VIỆT NAM điều CHẾ THÀNH CÔNG THUỐC CHỮA UNG THƯ

VIỆT NAM ĐIỀU CHẾ THÀNH CÔNG THUỐC CHỮA UNG
THƯ
Nhóm nghiên cứu tại Bộ môn Bào chế - Trường Đại học Dược Hà Nội đã điều
chế thành công thuốc chữa ung thư, thuốc chống nấm hướng đích bằng công
nghệ bào chế liposome trong phạm vi phòng thí nghiệm. Đây là một phương
pháp không chỉ làm tăng hiệu quả điều trị mà còn làm giảm độc tính của thuốc
đối với cơ thể người bệnh, giảm chi phí điều trị bệnh.
Lợi ích của thuốc hướng đích?
PGS.TS. Nguyễn Đăng Hòa - Hiệu trưởng Trường Đại học Dược cho biết: Người mắc bệnh
ung thư có thể được điều trị bằng hóa trị, xạ trị. Tác dụng của biện pháp này nhằm tiêu diệt
những tế bào ung thư trong cơ thể. Tuy nhiên, hóa trị hay xạ trị còn có thể tiêu diệt cả những
tế bào lành, khỏe mạnh làm cho người bệnh mệt mỏi, suy nhược… Khắc phục nhược điểm
này của thuốc, nhóm nghiên cứu đã nỗ lực điều chế thuốc chữa ung thư hướng đích là
liposome doxorubicin và đã thành công trong điều trị trên chuột được gắn tế bào ung thư
người. Đây là loại thuốc chỉ diệt khối u ác tính mà không gây tổn hại đến phần lành, giảm thấp
nhất độc tính của thuốc đối với cơ thể. Ngoài ra, thuốc hướng đích còn được điều chế điều trị
bệnh nấm hệ thống là liposome amphotericin B.

Liposome có thể hướng đến đúng khối u ác tính.
Thuốc chữa ung thư hướng đích được điều chế thế nào?
Doxorubicin là một loại anthracycline hóa trị được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với phương
pháp điều trị hoặc các thuốc khác để điều trị một số dạng khác nhau của ung thư. Doxorubicin
hoạt động bằng cách làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Thuốc
được tiêm vào tĩnh mạch với liều lượng dựa trên tình trạng y tế, kích thước cơ thể và khả
năng đáp ứng điều trị của người bệnh. Thuốc được cảnh báo không nên để dính vào da, mắt.
Nếu vô ý để thuốc chạm vào da, phải rửa ngay bằng xà bông và nước. Nếu để thuốc dính vào
mắt, phải rửa mắt với nhiều nước trong 15 phút. Những người chăm sóc nên dùng biện pháp
phòng ngừa (ví dụ đeo găng tay) để tránh tiếp xúc với nước tiểu của bệnh nhân hoặc chất
dịch cơ thể khác ít nhất 5 ngày sau khi điều trị.

Thuốc chữa ung thư made in Việt Nam được điều chế thành công sẽ giúp bệnh nhân được

tiếp cận thuốc tốt, giá rẻ
Để khắc phục những độc tính của thuốc này đối với người dùng và người chăm sóc, nhóm
nghiên cứu thuộc Trường Đại học Dược Hà Nội với trưởng nhóm là PGS.TS. Phạm Thị Minh
Huệ - Chủ nhiệm Bộ môn Bào chế đã nghiên cứu và bào chế thành công dạng thuốc tiêm
liposome với dược phẩm doxorubicin chữa ung thư này. Liposome là những tiểu phân hình
cầu có kích thước nano, có cấu trúc gồm một hoặc nhiều lớp màng lipid kép bao quanh một
lõi chứa hoạt chất. Liposome được coi là một hệ vận chuyển lý tưởng với khả năng chứa, bảo
vệ, vận chuyển và giải phóng hoạt chất vào những vị trí mong muốn trong cơ thể một cách
chính xác và đúng liều lượng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là cách thức đưa thuốc vào liposome
như thế nào? Dựa vào đặc tính dễ tan trong nước của doxobubicin, nhóm nghiên cứu đã đưa
thuốc vào trong khoang nước của liposome nhờ vào sự chênh lệch pH, đặc tính ion hóa của


liposome và đạt được kết quả thành công. Qua các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm trên
chuột, nhóm nghiên cứu khẳng định chế phẩm liposome doxorubicin có được các đặc tính
tương tự với các chế phẩm đối chiếu có uy tín trên thị trường và được chứng minh tác dụng
cũng như độ an toàn với giá thành ước tính rẻ hơn một nửa.

Các liposome có cấu tạo nano trong lòng mạch máu.
Ứng dụng liposome điều chế thuốc chống nấm
Amphotericin B là một kháng sinh chống nấm. Thuốc được sử dụng trong các trường hợp
nhiễm nấm nghiêm trọng, có thể gây tử vong hoặc ngăn ngừa nhiễm khuẩn nấm ở những
bệnh nhân bị sốt, lượng bạch cầu trong máu thấp (bạch cầu trung tính) hoặc bệnh nhân có hệ
miễn dịch suy yếu (người nhiễm HIV, ghép tạng hoặc ung thư). Thuốc hoạt động bằng cách
ngăn chặn sự phát triển của nấm nhờ gắn vào sterol (chủ yếu là ergosterol) ở màng tế bào
nấm làm biến đổi tính thấm của màng. Thuốc cũng gắn với sterol bào chất của người (chủ
yếu cholesterol) nên giải thích được một phần độc tính của thuốc đối với người. Để khắc phục
độc tính này, nhóm nghiên cứu thuộc Trường Đại học Dược Hà Nội đã dựa vào đặc điểm
không tan trong nước của amphotericin B để bào chế thuốc dưới dạng liposome bằng cách
tạo phức với phospholipid kép của lớp vỏ liposome. Liposome amphotericin B đã được thử

nghiệm trên chuột trong phòng thí nghiệm và cũng đã ghi nhận thành công.

Điều trị cho bệnh nhân ung thư
Công nghệ bào chế liposome ứng dụng trong dược phẩm là lĩnh vực mới ở nước ta. Ngoài
việc đưa thuốc đến đúng vị trí mong muốn, cấu trúc màng lipid của liposome còn tương đồng
và dung hợp với cấu trúc màng tế bào để giải phóng lượng hoạt chất bên trong nó giúp tăng
cường khả năng hấp thụ và khả năng cung cấp liên tục hoạt chất trong một khoảng thời gian
dài. Hy vọng trong thời gian không xa, thuốc chống ung thư, chống nấm được điều chế bằng
công nghệ liposome của Trường Đại học Dược Hà Nội sẽ được triển khai sản xuất thử
nghiệm ở quy mô lớn hơn trong một nhà máy có trang thiết bị phù hợp để người bệnh sớm
được tiếp cận với loại thuốc điều trị trúng tại đích với giá thành rẻ hơn nhiều so với thuốc
nhập khẩu chất lượng tương tự