Bài giảng tư vấn sâu cai nghiện thuốc lá bệnh viện Bạch Mai

TƯ VẤN ĐIỀU TRỊ
CAI NGHIỆN THUỐC LÁ

1


TƯ VẤN SÂU
I. Nhận diện giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai
thuốc lá
II. Chuẩn bị nội dung tư vấn sâu tăng cường và
duy trì quyết tâm cai thuốc lá
III. Chuẩn bị các kỹ năng khi tư vấn sâu tăng cường
và duy trì quyết tâm cai thuốc lá

2


TRƯỞNG THÀNH QUYẾT TÂM
CAI THUỐC LÁ
Tái nghiện

Thờ ơ

Có ý định

Chuẩn bị
3

Thành công

Củng cố

Cai thuốc

VÒNG XOẮN ỐC ĐI LÊN !


YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH GIAI ĐOẠN
TRƯỞNG THÀNH QUYẾT TÂM
• Tương tác giữa các mặt đối lập quyết định
giai đoạn trưởng thành quyết tâm
– Lợi ích hút thuốc lá
– Tác hại hút thuốc lá
– Lợi ích cai thuốc lá
– Tác hại cai thuốc lá
4


CHẨN ĐOÁN QUYẾT TÂM CAI
BẢNG CÂU HỎI Q-MAT
1/ Anh sẽ hút thuốc lá như thế
nào trong 6 tháng nữa ?
- Nhiều như bây giờ 0
- Ít đi một chút
2
- Ít đi rất nhiều
4
- Không còn hút nữa 8
2/ Anh thực lòng muốn cai thuốc
lá không ?
- Hòan toàn chưa muốn 0

- Chỉ muốn một chút 1
- Muốn vừa phải
- Muốn rất nhiều
0 – 6  THẤP
5

2
3

3/ Anh sẽ hút thuốc lá như thế nào
trong 4 tuần nữa ?
- Nhiều như bây giờ 0
- Ít đi một chút
2
- Ít đi rất nhiều
4
- Không còn hút nữa 6
4/ Anh thường xuyên bất mãn với
hành vi hút thuốc lá của bản thân ?
- Không bao giờ
0
- Đôi khi
1
- Thường xuyên
2
- Rất thường xuyên 3

7 – 13  TRUNG BÌNH

14 – 20  CAO

Jean Perriot, Tabacologie et sevrage tabagique - 2003


CHẨN ĐOÁN QUYẾT TÂM CAI
THANG TƯƠNG ỨNG THỊ GIÁC (VAS)
Mặt trước hướng về phía người được hỏi

Rất thấp
0

1

Rất cao
2

3

4

5

6

7

8

9

10

Mặt lưng hướng về phía người hỏi
6

Jean Perriot, Tabacologie et sevrage tabagique - 2003


NHẬN DIỆN GIAI ĐOẠN TRƯỞNG
THÀNH QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ
1. Bạn là cô nuôi dạy trẻ một lớp mầm non. Bạn
phát hiện ra người cha của một cháu trong lớp
hút thuốc lá
2. Học sinh nam lớp 9 tập hút thuốc lá và thường
hút trước mặt các bạn bè nữ trong lớp, mỗi lúc
hút thường thả khói tạo hình rất điệu nghệ
7


NHẬN DIỆN GIAI ĐOẠN TRƯỞNG
THÀNH QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ
3. Bệnh nhân ho kéo dài, bác sỹ yêu cầu họ cai
thuốc lá, họ biết là thuốc lá có hại cho sức khỏe
nhưng vẫn chưa muốn cai thuốc lá
4. Bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nghe
nói có cai thuốc lá cũng không chữa khỏi được
bệnh, vì thế không muốn cai thuốc lá
8

NHẬN DIỆN GIAI ĐOẠN TRƯỞNG
THÀNH QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ
5. Một người biết rõ tác hại thuốc lá, đang tự cai
nhưng gặp nhiều khó chịu khi cai: bứt rứt, kích
thích, thèm không cưỡng nổi
6. Một bạn thử cai thuốc lá ba lần chưa thành
công. Qua chia sẻ, bạn này cho biết khi cai
thuốc lá bị lên cân quá nhiều nên sợ luôn
9


