sổ tay kỹ năng cơ bản
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.48 MB, 38 trang )
2016
KỸ NĂNG
CỨNG TRONG
SINH HOẠT
CÂU LẠC BỘ
100% or Nothing
Tổng hợp, trình bày các kỹ năng trong hệ thống Kỹ
năng sinh hoạt của CLB Phụ trách tình nguyện –
Tình nguyện xanh, mong rằng bạn sẽ tìm được thứ
mình cần ở đây, nếu không hãy dừng ngay việc đọc
cuốn sách này, hãy làm tất cả mọi việc với 100%
những gì bạn có hoặc... đừng là gì cả.
TRẦN HUY BẰNG
CLB Phụ trách tình nguyện – Tình nguyện xanh
9/18/2016
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Cuốn sách này em xin gửi cho Anh, người đầu tiên hướng dẫn em về
Kỹ năng cứng, có thể em sẽ không còn được nhận những lời góp ý từ
anh nhưng em muốn anh biết, anh là nguồn cảm hứng để em tổng hợp
lại Kỹ năng cứng trong quá trình sinh hoạt CLB mình, ngay từ ngày
anh định hướng kỹ năng cho em, em đã muốn sẽ biên soạn lại một
cách thật cụ thể và dễ hiểu bộ kỹ năng này. Dù anh đang ở đâu đi
chăng nữa thì anh cũng không xa tụi e là mấy đâu anh nhỉ.
Nhớ anh lắm! Anh Minh ạ!
Em của anh.
Trần Huy Bằng
Gửi người trân trọng.
2|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Gửi tôi trong tương lai
“Vui một ngày, buồn cũng một ngày vậy sao ta không vui để sống
một ngày cho đáng sống”
Không biết bắt đầu từ bao giờ nhƣng tôi đã luôn lấy câu nói ấy làm
động lực cho mình và chắc là nhờ vậy mà cuộc sống tôi vốn đã có rất nhiều
niềm vui lại không bao giờ thiếu đi những nụ cƣời cho dù tôi có gặp phải vấn
đề gì đi chăng nữa. Cuộc sống này đối với mỗi ngƣời là một câu chuyện, và
chúng ta luôn có một cách riêng để kể câu chuyện ấy tuy nhiên mọi câu
chuyện đều có một điểm chung đó là ai cũng đang tìm kiếm những niềm vui,
niềm hạnh phúc hoàn hảo cho chính mình. Có thể với bạn, thật quá khó để tìm
ra niềm vui và hạnh phúc của mình phải không? May thay, đối với tôi điều
hạnh phúc ấy quá đỗi đơn giản, nó chỉ đơn thuần là nụ cƣời, là niềm vui của
những ngƣời tôi quan tâm và yêu thƣơng nhất. Tôi hạnh phúc vì tôi có gia
đình luôn bên cạnh, hạnh phúc vì có những ngƣời anh em không chung dòng
máu nhƣng thân thiết, suy nghĩ cho nhau nhƣ ruột thịt, hạnh phúc vì mỗi buổi
sáng thức dậy tôi lại biết tôi đã có thêm một ngày nữa để yêu thƣơng, tin tôi
đi, nếu điều đó không đúng với bạn bây giờ thì sau này bạn cũng sẽ như vậy
thôi.
Tôi may mắn hơn những ngƣời khác vì tôi đã biết sự hiện diện của
hạnh phúc trong những điều thật đơn giản đó từ rất sớm và nó giúp tôi không
phải trăn trở vì những gì tôi đang gặp trong cuộc sống này. Tôi viết những
dòng này để tự gửi bản thân, hay gửi chính bạn (ngƣời đang đọc cuốn sổ này)
trong tƣơng lai với một sự chân thành nhất. Để tôi và bạn khi đã trƣởng thành,
ngồi đọc lại những dòng chữ này và ngẫm lại bản thân trong quá khứ, những
điều đã làm, những gì đã trải qua và bật cƣời rằng ta đã có những ngày thật
tuyệt vời của tuổi trẻ. Bây giờ hãy làm một điều thật thú vị nhé, cầm viết lên
và viết vào đây những điều bạn đang nghĩ, những điều bạn muốn gửi tới mình
trong tƣơng lai, hay lời động viên trong lúc mình đang buồn hoặc gặp khó
khăn, thất bại trong cuộc sống, còn ai có thể động viên mình tốt hơn chính
bản thân mình cơ chứ, hãy viết đi nhé, tôi cũng sẽ viết với bạn:
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Gửi người trân trọng.
3|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
Tại sao phải làm điều này ƣ? Bởi vì chúng ta muốn làm bất kỳ điều gì
trong cuộc sống này chúng ta cũng cần lắm một đam mê, một ngọn lửa nhiệt
huyết và muốn ngọn lửa ấy sáng mãi thì phải quan tâm và gìn giữ nó bạn à.
Bạn biết không, bạn đang làm rất tốt điều đó đấy. Ngay cái ngày đầu tiên tôi
tham gia vào CLB Phụ Trách Tình Nguyện, tôi đã nhìn thấy đƣợc những
con ngƣời, những ngọn lửa đầy nhiệt huyết của tuổi trẻ. Tôi cƣời nhiều hơn,
hạnh phúc nhiều hơn mỗi khi CLB đi tổ chức chƣơng trình cho những em
thiếu nhi ở vùng sâu vùng xa hay cả ở chính mảnh đất Bình Dƣơng nơi tôi
đang sống, Trái tim tôi ấm áp hơn mỗi độ Xuân về, mỗi khi anh em CLB cùng
ngồi với nhau trong những chƣơng trình cảm xúc, mỗi khi tổ chức cho CLB
những chuyến đi thăm các em nhỏ mồ côi, các cụ ông, cụ bà neo đơn tại các
trung tâm nuôi dƣỡng ngƣời già,… Thật ngại làm sao (^_^) khi phải thú thật
rằng trái tim tôi hạnh phúc nhất không phải khi nắm tay ngƣời yêu mà là khi
nhìn vào những ánh mắt bừng sáng của những con ngƣời đƣợc tôi dành tình
cảm cho họ tuy rằng chỉ là qua những việc làm nhỏ của mình... và còn nhiều,
nhiều, nhiều những kỷ niệm khác bạn à.
