Nâng cao hiệu quả làm việc nhóm trong hoạt động học tập của sinh viên

BỘ CÔNG AN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - HẬU CẦN CAND

Vũ Thị Thu Hằng
ĐỀ TÀI KHOA HỌC SINH VIÊN

NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM TRONG HOẠT ĐỘNG
HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN KHOA CNTT TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT
– HẬU CẦN CAND
MÃ SỐ: ĐTSV.2015.B2.43

Bắc Ninh, năm 2016

1


LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời đại hiện nay, khoa học–công nghệ, kiến thức ngày càng phát
triển là phương tiện đắc lực nhất để con người đạt được ước mơ của
mình.Cũng chính vì vậy đã đòi hỏi phải có sự kết hợp nhiều kỹ năng và trình
độ của nhiều người lại với nhau trong quá trình hoạt động một cách thống
nhất và tổ chức chặt chẽ. Đòi hỏi sinh viên phải có khả năng hòa đồng với tập
thể, biết cách làm việc với những người khác, hay nói chung là làm việc theo
nhóm. Làm việc theo nhóm sẽ thúc đẩy hiệu quả làm việc, phát huy hết tiềm
năng sẵn có của mỗi người, giúp hoàn thiện cá nhân, bổ sung kiến thức cho
mình và cho cả nhóm.
Tuy vậy, khi hoạt động nhóm giữa nhiều người có đặc điểm tính cách,
tình cảm và nhận thức khác nhau thì làm việc nhóm luôn dễ xảy ra mâu thuẫn,
làm thế nào để thống nhất và phân công công việc phù hợp với khả năng của
mỗi người và đảm bảo giờ giấc hợp lí đối với công việc đời sống của từng

thành viên; không những vậy mà làm thế nào để đánh giá chính xác khả năng
làm việc nhóm của mỗi người trong nhóm- đó là những vấn đề đã, đang và
vẫn sẽ được chú ý trong hoạt động nhóm hiệu quả.
Việc học tập ngày càng được chú trọng hơn và đang được đổi mới về
nhiều mặt.Đặc biệt với việc lấy người học làm trung tâm đã tạo ra nhiều điểm
mới, sáng tạo. Người học dần làm chủ tri thức, chủ động nắm bắt tri thức một
cách linh hoạt, không lệ thuộc vào giáo viên và sách vở, hiệu quả học tập
cũng từ đó mà được nâng lên. Với đổi mới phương pháp học tập như ngày
nay là học theo tín chỉ thì vẫn còn mới mẻ với nhiều sinh viên, và thực tế cho
thấy làm việc nhóm trong học tập là một phương pháp học tập hiệu quả đáng
được chú trọng hàng đầu trong công tác dạy và học.
Với việc hình thành được 5 năm trên cơ sở nâng cấp từ trường trung
cấp Kỹ thuật nghiệp vụ CAND, vì vậy kinh nghiệm đào tạo bậc đại học còn
non trẻ, đội ngũ giáo viên còn hạn chế, ý thức tự giác học tập của sinh viên
chưa thực sự cao. Bên cạnh đó, với sự thay đổi hình thức học tập từ niên chế
sang tín chỉ còn khiến nhiều học viên bỡ ngỡ, cách tiếp cận của học viên
đốivới việc giải quyết những vấn đề tự học và làm việc nhóm trong hoạt động
học tập còn gặp nhiều khó khăn, phần nào đó chưa có sự định hướng và
hướng dẫn cụ thể từ phía giáo viên…Thêm vào đó cơ sở vật chất của nhà
trường như phòng học, thiết bị, thư viện … chưa thực sự đáp ứng được nhu
2


cầu học tập của học viên để tạo ra môi trường thuận lợi cho việc học tập, tự
nghiên cứu.
Tuy gặp phải những khó khăn trên, khoa CNTT Trường Đại học Kỹ
thuật- Hậu cần CAND đã và đang phát huy đúng vai trò của mình, luôn năng
động, sáng tạo, tối ưu đổi mới phương pháp dạy và học phù hợp với xu thế
thế giới và nền giáo dục Việt Nam hiện nay. Với kho kiến thức vô vàn về kỹ
thuật thông tin, đòi hỏi học viên khoa CNTT phải nhanh chóng bắt kịp xu thế

thời đại cũng như nắm bắt tri thức một cách nhạy bén, luôn năng động, tìm tòi
và đổi mới phương pháp học của mình sao cho phù hợp nhất để có thể vửa
học tập tốt và rèn luyện tốt.Chúng tôi cũng là học viên chuyên ngành CNTT,
xuất phát từ chính học viên chuyên ngành và nhu cầu bản thân, chúng tôi
nhận thấy làm việc nhóm trong hoạt động học tập của chính mình và của các
bạn cùng chuyên ngành còn nhiều hạn chế và khó khăn, mặc dù biết được lợi
ích của hoạt động nhóm đem lại. Đa phần các bạn học viên đều từ THPTlên
bậc Đại học đều không thích ứng kịp với cách học và làm việc nhóm; bên
cạnh đó, một số khác, tuy đã tham gia làm việc nhóm nhưng không tìm thấy
sự thích thú trong công việc cũng như không tạo ra hiệu quả trong công việc
của nhóm.
Chính vì những nội dung trên, chúng tôi đã chọn đề tài “Nâng cao hiệu
quả làm việc nhóm trong hoạt động học tập của học viên khoa CNTT Trường
Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND” để không chỉ nghiên cứu về thực trạng
làm việc nhóm trong hoạt động học tập của học viên khoa CNTT Nhà trường
để tìm ra những bất cập cũng như nêu ra được những yếu tố ảnh hưởng, mà
trọng tâm của đề tài chính là đưa ra các giải phápgiúp học viên khoa CNTT
Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND nâng cao hiệu quả làm việc theo
nhóm và phát huy đúng năng lực của mình trong học tập.
2.

Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Hiện nay, trước xu thế toàn cầu hóa và Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa
đất nước, nền kinh tế Việt Nam đang dần tiến lêntrên thị trường thế giới,
không chỉ vậy mà các lĩnh vực chính trị, văn hóa, giáo dục, khoa học, y tế,…
ngày càng hoàn thiện và phát triển. Để có được những thành tích đáng nói
vậy, chúng ta không thể phủ nhận vai trò và lợi ích từ việc “hoạt động
nhóm”- một hoạt động ngày nay đã trở nên phổ biến và quan trọng để phát
triển trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong giáo dục. Từ trước đến nay, chưa

có một đề tài nghiên cứu nào về giải pháp nâng cao hiệu quả làm việc nhóm
cho học viên khoa CNTT tại trường T36, vì thế, chúng tôi chọn đề tài này với
mục đích từ phân tích lý thuyết và thực trạng tại trường về vấn đề làm việc
nhóm đưa ra các giải pháp và kiến nghị phù hợp để có thể nâng cao chất
lượng học tập cho học viên từ hoạt động nhóm.
3.

Mục tiêu nghiên cứu

3


Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên những nhận thức chung về làm
việc nhóm trong hoạt độnghọc tập, phân tích, đánh giá thực trạng làm việc
nhóm trong hoạt động học tập của học viên khoa CNTT Trường Đại học Kỹ
thuật – Hậu cần CAND và đề xuất các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả làm
việc nhóm của học viên khoa CNTT Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần
CAND trong thời gian tới.
Để thực hiện được mục tiêu trên, đề tài có những nhiệm vụ sau:
-

-

4.
5.

Làm rõ một số vấn đề liên quan về làm việc nhóm trong hoạt động học
tập của sinh viên.
Phân tích, đánh giá thực trạng làm việc nhóm của học viên khoa CNTT
Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND, chỉ rõ kết quả đạt được và

những tồn tại, hạn chế, tìm ra nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
đó.
Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả làm việc
nhóm trong hoạt động học tập của học viên khoa CNTT Trường Đại
học Kỹ thuật – Hậu cần CAND trong thời gian tới.
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
Về đối tượng: Đề tài chỉ đi sâu nghiên cứu về làm việc nhóm trong hoạt
động học tập của học viên khoa CNTT.
Về địa bàn: Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND.
Về thời gian: Từ năm 2015 đến nay.
Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được chia thành 3 chương:

Chương 1: Một số vấn đề lý luận về làm việc nhóm trong hoạt động
học tập.
Chương 2: Thực trạng về làm việc nhóm trong hoạt động học tập của
học viên khoa CNTT Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả làm việc nhóm trong
hoạt động học tập của học viên khoa CNTT Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu
cần CAND.

Bắc Ninh 3/2016
Nhóm học viên khoa CNTT thực hiện

4


CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LÀM VIỆC
NHÓM TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1.

1.1. NHẬN THỨC CƠ BẢN VỀ LÀM VIỆC NHÓM TRONG HOẠT
ĐỘNG HỌC TẬP
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm làm việc nhóm trong hoạt động học tập
1.1.1.1. Hoạt động, học tập và hoạt động học tập
a) Hoạt động
Theo triết học, hoạt động là quá trình diễn ra giữa con người với giới tự
nhiên, một quá trình trong đó bằng hoạt động của mình con người làm trung
gian điều tiết kiểm tra sự trao đổi chất giữa họ và tự nhiên (trích thuyết hoạt
động).
Theo tâm lý học, hoạt động là sự tác động của con người vào thế giới
khách quan tạo ra sự thay đổi cả về con người cả về thế giới khách quan;
trong đó con người là chủ thể còn thế giới khách quan là khách thể hay nói
cách khác là đối tượng của hoạt động
Từ hai ngành khoa học trên, chúng tôi có thể rút ra cái nhìn tổng quát
về hoạt động như sau: Hoạt động là sự tác động qua lại giữa con người với thế
giới xung quanh và đều để lại dấu vết trên nhau, có tác động tích cực và cả
tiêu cực.
b) Học tập
Theo GS Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu dạy học theo quan điểm quá
trình: “Học là quá trình tự điều khiển tối ưu sự chiếm lĩnh khái niệm khoa
học, bằng cách đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách toàn
diện. Vai trò tự điều khiển của quá trình học thể hiện ở sự tự giác, tích cực, tự
lực và sáng tạo dưới sự điều khiển của thầy, nhằm chiếm lĩnh khái niệm khoa
học. Học có 2 chức năng kép là lĩnh hội và tự điều khiển”.
Theo từ điển Tiếng Việt của Viện khoa học xã hội Việt Nam - Viện
ngôn ngữ học: “Học tập là học và luyện tập để hiểu biết và có kỹ năng”.
Như vậy: Học tập là một loại hình hoạt động được thực hiện trong mối
quan hệ chặt chẽ với hoạt động dạy, giúp người học lĩnh hội tri thức, kỹ năng,
kỹ xảo, những phương thức hành vi nhằm phát triển nhân cách toàn diện.

