Theo dõi chăm sóc ba mẹ và trẻ sơ sinh ppsx

THEO DÕI CHĂM SÓC BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ SINH

ThS.Bs. Lê Bá Phước
SĐT: 0966.078.079
Email:


Mục Tiêu

1.

Định nghĩa thời kỳ hậu sản

2.

Trình bày sự thu hồi của tử cung trong những ngày đầu hậu sản

3.

Mô tả tính chất sản dịch

4.

Trình bày sự tiết sữa sau sanh


ĐẠI CƯƠNG

-

Sau sinh cơ quan sinh dục trở về bình thường ngoại trừ tuyến vú

-

Thời gian để CQ SD trở về bình thường  thời kỳ hậu sản (6 tuần)




Thời kỳ hậu sản gồm các hiện tượng chính:

Sự thu hồi tử cung
Sự tiết sản dịch
Sự tiết sữa
Các thay đổi tổng quát


I. Sự co hồi tử cung và phần phụ thuộc

Sau sổ nhau tử cung co  khối cầu an toàn, đáy trên khớp vệ 13cm, mỗi ngày co
hồi thêm 1cm  ngày 12-13 không sờ thấy đáy TC

Sự co hồi tử cung phụ thuộc vào:
+ Con so > con rạ
+ Sanh thường > sanh mổ
+ Cho con bú > không cho bú
+ Không nhiễm khuẩn > nhiễm khuẩn


1cm/ngày

Đoạn dưới co hồi nhanh hơn CTC  eo TC ngày thứ 5
CTC ngắn dần, nhỏ lại và khép kín vào ngày 5-8
Âm hộ, âm đạo trở về bình thường ngày 10-15


II. Sản dịch
- Là dịch từ TC và đường SD chảy ra ngoài

Cấu tạo: máu cục và máu loãng từ NMTC, vùng nhau bám, TB biểu mô CTC
và âm đạo

Vô trùng, mùi tanh nồng:
+ Ngày 2-3: đỏ tươi  đỏ sậm
+ Ngày 4-8: loãng, nhầy lờ đờ như máu cá
+ Ngày 8-12: nhầy trong và ít dần
- Kinh non: 3 tuần sau sinh do NMTC phục hồi sớm (sinh lý)


III. Sự tiết sữa

– Từ tháng thứ 6 của thai kỳ đã có sữa non
– Ngày thứ 3 sau sanh lượng sữa non tăng nhiều do tác dụng của prolactin
– Sữa non màu vàng chanh, nhiều chất khoáng, protein, ít đường và mỡ
– Sữa vĩnh viễn bắt đầu tiết ra vào ngày thứ 7 sau sanh


IV. Thay đổi tổng quát

– Tổng trạng tốt

– Thân nhiệt bình thường trừ lúc lên sữa
– Rét run ngắn và nhanh do mất nhiệt và mệt mỏi
– Mạch hơi chậm trong 6 ngày đầu, huyết áp bình thường
– XN: HC, BC, fibrin tăng
– Bí đại tiểu tiện


V. Chăm sóc hậu sản thường
A. Mục đích

Phát hiện sớm bất thường
Giúp mẹ chăm sóc bản thân và con
Giúp mẹ phục hồi sức khỏe nhanh


B. Chăm sóc ngày đầu sau sanh

Nằm đầu thấp trong 2 giờ đầu
Báo và giải thích cho sản phụ
Theo dõi và phát hiện sớm bất thường: sinh hiệu, khối cầu an toàn, huyết âm đạo
15-30 phút trong 2 h đầu, sau đó mỗi giờ

Hướng dẫn bà mẹ chăm sóc vú, tự nhận biết bất thường ở mẹ và con, tập vận
động (>6h)




C. Chăm sóc bà mẹ trong tuần đầu
a. Đảm bảo vệ sinh tốt

Buồng hậu sản
Buồng cách ly
Thăm bệnh


b. Theo dõi sinh hiệu, tổng trạng

Sinh hiệu: 1 lần/ ngày
Thân nhiệt: 2 lần/ ngày
Tình trạng đi tiêu


c. Chăm sóc vú

Lau sạch đầu vú trước và sau cho bú
Vắt sữa thừa
Cho bú sớm
Hướng dẫn cách cho bú và xử trí biến chứng


d. Theo dõi co hồi tử cung và sản dịch

Hàng ngày đo BCTC, mật độ, ấn đau?
Nhiễm khuẩn hậu sản: TC co hồi chậm, mềm, ấn đau, sản dịch hôi
e. Vệ sinh âm hộ và theo dõi vết may TSM

Rửa âm hộ ngày 2 lần, thay băng
Nếu may chỉ không tan cắt chỉ vào ngày 5, nhiễm trùng thì cắt sớm hơn

f. Theo dõi đại tiểu tiện

12 giờ mà chưa tiểu  tập tiểu
72 giờ mà chưa đi tiêu  chế độ ăn
g. Dinh dưỡng, sinh hoạt

Dinh dưỡng hợp lý + ngủ đủ, tắm rửa, quần áo
Vận động: TC co hồi, sản dịch dễ thoát, tránh táo bón nhưng nếu lao động nặng 
sa sinh dục
h. Tư vấn KHHGĐ


D. Theo dõi – chăm sóc trẻ sơ sinh

a. Tư thế



Tư thế trẻ



Mối quan hệ mẹ con

b. Hô hấp



Bình thường



Bất thường


c. Tuần hoàn

Nhịp tim
Yếu tố ảnh hưởng
d. Nhiệt độ

Nhiệt độ phòng
Nhiệt độ trẻ
Lạnh  xuất huyết