Ấy vậy mà bạn có biết không, chính bản thân mình đôi khi tôi cũng có
lúc rất buồn hay mệt mỏi vì chính những thứ mình đang làm, cuộc sống là vậy,
con ngƣời thì phải vậy, biết sao đƣợc phải không nào. Tuy nhiên khoảng thời
Gửi người trân trọng.
4|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
gian đó có kéo dài hay không, bạn có quay trở về đƣợc với con ngƣời của
mình hay không là tùy vào bản thân của bạn đấy. Chúng ta không thể thay
đổi quá khứ của mình, tôi đồng ý, nhƣng tôi muốn bạn biết rằng, chúng ta có
thể thay đổi cách mà chúng ta cảm nhận về nó. Quá khứ, đó là những thứ đã đi
qua, có thể là trải nghiệm tốt, có thể là trải nghiệm xấu, có điều dù là gì thì nó
cũng đã đi qua cuộc đời của bạn rồi, bạn có muốn cũng chẳng thể trải qua nó
một lầ nữa đâu, hãy nhớ điều này: “trải nghiệm tốt giúp ta mạnh mẽ, trải
nghiệm xấu lại giúp ta mạnh mẽ hơn”, tất cả là tùy vào bạn. Vậy nên ngay lúc
này, khi tôi đang viết từng từ từng chữ trong một tâm trạng cực kỳ thoải mái
và tràn đầy niềm đam mê này tôi muốn nhắc tôi và bạn rằng, dù có thế nào đi
chăng nữa, dù cuộc sống có ra sao thì ta cũng đã có những lúc thật hạnh phúc
với bản thân mình và có những điều nhỏ nhoi nhƣng không gì thay thế đƣợc
mà ta đã đem lại cho cuộc sống, không có lý do nào có thể khiến chúng ta
không tìm lại đƣợc hạnh phúc giản đơn mà ta đã từng có. Chắc bạn đang suy
nghĩ, đang hoài nghi về những điều tôi nói với bạn hay hoài nghi với chính
cảm nhận lúc này của trái tim mình, thôi suy nghĩ kiều đó đi, con ngƣời không
thông minh lắm đâu. Đã bao nhiêu lần bạn đắn đo, suy nghĩ về quyết định của
mình rồi sau đó chính bản thân làm mất cơ hội của cuộc đời dành cho bạn, bao
nhiêu lần bạn suy nghĩ trằn trọc để rồi cuối cùng mất thời gian mà không nghĩ
ra điều gì mới mẻ cả, ấy vậy mà bạn vẫn tự liệt mình vào type ngƣời hay suy
nghĩ thôi đi, ngƣời ta chỉ gọi là suy nghĩ khi tìm ra đƣợc giải pháp hay điều
gì mới thôi bạn à và cũng đã bao nhiêu lần bạn suy nghĩ rất lâu, đƣa ra quyết
định, tự hứa với bản thân để rồi sau đó năm ba ngày là quên ngay và trở thành
kẻ thất hứa với bản thân mình, tự lừa dối bản thân mình, vậy giờ thì sao đây,
bạn còn muốn suy nghĩ để rồi nghi ngờ chính mình nữa hay không... tin tôi đi,
con người ta không thông minh lắm đâu. Hãy tự phá bỏ rào cản của bản
thân mình, hãy tự cho mình cơ hội để thay đổi và bắt đầu từ những việc thật
đơn giản một cách vĩ đại đi nào, tập làm điều đó đi và sau này bạn sẽ biết cách
làm những điều vĩ đại một cách thật đơn giản, cố gắng lên nhé và ta sẽ thành
công. Đừng bỏ cuộc.
Hãy thử và tôi tin bạn sẽ có được hạnh phúc
Quay trở lại với vấn đề chính của chúng ta nào. Cuốn sổ bạn đang cầm
trên tay hãy hiểu nó đơn thuần chỉ là sự tổng hợp, trình bày các kỹ năng trong
hệ thống Kỹ năng sinh hoạt của CLB Phụ trách tình nguyện – Tình nguyện
xanh dành cho các bạn có niềm đam mê, sở thích hay chỉ đơn thuần là sự tò
mò muốn học hỏi với hệ thống kỹ năng này, nó đƣợc tôi soạn lại sau khi tham
khảo và tổng hợp từ những gì mình học đƣợc trong quá trình sinh hoạt đoàn
thể thông qua CLB. Và với sự cố gắng của mình tôi mong rằng các bạn, những
hội viên của CLB Phụ Trách Tình Nguyện - Tình Nguyện Xanh hay bất cứ ai
Gửi người trân trọng.
5|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
quan tâm đến kỹ năng sinh hoạt đoàn thể có đƣợc một cách tiếp cận tổng quát
và cụ thể nhất, đem lại phần nào cái nhìn thật đơn giản về kỹ năng sinh hoạt
đoàn thể. Và đừng nói với tôi là đúng hay sai, không có đúng hay sai, chỉ có
những điều phù hợp và những điều không phù hợp, nếu bạn cảm thấy nó phù
hợp với mình, tôi tin nó sẽ là cuốn sổ bạn luôn trân trọng nhƣ chính bạn viết ra
vậy, còn nếu nó không phù hợp với bạn, dễ lắm, đừng đọc nó nữa và đƣa nó
cho ngƣời đang cần tới nó hơn, vậy bạn nhé .