c) Hoạt động học tập
Để tìm kiếm và nắm vững các tri thức kỹ năng, kỹ xảo mới có rất nhiều
con đường và cách học.Nhưng khi nói đến hoạt động học tập đúng với nghĩa
tâm lí học chỉ nảy sinh và được hình thành ở trẻ em từ sáu tuổi nhờ có phương
pháp của nhà trường. Hoạt động này tạo ra sự biến đổi ngay chính chủ thể
củahoạt động là học sinh hay sinh viên. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về
hoạt động học tập:
5


- L.B.Enconhin nêu lên việc lĩnh hội tri thức là nội dung cơ bản của
hoạt động học tập và được xác định bởi cấu trúc và mức độ phát triển của
hoạt động học tập.
- I.B.Intenxon xác định học tập là loại hoạt động đặc biệt của con người
có mục đích nắm vững những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và các hình thức nhất
định của hành vi. Nó bao gồm cả ý nghĩa nhận thức và thực tiễn.
- A.N.Leonchiev, P.Ia.Ganperin và N.P.Taludina xem quá trình học tập
xuất phát từ mục đích trực tiếp và từ nhiệm vụ giảng dạy được biểu hiện ở
hình thức tâm lí bên ngoài và bên trong của hoạt động đó.
- N.V.Cudomina coi hoạt động học tập là loại hoạt động nhận thức cơ
bản của sinh viên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của cán bộ giảng
dạy.Trong quá trình đó, việc nắm vững nội dung cơ bản các thông tin mà thiếu
nó thì không thể tiến hành được hoạt động nghề nghiệp tương lai.
Qua các định nghĩa trên chúng tôi nhận thấy giữa các tác giả có sự chưa
thống nhất về định nghĩa hoạt động học tập vì vậy chúng tôi xin đưa ra quan
điểm, cách hiểu của mình về hoạt động học tập như sau: “Hoạt động học tập
là loại hoạt động đặc biệt của con người với mục đích đã được đề ra từ đầu
là nhằm tiếp thu tri thức khoa học, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ tương ứng. Từ
đó, việc học không chỉ dừng lại ở việc nắm bắt những khái niệm đời thường
mà học phải tiến đến những tri thức khoa học, những tri thức có tính chọn

lựa cao đã được khái quát hoá, hệ thống hoá.Nhờ có hoạt động học tập mà
tâm lí nhân cách của người học ngày càng phát triển”.
Đối tượng của hoạt động học tập là những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và
thái độ tương ứng của nó.
1.1.1.2. Nhóm và làm việc nhóm
a) Nhóm
Theo từ điển Tiếng Việt:“Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật
được hình thành theo những nguyên tắc nhất định”.
Theo chúng tôi, nhóm là tập hợp hai hay nhiều người cùng chia sẻ mục
tiêu chung.Các thành viên trong nhóm luôn có sự tương tác lẫn nhau, vì thế
hành vi của người này sẽ chi phối và bị chi phối bởi hành vi của các thành
viên khác trong nhóm.
b) Làm việc theo nhóm (Team work)
Team work chính là làm việc theo nhóm, có thể hiểu đơn giản là một
nhóm người cùng làm chung một công việc mà công việc ấy nếu như chỉ có
một cá nhân đơn thuần thì không thể làm được hoặc làm nhưng chất lượng và
kết quả không cao. Những cá nhân này có các kỹ năng bổ sung cho nhau để
phục vụ cho mục đích chung với trách nhiệm tập thể và sự hợp tác qua lại
giữa các thành viên.
6


c) Làm việc nhóm trong hoạt động học tập
Khi nghiên cứu về hoạt động học tập theo nhóm, đã có nhiều tác giả
đưa ra những định nghĩa của riêng mình:
A.T. Francisco (1993): “hoạt động học tập theo nhóm là một phương
pháp học tập mà theo phương pháp đó, sinh viên trong nhóm trao đổi, giúp
đỡ và hợp tác với nhau trong học tập. Người học trao đổi ý tưởng và kiến
thức với các thành viên khác trong nhóm... các thành viên tham gia tích cực
và hợp tác với nhau để lĩnh hội kiến thức và kỹ năng mới”.

Theo Slavin:“nhóm học tập là một nhóm nhỏ bao gồm năm bảy học
sinh.Sau khi GV hướng dẫn, nêu ra mục đích của đề tài và phân phát các tài
liệu.Sau khi đọc tài liệu và thay nhau đặt câu hỏi để bạn trả lời, cả nhóm đưa
ra ý kiến và nhận định về nội dung và mục đích của đề tài”.
Như vậy, qua quan điểm của các tác giả về hoạt động học tập theo
nhóm, có thể thấy “hoạt động học tập theo nhóm cũng là hình thức học hợp
tác”. Học hợp tác (Cooperative Learning) là một quan điểm học tập rất phổ
biến và đem lại hiệu quả cao. Quan điểm này yêu cầu sự tham gia, đóng góp
trực tiếp của người học vào quá trình học tập, đồng thời yêu cầu họ phải làm
việc cùng nhau để đạt kết quả học tập chung.
Từ đó, chúng tôi cũng đưa ra nhận định riêng của mình về khái niệm
“làm việc nhóm trong hoạt động học tập”: đó là một phương pháp học tập
phổ biến trong đó các thành viên trong nhóm cùng phối hợp chặt chẽ với nhau
để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể, nhằm hướng đến một mục tiêu
chung; sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể và phục vụ nhu cầu
học tập.
1.1.2. Các hình thức làm việc nhóm trong học tập
Có nhiều hình thức làm việc nhóm trong hoạt động học tập, tùy thuộc
vào phạm vi và nội dung nghiên cứu khác nhau. Tuy nhiên trong nội dung
nghiên cứu làm việc nhóm trong hoạt động học tập chúng tôi chỉ đề cập tới
hai hình thức học tập nhóm: chính thức và phi chính thức. Chúng tôi chủ yếu
là tập trung nghiên cứu làm việc nhóm chính thức.
Nhóm làm việc phi chính thức được hình thành một cách tạm thời
không chính thức. Trong giờ học, hình thức hoạt động nhóm được tổ chức
theo sự phân công của giáo viên môn học. Thông thường hình thức này được
triển khai trong các tiết học thảo luận hoặc một phần thảo luận trong các giờ
học.Thầy cô giao chủ đề hoặc câu hỏi thảo luận rồi chia lớp thành các nhóm
nhỏ. Chia nhóm có thể chia theo bàn hoặc theo danh sách lớp. Các nhóm này
thường được tổ chức một cách tự phát, chỉ trong một hoặc một vài tiết học.
Các thành viên phải vận dụng những kiến thức vốn có của mình để đóng góp

cho vấn đề hay nhiệm vụ được giao của nhóm mình. Các thành viên tích cực,
sôi nổi đưa ra ý kiến riêng của mình, có thành viên chiếm được tín nhiệm của
các thành viên thì đứng ra nhận trách nhiệm trưởng nhóm.Không khí lớp học
7


cũng từ đó mà sôi nổi, gây hứng thú cho các bạn sinh viên. Vì thế, hình thức
làm việc nhóm trong các giờ học như vậy đang được rất chú trọng, đây là một
trong những hình thức biểu hiện cho sự lấy người học làm trung tâm, phát
triển và hoàn thiện các kỹ năng làm việc tập thể và bày tỏ quan điểm bản thân
trước nhóm và trước tập thể lớp.
Làm việc nhóm chính thức là nhóm đươc hình thành trong một thời
gian tương đối dài, có tính ổn định và lựa chọn thành viên dựa trên tinh thần
tự nguyện.Làm việc nhóm chính thức cũng là một hình thức được rất nhiều
các bạn sinh viên vận dụng.Hình thức này được tổ chức dưới một nhóm gồm
5 đến 7 thành viên hoặc ít hơn hoặc nhiều hơn. Hình thức học tập nhóm kiểu
này chỉ thực hiện khi có một nhiệm vụ chung, một mục tiêu chung giữa các
thành viên trong nhóm, cùng có mục đích giải quyết một vấn đề chung và
được tiến hành trong một thời gian dài, có kế hoạch và phân công nhiệm vụ
cụ thể cho từng thành viên, đặc biệt là nhóm có dự trù kinh phí để chi tiêu vào
các việc của nhóm nếu cần thiết. Hình thức làm việc theo nhóm ngoài giờ học
thường được các bạn sinh viên áp dụng khi được giáo viên giao bài tập nhóm
về nhà hoặc lập nhóm cùng học bài, cùng giải quyết những thắc mắc trên lớp,
hoặc tạo lập nhóm để cùng tham gia nghiên cứu khoa học cùng một đề tài…
1.1.3. Nguyên tắc làm việc nhóm trong hoạt động học tập
Trong học tập, mỗi chúng ta ai cũng đều có kiến thức, có phương pháp,
cá tính và quan điểm khác nhau. Khi đã chấp nhận làm việc theo nhóm thì
mỗi người phải biết tự học và cống hiến, chia sẻ học hỏi kiến thức, cùng góp
phần tạo nên thành quả chung của cả nhóm. Học tập theo phương pháp làm
việc nhóm thật sự hiệu quả, nhưng chúng ta đều biết không phải dễ dàng mà

có thể đạt ngay được hiệu quả đó, bởi vì thành quả của nhóm không đơn giản
là kết quả của mỗi cá nhân tạo thành… Tuy nhiên muốn học tập theo nhóm
phát huy hiệu quả thì kết quả cuối cùng của hoạt động nhóm là phải tổng hợp
tất cả các ý kiến của các cá nhân lại và làm cho mọi thành viên trong nhóm
ủng hộ các phương án cuối cùng. Vì thế để có được phương ánvới sự ủng hộ
của tất cả các thành viên trong nhóm thì khi làm việc các thành viên cần tuân
thủ những nguyên tắc sau:
1.1.3.1. Nguyên tắc tổ chức công việc
Nguyên tắc đầu tiên cho nhóm là tổ chức công việc. Tổ chức công việc,
phân công nhiệm vụ, xác định mục tiêu và lên kế hoạch thực hiện trước khi
bắt tay vào làm. Hoạt động này giúp nhóm xây dựng được một hành lang
vững chắc, mà dựa vào đó nhóm có thể theo dõi và bám sát tiến độ thực hiện.
Nguyên tắc này không chỉ được đặt ra với nhóm trưởng trong nhiệm vụ giao
việc và giải quyết các vấn đề phát sinh trong nhóm, đảm bảo sự đồng đều
giữa các thành viên với nhau mà còn là nhiệm vụ của các thành viên trong
nhóm khi được giao việc, các thành viên phải biết cách tiến hành công việc
thế nào cho khoa học, không để tiến trình công việc quá chậm so với những
8


