Phân tích những thay đổi cơ bản về chức năng của các thiết chế liên minh châu Âu trong chính sách đối ngoại và an ninh chung ( CFSP ) theo quy định của Hiệp ước Lisbon

MỤC LỤC

1


MỞ ĐẦU
Ngày 01/12/2009, Hiệp ước Lisbon của EU đã chính thức có hiệu lực, tạo cho EU
một diện mạo mới, mở ra một chương mới trong lịch sử EU. Hiệp ước nêu ra một số
chính sách mới đồng thời thay đổi nội dung của các chính sách cũ, trong đó có chính
sách đối ngoại và an ninh chung. Để tìm hiểu về sự thay đổi này cụ thể là trong chức
năng của các thiết chế liên minh châu Âu, em xin chọn cho mình đề bài số 8 : Phân
tích những thay đổi cơ bản về chức năng của các thiết chế liên minh châu Âu trong
chính sách đối ngoại và an ninh chung ( CFSP ) theo quy định của Hiệp ước Lisbon.
NỘI DUNG
I – Khái quát về chính sách đối ngoại và an ninh chung của liên minh châu Âu
( Common Foreign and Security Policy – CFSP )
1. Quyền năng chủ thể của Liên minh trong quan hệ đối ngoại :
Trong quan hệ đối ngoại, các quốc gia thành viên vẫn giữ nguyên chủ quyền của
mình mà không chuyển giao cho các thiết chế của liên minh. Các vấn đề về Chính
sách an ninh và đối ngoại chung (CFSP) là lĩnh vực mà các nước thành viên giữ vai
trò quyết định chính. Các thiết chế của liên minh chỉ đóng vai trò rất hạn chế trong
chính sách này. Mặt khác CFSP không phải là một chính sách áp dụng chung cho toàn
bộ các nước thành viên mà chỉ là khung pháp lý để các nước thành viên “tham chiếu”
trong các hoạt động của mình. Như vậy , khác với phương thức liên kết theo “cơ chế
cộng đồng” của lĩnh vực kinh tế, tư pháp và nội vụ, thì phương thức liên kết trong lĩnh
vực đối ngoại và an ninh chung là phương thức liên kết liên chính phủ.
2. Mục tiêu và phạm vi của chính sách đối ngoại và an ninh chung :
a. Mục tiêu :
Hiệp ước Lisbon đã không quy định một cách cụ thể về nguyên tắc và mục tiêu
của CFSP. Tại điều 21 TEU 2009 đã quy định các mục tiêu chung cho các hoạt động
đối ngoại nói chung của EU bao gồm CFSP và các hoạt động khác như : chính sách

thương mại chung, viện trợ nhân đạo,... Như vậy có thể hiểu trong Hiệp ước Lisbon,
CFSP được xác định như một bộ phận của các hoạt động đối ngoại của EU và CFSP
phải theo đuổi các mục tiêu đã được thiết lập cho các hoạt động đối ngoại nói chung
của Liên minh.
2


b. Phạm vi :
Trong các hiệp ước của EU từ 1992 đến nay, phạm vi của CFSP được quy định rất
rộng. Có thể thấy, phạm vi của CFSP ngày càng được mở rộng hơn từ những vấn đề
liên quan đến an ninh của Liên minh đến tất cả các lĩnh vực của chính sách đối ngoại
và tất cả các vấn đề liên quan tới an ninh của EU. Tuy nhiên phạm vi của CFSP vẫn bị
giới hạn bởi các mục tiêu và nguyên tắc của hoạt động đối ngoại. Việc giới hạn các
hoạt động thực hiện CFSP nằm trong tầm kiểm soát và giới hạn trong khuôn khổ
những mục tiêu chung.
II – Sự thay đổi các chức năng của các thiết chế EU trong chính sách đối ngoại và an
ninh chung theo quy định của Hiệp ước Lisbon.

1. Hội đồng Châu Âu (European Council – EC ) :
EC bao gồm các thành viên là những người đứng đầu Nhà nước hoặc Chính phủ
của 27 nước thành viên cùng với Chủ tịch của Ủy ban châu Âu và chủ tịch Hội đồng
châu Âu.
Điều 13 TEU 2009 quy định, EC là 1 trong 7 cơ quan chính của EU và có nhiệm
vụ xác định động lực phát triển và đường lối chung cho Liên minh. Trong CFSP, Hội
đồng châu Âu là cơ quan có thẩm quyền cao nhất, bảo đảm sự thống nhất trong việc
hoạch định chính sách đối ngoại nói chung và CFSP nói riêng và quy định một mục
tiêu chung cho Liên minh trong tất cả các vấn đề về chính sách an ninh và đối ngoại
liên quan đến lợi ích chung. Theo khoản 1 Điều 26 TEU(1) : “ Hội đồng châu Âu co
trách nhiệm xác định các chiến lược liên quan đến lợi ích của Liên minh, định hướng
các mục tiêu và hướng dẫn các đường lối chung trong chính sách đối ngoại và an