Trong hệ thống kỹ năng mà CLB chúng ta truyền tải cho hội viên với
bản thân tôi nhận thấy có 2 hệ thống lớn đó là Kỹ năng Cứng (hard skills) và
Kỹ năng Sống (life skills). Với phƣơng châm đào tạo những con ngƣời có ích
cho xã hội, quá trình sinh hoạt của CLB thông qua nhiều hình thức sinh hoạt
đã muốn nâng cao cho hội viên về trí tuệ cảm xúc và trí tuệ logic, những điều
này đƣợc thể hiện trong định hƣớng sinh hoạt bởi 2 hệ thống Kỹ năng trên.
Hãy nhớ và hiểu rõ một điều, kho tàng kỹ năng là vô tận và chúng ta luôn phải
cố gắng phấn đấu, học hỏi hoàn thiện kỹ năng của mình, đây chỉ là một phần
rất nhỏ trong kho tàng vô giá ấy. Với Kỹ năng Cứng trong CLB, ngoài những
tƣ duy logic, kiến thức xã hội, các kỹ năng học thuật khác mà CLB cung cấp
thì hình thức học tập Mật thƣ, Dấu đƣờng, Nút dây,… nó có thể không quá
quan trọng trong thời buổi hiện đại tuy nhiên lại là điều không thể thiếu. Chắc
các bạn sẽ có những suy nghĩ nhƣ tại sao không nói rõ ngay từ đầu mà cần
phải mật thƣ, dây muốn thắt sao thì thắt, và cũng có mấy khi cần dùng đâu mà
phải học kỹ năng, điện thoại, facebook, zalo và còn nhiều mạng xã hội khác
truyền tin còn không hiệu quả hơn trăm lần morse, semarphone hay sao mà
phải học ba thứ rắc rối đó. Chúng ta luôn có hàng ngàn lý do khi chúng ta gặp
khó khăn nhƣ vậy.
Nhƣng bạn tôi ơi, tin tôi đi, những điều ấy không làm đầy bộ nhớ của
bạn đâu nào, theo Eran Katz, chủ nhân cuốn sách “Secrets of a super memory
– bí mật của một trí nhớ siêu phàm” đã nói rằng đa số chúng ta đến cuối đời
đều chỉ dùng khoảng 10% trí nhớ của mình, vậy 90% còn lại để làm gì? Sao
bạn không sử dụng nó một cách hiệu quả hay sử dụng nó để tìm hiểu, thách
thức nó bằng một thứ gì đó mới mẻ ví nhƣ kỹ năng cứng trong sinh hoạt đoàn
thể chẳng hạn. Sẽ thật thú vị nếu bạn biết cách mã hóa một mật thƣ, nếu bạn
biết đã từng có thời gian mores, semarphone, những thứ phức tạp đó đƣợc xem
là một trong các phát minh vĩ đại của loài ngƣời, hãy tìm hiểu nó và tôi tin
chắc rằng bạn sẽ cảm thấy… Thật thú vị. Hãy cố gắng nhé, chúc các bạn sẽ
có những giây phút thật thoải mái với niềm đam mê của mình.
Gửi người trân trọng.
6|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
I. MẬT THƯ
Mật thƣ (Cryptogram) có nguồn gốc gắn liền với sự phát triển của
ngành mật mã học thế giới. Từ xa xƣa, mật thƣ đã đƣợc sử dụng rất phổ biến
với mục đích mã hóa thông tin để giữ bí mật khi trao đổi với nhau.
Demaratus, một ngƣời Hy Lạp lƣu vong nhƣng vẫn trung thành với
quê hƣơng, một ngày nọ khi biết tin quân Ba Tƣ của Xerxès đang chuẩn bị
xâm chiếm xứ Sparta. Để báo cho quân Hy Lạp, ông khắc bản tin trên 2 thẻ gỗ
xếp rồi phủ lên bằng sáp. Hai thẻ gỗ đƣợc chuyển đi mà không gây nghi ngờ
gì và cuối cùng đến tay vua Léonidas. Ông này thực sửng sốt trƣớc 2 thẻ gỗ
“trắng”, nhƣng hoàng hậu Cléomène nảy ra sáng kiến cạo lớp sáp đi để lộ ra
bản tin mật. Đƣợc báo tin trƣớc, quân Hy Lạp gấp rút đóng 200 chiếc tàu
chiến và giƣơng bẫy chờ hạm đội Ba Tƣ: ngày 23-9 năm 480 trƣớc Công
Nguyên, họ để cho hạm đội địch tiến vào vịnh Salamine gần Athènes rồi đánh
úp. Dù đông hơn nhƣng quân Ba Tƣ không còn yếu tố bất ngờ nên đã thảm
bại.
Trên đây là một ví dụ điển hình về mật thƣ thời cổ. Qua nhiều thế kỉ
mật thƣ đã có những bƣớc phát triển lớn về dạng cũng nhƣ về hình thức và kết
cấu của mật thƣ. Có các dạng mật thƣ đơn giản nhƣ mã hóa bởi hình ảnh, sáp,
gỗ,... đến các loại phức tạp hơn với nhiều loại ngôn ngữ số học, toán học, hóa
chất,... chính vì vậy việc giải đoán thiết kế mật thƣ ngày nay ngày càng thú vị
và phức tạp hơn.