thành viên khác, đảm bảo công việc được hoàn thành đúng tiến độ và thời
gian.
1.1.3.2. Nguyên tắc tập trung
Nguyên tắc thứ hai trong hoạt động nhóm đó là sự tập trung.Sự tập
trung chính là nguồn năng lực quan trọng nhất mà chúng ta cần có, không chỉ
trong hoạt động nhóm mà còn trong cả công việc hàng ngày.
Trong khi học, chúng ta luôn gặp phải những tình trạng như: đầu óc ta
khó có thể học một môn trong thời gian ngắn, những lo lắng thường ngày
khiến ta mất tập trung, ta bị lôi cuốn bởi những cám dỗ từ lúc nào không hay
hoặc do tài liệu học nhàm chán, khó và hoặc không làm mình cảm thấy hứng

thú,mình đang làm quá nhiều việc một lúc. Đó là những biểu hiện của thiếu
tâp trung.Sự tập trung yếu ớt và hời hợt sẽ không thể giúp chúng ta có được
kết quả công việc khả quan được.Và khi đó mỗi người chỉ tốn thời gian vô ích
mà công việc sẽ vẫn trì trệ hoặc chất lượng, hiệu quả không cao.Vì vậy, chúng
ta cần rèn luyện khả năng tập trung kiểm soát được những thứ mình định làm
và thời gian làm nó.Sự tập trung trong quá trình làm việc nhóm cũng như
trong hoạt động của từng cá nhân là hết sức quan trọng, đảm bảo được nguyên
tắc này sẽ giúp hoạt động làm việc nhóm trong học tập hiệu quả hơn.
1.1.3.3. Nguyên tắc quản lý thời gian
Nguyên tắc thứ ba là nguyên tắc quản lý thời gian.Chúng ta thường biết
đến câu thành ngữ “Thời gian là vàng”.Quỹ thời gian của mỗi người là có hạn
và mỗi người cần phải sử dụng nó hợp lý.Lãng phí thời gian là nguyên nhân
chủ yếu khiến công việc của nhóm bị trì trệ, dẫn đến không đảm bảo tiến độ
thực hiện, sự tiếp cận nội dung học hời hợt, và là yếu tố chính dẫn đến sự mâu
thuẫn trong làm việc nhóm.Mỗi giây trôi qua không bao giờ lấy lại được, vì
vậy trước khi làm việc, mỗi nhóm cần có kế hoạch cụ thể để quản lý quỹ thời
gian của mình một cách khoa học nhất, tránh bị lãng phí thời gian học một
cách vô bổ.
Nguyên nhân thường xuất hiện khiến chúng ta lãng phí thời gian khi
làm việc nhóm, hoặc khi học tập là: Làm việc thường xuyên không có kế
hoạch, lịch trình cụ thể; Không có mục tiêu học rõ ràng khi ngồi vào bàn học,
hay chúng ta đang ôm đồm quá nhiều mục tiêu cần làm một lúc; Lo lắng thái
quá về mọi vấn đề, như điểm số, thời gian hoàn thành đề tài,…; Chúng ta hay
trì hoãn công việc, không làm nó ngay;Đôi khi sự lãng phí thời gian xảy ra
trong nhóm lại xuất phát từ những điều rất nhỏ nhặt như việc phân công công
việc giữa các thành viên không thống nhất, mất thời gian để chờ đợi đồng đội
làm, phụ thuộc vào người cùng nhóm,các thành viên giám sát nhau quá chặt
chẽ, chỉ chờ để kiểm tra lẫn nhau. Từ các lỗi đó mà gây nên sự trì hoãn cho cả
nhóm, vô tình kéo kết quả cả nhóm đi xuống mà vẫn lãng phí thời gian vô ích.
Từ các nguyên nhân trên, để khắc phục các lỗi gây tốn thời gian của

nhóm, chúng tôi đưa ra một số giải pháp khắc phục:Liệt kê những công việc
9


cần phải làm và sắp xếp nó theo thứ tự ưu tiên, khó trước dễ sau; tạo tính kỉ
luật và thói quen khi học tập; lên thời gian cụ thể cho từng nội dung học;
không trì hoãn công việc do giáo viên hay nhóm giao; tập trung, rất cần thiết;
sắp xếp góc học tập gọn gàng, khoa học, đúng trật tự nội vụ CAND; tổng kết
lại công việc mỗi khi hoàn thành, định hướng cho các phần tiếp theo.
Và nguyên tắc quan trọng chúng ta cần đảm bảo nữa là nguyên tắc
tham gia thảo luận, hội họp hay nộp báo cáo, tiểu luận cho giáo viên luôn phải
đúng giờ.Giữ đúng giờ là điều rất quan trọng. Nếu không đảm bảo giờ giấc thì
sự chậm muộn do chúng ta gây ra có thể khiến cả nhóm bị trì trệ, gây ảnh
hưởng đến chất lượng của sản phẩm.
1.1.3.4. Nguyên tắc đoàn kết
Nguyên tắc thứ tư đó là giữ được tình đoàn kết giữa các thành viên khi
làm việc, học tập.Việc tổ chức làm việc nhóm trong học tập tại trường là một
hoạt động giúp nâng cao, bồi đắp tình đoàn kết giữa các cá nhân, giúp chúng
ta có cơ hội tìm hiểu kĩ về nhau.Tinh thần đồng đội là một yếu tố rất quan
trọng trong làm việc nhóm.Mọi người khi đã chấp nhận cộng tác với nhau
cùng học tập thì phải luôn đoàn kết và góp phần xây dựng nhóm trở thành
một nhóm vững mạnh.
Trong học tập, cái tôi cá nhân mang đến bản sắc riêng cho mỗi người
nhưng tùy vào trường hợp ta có nên để cái tôi đó lẫn át cái ta chung hay
không?Chúng ta đều biết rằng quan trọng trong một nhóm làm việc đó là tinh
thần đồng đội chứ không phải là người giỏi nhất.Thường thì những người tự
cho mình là tài giỏi hơn người khác, không chịu lắng nghe ý kiến của những
người xung quanh sẽ là ngòi nổ cho những cuộc chiến trong nhóm. Họ là
những người không bao giờ biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của những
người xung quanh, lúc nào cũng muốn lái mọi người làm theo quan điểm của

họ. Thế nhưng trong một nhóm các thành viên đều có những ý kiến khác
nhau. Điều quan trọng khi học tập theo phương pháp làm việc nhóm là chúng
ta phải biết chọn ra ý kiến nào có được sự đồng tình góp ý của các thành viên
trong nhóm và làm thỏa mãn tất cả mọi người. Rất ít khi có một ý kiến của cá
nhân nào làm thỏa mãn tất cả mọi người, mà phải trải qua quá trình góp ý và
thỏa luận mới tìm ra được một ý kiến chung nhất.
Trong cùng một nhóm các thành viên phải biết trợ giúp lẫn nhau trong
công việc, nếu đồng đội của mình gặp khó khăn hãy sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ
họ.Chúng ta đừng vì tự ái cá nhân mà làm mất đi tinh thần đoàn kết của
nhóm.Quan trọng không phải ai là người nổi bật nhất trong nhóm mà là nhóm
của bạn có thể nổi bật nhất hay không?Thông thường nhóm nào đoàn kết và
hỗ trợ nhau tốt sẽ đem đến rất nhiều lợi ích cho các thành viên trong nhóm
đó.Nhóm đoàn kết sẽ tạo động lực cho các thành viên làm việc, vấn đề sẽ
được tham gia tìm hiểu và giải quyết một cách trơn tru dựa trên năng lực của
mọi người.Người học kém trong nhóm sẽ có cơ hội để nâng cao trình độ bằng
10


cách học hỏi các thành viên khác.Nhóm sẽ ít mất thời gian cho việc giải quyết
mâu thuẫn cá nhân.
1.1.3.5. Nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, hướng đến mục tiêu chung
Tôn trọng là nguyên tắc thứ năm khi làm việc nhóm. Khi hoạt động
trong nhóm, điều quan trọng nhất là phải có sự tôn trọng lẫn nhau, không chỉ
là tôn trọng quan điểm mà còn tôn trọng ý kiến của nhau, suy nghĩ nghiêm túc
về quan điểm của nhau và cùng nhau thỏa thuận để đưa ra được giải pháp tốt
nhất.
Tôn trọng lẫn nhau sẽ tạo nên sự gắn kết giữa các thành viên trong
nhóm lại với nhau.Bên cạnh đó các thành viên không nên nghĩ rằng mình giỏi
hơn người khác là mình quan trọng hơn, tự đề cao mình và xem thường các
thành viên còn lại. Việc giúp đỡ và tôn trọng giữa các thành viên trong nhóm

