị trí, vai
trò của mình đối với sự nghiệp cách mạng; chấp hành nghiêm chỉnh mọi

đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, luật pháp của Nhà nước, bước
đầu đã hình thành được ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong, lối sống công
nghiệp; có sức khỏe, thể lực tốt, đáp ứng được yêu cầu sản xuất công nghiệp.
Về trình độ học vấn: Theo kết quả khảo sát điều tra những năm gần đây
cho thấy: Tỷ lệ tốt nghiệp phổ thông trung học (cấp III) là 84,7%, tỷ lệ công
nhân qua đào tạo nghề có trình độ từ cao đẳng trở lên là 12,0%, công nhân kỹ
thuật là 28,37%, công nhân trình độ trung cấp là 7,63%” [25, tr.49, 50].
Đời sống, việc làm và mức thu nhập của đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên:
Việc làm, đời sống, môi trường, điều kiện lao động và thu nhập của đội ngũ
công nhân tỉnh Hưng Yên từng bước được cải thiện đáng kể vào những năm