Bây giờ Tôi sẽ giới thiệu cho bạn một số dạng mật thƣ cơ bản, đơn
giản để sử dụng trong tổ chức trò chơi hay sinh hoạt kĩ năng, sinh hoạt đoàn
thể. Nhƣng nên nhớ đây chỉ là một trong số vô vàn các dạng mật thƣ và chính
bản thân bạn cũng có thể thiết kế các dạng mật thƣ khác logic và khoa học
hơn.
Gửi người trân trọng.
7|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
1. Quốc ngữ điện tín:
Trong bảng chữ cái alphabet không hề có các kí tự: Â, Ă, Ô, Ơ,...
chính vì vậy để mã hóa đƣợc các kí tự này khi truyền tin là rất khó, bên cạnh
đó chữ tiếng việt còn có các dấu: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng. Chính vì vậy
ngành bƣu điện Việt Nam đã thay thế các dấu và các thanh bằng một bộ quy
ƣớc thƣờng đƣợc gọi là Quốc Ngữ Điện Tín. Nhƣ vậy có thể thấy, việc thay
thế các quy tắc bởi quốc ngữ điện tín chỉ sử dụng cho riêng nƣớc ta.
1.1. Quy ước dấu mũ:
AA
OO
EE
DD
AW
OW
UW
UOW
:Â
:Ô
:Ê
:Đ
:Ă
:Ơ
:Ƣ
: ƢƠ
1.2. Quy ước dấu thanh:
Sắc (/)
Huyền (\)
Hỏi (?)
Ngã (~)
Nặng (.)
:S
:F
:R
:X
: J
2. Các dạng mật thư:
Mật thƣ thƣờng gồm 3 phần chính là Bản tin (phần thông tin đã mã
hóa dùng để truyền tin bí mật), Khóa (phần gợi ý để ngƣời nhận có thể giải
đƣợc thông tin thực), Bạch văn (văn bản đã giải khóa, là thông tin cuối cùng
cần truyền đạt từ ngƣời gửi mật thƣ). Tuy nhiên tùy dạng mật thƣ và ngƣời mã
hóa mật thƣ, không nhất thiết sẽ phải đầy đủ 3 bộ phận nêu trên mà có thể
thiếu một phần nào đó (ví dụ thiếu Khóa).
Mỗi mật thƣ đều có một dạng khác nhau tùy vào quy tắc ngƣời ra mật
thƣ sử dụng để mã hóa thông tin. Do đó có rất nhiều dạng mật thƣ nhƣng để dễ
dàng hệ thống và theo dõi, Tôi sẽ chia làm 3 dạng chính để giới thiệu.
Gửi người trân trọng.
8|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
2.1. Mật thư thay thế:
Mật thƣ thay thế là dạng mật thƣ mà thông tin đƣợc mã hóa bằng cách
thay thế kí tự thực ở bạch văn bằng các kí tự, hình vẽ, thông tin,... khác trong
bản tin theo một quy tắc nhất định. Ngƣời giải mật thƣ sẽ sử dụng khóa để tìm
ra quy tắc thay thế, từ đó đƣa ra cách giải hợp lý để tìm đƣợc nội dung thực
cần nhận.
Đây là một dạng mật thƣ khó đòi hỏi ngƣời giải cần có vốn kiến thức
rộng, nhiều lĩnh vực để có thể tận dụng đƣợc gợi ý từ khóa tìm ra cách thay
thế mã hóa đƣợc sử dụng trong bản tin. Sau đây chúng ta sẽ xem xét một vài
kiểu mã hóa thƣờng dùng của dạng mật thƣ này.
Mã hóa Caesar:
Thế kỷ thứ 3 trƣớc công nguyên, nhà quân sự ngƣời La Mã Julius
Ceasar đã nghĩ ra phƣơng pháp mã hóa một bản tin nhƣ sau: thay thế mỗi
chữ trong bản tin bằng chữ đứng sau nó k vị trí trong bảng chữ cái.
Với kỹ năng mật thƣ trong hệ thống thay thế đây là dạng đơn giản
nhất, mỗi ký tự trong bạch văn đƣợc thay thế bằng 1 kí tự khác trong bảng
chữ cái alphabet cách nó K đơn vị (tạm gọi là hệ số thay thế nhé). Ta
thƣờng gọi đây là dạng mật thƣ thay thế số - chữ hoặc chữ - chữ.
VD:
n=o: anh cả tiến lên 2 bƣớc.
NW ./. VGL AFYMD ./. AR
Giải.
n=o: ta có thể dễ dàng tìm ra đƣọc gợi ý ở đây cho thấy hệ số thay thế
ẩn dấu là 2 (K = 2) tức A = C
Thay vào Mã hóa ta đƣợc:
NW
A
B
C
D
E
F
G
H
I
...
BV
c
d
e
f
g
h
i
j
k
...
Vậy qua bản tin ta có bạch văn:
XIN CHAOF
Gửi người trân trọng.
9|Page
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Đây là dạng mật thƣ hay đƣợc sử dụng, ngoài thay thế chữ này bằng
chữ khác trong bảng chữ cái Caesar còn giúp thay thế chữ cái này
bằng con số theo thứ tự giao động từ 1 – 26 (tổng số ký tự bảng chữ
cái anphabet)
Nhận xét:
Mã hóa ceasar là Mã hóa đơn giản nên rất dễ tấn công giải mã theo
kiểu vét cạn (burte-force) bằng cách thay thế lần lƣợt 25 bộ khóa vì trong Mã
hóa này thuật mã giải đoán đã đƣợc biết trƣớc, số khóa để thử rất ít, ngôn ngữ
của Mã hóa rõ ràng, dễ để nhận ra.