chính là động lực lớn nhất để nhóm cùng làm việc và hướng tới mục đích
chung cuối cùng.
Mỗi thành viên cần tôn trọng nhau qua các hoạt động thường ngày
như:Giữ lời hứa;Không chen ngang ngắt lời người khác trong thảo luận; Giao
tiếp bằng mắt khi người khác đang nói chuyện với bạn,…
1.1.3.6. Nguyên tắc làm việc độc lập
Nguyên tắc thứ sáu là nguyên tắc làm việc độc lập.Ngày nay, chúng ta
thường nói nhiều đến sự tương tác lẫn nhau giữa các thành viên trong nhóm là
mấu chốt cho nhóm làm việc hiệu quả, nhưng nếu không có kỹ năng làm việc
độc lập thì chúng ta sẽ rất khó khăn để hòa nhập vào công việc chung với mọi
người.Làm việc độc lập khi học nhóm, hay tự học là một kỹ năng rất quan
trọng.Không phải lúc nào chúng ta cũng có người trợ giúp, có lúc chúng ta
phải giải quyết vấn đề của mình mà không nhận được sự trợ giúp nào từ
những đồng đội vì mọi người cũng phải làm việc. Điểm mấu chốt trong tự học
là chúng ta phải nhận biết chính xác các mặt hạn chế của bản thân và quyết
tâm cải thiện hạn chế ấy bằng nhiều cách như: xem, tham gia các khóa học để
tích lũy kiến thức,tự nghiên cứu tư liệu, học hỏi kinh nghiệm từ chính mình
và người chung quanh… Sau mỗi nỗ lực học tập, bạn cần tự nhận xét xem
mình đã tiến bộ như thế nào để còn thay đổi cách học hay phát huy nó ở nhiều
môn hơn nữa.Hãy tự quy định thời gian nghỉ và thỏa thuận với bản thân sao
cho hợp lý, còn lại thời gian bạn nên chú tâm làm nhiệm vụ của mình, như
vậy sẽ làm việc được tập trung và hiệu quả hơn.Có câu, “hãy làm việc bình
thường một cách xuất sắc trước khi làm việc xuất sắc một cách bình thường”.
1.1.3.7. Nguyên tắc chia sẻ
Nguyên tắc thứ bảy là chia sẻ.Trong quá trình làm việc nhóm, nhiều lúc
chúng ta giận giữ với đồng sự của mình bởi vì họ khiến chúng ta không hài
lòng, hoặc cảm thấy họ làm việc không đúng hướng của ta và điều ấy dẫn đến
mâu thuẫn, đình trệ trong việc hoàn thiện bài tập. Vậy đã bao giờ chúng ta tự
11

hỏi nguyên nhân vì sao họ không đáp ứng được yêu cầu mà ta đưa ra, hay
chúng ta có thực sự muốn hợp tác làm việc chung với họ, hoặc có thể bản
thân mình đang mắc “bệnh” suy xét mọi thứ trên góc nhìn chủ quan. Tất cả
điều ấy phản ánh cá nhân đang thiếu đi sự san sẻ, chia sẻ công việc.
Ý kiến của ta không phải lúc nào cũng hoàn toàn chính xác, cách làm
của ta có thể vẫn chưa phù hợp.Vì vậy sự chia sẻ công việc, nhất là đối với
khi cộng tác cùng người khác là hết sức quan trọng. Nếu bạn cảm thấy mình
đang làm việc quá nhanh, quá gấp gáp, hoặc công việc đến tay mình quá
nhiều, thì giải pháp là nên dừng lại để hiểu thấu đáo những vấn đề cộng sự
gặp phải, từ đó giúp đỡ và chia sẻ trách nhiệm, san sẻ gánh nặng với họ.
Khi chúng ta có chuyện không hài lòng về nhau, cách giải quyết nhanh
nhất để chấm dứt việc này là chia sẻ những cảm xúc tiêu cực về người kia!
Hãy nói cho họ biết vì sao bạn cảm thấy như vậy trên quan điểm chia sẻ thực
lòng và mong muốn tiếp tục làm việc với họ.Điều ấy sẽ giúp công việc trở
nên kết dính, suôn sẻ.
1.1.3.8. Nguyên tắc sử dụng hiệu quả các phương tiện trao đổi thông tin
Đây là nguyên tắc cuối cùng khi học tập theo phương pháp làm việc
nhóm. Các phương tiện điện tử hiện nay đã phát triển một cách mạnh mẽ và
trở lên phổ biến, giữ vai trò quan trọng trong liên lạc trao đổi thông tin.Việc
vận dụng các phương tiện này làm giảm đáng kể thời gian và công sức, cũng
như đáp ứng được tính cấp thiết khi có vấn đề cần trao đổi bàn bạc trong làm
việc nhóm. Bạn hoàn toàn có thể biến điện thoại hay laptop của mình thành
công cụ liên lạc với các thành viên nhờ kết nối với mạng xã hội internet: mail,
facebook, yahoo…một cách hiệu quả. Một ý tưởng bất chợt, một phương án
mới ngay lập tức có thể chia sẻ với các thành viên nhờ skype, email hay điện
thoại. Việc vận dụng linh hoạt các công cụ hỗ trợ đó sẽ giúp các thành viên
cập nhật các kế hoạch, giao nhiệm vụ, bày tỏ ý kiến quan điểm khi chưa thể
họp nhóm, có thể trực tiếp sửa chữa trên các file mềm, nhờ đó mọi thành viên
đều nắm được những thông tin chung, biết được nhiệm vụ của mình và đồng

đội khi nhóm chưa có thời gian và địa điểm để tổ chức họp nhóm phân công
nhiệm vụ. Đây là những công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc trao đổi khi làm việc
nhóm, từ đó làm cho các cá nhân bổ sung những thiếu sót cho nhau và hoàn
thiện bản thân mình một cách nhanh chóng, kịp thời và tiện lợi.
1.1.4. Các kỹ năng cần thiết để thực hiện làm việc nhóm trong hoạt động
học tập
Học nhóm, hoặc làm việc theo nhóm là phương pháp học mà trong đó
chúng ta luôn cần sự chia sẻ thông tin, nguồn lực và thống nhất về phương
thức thực hiện. Mỗi thành viên trong nhóm vừa có trách nhiệm tự học tập,
vừa có trách nhiệm giúp đỡ các thành viên khác để cùng hoàn thành mục đích
học tập chung của cả nhóm.Nhóm nào làm việc hiệu quả thì thường biết kết
hợp các yếu tố này.Làm việc nhóm hiệu quả cần sự kết hợp của rất nhiều kỹ
12


năng. Quanghiên cứu, nhóm chúng tôi rút ra 7 kỹ năng cơ bản và cần thiết để
thực hiện làm việc nhóm hiệu quả trong học tập, đó là:
1.1.4.1. Kỹ năng lắng nghe:
Đây là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trong làm việc nhóm.
Các thành viên trong nhóm phải biết lắng nghe ý kiến của nhau. Kỹ năng này
phản ánh sự tôn trọng (hay xây dựng) ý kiến giữa các thành viên trong nhóm.
Lắng nghe không chỉ là chúng ta tiếp nhận thông tin từ người nói mà
còn phải biết phân tích, nhìn nhận theo hướng tích cực và phản hồi bằng thái
độ tôn trọng những ý kiến của người nói dù đó là ý kiến hoàn toàn trái ngược
với quan điểm của bản thân.
Chúng ta lắng nghe để có được thông tin, để hiểu, để cảm nhận, để tìm
hiểu sâu sắc hơn về vấn đề nhóm đang thảo luận với nhau.
Thứ nhất, về cơ bản, lắng nghe là hình thức tiếp nhận thông tin thông
qua thính giác có trạng thái chú ý làm nền.Lắng nghe giúp chúng ta hiểu được
nội dung thông tin, từ đó mới có thể dẫn những hoạt động tiếp theo trong vấn

đề nhóm đang thảo luận với nhau.
Thứ hai, lắng nghe có tác dụng rất quan trọng cho cả người nghe và
người nói.Lắng nghe chính là chìa khóa truyền thông quan trọng trong hoạt
động nhóm.Khi lắng nghe, người nghe có thể tiếp nhận được nhiều thông tin
từ người nói, từ đó có nhiều căn cứ để đưa ra những quan điểm và quyết định
các vấn đề của nhóm đang bàn luận một cách khoa học và khách quan. Khi
lắng nghe với một thái độ chăm chú, tích cực, chúng ta sẽ tạo được cảm tình
từ người đang trình bày và cả những người xung quanh.Không chỉ vậy, người
nói còn cảm nhận được họ đang được tôn trọng và từ đó xây dựng được một
mối quan hệ tốt đẹp.Khi được người nghe lắng nghe mình, người nói được
khích lệ và có điều kiện bày tỏ quan điểm, ý tưởng của mình hơn.
Lắng nghe tốt không phải là tự có mà cần có năng lực, có kỹ năng.Lắng
nghe tốt là biết chú ý, hướng toàn bộ hoạt động các giác quan của bản thân để
nghe và hiểu được thông tin trong quá trình tương tác nhóm. Điều đó không
đơn thuần chỉ là tiếp thu âm thanh bằng tai mà phải hiểu được ý nghĩa của
điều được nói. Người biết cách lắng nghe thì không chỉ là tiếp nhận thông tin
từ người nói, mà họ còn phải phân tích theo hướng tích cực, phản hồi bằng
thái độ tôn trọng ý kiến của người nói dù đó là ý kiến trái ngược với quan
điểm của bản thân, không phê phán mà trái lại phải biết khuyến khích, khơi
dậy sự tự tin phát biểu ý kiến của người nói và những người xung quanh.
1.1.4.2. Kỹ năng thảo luận, trao đổi.
Để đáp ứng được yêu cầu của làm việc nhóm thì chúng ta không thể
thiếu kỹ năng thảo luận.Đối với sinh viên, việc cần thiết phải có phương pháp
học tập tích cực trong xu thế thời đại hiện nay thì kỹ năng này là thực sự quan
trọng.
13


Thảo luận nhóm là phương pháp học hỏi có tính dân chủ. Trong thảo
luận, mọi cá nhân được tự do bày tỏ quan điểm, tạo thói quen sinh hoạt bình