NHẬN DIỆN GIAI ĐOẠN TRƯỞNG
THÀNH QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ
7. Người đàn ông 38 tuổi, đã cai thuốc lá 5 năm,
hôm qua vừa mới ra tòa li dị vợ, hôm nay buồn
quá hút lại
8. Bệnh nhân ung thư phế quản cai thuốc lá vì tin
lời bác sỹ nói cai thuốc làm ung thư phế quản
chậm tiến triển, hôm nay đi kiểm tra, bác sỹ báo
10

ung thư đã di căn gan, bệnh nhân hút lại


NHẬN DIỆN GIAI ĐOẠN TRƯỞNG
THÀNH QUYẾT TÂM CAI THUỐC LÁ
9. Một phụ nữ hút thuốc thuốc lá 10 năm, có thai
nên cai thuốc lá vì sợ thuốc lá hại cho bào thai.
Sau khi sinh con 1 tháng, người này hút lại
10.Một người cai thuốc lá đã 2 năm, hôm nay gặp

bạn Việt kiều từ xa về chơi mang theo loại
thuốc lá nhỏ, và có đầu lọc, người bạn khoe
11

thuốc này là ‘light’ – nhẹ thôi  Tin bạn, hút lại


BÀI 3: TƯ VẤN SÂU
I. Nhận diện giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai
thuốc lá
II. Chuẩn bị nội dung tư vấn sâu tăng cường và
duy trì quyết tâm cai thuốc lá
III. Chuẩn bị các kỹ năng khi tư vấn sâu tăng cường
và duy trì quyết tâm cai thuốc lá

12


TRƯỞNG THÀNH QUYẾT TÂM
CAI THUỐC LÁ

13


YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH NỘI DUNG
TƯ VẤN SÂU
• Giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai
thuốc lá quyết định nội dung tư vấn
– Thờ ơ  Lợi ích hút thuốc lá là giả tạo, tác
hại hút thuốc lá là có thật

– Có ý định  Tác hại hút thuốc lá nhiều hơn
suy nghĩ, lợi ích cai thuốc lá là có thật
14


YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH NỘI DUNG
TƯ VẤN SÂU
• Giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai thuốc
lá quyết định nội dung tư vấn
– Chuẩn bị  Lợi ích hút thuốc lá nhiều hơn suy
nghĩ, tác hại cai thuốc lá là có thể kiểm soát
được
– Cai thuốc lá  Tác hại cai thuốc lá là có thật,
đôi khi nhiều hơn suy nghĩ, hãy cẩn thận
15


YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH NỘI DUNG
TƯ VẤN SÂU
• Giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai thuốc
lá quyết định nội dung tư vấn
– Củng cố  Tác hại cai thuốc lá không kéo dài
lâu, nỗ lực có thể vượt qua, chúng tôi sẽ giúp đỡ
cho bạn
– Thành công  Chúc mừng bạn, nhưng hãy nhớ
bạn có thể nghiện lại bất cứ lúc nào
16


YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH NỘI DUNG

TƯ VẤN SÂU
• Giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai
thuốc lá quyết định nội dung tư vấn
– Tái nghiện  Không có gì phải “rối” lên như
thế, tái nghiện là bước đi phải trải qua, ít nhất
bạn đã có kinh nghiệm vì sao tái nghiện, hãy
thử cai thuốc lá lại và cố tránh sai lầm cũ
17


1. Cách sử dùng
thuốc hỗ trợ cai
thuốc lá
2. Các tình huống
dễ tái nghiện +
cách phòng ngừa
18

1. ‘Lợi ích’ cai
thuốc lá: có thật
+ cách phát hiện
2. ‘Tác hại’ cai
thuốc lá: ngắn
hạn + cách xử lý

1. Lợi ích hút
thuốc lá: ngắn hạn
+ có thể thay thế
2. Tác hại hút
thuốc lá: có thật +

cách phát hiện.