Ví dụ:
Mật thư:
TIPGKFXIRGYZEYZJKFIPZJZEKVIVJKZEX
Bạch văn:
CRYPTOGRAPHY IN HISTORY IS INTERESTING
Trong quá trình thực hiện lập mật thƣ hay giải đoán mật thƣ theo Mã
hóa caesar cần để ý một số chi tiết sau:
Khóa của mật thƣ đƣợc sử dụng cần đảm bảo tính bảo mật cao nhƣng
bên cạnh đó phải hợp lý, logic.
Gửi người trân trọng.
10 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Bản văn đƣợc soạn có thể tìm cách để tránh lập ký tự theo quốc ngữ
điện tín để tăng sự bảo mật của bản văn
Trong quá trình giải đoán mật thƣ có thể sử dụng kiểu burte-force hay
các chi tiết lặp ký tự một cách linh hoạt để giải đoán nếu bạn không
thể giải đƣợc ám hiệu ký tự từ Khóa gợi ý
Luyện Tập:
a. Hãy giải mật thƣ sau:
n=o: Ai là con bê, ai đi sau hát.
NW ./. 19.15.15.14.7.19. .22.15.23.9.19. .4.4.1.13. .13.5.5 ./. AR
n=o: Sông núi nƣớc nam.
NW ./. NMS FSE GOJ ./. AR
n=o: Anh nằm ngang, em nằm ngửa.
NW ./. ADDB KRDLI EDRA ORZQV ./. AR
b. Hãy đặt khóa cho các cặp chữ sau:
A=K
n=o:..................................................................................................
D=P
n=o:..................................................................................................
c. Hãy tạo một mật thƣ với nội dung bạch văn nhƣ sau:
BV: tôi là hội viên câu lạc bộ.
n=o:
NW ./. ............................................................ ./. AR
BV: câu lạc bộ là một gia đình.
n=o:
NW ./. ............................................................ ./. AR
BV: gia đình là số một.
n=o:
NW ./. ............................................................ ./. AR
Gửi người trân trọng.
11 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Mã hóa Atbash:
Dạng thay thế này thay thế ngƣợc toàn bộ bảng chữ cái bằng quy tắc
chữ đầu thay cho chữ cuối.
VD:
n=o: Atbash.
NW ./. SFB YZMT
./. AR
Giải.
n=o: giải mật thƣ với quy tắc thay thế đầu cuối của Atbash
Thay vào Mã hóa ta đƣợc:
NW
A
B
C
D
E
F
G
H
I
...
BV
z
y
x
w
v
u
t
s
r
...
Vậy qua bản tin ta có bạch văn:
HUY BANG
Luyện tập:
a. Hãy giải mật thƣ sau:
n=o: đầu là cuối, cuối là đầu. Đầu đầu cuối cuối nghe rầu quá ta.
NW ./. ERVVGQ MZN JFVV SFLDMT GLLR ./. AR
b. Hãy đặt khóa cho mật thƣ sử sụng Mã hóa atbash:
n=o:..................................................................................................
n=o:..................................................................................................
c. Hãy tạo một mật thƣ sử sụng Mã hóa atbash với nội dung bạch
văn nhƣ sau:
BV: dƣỡng tâm trong, rèn trí sáng.
n=o:
NW ./. .............................................................................................
............................................................................................... ./. AR
Gửi người trân trọng.
12 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Mã hóa định ước:
Đây là dạng thay thế mà Mã hóa sẽ đƣợc khởi tạo bởi từ khóa, phàn
còn lại đƣợc viết theo bảng chữ cái anphabet. Có 3 cách khởi tạo mã khóa:
cách 1_ khóa thay vào bảng NW; cách 2_khóa thay vào bảng BV; cách
3_khóa thay vào cả 2 bảng.
VD:
n=o: Bạn Bằng
NW ./. SFB YZMT
./. AR
Giải.
n=o: xử lý khóa, bỏ ký tự lặp “bạn bằng” = BANJWGF
Thay vào Mã hóa ta đƣợc:
NW
B
A
N
J
W
G
F
C
D
E
H
I
K
...
BV
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
...
Vậy qua bản tin ta có bạch văn:
OOM BAF
Luyện tập:
a. Hãy giải mật thƣ sau:
n=o: Định ƣớc.
NW ./. LKIJ DGGU PBCDJ YMMF ./. AR
b. Hãy đặt khóa cho mật thƣ sử sụng Mã hóa atbash:
n=o:..................................................................................................
n=o:..................................................................................................
c. Hãy tạo một mật thƣ sử sụng Mã hóa định ƣớc với nội dung bạch
văn nhƣ sau:
BV: tự hào tiến bƣớc dƣới cờ Đảng.
n=o:
NW ./. .............................................................................................
............................................................................................... ./. AR
Gửi người trân trọng.
13 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Thay thế tọa độ:
Đây là dạng thay thế mà trong đó mỗi ký tự đƣợc thay bởi 1 tọa độ
xác định đã quy ƣớc dựa theo khóa
Các bảng tọa độ thƣờng gặp:
-
Bảng 5*5:
1
2
3
4
5
1
A
B
C
D
E
2
F
G
H
I
J
3
K
L
M
N
O
4
P
Q
R
S
T
5
U
V
W
X
Y
Trong bảng tọa độ này ký tự Z bị bỏ.
VD:
(1;3) = C
-
Bảng 6*6:
1
2
3
4
5
6
1
A
B
C
D
E
F
2
J
H
I
J
K
L
3
M
N
O
P
Q
R
4
S
T
U
V
W
X
5
Y
Z
0
1
2
3
6
4
5
6
7
8
9
Trong bảng tọa độ này, chúng ta có thể đƣa cả các số từ 0 – 9 và trong
nội dung mật thƣ, đây đƣợc xem nhƣ là bảng tọa độ tiện dụng nhất và
dễ dàng cho việc soạn thảo tin truyền cũng nhƣ giải mã thông tin trong
bộ các Mã hóa tọa độ.