đẳng, biết đón nhận quan điểm bất đồng, giúp hình thành quan điểm cá nhân,
giúp sinh viên rèn luyện các kí năng giao tiếp và giải quyết vấn đề. Thảo luận
nhóm khắc phục tình trạng thụ động, lười suy nghĩ và thiếu hẳn sự phản hồi
từ phía người học.Khi nhóm đưa ra các vấn đề thảo luận bàn bạc trong thảo
thì yêu cầu các thành viên trong nhóm phải động não cố gắng suy nghĩ tìm
hiểu và đưa ra ý kiến của mình, phải tìm kiếm tài liệu, cùng nhau giải quyết
nhiệm vụ học tập. Từ đó, mỗi thành viên lại trau dồi thêm cho bản thân các kỹ
năng như nghiên cứu tài liệu, khả năng đánh giá, nhận xét, tổng hợp và sáng
tạo.
Ngoài ra, một điều mà bất cứ ai từng tham gia thảo luận nhóm cũng
đều biết là: thảo luận nhóm còn làm tăng tinh thần hợp tác, thông cảm và chia
sẻ cũng như hỗ trợ nhau giữa các thành viên trong nhóm.Nhờ không khí thảo
luận sôi nổi, cởi mở sẽ tạo cơ hội cho các thành viên nhút nhát dần trở nên
mạnh dạn hơn khi trình bày ý kiến, quan điểm của mình, học được cách tôn
trọng và lắng nghe người khác, tạo cho sinh viên sự hứng thú trong hoạt động
học tập. Không chỉ vậy, thảo luận nhóm sẽ giúp sinh viên phần nào bớt được
phần chủ quan, phiến diện, ngược lại tăng tính khách quan và khoa học, kiến
thức thu nhận được vừa sâu sắc, bền vững, dễ nhớ và nhớ lâu hơn.
Tuy nhiên, thảo luận nhóm chỉ phát huy hết vai trò và tác dụng của nó
khi các thành viên trong nhóm có sự chuẩn bị và hợp tác, điều đó thể hiện:
Các cá nhân xác định mục tiêu rõ ràng và cụ thể, chuẩn bị nội dung, thu thập
dữ liệu liên quan đến nội dung thảo luận; trong khi thảo luận, cá nhân cần có
thái độ lắng nghe, tôn trọng các ý kiến của các thành viên còn lại, duy trì sự
bình đẳng và chấp nhận lẫn nhau, biết điều động sự tham gia tích cực của các
thành viên trong nhóm; phát hiện những khác biệt, mâu thuẫn trong các ý
kiến, quan điểm và cùng nhau giải quyết, từ đó chia sẻ thông tin, kinh nghiệm
mình có cho các thành viên khác; nối kết các ý kiến rời rạc thành hệ thống và
khai thác nội dung thảo luận bằng cách đặt câu hỏi phù hợp kích thích sự suy
nghĩ của mọi người; và trên hết mục tiêu phải được giải quyết sau buổi thảo
luận.

1.1.4.3. Kỹ năng thuyết trình
Kỹ năng thuyết trình là một kỹ năng quan trọng trong hoạt động nhóm.
Thuyết trình là một kỹ năng chìa khóa giúp bạn truyền được thông tin
và quan điểm của mình cho người nghe một cách rõ ràng và hiệu quả. Một ví
dụ điển hình là Steve Jobs, mặc dù chiếc điện thoại iphone không quá thực sự
vượt trội so về mức độ thông minh nhưng Apple lại thành công trong chiến
dịch Marketing, đặc biệt là mỗi lần họ đưa ra một sản phẩm mới, trong đó có
một phần đóng góp rất lớn trong mảng thuyết trình giới thiệu sản phẩm của
Steve Jobs những ngày đầu. Vì vậy, thuyết trình đóng vai trò quan trọng với
mỗi cá nhân khi tham gia làm việc nhóm.
14


Với hầu hết các nhóm, bất cứ khi nào chúng ta mong muốn trình bày kế
hoạch, nói chuyện trước đám đông, kỹ năng thuyết trình cũng là một kỹ năng
mấu chốt cần có. Thuyết trình không còn là “trình bày, thuyết minh”, mà đã
trở thành một nghệ thuật được sử dụng trong việc thu phục nhân tâm, tạo
động lực cho những người xung quanh.
Có rất nhiều người cảm thấy lo sợ khi họ phải thực hiện một bài phát
biểu trước tập thể và thậm chí đó chỉ là một bài thuyết trình nhỏ. Để có được
bài thuyết trình tốt đòi hỏi sự chuẩn bị cũng như cần đầu tư thời gian dài va
chạm và thực hành. Cùng với đó chắc chắn là chúng ta cần có sự am hiểu sâu
và chắc về lĩnh vực, chủ đề muốn trình bày.
1.1.4.4. Kỹ năng trưởng nhóm:
Trưởng nhóm là một thành viên có vai trò vô cùng quan trọng của
nhóm hiệu quả. Trước tiên, trên cương vị một người lãnh đạo nhóm, trưởng
nhóm phải điều hành hai nhiệm vụ quan trọng nhưng khá khác biệt nhau: đó
là quản lý nhóm và lãnh đạo nhóm.
Quản lý nhóm: Quản lý là trách nhiệm điều phối, đánh giá và định
hướng nỗ lực của cả nhóm. Người trưởng nhóm phải luôn giữ cho các thành

viên trong nhóm chú tâm đến vấn đề khi cần thiết, để ý đến thời hạn và những
kết quả làm được nếu như chúng giữ vai trò quan trọng.Trưởng nhóm cần tận
dụng thời gian hợp lý, đơn giản hóa mọi việc để các thành viên cống hiến hết
mình.Quản lý nhóm hiệu quả có thể giúp củng cố và thúc đẩy tinh thần của
các thành viên – điều đó chứng tỏ rằng mục đích cuối cùng của nhóm xứng
đáng để các thành viên cam kết nỗ lực hết mình.
Lãnh đạo nhóm: Lãnh đạo là hướng dẫn mọi người. Điều đó có nghĩa là
trưởng nhóm phải là người biết lắng nghe, quan sát và gây ảnh hưởng tới các
cá nhân cũng như động cơ của các cá nhân trong nhóm. Trưởng nhóm cần
phải làm cho mỗi thành viên của nhóm cảm thấy sự nỗ lực và hiệu quả công
việc của họ được ghi nhận, hòa hợp tất cả các thành viên và tạo dựng nhận
thức cho các thành viên về việc họ đang làm và việc họ phải làm.Lãnh đạo
nhóm là thúc đẩy một nhóm kiên trì vượt qua xung đột và những khúc mắc để
có thể đạt được những mục đích cao hơn.
Ngoài nhiệm vụ đã nói trên, người trưởng nhóm còn phải là một
chuyên gia về nội dung nhiệm vụ. Một trong những thách thức lớn nhất mà
các trưởng nhóm phải đối mặt chính là việc: làm thế nào để đóng góp cho
chuyên môn mà không để kỳ vọng và sở thích của bản thân áp đảo công việc
nhóm. Vì vậy, một trưởng nhóm phải hết sức chú ý trong trách này.
Nếu làm trưởng nhóm, chúng ta phải luôn nhớ rằng: nhóm được sinh ra
để tạo ra sản phẩm bằng nỗ lực của tất cả mọi người. Ta đừng để mọi người
trong nhóm nghĩ rằng họ chỉ đơn thuần chia sẻ sức lao động mà không có kế
hoạch hoặc họ phí thời gian mà không tạo ra kết quả như mong đợi. Là một
người lãnh đạo, hãy luôn tập trung vào việc tập hợp những nỗ lực và hiểu biết
15


của từng thành viên để tạo ra thành công. Cuối cùng là một trưởng nhóm, hãy
luôn nhớ tận hưởng, chia sẻ sự phấn khích và niềm vui chung trong chiến
thắng của nhóm.

1.1.4.5. Kỹ năng hợp tác, chia sẻ
Hợp tác được hiểu là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau
trong một công việc, một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.
Kỹ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết chia sẻ trách nhiệm, biết cam
kết và cùng làm việc có hiêu quả với những thành viên khác trong nhóm.
Kỹ năng hợp tác đem lại rất nhiều lợi ích cho hoạt động làm việc nhóm
trong hoạt động học tập:
Thứ nhất, kỹ năng này tăng cường sức mạnh: Dân gian ta vẫn thường
có câu: “Ba người dại hợp lại thành người khôn”; “Một cây làm chẳng nên
non, Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”.Thực tế luôn cho thấy sức mạnh tổng
hợp giữa các thành viên trong nhóm, làm việc hiệu quả luôn có chất lượng
hơn so với một người làm.
Thứ hai, thắt chặt quan hệ: Trong khi hợp tác, tình đoàn kết, sự cảm
thông, tinh thần tập thể được hình thành và phát triển. Nhờ gắn bó với nhau,
hiểu nhau thì mới có thể phân công công việc đúng với năng lực và sở trường
cho từng người.
Thứ ba, điều chỉnh tâm lý: Người biết hợp tác sẽ biết tự giảm cái cá
nhân chủ nghĩa; tăng cường sự tương trợ, giám bớt kiêu căng, tự phụ; tăng
tính tự tôn, tự khám phá bản thân. Đó là lợi ích của hợp tác.Hợp tác khiến ta
tự hoàn thiện tính cách, giúp bản thân trưởng thành hơn trong công việc.
Trong một nhóm người có khả năng hợp tác có những biểu hiện như
sau:
- Tôn trọng mục đích, mục tiêu hoạt động chung của nhóm; tôn trọng
những quyết định chung, những điều đã cam kết.
- Biết giao tiếp hiệu quả, tôn trọng, đoàn kết và cảm thông, chia sẻ với
các thành viên khác trong nhóm.
- Biết bày tỏ ý kiến, tham gia xây dựng phát triển kế hoạch hoạt động
của nhóm. Đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng, xem xét các ý kiến, quan điểm
của mọi người trong nhóm.
- Nỗ lực phát huy năng lực, sở trường của bản thân để hoàn thành tốt

nhiệm vụ đã được phân công. Đồng thời biết hỗ trợ, giúp đỡ các thành viên
khác trong quá trình hoạt động nhóm.Biết cùng cả nhóm đồng cam cộng khổ
vượt qua những khó khăn, giải quyết các vấn đề chung của cả nhóm, vướng
mắc để hoàn thành mục đích, mục tiêu hoạt động chung của nhóm đề ra.
- Có trách nhiệm về những thành công hay thất bại của nhóm, về những
sản phẩm do nhóm tạo ra.
16