ninh, bao gồm cả những vấn đề liên quan tới quân sự và thông qua các quyết định
quan trọng...” Trên cơ sở các quyết định do Hội đồng châu Âu thông qua, Hội đồng
bộ trưởng có thể thông qua các quyết định về CFSP theo nguyên tắc đa số tuyệt đối
(QMV).
Như vậy, về cơ bản chức năng của EC trong CFSP không có sự thay đổi gì so với
chính sách trong lĩnh vực tư pháp và nội vụ, đều có thẩm quyền cao nhất trong việc
xây dựng và hướng dẫn các chiến lược, chính sách của liên minh.
2. Hội đồng bộ trưởng châu Âu (The European Council of Ministers) :

3


Trong các vấn đề về CFSP, Hội đồng bộ trưởng châu Âu là cơ quan ra quyết định
chính và là cơ quan có thẩm quyền bao trùm tất cả các quá trình ban hành chính sách,
từ việc xác định các vấn đề cho đến việc ra quyết định, thực hiện và kiểm soát quá
trình thực hiện (theo khoản 2 Điều 26 TEU (2) ). Bên cạnh đó Hội đồng bộ trưởng còn
đóng vai trò trung tâm trong việc tăng cường hợp tác có hệ thống trong chính sách đối
ngoại của các nước thành viên thông qua hoạt động thông báo và tham vấn lẫn nhau
giữa các nước thành viên trong khuôn khổ hội đồng về các vấn đề về chính sách đối
ngoại và an ninh liên quan đến lợi ích chung. Như vậy, chức năng đại diện của Hội
đồng bộ trưởng bị hạn chế trong CFSP.
3. Đại diện cấp cao các vấn đề đối ngoại và chính sách an ninh (High
Representative of Foreign Affairs and Security Policy).
Đây là một trong những điểm mới quan trọng của hiệp ước Lisbon so với các
bản hiệp ước trước đây. Đại diện cấp cao thực chất là sự hợp nhất các chức danh:
Đại diện cấp cao về CFSP, Phó chủ tịch Ủy ban Châu Âu về quan hệ đối ngoại và
chính sách với các nước láng giềng và Chủ tịch Hội đồng ngoại trưởng. Được Hội
đồng châu Âu bổ nhiệm với nhiệm kì 5 năm với sự chấp thuận của Chủ tịch Ủy ban
và Nghị viện châu Âu.
Các chức năng chính của Đại diện cấp cao được đề cập đến trong TEU 2009(3) :

- Trình các đề xuất chính sách tới Hội đồng châu Âu (khoản 2 điều 22);
- Đại diện cấp cao của Liên minh về các chính sách đối ngoại và an ninh chung,
người đứng đầu Hội đồng ngoại giao có trách nhiệm đóng góp đề xuất cho sự
phát triển chung của đối ngoại và an ninh và đảm bảo thực hiện các quyết định
được thông qua bởi Hội đồng châu Âu và Hội đồng bộ trưởng châu Âu. (khoản
1 điều 27).
- Là chủ thể đóng vai trò liên kết hoạt động của Hội đồng Nghị viện châu Âu
thông qua các hoạt động tham vấn và thông báo cho Nghị viện châu Âu những
vấn đề quan trọng, các lựa chọn cơ bản và mức độ phát triển của CFSP.
Như vậy, Đại diện cấp cao có nhiệm vụ đại diện cho Liên minh trong các vấn đề
liên quan tới CFSP. Cụ thể, đại diện cấp cao chính là người thay mặt Liên minh
tiến hành đối thoại chính trị với các bên thứ ba và đại diện cho liên minh trong các
tổ chức quốc tế và hội nghị quốc tế trong các vấn đề về CFSP. Đây chính là thiết
chế mới xuất hiện trong Lisbon mà trong các bản hiệp ước trước đây mới chỉ đề
4


cập sơ bộ và cũng là điểm mới của CFSP so với các chính sách của EU trong lĩnh
vực tư pháp nội vụ hay kinh tế.
4. Nghị viện châu Âu ( Europarl – EP )
Theo điều 36 TEU 2009 : “ Đại diện cấp cao về các vấn đề đối ngoại và chính
sách an ninh của Liên minh phải tham vấn Nghị viện về những khía cạnh chính và
những lựa chọn cơ bản trong CFSP và chính sách an ninh và phòng thủ chung và
những bước tiến trong những chính sách này. Đại diện cấp cao phải đảm bảo xem
xét những tham vấn của nghị viện một cách đầy đủ.” Chủ tịch của Hội đồng Bộ
trưởng phải trình bày một báo cáo cho Nghị viện sau mỗi phiên họp bao gồm cả
các vấn đề về CFSP. Mặt khác “Nghị viện châu Âu phải giải quyết các câu hỏi và
kiến nghị của Hội đồng hoặc Đại diện cấp cao. Tổ chức tranh luận về quá trình
tiến triển trong việc thực hiện chính sách đối ngoại và an ninh chung 2 năm một
lần, bao gồm cả vấn đề an ninh chung và chính sách quốc phòng.” (4) Như vậy