Gửi người trân trọng.
14 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
-
-
1
2
3
Bảng 8*4:
(phƣơng hƣớng)
Đ
T
A
B
1
I
J
2
Q
R
3
Y
Z
4
-
B
D
L
T
*
ĐN TN ĐB
E
F
G
M
N
O
U
V
W
*
*
*
TB
H
P
X
*
Bảng 3*3*3:
B1
2
B
E
H
1
A
D
G
N
C
K
S
*
3
C
F
I
1
J
M
P
1
2
3
B2
2
K
N
Q
3
L
O
R
1
2
3
1
S
V
Y
B3
2
T
W
Z
3
U
X
*
Bảng kim tự tháp:
4
A
B
3
C
D
E
F
2
G
H
I
J
K
L
1
M
N
O
P
Q
R
S
T
0
U
V
W
X
Y
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
Đa phần trong các bảng tọa độ ký tự Z thƣờng bị bỏ ra ngoài, chính vì lý do
đó, ở một sô mật thƣ thay thế thƣờng lấy cụm từ “kẻ ngoại tộc” để làm ám
hiệu cho chữ Z.
Mật thƣ mã hóa tọa độ là một trong những dạng mật thƣ đơn giản, quan trọng
là bạn phải tìm ra đƣợc ngƣời ra đề muốn bạn dùng Mã hóa nào.
Gửi người trân trọng.
15 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Luyện tập:
a. Hãy giải mật thƣ sau:
n=o: đi tìm phƣơng hƣớng.
NW ./. N2,D4,TB3 ; TN2,D1,DB3,TN2,DB1 ./. AR
n=o: nơi yên nghỉ của các pharaon.
NW ./. (0;3), (0;4), (0;4), (0;0) ; (-1;1), (0;4), (0;3), (-3;1) ; (-1;3),
(2;1), (2;1), (-3;1) ./. AR
b. Hãy tạo một mật thƣ với nội dung bạch văn nhƣ sau:
BV: kỹ năng cứng.
Theo bảng tọa độ 6*6:
n=o:
NW ./. .............................................................................................
.........................................................................................................
............................................................................................... ./. AR
Theo bảng tọa độ 5*5:
n=o:
NW ./. .............................................................................................
.........................................................................................................
............................................................................................... ./. AR
Theo bảng tọa độ kim tự tháp:
n=o:
NW ./. .............................................................................................
.........................................................................................................
............................................................................................... ./. AR
Gửi người trân trọng.
16 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Ma phương:
Là một bảng vuông cạnh n đƣợc điền vào n*n số từ 1 đến n*n sao cho
tổng số của các số trong một cột ngang, cột dọc, cột chéo đều bằng nhau.
-
Ma phương 3: (tổng = 15)
08
01
06
03
05
07
04
09
02
-
Ma phương 5: (tổng = 65)
17
24
01
08
15
A
B
C
D
E
23
05
07
14
16
F
G
H
I
J
04
06
13
20
22
K
L
M
N
O
10
12
19
21
03
P
Q
R
S
T
11
18
25
02
09
U
V
W
X
Y
VD:
n=o: Em ơi có bao nhiêu, 6 mƣơi 5 cuộc đời.
NW ./. 071109 241725200523 ./. AR
Giải.
n=o: thay thế theo quy tắc ma phƣơng 5
Vậy qua bản tin ta có bạch văn:
HUY BAWNGF
Quy tắc lập bảng ma phương: có nhiều quy tắc để lập bảng ma phƣơng tuy
nhiên ở đây tôi sử dụng quy tắc đƣờng chéo
B1: trong bảng tọa độ n*n (n là số lẻ) của ma phƣơng, chọn ô nằm giữa
hàng ngang trên cùng để làm ô số 01
Gửi người trân trọng.
17 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
B2: lần lƣợt thêm số theo thứ tự bằng quy tắc số tiếp theo sẽ nằm bên
phải, cao hơn số liền kề 1 bậc, nếu hết hàng ngang trên cùng thì số sẽ nằm
hàng ngang dƣới cùng với thứ tự tƣơng ứng.
B3: nếu trên đƣờng chéo đã đƣợc điền số thì số tiếp theo nằm ngay dƣới
số trƣớc.
Bảng hướng dẫn lập ma phương
Gửi người trân trọng.
18 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Mã hóa Playfair:
Sáng tạo bởi Charles Wheastone vào năm 1854 và mang tên ngƣời
bạn là Baron Playfair.
Đƣợc giải mã dựa trên ma trận 5*5 với từ khóa đã cho và các ký tự
trong bảng chữ cái theo quy tắc: từ khóa sẽ đƣợc điền vào các dòng đầu
của bảng, các chữ cái còn lại đƣợc điền tiếp theo. Riêng hai chữ I, J đƣợc
điền vào cùng một ô vì trong tiếng Anh, ít khi nhầm lẫn giữa chữ I và chữ
J. Ví dụ: khi nhận đƣợc thông tin Playfa_r ta sẽ biết đó là chữ Playfair chứ
không phải Playfajr.
Vậy nếu tôi cho khóa “Playfair” các bạn sẽ bỏ đi những ký tự trùng
lặp sẽ có đƣợc dòng ký tự PLAYFIR vậy ta sẽ lập đƣợc ma trận nhƣ sau:
P
L
A
Y
F
I/J
R
B
C
D
E
G
H
K
M
N
O
Q
S
T
U
V
W
X
Z
Với dạng mã hóa này ta sẽ có quy tắc mã hóa từng cặp. Các cặp ký tự
giống nhau sẽ đƣợc tách bằng cách thêm ký tự X vào giữa, ký tự cuối
đứng lẻ sẽ đƣợc thêm ký tự Q ví dụ: THAAN = TH AX XA NQ
Việc mã hóa từng cặp đƣợc thực hiện theo quy tắc:
Nếu hai ký tự trong cặp thuộc cùng một hàng, thì đƣợc thay bằng hai
ký tự tiếp theo trong hàng. Nếu đến cuối hàng thì quay về đầu hàng.