- Tôn trọng các thành viên trong nhóm, luôn lắng nghe những ý kiến,
góp ý của các thành viên trong nhóm để hoàn thành phần công việc của mình.
Ít khi khó chịu hay phản bác lại những ý kiến góp ý đó, mà cùng nhau nghiên
cứu những ý kiến đó rồi đi đến thống nhất chung.
Một nhóm làm việc thành công và đạt hiệu quả cao thường có những
yếu tố sau đây:
Có thể khái quát bằng từ BUILD (Xây dựng)
- B (Build): Xây dựng mục tiêu chung để tất cả cùng biết, cùng hướng
tới.
- U (Unite): Đoàn kết, tin cậy lẫn nhau để hoàn thành công việc của
nhóm.
- I (Insure): Đảm bảo mọi người đều có việc vừa tầm, vừa sức, phù hợp
với khả năng, sở trưởng của bản thân.
- L (Look): Nhìn người khác làm và lắng nghe người khác nói để phối
hợp nhịp nhàng, kết hợp để hoàn thành tốt công việc.
- D (Develop): Phát triển các kỹ năng khác trong hợp tác như kỹ năng
giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng xây dựng và duy trì mối quan hệ
liên cá nhân, tạo mối quan hệ giữa các thành viên trong nhóm.
1.1.4.6. Kỹ năng giải quyết vấn đề, giải quyết mâu thuẫn
Chúng ta đều biết làm việc nhóm trong học tập là một hình thức tập
trung những mặt mạnh của mọi người và bổ sung cho nhau, giúp đỡ những

người học kém vươn lên. Tuy nhiên, đôi khi các thành viên trong nhóm có sự
mâu thuẫn với nhau, nổ ra các vấn đề tranh cãi nhau dẫn đến không thống
nhất ý kiến. Làm việc theo nhóm luôn xảy ra mâu thuẫn, và nếu lợi dụng được
mâu thuẫn đó thì vấn đề của nhóm được đào sâu, mở rộng hơn, điều này rất
có lợi cho học tập theo phương pháp làm việc nhóm.
Một nhóm hiểu quả thì phải biết giải quyết mâu thuẫn, có thể đó là mâu
thuẫn chính đáng như phát sinh các vấn đề chưa được làm rõ hoặc các mặt
nghiên cứu trái ngược nhau. Nhưng đôi khi, chúng ta lại gặp những mâu
thuẫn không chính đáng như việc ức chế, tức giận cách làm việc của các
thành viên với nhau hay các thành viên cảm thấy bất công, công việc quá
nặng hoặc không xứng với thành quả mình đạt được. Khi làm việc nhóm,sự
mâu thuẫn cá nhân với nhau có thể mau trở thành vấn đề cho toàn nhóm.Nó
có thể giữa 2 thành viên trong nhóm nhưng khi các cá nhân không giải quyết
với nhau thì sẽ ảnh hưởng đến hoạt động cả nhóm, làm cho vấn đề đó trở lên
lớn hơn.Vì vậy, cần tạo điều kiện để một hay cả hai bên trình bày với nhau để
có hướng xoa dịu tình hình, giải quyết vấn đề.Trong trường hợp, do lỗi điều
hành của nhóm trưởng thì lúc này, nhóm trưởng cần trao đổi với toàn nhóm để
nói lên hướng khắc phục, cách giải quyết vấn đề để nhóm làm việc với nhau
có hiệu quả hơn.
17


1.1.4.7. Kỹ năng tìm kiếm, đánh giá thông tin, tài liệu
Để làm việc nhóm hiệu quả, ngoài các kỹ năng phối hợp với đồng đội,
mỗi sinh viên cần tự hoàn thành tốt phần việc của mình một cách độc lập.Để
mỗi cá nhân có thể tự học tập tốt thì họ cần phải rèn cho mình kỹ năng nghiên
cứu tài liệu một cách khoa học và chi tiết, không bị lãng phí thời gian.
Mỗi ngày chúng ta luôn tiếp nhận rất nhiều thông tin, kiến thức khác
nhau từ thầy cô, sách vở, các loại tài liệu tham khảo… Nếu không có kỹ năng
chọn lọc thông tin, kiến thức thì chúng ta sẽ bị nhấn chìm trong quá nhiều

nguồn kiến thức khác nhau.Hãy biết cách chọn lọc những thông tin, kiến thức
quan trọng, cần thiết và ghi nhớ lại chúng.Vì vậy, chúng ta cần có kỹ năng tìm
kiếm, đánh giá tài liệu.
Một số phương pháp lựa chọn tài liệu (sách, báo, tạp chí,.. tài liệu số
hóa, thông tin trên mạng internet)
Trước hết khi tìm đọc tài liệu, ta phải xác định nguồn tin đó là chất
lượng, có thể tin cậy. Vì thế cần dựa vào một số tiêu chí:
Đầu tiên là tiêu chí tác giả: Thông tin về tác giả và địa chỉ liên hệ
(thông tin về nghề nghiệp, kinh nghiệm, chức vụ, quá trình đào tạo của tác
giả, hay những thông tin chứng thực khác,..). Nếu website là của tổ chức/cơ
quan: tên của tổ chức/cơ quan có được nêu rõ trong tài liệu?Kiểm tra tên miền
của tài liệu, ưu tiên các tên miền có phần mở rộng là .edu, .gov, .org...
Tiếp theo là mục đích: Nội dung tài liệu có tập trung vào mục đích
chuyển tải thông tin cho người đọc không? Và Lý do thiết lập trang web và
đối tượng hướng đến là gì?
Tính cập nhật: Tài liệu có thể hiện thông tin về những vấn đề hiện tại
không? Thời gian tác phẩm được xuất bản hoặc thời gian trang web được cập
nhật lần cuối có xa quá không?
Độ chính xác: Thông tin trong tác phẩm lấy từ đâu?Số liệu thống kê
trong tác phẩm có được lấy từ nguồn đáng tin cậy không?Tác phẩm có được
các chuyên gia thẩm định không?
Tính khách quan: Quan điểm của tác giả là gì, có được nêu rõ, tác phẩm
có sử dụng ngôn ngữ kích động hay trang web có thể hiệnbị ảnh hưởng bởi
một thành kiến nào đó?
Tính bao quát: Bài viết hoàn chỉnh hay là bản thảo, tài liệu có xa rời
mục đích và đối tượng đích không? Trang web cung cấp toàn bộ tác phẩm hay
chỉ một trích đoạn của tác phẩm?
Ngoài ra, ở thời đại hiện nay, nguồn thông tin trên mạng internet đã dần
trở nên quen thuộc và cấp thiết với mỗi sinh viên. Các thông tin này rất đa
dạng và có thể đúng, cũng có thể sai hoặc chưa đầy đủ, do đó người sử dụng

cần phải tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và sau đó mới so sánh,
tổng hợp để có được kết quả như mong muốn.Vì vậy, đối với thông tin trên
18


internet, để có độ tin cậy lớn, ta nên tìm trên các Website của các trường đại
học,Website của các viện nghiên cứu, các nhà xuất bản uy tín được số hóa,các
cơ sở dữ liệu chuyên ngành, tạp chí khoa học được công bố trên mạng.
Kỹ năng tìm kiếm, đánh giá thông tin, tài liệu là một kỹ năng cần thiết
trong học tập theo phương pháp làm việc nhóm. Các bài tập ta gặp thường là
những vấn đề tư nghiên cứu thông qua các tài liệu. Biết cách tìm kiếm, đánh
giá hiệu quả tài liệu sẽ giúp ích cho các thành viên trong nhóm, tìm kiếm
được nhiều thông tin, nội dung phong phú bổ ích cho quá trình học tập của
mình.
1.1.5. Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả làm việc nhóm trong hoạt động học tập
1.1.5.1. Thiết lập mục tiêu và năng lực hoạch định
Thiết lập những mục tiêu là đưa ra những mục tiêu mà hoạt động làm
việc nhóm cần phải đạt được, nó là cái đích đến đòi hỏi nhóm phải tìm đường
đi tới. Những mục tiêu đề ra phải cụ thể, rõ ràng tức là xác định một cách
tường minh những kết quả phải đạt được, mọi thành viên đều hiểu và nắm rõ.
Mục tiêu đề ra phải khả thi có nghĩa là việc xác định mục tiêu phải dựa trên
năng lực các thành viên trong nhóm và các yếu tố ngoại cảnh khác như thời
gian thực hiện, điều kiện cơ sở vật chất, chi phí… Việc thiết lập mục tiêu có
ảnh hưởng xuyên suốt quá trình làm việc nhóm, nó quyết định mọi việc làm
của nhóm sau này. Nếu mục tiêu không rõ ràng, thiết thực, không phù hợp với
năng lực của cả nhóm thì chắc chắn nhóm làm việc này không thể đạt được
kết quả như mong muốn khi thành lập nhóm.
Năng lực hoạch định là khả năng, trình độ xây dựng kế hoạch, chương
trình nhiệm vụ cho cả nhóm trong suốt tiến trình hoạt động để đạt được mục
tiêu mà nhóm đã đề ra, giống như việc tìm đường và phương pháp, phương

tiện để đi đến đích. Hoạch định thể hiện tầm nhìn của cả nhóm làm việc. Việc
này bao gồm rất nhiều mặt như xác định công việc và giao nhiệm vụ cụ thể
cho nhóm nhỏ hơn hoặc thành viên, xây dựng cơ chế phối hợp, đề ra tiến độ
hợp lí, dự toán kinh phí tổ chức, chuẩn bị phương tiện hỗ trợ, các nguồn lực
trợ giúp... Nếu công tác hoạch định tốt thì công việc trong nhóm sẽ được triển
khai một cách đồng bộ, nhịp nhàng, chặt chẽ, ngược lại hoạt động của nhóm
sẽ bị chồng chéo, thực hiện không đúng phương hướng, nhiệm vụ, thường
xuyên bị động, tiến độ không được đảm bảo.
1.1.5.2. Tính tập trung dân chủ và phân công nhiệm vụ hợp lí
Đây là tiêu chuẩn rất quan trọng để đánh giá một nhóm làm việc có
hoạt động tốt hay không. Dân chủ là tất cả thành viên đều được tự do bày tỏ
chính kiến của mình về các vấn đề trong làm việc nhóm để góp phần thống
nhất về quan điểm, chủ trương trong lãnh đạo, chỉ đạo. Mọi ý kiến của các
thành viên đều phải được ghi nhận xem xét để từ đó xây dựng thành những
quan điểm, chủ trương thống nhất cho cả nhóm.Tập trung thống nhất về tư
tưởng, tổ chức và hành động. Từ việc đã thống nhất được những đề đặt ra, các
19


thành viên đảm nhiệm từng nhiệm vụ cụ thể, trách nhiệm được quy định rõ
ràng cho từng người.
Tiêu chuẩn này đánh giá về tính hợp lí của cơ cấu tổ chức và phân công
nhiệm vụ.Phân công nhiệm vụ là việc giao công việc cho mỗi thành viên, thể
hiện vai trò và trách nhiệm của mỗi thành viên đối với toàn nhiệm vụ của
nhóm. Mỗi thành viên hoặc một vài thành viên chỉ chuyên phụ trách một hay
một số mảng cụ thể. Phân công nhiệm vụ bắt buộc phải có cơ sở hợp lí, phù
hợp với năng lực và nhất là thế mạnh để phát huy được tối đa khả năng của
mỗi người.Việc phân công không hợp lí sẽ dẫn đến hậu quả là công việc sẽ
không đạt được hoặc kết quả đạt được không như mong muốn, gây ảnh hưởng
đến toàn bộ quá trình đã được triển khai.Thậm chí trong nhiều trường hợp sau

