bài giảng virus viêm gan

HAV

HBV

HGV

VIÊM GAN

HCV

HEV

HDV


MỤC TIÊU


Trình bày đặc điểm VSV của các virus gây VG



Trình bày khả năng gây bệnh và MD của virus gây
VG



Hiểu rõ nguyên tắc chẩn đoán VS lâm sàng



Hiểu rõ đường lây và DTH của các virus gây VG



Nắm rõ nguyên tắc phòng bệnh


ĐỊNH NGHĨA:


Là những virus có ái tính với TB gan. Sau khi
vào cơ thể, các virus hướng tới và xâm nhập,
nhân lên gây tổn thương chủ yếu là TB gan



Do có cấu trúc, đường xâm nhập, cơ chế lây
truyền khác nhau nên virus VG được chia
thành 5 loại: A, B, C, D, E


ĐẠI CƯƠNG


Virus VG A: thuộc họ Picornavirus



Virus VG B: thuộc họ Hepadnaviridae



Virus VG C: thuộc họ Flaviridae



Virus VG D: thuộc nhóm virus không toàn vẹn



Virus VG E: thuộc họ Caliciviridae


DANH PHÁP VIẾT TẮT
•
•

•

•
•
•
•

•
•

HAV: virus VG A
HA-Ag: KN của virus
viêm VG A

Anti-HAV: KT virus VG
A
HCV: virus VG C
Anti HCV: KT virus VG C
HDV: virus VG D
Anti HDV: KT virus VG
D
HEV: virus VG E
Anti HEV: KT virus VG E

•
•

•

•

•

•

•

HBV:virus VG B
HBsAg: KN bề mặt của
virus VG B
HBcAg: KN nhân của virus
VG B
HBeAg: KN hòa tan của
virus VG B

Anti-HBs: KT kháng
HBsAg
Anti-HBc:KT kháng
HBcAg
AntiHBe: KT kháng


VIRUS VIÊM GAN A
1. Tính chất VS


Hình dạng và cấu trúc:
- Hình khối vuông, đa giác, d=27nm
- Nhân: 1 sợi ARN
- Vỏ: có
- Màng: không



Nuôi cấy: Trong bào tương của TB



VIRUS VIÊM GAN A
1. Tính chất VS:


Sức đề kháng:
Không bị tiêu diệt bởi Ether
Bị tiêu diệt ở T > 60oC và với Chlor



Kháng nguyên:
Chỉ có 1 typ KN


VIRUS VIÊM GAN A
2. Khả năng gây bệnh:
Virus (đường tiêu hóa)

Bào tương TB biểu mô đường tiêu hóa

Máu

Tổn thương TB: gan, mật, lách


VIRUS VIÊM GAN A
2. Khả năng gây bệnh:
 Lâm sàng:


Thể không triệu chứng: chiếm 60%



Thể có triệu chứng:
- Ủ bệnh: 20-30 ngày(sớm: 15 ngày, chậm: 45 ngày)
- Khởi phát: Sốt, chán ăn, buồn nôn, mệt mõi, đau

hạ sườn phải, vàng da, tiểu vàng, phân nhạt màu



Miễn dịch:
IgM: xuất hiện sớm nhất (thời điểm vàng da)
IgG: xuất hiện sau IgM 1-3 tuần, tồn tại nhiều năm


VIRUS VIÊM GAN A
3. Phân lập virus:


Nuôi cấy trên TB 2n của người, vượn tinh tinh:
50%



Quan sát dưới kính hiển vi điện tử



Kỹ thuật MD phóng xạ
Tuy nhiên: ít có giá trị chẩn đoán


VIRUS VIÊM GAN A
4. Chẩn đoán huyết thanh học:
Tìm IgM: phản ứng ELISA
Tìm IgG: + Phản ứng kết hợp bổ thể

+ Phản ứng trung hòa
+ Phản ứng MD huỳnh quang


VIRUS VIÊM GAN A
5. Dich tể học:
 Mỹ: 30-50% người lớn bị nhiễm HAV


Việt Nam: 51,35%



Trẻ em là nhóm thường bị nhiễm HAV



Dịch thường bùng phát vào mùa hè



Nguồn gốc: nước bị ô nhiễm, thức ăn


VIRUS VIÊM GAN A
6.Phòng bệnh:


Cấp 0: GDSK cộng đồng



Cấp 1: Vệ sinh tốt các chất thải, rửa tay sạch khi
ăn và chế biên
Có vaccin phong ngừa



Cấp 3: chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ điều
trị triệu chứng




VIRUS VIÊM GAN D
1. Tính chất VS







Hình dạng và cấu trúc:
- Hình cầu, d=35-37nm
- Nhân: 1 sợi ARN
- Vỏ: HBsAg của HBV
- Màng: có
Nuôi cấy: Chưa nuôi cấy được
Sức đề kháng:

Bền vững: chất hóa học, thuốc tẩy, ether, acid
Bất hoạt: alkalin, thiocyanat, guanidine hydrochloride,
trichloracetic acid và men ly giải protein
Kháng nguyên: ARN là KN đặc hiệu của virus


VIRUS VIÊM GAN D
2. Khả năng gây bệnh:


Xảy ra trên cơ địa bị nhiểm HBV



Lâm sàng: tương tự HBV



Miễn dịch học:
Anti-HDV xuất hiện vào cuối thời kỳ cấp tính


VIRUS VIÊM GAN D
3. Chẩn đoán vi sinh học:


Phân lập virus: Không nuôi cấy được



Chẩn đoán huyết thanh học:
ELISA: HBsAg, HDV-Ag, Anti-HDV



Chẩn đoán sinh học phân tử: PCR (HDV)


VIRUS VIÊM GAN D
4. Dịch tể học:


HDV gây bệnh cho mọi nhóm tuổi



HDV lây truyền như HBV (trừ tình dục)



Tỉ lệ mắc bệnh do HDV cao ở: Ý Trung Đông,
Tây Phi, Nam Mỹ


VIRUS VIÊM GAN E

1. Tính chất VS


Hình dạng và cấu trúc:

- Hình cầu, d=32-34nm
- Nhân: 1 sợi ARN
- Vỏ: không
- Màng: không



Nuôi cấy: Không rõ



Sức đề kháng: Không rõ



Kháng nguyên: Không rõ


VIRUS VIÊM GAN E
2. Khả năng gây bệnh:


Tương tự như HAV



Không tiến triển mãn tính



Không biến chứng xơ gan, K gan



Gây tử vong ở phụ nữ có thai: 20%



Miễn dịch học:
Anti-HEV xuất hiện vào cuối thời kỳ cấp tính


VIRUS VIÊM GAN E
3. Chẩn đoán vi sinh học:
 Phân lập virus: Không nuôi cấy được
 Chẩn đoán huyết thanh học:
- Tầm soát: IgG
- Chẩn đoán: IgM
4. Dịch tể học:
 New Dehli-Ấn Độ (1955): 29.000 người nhiễm
HEV
 Sau 1955: nhiều vụ dịch xảy ra ở các nước Châu Á,
Châu Phi, Châu Mỹ.


VIRUS VIÊM GAN E
5.Phòng bệnh:


Cấp 0: GDSK cộng đồng



Cấp 1: Kiểm soát tốt vấn đề truyền máu
Chủ yếu là phòng ngừa nhiễm HBV



Cấp 2: Điều trị triệu chứng