Nếu hai ký tự trong cặp thuộc cùng một cột, thì đƣợc thay bằng hai ký
tự tiếp theo trong cột. Nếu đến cuối cột thì quay về đầu cột.
Trong các trƣờng hợp còn lại, hai ký tự đƣợc mã hóa sẽ tạo thành
đƣờng chéo của một hình chữ nhật và đƣợc thay bằng 2 ký tự trên đƣờng
chéo kia.
Gửi người trân trọng.
19 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Ví dụ:
Giải mật thƣ sau:
n=o: Playfair
NW./. BYPWPLBDRQNRAENPODYBKQ ./.AR
Giải:
Theo cách đã đƣợc hƣớng dẫn ta sẽ lập đƣợc ma trận 5*5, với quy tắc
giải từng cặp lần lƣợt sẽ có đƣợc các cặp ký tự đúng nhƣ sau:
Bản giải: CAAULACJBOOJPHUJTRACHS
Bạch văn: CÂU LẠC BỘ PHỤ TRÁCH
Gửi người trân trọng.
20 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
2.2. Mật thư ẩn dấu:
Nội dung mật thƣ đã nằm trong bản tin nhƣng đƣợc ẩn dấu theo một
quy tắc khiến ngƣời đọc không thể nhìn ra ngay bạch văn.
VD:
n=o: đem kẻ tử tù cuối hàng bắn bỏ.
NW ./. HUYR – BAWNGFH – LAFG – TOOIJ ./. AR
Giải.
Quy tắc là bỏ chữ cuối của mỗi từ sẽ ra bạch văn
Bạch văn: HUY BẰNG LÀ TÔI
n=o: đêm nay không trăng
NW ./. TROAANF – HOUY – BOAWNOGF ./. AR
Giải.
Quy tắc là bỏ tất cả những chứ O có trong bản tin
Bạch văn: TRẦN HUY BẰNG
n=o: đầu chẳng giám giữ, đuôi không dám nhận
NW ./.
Mọi việc không khó đâu
Tôi chỉ cần bạn biết
Nếu có kiên trì thì
Bạn sẽ thành công toi
./. AR
Giải.
Quy tắc là bỏ chữ đầu và chữ cuối trong mỗ câu của bản tin
Bạch văn: “việc không khó chỉ cần bạn có kiên trì sẽ thành công”
Mật thƣ ẩn dấu rất thú vị nếu bạn là ngƣời tinh tế, ngoài việc giải mật
thƣ ẩn dấu hãy suy nghĩ ra những dạng ẩn dấu khác và tạo những điểm riêng
cho nghệ thuật mật thƣ của mình.
Gửi người trân trọng.
21 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
2.3. Mật thư dời chỗ:
Nội dung trong mật thƣ đã bị chuyển dời theo một quy tắc nào đó,
điều bạn cần làm là tìm ra quy tắc và ráp chúng lại thành mội bạch văn hoàn
chỉnh.
VD:
n=o: trốn khỏi cổ loa thành.
NW ./.
^
A
F
T
R
^
L
O
O
A
F
N
T
I
A
G
E
E
T
N
N
W
./. AR
A
B
F
Giải.
Quy tắc là đi theo hình trôn ốc. Từ tâm ra
Bạch văn: “TÔI TÊN LÀ TRẦN BẰNG ^^”
n=o: quạt xòe nan đẹp
NW ./.
Năng làm bài cố có đƣợc ôn
Hay tặng quà gắng sẽ luyện tập
Tôi là ngƣời mong hiểu đƣợc bạn
Bằng soạn kỹ bạn hay điều đƣợc
./. AR
Giải.
Quy tắc là lấy thông tin theo hình nan quạt. Từ tâm ra, từ trái qua phải
Bạn có thể xem bảng trên để hiểu dễ hơn
Bạch văn: “Bằng soạn kỹ năng, tặng ngƣời cố gắng, mong bạn ôn
luyện, hiểu đƣợc điều hay”
Gửi người trân trọng.
22 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
II. DẤU ĐƯỜNG
Dấu đƣờng có thể hiểu một cách đơn giản là dấu hướng dẫn đi
đường, bạn không nên hiểu nó một cách cứng nhắc vì nhƣ thế sẽ không thể
khai thác hết các thuận lợi cũng nhƣ lợi ích của dấu đƣờng. Tại sao ƣ? Chúng
ta hãy cùng nhìn lại quá trình hình thành của dấu đƣờng. Ắt hẳn bạn cũng đã
biết từ rất lâu, trong các câu chuyện của chúng ta đã có sự xuất hiện của dấu
đƣờng. Tôi sẽ đƣa ra vài ví dụ nhé.
Trong câu chuyện Trọng Thủy Mị Châu, khi chạy trốn cùng vua cha,
Mị Châu đã để lại dấu đƣờng bằng lông ngỗng, chính nhờ những chiếc lông
ngỗng đó mà Trọng Thủy đã có thể lần theo dấu vết và tìm ra Mị Châu. Những
chiếc lông ngỗng đó phải chăng chính là dấu đƣờng với ý nghĩa đi theo hƣớng
này của Mị Châu đã ám hiệu lại cho Trọng Thủy?