đã triển khai nhiệm vụ mới phát hiện tính bất cập thì việc phân công lại nhiệm
vụ là cực kì phức tạp, gây lãng phí thời gian, công sức.
1.1.5.3. Cơ chế, khả năng phối hợp hoạt động và giao tiếp trong nhóm
Tiêu chuẩn này đánh giá mức độ chặt chẽ, nhịp nhàng và không khí làm
việc trong nhóm. Sự phối hợp làm việc của các thành viên giống như một dây
chuyền sản xuất công nghiệp, mọi người đều có mối liên hệ với nhau, hoạt
động của thành viên này đều có ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đối với
những thành viên khác. Những thành viên có tương tác tốt, phối hợp với nhau
một cách linh hoạt nhịp nhàng hay không còn dựa vào khả năng phối hợp của
mỗi người. Cơ chế phối hợp trong nhóm là quy định mối liên hệ giữa các
thành viên với nhau, theo trình tự thì có thể sản phẩm công việc của người
này là nguyên liệu để người khác tiếp tục làm việc theo một hay hai chiều
hoặc theo không gian thì họ cùng làm một việc nhưng ở những vị trí địa lí,
hoàn cảnh khác nhau.
Yếu tố giao tiếp trong nhóm cũng là một tiêu chuẩn đánh giá không thể
thiếu. Nhóm sẽ hoạt động với một tinh thần tập trung, các thành viên hứng thú
hăng hái nếu họ tạo ra được môi trường làm việc vừa nghiêm túc vừa thoải
mái. Điều này phụ thuộc vào kỹ năng giao tiếp của tất cả các thành viên.Từ
những vấn đề nghiêm trọng hay mâu thuẫn, họ có thể hóa giải đưa về đơn
giản, giải quyết vấn đề một cách nhẹ nhàng.Sự vui vẻ khi làm việc là yếu tố
kích thích tinh thần mọi người làm việc hết khả năng, trách nhiệm.Một nhóm
có sự phối hợp hoạt động tốt, không khí làm việc nghiêm túc thoải mái hay
không là yếu tố quyết định đến hiệu quả làm việc của cả nhóm.
1.1.5.4. Tinh thần trách nhiệm
Tinh thần trách nhiệm được thể hiện ở mỗi thành viên nhóm. Ta có thể
đánh giá tinh thần trách nhiệm thông qua những biểu hiện cụ thể: tâm huyết
với nhiệm vụ, cố gắng làm để phần công việc của mình được hoàn thành với
kết quả tốt nhất, đảm bảo đúng thời gian. Không những thế, tinh thần trách
nhiệm còn thể hiện bằng sự quan tâm đến mục tiêu chung của nhóm, nắm bắt
toàn bộ quy trình hoạt động và tiến độ của các thành viên khác, luôn năng nổ

20


tích cực đóng góp xây dựng nhóm, giúp đỡ những thành viên còn lại. Tinh
thần trách nhiệm của các thành viên nhóm càng cao thì kết quả đạt được sẽ
càng tốt, hiệu quả làm việc chắc chắn cao hơn nhóm có tinh thần trách nhiệm
kém.
1.1.5.5. Đạt được các mục tiêu của nhóm
Đây là yếu tố đầu tiên được xem xét để đánh giá một nhóm làm
việc.Thể hiện nhóm đó sau một quá trình hoạt động có đạt được những mục
tiêu mà nhóm đã hoạch định từ trước hay không, có đảm bảo yêu cầu đề ra
hay không.
1.1.5.6. Kiến thức và kỹ năng làm việc mà thành viên tích lũy được
Đánh giá sinh viên trong và sau quá trình làm việc nhóm thì tích lũy
được những kiến thức, kỹ năng gì; những hiểu biết thêm mà sinh viên thu
nhận được từ những thành viên khác. Sau quá trình làm việc nhóm, các thành
viên phải cơ bản nắm vững những kiến thức cơ bản thu được từ việc giải
quyết vấn đề lớn của nhóm, có kiến thức sâu sắc về phần công việc mình đã
đảm nhận. Hơn thế nữa, làm việc nhóm còn phải bồi dưỡng thêm rất nhiều
kiến thức liên quan cũng như kỹ năng tích lũy được trong suốt quá trình làm
việc.
1.1.5.7. Năng suất, hiệu quả của việc làm việc nhóm
Đây là tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá một nhóm làm việc. Năng
suất lao động của nhóm được thể hiện bằng khối lượng công việc giải quyết
được và thành quả của nhóm trong suốt khoảng thời gian nhóm hoạt động.
Hiệu quả làm việc được thể hiện bằng lượng chi phí cho công việc như thời
gian, nhân lực, vật chất có tương xứng với thành quả đạt được hay không.
Nhóm có năng suất lao động, hiệu quả làm việc cao là nhóm có sự đầu tư tối
ưu mà vẫn đảm bảo kết quả công việc đạt yêu cầu cả về số lượng và chất
lượng.

1.1.6. Vai trò, tầm quan trọng của làm việc nhóm trong hoạt động học tập
1.1.6.1. Vai trò của làm việc nhóm trong hoạt động học tập
a) Đối với hoạt động học tập chung
-

Giải quyết những vấn đề lớn, nhiệm vụ phức tạp mà một thành viên khó có
thể hoàn thành được hoặc hoàn thành nhưng kết quả không cao
Trong hoạt động học tập trên lớp, giáo viên thường giao những bài tập
nhóm, bài tập lớn cho các nhóm sinh viên để cùng thực hiện một nhiệm vụ
nào đó. Nhiệm vụ có thể là tìm hiểu chủ đề, làm rõ và trình bày một khái
niệm, có thể là hợp tác để thực hành, thí nghiệm, xử lý dữ liệu để kiểm chứng
giả thuyết hoặc đơn giản là rèn luyện kỹ năng thực hành. Đối với những
nhiệm vụ này, rõ ràng mỗi sinh viên không thể một mình thực hiện mà làm
21


việc nhóm là đòi hỏi tất yếu. Những nhiệm vụ học tập như đã nêu trên thường
là những chủ đề lớn, khi giải quyết đòi hỏi kiến thức, kỹ năng vừa rộng vừa
cực kì chuyên sâu về chủ đề cần tìm hiểu.Làm việc nhóm là điều kiện thuận
lợi giúp mọi người cùng nhau làm việc giải quyết vấn đề. Các thành viên sẽ
phụ trách những phần công việc nhỏ hơn được giao hoặc làm theo thế mạnh
của bản thân rồi sau đó cùng tổng hợp lại hoàn thành nhiệm vụ chung.
-

Tạo tính gắn kết tập thể
Cũng giống như những hoạt động tập thể mà sinh viên thường tham gia
như văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động quần chúng; làm việc nhóm trong
hoạt động học tập cũng là một hình thức rất tốt để xây dựng tính gắn kết trong
tập thể. Nhất là trong môi trường lực lượng vũ trang như trường ta, tính gắn
kết đồng chí đồng đội càng được coi trọng, làm việc nhóm trong hoạt động

học tập đòi hỏi sự nhất trí quan điểm giữa các thành viên trong nhóm, đây là
một đòi hỏi không dễ.Nó phải trải qua một quá trình từ việc đưa ra và bảo vệ
ý kiến của mình, các thành viên đấu tranh lẫn nhau đồng thời ghi nhận những
ý kiến của nhau và cuối cùng thống nhất quan điểm.Trong suốt quá trình cùng
làm việc, sinh viên phải chia sẻ thông tin, kiến thức, kỹ năng, học hỏi ở nhau
rất nhiều điều bổ ích.Sự thường xuyên giao tiếp giữa các thành viên tạo cho
họ một mối quan hệ thân thiết, thậm chí có ảnh hưởng lẫn nhau.Sinh viên
cùng làm việc cùng trao đổi với nhau sẽ càng hiểu nhau hơn, tình cảm đồng
chí đồng đội được xây dựng và củng cố.

-

Cổ vũ tinh thần học tập chung của lớp, giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ
Chia nhóm để học tập là một phương pháp rất hay để tạo ra tinh thần
thi đua học tập, làm việc. Các nhóm sẽ phải ra sức làm việc để không chỉ
hoàn thành tốt nhiệm vụ mà còn thể hiện khả năng của nhóm mình so với các
nhóm khác.Đây là động lực thúc đẩy các nhóm tìm ra phương pháp hoạt động
phù hợp, các thành viên trong nhóm tích cực làm việc hợp tác để đem lại kết
quả tối ưu. Vấn đề chung của cả nhóm không thể do một người đảm nhận từ
đầu đến cuối, nhất là những nhiệm vụ mà giáo viên yêu cầu tất cả các thành
viên đều phải trình bày được vấn đề của nhóm mình. Đây vừa là thử thách
vừa là cơ hội của các thành viên để củng cố kiến thức của mình.Thành viên
nhóm tự giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc.

-

Phát huy sức mạnh, tính sáng tạo tập thể
Cũng như một số điểm đã phân tích trên, làm việc nhóm là sự kết hợp
tinh thần, tri thức của cả một tập thể.Làm việc nhóm vừa đòi hỏi sức mạnh tập
thể cũng như là điều kiện để các nhóm thể hiện sức mạnh của mình. Kết quả

công việc của nhóm có tốt hay không phụ thuộc rất lớn vào sức mạnh tập thể.
Sự kết hợp khả năng của mỗi người có tác dụng lôi kéo, thúc đẩy lẫn nhau
cùng tiến bộ, bù đắp cho nhau những điểm yếu và cùng phát huy những điểm
mạnh.