ĐỀ XUẤT NỘI DUNG TƯ VẤN SÂU CHO
TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ
1. Bạn là cô nuôi dạy trẻ một lớp mầm non. Bạn
phát hiện ra người cha của một cháu trong lớp
hút thuốc lá
2. Học sinh nam lớp 9 tập hút thuốc lá và thường
hút trước mặt các bạn bè nữ trong lớp, mỗi lúc
hút thường thả khói tạo hình rất điệu nghệ
19


ĐỀ XUẤT NỘI DUNG TƯ VẤN SÂU CHO
TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ
3. Bệnh nhân ho kéo dài, bác sỹ yêu cầu họ cai
thuốc lá, họ biết là thuốc lá có hại cho sức khỏe
nhưng vẫn chưa muốn cai thuốc lá
4. Bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nghe
nói có cai thuốc lá cũng không chữa khỏi được
bệnh, vì thế không muốn cai thuốc lá
20


ĐỀ XUẤT NỘI DUNG TƯ VẤN SÂU CHO
TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ
5. Một người biết rõ tác hại thuốc lá, đang tự cai
nhưng gặp nhiều khó chịu khi cai: bứt rứt, kích
thích, thèm không cưỡng nổi

6. Một bạn thử cai thuốc lá ba lần chưa thành
công. Qua chia sẻ, bạn này cho biết khi cai
thuốc lá bị lên cân quá nhiều nên sợ luôn
21


ĐỀ XUẤT NỘI DUNG TƯ VẤN SÂU CHO
TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ
7. Người đàn ông 38 tuổi, đã cai thuốc lá 5 năm,
hôm qua vừa mới ra tòa li dị vợ, hôm nay buồn
quá hút lại
8. Bệnh nhân ung thư phế quản cai thuốc lá vì tin
lời bác sỹ nói cai thuốc làm ung thư phế quản
chậm tiến triển, hôm nay đi kiểm tra, bác sỹ báo
22

ung thư đã di căn gan, bệnh nhân hút lại


ĐỀ XUẤT NỘI DUNG TƯ VẤN SÂU CHO
TỪNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ
9. Một phụ nữ hút thuốc thuốc lá 10 năm, có thai
nên cai thuốc lá vì sợ thuốc lá hại cho bào thai.
Sau khi sinh con 1 tháng, người này hút lại
10.Một người cai thuốc lá đã 2 năm, hôm nay gặp
bạn Việt kiều từ xa về chơi mang theo loại
thuốc lá nhỏ, và có đầu lọc, người bạn khoe
23

thuốc này là ‘light’ – nhẹ thôi  Tin bạn, hút lại

BÀI 3: TƯ VẤN SÂU
I. Nhận diện giai đoạn trưởng thành quyết tâm cai
thuốc lá
II. Chuẩn bị nội dung tư vấn sâu tăng cường và
duy trì quyết tâm cai thuốc lá
III. Chuẩn bị các kỹ năng khi tư vấn sâu tăng cường
và duy trì quyết tâm cai thuốc lá

24


KỸ NĂNG MỀM KHI TƯ VẤN SÂU
THỂ HIỆN
CẢM
THÔNG

CHỈ RÕ
MÂU
THUẪN

Dùng câu hỏi mở để tìm hiểu lý do, quan ngại.
Dùng kỹ thuật lắng nghe - phản hồi để chia sẻ.
Bình thường hóa các nỗi lo của bệnh nhân.
Tôn trọng quyết định riêng tư của bệnh nhân.
Giữa suy nghĩ & hành vi hút thuốc lá.
Củng cố và ủng hộ các câu nói có tính cam kết.
Xây dựng và tăng cường các cam kết cai thuốc lá.

GIÚP
VƯỢT
RÀO CẢN

Chỉ rõ sự lưỡng lự trong quyết tâm của BN
Nêu bật lý do và đề xuất hướng giải quyết.

GIÚP
TĂNG TỰ
TIN

Củng cố tự tin thành công của BN
Thể hiện sự quan tâm và sẵn sàng giúp đỡ.
Khuyến khích BN tự nói về quá trình cai thuốc lá