Trong tích chuyện về sự ra đời của Thiên chúa, khi chúa ra đời, ba
Vua đi tìm Chúa hài nhi đã đƣợc một ngôi sao sáng dẫn đƣờng cho các vị vua
tới nơi vái lạy. Ngày nay trong đạo Thiên chúa giáo, các hoạt động, hành trình
của phong trào thiếu nhi thánh thể, dấu đƣờng vẫn đƣợc dùng để thuật lại và
tìm mới một mục điểm nào đó trong Kinh Thánh.
Hay kể cả trong thời kháng chiến, các chiến sĩ của chúng ta vẫn lợi
dụng địa hình, cây cối trong rừng để làm dấu ghi nhớ đƣờng về căn cứ, mật
đạo, hành quân và tới nay thì dấu đƣờng là một trong nhữ mảng kỹ năng đƣợc
quan tâm và không thể thiếu trong các hoạt động sinh hoạt đoàn thể.
Tóm lại một lần nữa dấu đƣờng chính là những kí hiệu đƣợc đặt trên
đƣờng đi của chúng ta. Dấu đƣờng có thể giúp chúng ta giữ đúng luật lệ đi
đƣờng (trong giao thông đƣờng bộ), hay hƣớng dẫn cho ta đi đến một nơi nào
đó an toàn và dễ dàng, hoặc dùng để định hƣớng, phân luồn các tập thể, đội
chơi khi tham gia vào các hành trình, các trò chơi quy mô lớn.
Vậy những lƣu ý về dấu đƣờng là gì, làm sao để có một cái nhìn tổng
quát về dấu đƣờng và những vấn đề liên quan, Tôi sẽ giới thiệu cho bạn ngay
sau đây.
Gửi người trân trọng.
23 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
Nhƣ Tôi đã nói trên, dấu đƣờng cũng có rất nhiều quy ƣớc tùy vào
ngƣời và tổ chức thống nhất dấu đƣờng đƣợc sử dụng. Tuy nhiên để dễ dàng
sử dụng dấu đƣờng vẫn có một số quy tắc sau cần phải để ý:
1. Ý nghĩa dấu đường:
Dấu đƣờng trong sinh hoạt đoàn sử dụng thƣờng với mục đích làm
phong phú và đầy đủ hơn bộ guồng ký năng sinh hoạt.
Dấu đƣờng trong Trò chơi lớn dùng để hỗ trợ cho công tác xây dựng
tổ chức trò chơi, tăng sự hấp dẫn, sự thích thú của ngƣời choi khi tham
gia vào Trò chơi lớn.
Giúp ngƣời tham gia trò chơi nắm bắt thông tin nhanh chó, rèn luyện
trí nhớ, óc quan sát, tƣ duy, phân tích vấn đề.
2. Quy tắc đặt dấu đường:
Để đặt đƣợc dấu đƣờng cần tính toán kỹ sơ đồ và vật dụng trƣớc khi
đặt dấu.
Dấu đƣờng phải đƣợc vẽ bởi các vật dụng dễ nhìn, khó phai sau khi
vẽ, nếu dấu đƣờng thực hiện bởi mô hình có thể thiết kế để sử dụng
đƣợc lần sau, tránh lãng phí, tốn kém.
Dấu đƣờng phải đƣợc vẽ bên phải lối đi, trên các vật cố định sao chõ
dễ nhìn thấy.
Cần kiểm tra số lƣợng dấu trƣớc khi bắt đầu trò chơi, phải đảm bảo
dấu đƣợc vẽ đúng theo quy cách đã thống nhất để tránh nhầm lẫn cho
ngƣời chơi tham gia hành trình.
Khoảng cách giữa hai đấu dƣờng không nên quá xa, tránh mất dấu lúc
tham gia hành trình, có thể sử dụng màu sơn, kí hiệu riêng biệt để
đánh dấu giúp nhận biết đó là dấu của đơn vị tổ chức đã vẽ.
Kích thƣớc lớn nhất của dấu đƣờng nên nằm trong khoảng 30*10 cm.
3. Cách nhìn nhận dấu đường:
Tìm dấu đƣờng phía tay phải, trên mặt đƣờng hoặc ngang tầm mắt
quan sát
Ghi nhận dấu đƣờng theo thứ tự nhìn nhận trên thực tế và liệt kê tính
chất dấu đƣờng đó cũng nhƣ thông tin mà đấu đƣờng truyền đạt
Gửi người trân trọng.
24 | P a g e
Kỹ năng cứng trong sinh hoạt CLB – Trần Huy Bằng
Câu lạc bộ Tình nguyện xanh – Câu lạc bộ Phụ trách tình nguyện
4. 32 dấu đường trong Trò chơi lớn:
Dạng mũi tên
Dạng hình vẽ
1
Xuất phát
17
Theo lối suối
2
Đi theo hƣớng này
18
Trại hƣớng này
3
Đi nhanh lên
19
Cắm trại đƣợc
4
Chạy
20
Không cắm trại đƣợc
5
Đi chậm lại
21
Đƣờng cấm
6
Quay lại
22
Nƣớc uống đƣợc
7
Có chƣớng ngại
23
Ngƣớc không uống
đƣợc
8
Chia làm 2 nhóm
24
Nguy hiểm
9
Nhập 2 nhóm làm 1
25
Làm cáng
10
Rẽ trái
26
Về trại lúc x giờ
11
Rẽ phải
27
Theo dấu chân
12
Qua cầu
28
Đợi ở đây
13
Mật thƣ cách đây x m
29
An toàn
14
Theo lối tắt
30
Không an toàn
15
Theo lối sông
31
Có thú dữ
16
Vƣợt suối
32
Hết dấu
Gửi người trân trọng.
25 | P a g e
