SIÊU ÂM LỒNG NGỰC, KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH,BỆNH VIỆN AN BÌNH – TP.HCM

SIÊU ÂM LỒNG NGỰC
BS. NGUYỄN QUÝ KHOÁNG
BS. NGUYỄN QUANG TRỌNG

KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
BỆNH VIỆN AN BÌNH – TP.HCM


NỘI DUNG






Đại cương.
Kỹ thuật.
Hình ảnh siêu âm phổi - màng phổi bình thường.
Hình ảnh bệnh lý.
Kết luận.


ĐẠI CƯƠNG






Xương sườn, cột sống và khí trong phổi là rào cản tia
siêu âm, điều đó khiến cho chúng ta tưởng rằng siêu

âm hầu như không giúp ích gì trong chẩn đoán bệnh
lý lồng ngực.
Thế nhưng cho đến nay siêu âm được xem là một
phương tiện chẩn đoán hình ảnh bổ sung cho X quang
cũng như các phương tiện CĐHA hiện đại khác như
CT, PET-CT, MRI…
Siêu âm có thể đánh giá một số bệnh lý thành ngực,
màng phổi cũng như bệnh lý phổi.


KỸ THUẬT





Bệnh nhân được khảo sát ở tư thế nằm và ngồi.
Ở tư thế nằm, lấy gan làm cửa sổ, ta có thể khảo sát
khoang màng phổi ở góc sườn hoành sau và bên, nhu
mô phổi vùng đáy phổi.
Ở tư thế ngồi, đặt đầu dò trong các khoang liên sườn,
ta có thể khảo sát bệnh lý của thành ngực, màng phổi
cũng như nhu mô phổi kế cận.





HÌNH ẢNH SIÊU ÂM MÀNG PHỔI - PHỔI BÌNH THƯỜNG
- Xảo ảnh phản chiếu liên tiếp (reverberation artifacts): bình thường khi gặp phổi

chứa khí, chùm tia siêu âm sẽ tạo ra phản ứng dội liên tiếp, đặc trưng là ta tìm thấy
những đường A (A lines) song song với đường màng phổi có hồi âm dày. Xảo ảnh
này cũng thấy trong tràn khí màng phổi, do vậy nó ít có giá trị chẩn đoán. Ứng
dụng hữu ích nhất của nó là chẩn đoán tai biến tràn khí màng phổi sau sinh thiết
mô đặc nằm cạnh màng phổi.
- Xảo ảnh đuôi sao chổi (comet tail artifacts): xảo ảnh này hình thành khi chùm
tia siêu âm gặp vách liên tiểu thuỳ có chứa dịch (tương ứng với Kerley B lines).
+ Do vậy nếu thấy xảo ảnh này thì ta có thể loại trừ khí chen giữa lá
thành và lá tạng màng phổi (tức là không có tràn khí màng phổi).
+ Ta không thấy xảo ảnh này khi có tràn khí màng phổi.
- Đường ngăn cách màng phổi (pleural gap): bình thường đó là đường hồi âm
kém nằm giữa hai lá màng phổi. Đường này sẽ mất đi khi có tràn khí màng phổi.
- Dấu hiệu trượt màng phổi (sliding sign): bình thường, với cử động hô hấp ta có
thể thấy lá thành và lá tạng trượt lên nhau. Dấu hiệu này sẽ mất đi khi có tràn khí
màng phổi.
- Hình ảnh soi gương của gan qua vòm hoành: khi khảo sát BN ở tư thế nằm, lấy
gan làm cửa sổ. Hình ảnh này mất đi khi có tràn dịch màng phổi.


Đường
màng phổi


Reverberation artifacts: các mũi tên chỉ A line.
Đường màng phổi (pleural line) là đường hồi âm dày, nằm phía dưới bóng
hồi âm của hai cung sườn hai bên khoảng 5 mm. Hình ảnh thu được còn
gọi là Bat sign (giống hình con dơi đang bay).


Reverberation artifacts: các mũi tên chỉ A line, tuỳ thuộc vào

bề dày của vách liên tiểu thuỳ mà ta có xảo ảnh đuôi sao
chổi với kích thước khác nhau (đầu mũi tên và mũi tên mở).


Comet tail artifacts


Pleural gap


1: lá tạng màng phổi, 2: pleural gap, 3: lá thành màng phổi, 4: lớp
mỡ ngoài màng phổi.

Gebhard Mathis. Chest Sonography. 2008


Pleural gap

Comet tail artifacts


BN bị xơ phổi, sau sinh thiết phổi bị TKMP (PNX). Ta
thấy được lung point với vùng không tràn khí (No PNX)
với vài comet tail artifacts, màng phổi dày, không đều.


Bên P: pleural gap

Bên T: Không có pleural gap
do TKMP

Sliding sign với đầu dò 5 MHz

Sliding sign với đầu dò 12 MHz

S: bóng lưng của các xương sườn


Bình thường ta thấy hình ảnh soi gương của gan qua vòm hoành



HÌNH ẢNH BỆNH LÝ






Bệnh lý thành ngực.
Bệnh lý màng phổi.
Bệnh lý phổi.


BỆNH LÝ THÀNH NGỰC





Siêu âm có thể chẩn đoán được một số tình trạng
bệnh lý của mô mềm như: tụ máu sau chấn thương,
tràn khí dưới da, abscess, bướu mô mềm…
Siêu âm cũng có thể đánh giá được một số tình
trạng của xương như: gãy xương (có thể kèm dập
phổi), cal xương, huỷ xương...


Tụ máu dưới da sau chấn thương (H), tràn máu màng phổi (E).


Tràn khí dưới da


Abscess vùng nách phải