22


-

Sự đấu tranh trong quá trình làm việc nhóm là điều kiện để cho sự sáng tạo
được nảy sinh.
Các thành viên nhóm vừa học hỏi, đấu tranh, thừa nhận lẫn nhau sẽ đưa
ra được những ý kiến hay, thậm chí là những ý tưởng đột phá.Đây là một vai
trò quan trọng của làm việc nhóm trong hoạt động học tập.Nó không chỉ góp
phần nâng cao chất lượng của việc học tập mà còn kích thích tinh thần học tập
của cả tập thể lớn hơn.
b) Đối với từng cá nhân thành viên nhóm

-

Thu nạp kiến thức một cách nhanh chóng, vừa sâu sắc vừa mở rộng về vấn đề
của nhóm cũng như về những kiến thức liên quan
Trong làm việc nhóm tất nhiên các thành viên phải trao đổi thông tin,
kiến thức với nhau.Ngay từ yêu cầu của hoạt động nhóm là các thành viên
phải nắm bắt được lượng kiến thức của nhiệm vụ nhóm mình.Hoạt động này
không chỉ giúp sinh viên nắm chuyên sâu về lĩnh vực mình được phân công
mà còn có thể được đồng đội truyền đạt lại kiến thức của họ. Làm việc nhóm
tạo cơ hội để các thành viên có thể thắc mắc những phần, những thông tin
mình chưa hiểu,cùng đưa ra để cả nhóm cùng thảo luận và giải quyết... Từ đó

có thể hiểu một cách sâu sắc, và hoàn chỉnh nhất những kiến thức thu nạp
được. Việc tiếp thu này cực kì có hiệu quả, ta có thể hiểu đơn giản là khi được
người khác truyền đạt, giải thích sẽ tiếp thu nhanh hơn nhiều so với tự mày
mò tìm hiểu. Không chỉ tiếp thu được kiến thức nhanh mà phương pháp lĩnh
hội kiến thức như vậy còn có tác dụng giúp người tiếp thu nhớ rất lâu. Như đã
nói trên, làm việc nhóm với nhiều người khác nhau còn giúp ta học hỏi được
thêm rất nhiều kiến thức từ họ.Cứ như vậy tầm hiểu biết bân thân ngày càng
được mở rộng. Ngược lại, bản thân mình cũng phải thể hiện được những kiến
thức mà mình đã tìm hiểu trong suốt quá trình làm việc trước mọi người, hoạt
động này cũng là một cơ hội để làm ta sâu sắc hơn về những nội dung kiến
thức đó.

-

Tạo cơ hội sinh viên khẳng định năng lực bản thân, khả năng đứng trước
đám đông
Trong quá trình làm việc nhóm, tất cả các thành viên đưa ra những ý
kiến, quan điểm riêng của mình, thể hiện khả năng xử lý của mình trước
những vấn đề chung của nhóm. Có thể ý kiến của bạn hay hoặc dở, khả thi
hay không khả thi nhưng đó cũng là sự thể hiện tư duy của bản thân.Việc trình
bày ý kiến có thuyết phục hay không, phần nhiều phụ thuộc vào cách bảo vệ ý
kiến.Ý kiến của bạn được chấp nhận, thậm chí là đánh giá cao chứng tỏ ta đã
khẳng định được vai trò của mình trong nhóm.Các thành viên khác dựa trên
cách thể hiện để đánh giá năng lực của bạn. Cách thể hiện này chính là khả
năng đứng trước đám đông hay nói một cách cao xa hơn là tài hung biện.
Chúng ta phải nói làm sao cho mọi người hiểu ý của mình, chứng minh ý
23


kiến, thuyết phục họ tin tưởng theo ý kiến mình đã đề ra. Chính vì thế, làm

việc nhóm là một môi trường tốt cho bạn chứng tỏ bản thân.
-

Rèn luyện tính hòa đồng, nâng cao kỹ năng giao tiếp
Trong xã hội lao động đòi hỏi tính hợp tác đồng thời là cạnh tranh như
hiện nay, tính hòa đồng và kỹ năng giao tiếp tốt thực sự cần thiết và mang lại
nhiều lợi ích. Trong một nhóm làm việc nhỏ cũng vậy, nhóm chỉ có thể hoạt
động tốt nếu các thành viên trong nhóm hòa đồng với nhau.Ngoài những quy
tắc, cách thức hoạt động đã được xây dựng và thống nhất trước đó, các thành
viên còn phải hợp tác với nhau trên tinh thần thân thiện nhất, có tính xây dựng
cao.Sự thể hiện tinh thần hòa đồng không chỉ là một phần giúp khẳng định
bản thân mà nó còn có tác dụng làm gương cho các thành viên khác học
hỏi.Làm việc nhóm dần dần sẽ rèn luyện cho chúng ta tính cởi mở, hòa
nhã.Vừa biết lắng nghe người khác, vừa biết bảo vệ chính kiến của mình.Và
tất cả những điều nói trên đều phải thông qua giao tiếp. Chính những suy
nghĩ, tính cách của chúng ta được bộc lộ qua những lời nói, cử chỉ hay nói
chung là giao tiếp. Bạn sẽ học hỏi được từ đồng đội cách ăn nói, thể hiện suy
nghĩ qua ánh mắt, nét mặt, cử chỉ để tạo ra tính thiện cảm. Hoạt động nhóm
càng nhiều thì tính tập thể, kỹ năng giao tiếp của chúng ta sẽ càng được bồi
dưỡng nhiều hơn.

-

Bồi dưỡng các kỹ năng cần thiết khác
Như đã trình bày ở trên, làm việc nhóm có vai trò cực kỳ lớn trong việc
bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, không chỉ thế nó còn giúp bồi dưỡng thêm
những kỹ năng cần thiết khác như kỹ năng hợp tác, chia sẻ, làm việc có kế
hoạch, phân tích đánh giá, tìm kiếm thông tin tài liệu … Các kỹ năng này thực
sự cần thiết trong công việc đặc biệt là cách thức làm việc đòi hỏi tính chuyên
nghiệp cao như hiện nay. Trong suốt quá trình làm việc, bản thân thành viên

nhóm sẽ phải tự đưa ra cách thức làm việc của mình, vừa thực hiện vừa học
hỏi thêm từ đồng nghiệp để cái tiến phương pháp cho tối ưu nhất đối với bản
thân.Từ đó, những kỹ năng dần dần được hình thành và ngày càng hoàn
chỉnh.Làm việc nhóm giúp cá nhân phát huy hết những kỹ năng sẵn có cũng
như bồi đắp thêm các kỹ năng cần thiết và hữu ích khác.Đây là một vai trò rất
quan trọng của làm việc nhóm, tạo cơ hội cho cá nhân tận dụng tự rèn luyện
và hoàn thiện bản thân.
1.1.6.2. Tầm quan trọng của làm việc nhóm trong hoạt động học tập
Hiện nay nền giáo dục Việt Nam đang có những thay đổi nhất định, nhà
nước đưa ra hàng loạt các chính sách để không ngừng nâng cao chất lượng
giáo dục đại học như chuẩn hóa cơ cấu hệ thống, kiểm định chất lượng đào
tạo, đổi mới chương trình đào tạo, phát triển chương trình chất lượng cao…
Và một phương pháp khác là chương trình đào tạo theo tín chỉ thỉ, hình thức
học này đang là một hình thức mới và được áp dụng rộng rãi hiện nay, vì
những lợi ích mà chúng đem lại. Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần CAND
24


cũng không ngoại lệ, do đặc thù trường thuộc hệ thống các trường lực lượng
vũ trang, không những thế trường là một trường mới được thành lập nên việc
đưa hệ thống học theo tín chỉ vào trong trường ta còn gặp nhiều khó khăn.
Mặc dù vấp phải rất nhiều khó khăn như vậy nhưng trường cũng đã rất cố
gắng hướng sinh viên của mình học theo hình thức tín chỉ, hình thức này coi
người học là trung tâm, đòi hỏi sinh viên phải tự học, tự chiếm lĩnh tri thức,
phát huy tính tự giác, chủ động tư duy sáng tạo. Tuy nhiên đây là hình thức
học mới, sinh viên còn vấp phải nhiều khó khăn khi tiếp cận.
Ngay ởnhững học phần cơ sở giáo viên đã yêu cầu sinh viên làm việc
nhóm để thực hiện các công việc như thảo luận, thực hành thí nghiệm, tìm
hiểu vấn đề và thuyết trình báo cáo… Cho đến những học phần chuyên ngành
thì làm việc nhóm là một yêu cầu bắt buộc thể hiện qua các công việc

nhưnghiên cứu chuyên đề, làm bài tập lớn.Không chỉ thế, một hình thức học
tập khác cũng rất cần hoạt động làm việc nhóm là sinh viên nghiên cứu khoa
học, hình thức này đòi hỏi chất lượng của một nhóm làm việc cao hơn nhiều
so với những nhóm làm việc thông thường. Các hình thức học tập theo nhóm
vừa nêu cho thấy sự cần thiết của làm việc nhóm.
Rút ra từ những vai trò của làm việc nhóm trong hoạt động học tập đã
đề cập ở mục trên, chúng ta nhận thấy làm việc nhóm là một phương pháp cực
kỳ hiệu quả áp dụng cho hoạt động học tập của sinh viên Trường Đại học Kỹ
thuật – Hậu cần CAND.Làm việc nhóm không chỉ giúp sinh viên lĩnh hội kiến
thức một cách sâu sắc toàn diện mà còn tiết kiệm được thời gian và công
sức.Không chỉ vậy làm việc nhóm trong học tập còn giúp sinh viên nâng cao
được các kỹ năng bản thân như: khả năng làm việc tập thể, khả năng giao tiếp
hay kỹ năng thuyết trình, trình bày ý kiến, kỹ năng lắng nghe, bên cạnh đó
còn nâng cao sự mạnh dạn và tự tin cho bản thân. Học nhóm giúp ta không
chỉ hoàn thiện về kỹ năng mà còn hoàn thiện cả về mặt tâm lý, ta dám nghĩ,
dám làm, không ngần ngại khi bày tỏ quan điểm của riêng mình, đồng thời có
thể biết được nhiều kiến thức bổ ích từ cái chúng ta chia sẻ, và có thể biết
được những lỗ hổng trong kiến thức của mình để từ đó khắc phục và hoàn
thiện hơn.
Từ những phân tích trên, chúng ta khẳng định làm việc nhóm rất quan
trọng và thực sự cần thiết đối với hoạt động học tập của sinh viên Trường Đại
học Kỹ thuật – Hậu cần CAND.
1.2. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ LÀM VIỆC CỦA
NHÓM TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1.2.1. Nhận thức của sinh viên về làm việc nhóm trong hoạt động học tập
Chúng ta có thể hiểu một cách khái quát nhận thức là mức độ hiểu biết
của con người về một sự vật, sự việc gì đó, nhận thức ở đây tức là mức độ
hiểu biết của sinh viên đối với làm việc nhóm trong hoạt động học tập. Để
hoạt động học tập theo nhóm đạt kết quả, trước hết mọi thành viên trong
25