Nghị viện chỉ đóng vai trò hỗ trợ trong CFSP, chức năng của Nghị viện trong
CFSP hẹp hơn so với chức năng trong lĩnh vực tư pháp và nội vụ, bên cạnh đó chức
năng lập pháp của Nghị viện trong CFSP bị loại bỏ.
5. Ủy ban châu Âu ( European Commission) :
Ủy ban châu Âu có vai trò quan trọng trong việc xác định, bảo đảm, tăng cường
cũng như đại diện cho lợi ích chung của EU, đặc biệt trong việc triển khai các quyết
định của CFSP, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến thương mại hoặc áp dụng các
biện pháp hạn chế. Mặt khác, do các phương thức ngoại giao vẫn còn được sử dụng
phổ biến trong việc thực hiện các quyết định CFSP càng làm tăng cường vị thế của
Ủy ban châu Âu trong CFSP.
So với quy định về chức năng của Ủy ban trong lĩnh vực tư pháp nội vụ, chức năng
của Ủy ban châu Âu ở chính sách đối ngoại và an ninh chung có phần rộng hơn. Ủy
ban có thẩm quyền chia sẻ với Hội đồng về trụ cột Chính sách đối ngoại và an ninh
chung, thay vì chỉ đề xuất cho Hội đồng các chính sách như trước. Trong Hiệp ước
Lisbon, các công dân Liên minh châu Âu cũng có quyền yêu cầu Ủy ban làm luật
trong một lãnh vực thông qua nột thỉnh nguyện thư có 1 triệu chữ ký, nhưng Ủy ban
không bị buộc phải tuân theo. Mặt khác, với sự xuất hiện của Đại diện cấp cao, vai trò
đại diện của Ủy ban cho EU trong các quan hệ quốc tế cũng bị hạn chế.
6. Tòa án công lý châu Âu (European Court of Justice) :
5


Theo khoản 1 điều 24 TEU 2009 (5) : “Tòa án công lý châu Âu không co thẩm
quyền đối với các quy định liên quan đến CFSP, với trường hợp ngoại lệ , tòa án co
thể dùng quyền tài phán của mình để giám sát việc thực hiện các quy định tại điều 40
và khoản 2 điều 275 TFEU về lĩnh vực này.” Như vậy thẩm quyền của tòa án công lý
bị giới hạn trong CFSP, tòa án không có quyền giữ vai trò trọng tài xử lí các vấn đề
pháp lý của đối ngoại và an ninh mà chỉ có chức năng xem xét tính hợp pháp và giám
sát việc thực hiện các quy định của TEU và TFEU về CFSP.
KẾT LUẬN

Sự thay đổi các quy định của Lisbon đã góp phần gắn kết khăng khít hơn giữa các
nước thành viên trong lĩnh vực an ninh đối ngoại và đóng vai trò to lớn hơn vào sự
phát triển của châu Âu nói riêng, thế giới nói chung, đặc biệt trong việc giải quyết
những vấn đề toàn cầu hiện nay.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài tập học kỳ của em. Do lượng kiến thức còn hạn
hẹp nên trong quá trình thực hiện bài tập không thể tránh khỏi những sai sót không
đáng có. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô để bài làm được hoàn
thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn !

6


PHỤ LỤC
Danh mục tài liệu tham khảo
1. Tập bài giảng Pháp luật liên minh châu Âu (Trường ĐH Luật Hà Nội).
2. THE TREATY ON EUROPEAN UNION – TEU 2009
Các link tài liệu tham khảo :
/>_policy/index_vi.htm
/>Công cụ tìm kiếm :
-

Google
7


-

Wikipedia
Bản gốc (tiếng Anh) sử dụng trong bài :

(1) Khoản 1 Điều 26 TEU 2009 : “ The European Council shall identify the
Union’s strategic interests, determine the objectives of and define general guidelines
for the common foreign and security policy, including for matters with defence
implications. It shall adopt the necessary decisions.”
(2)
Khoản 2 Điều 26 TEU 2009 : “The Council shall frame the common foreign
and security policy and take the decisions necessary for defining and implementing it
on the basis of the general guidelines and strategic lines defined by the European
Council.”
(3) Khoản 2 điều 22 : “The High Representative of the Union for Foreign Affairs
and Security Policy, for the area of common foreign and security policy, and the
Commission, for other areas of external action, may submit joint proposals to the
Council.”

Khoản 1 Điều 27 : “The High Representative of the Union for Foreign Affairs and
Security Policy, who shall chair the Foreign Affairs Council, shall contribute through
his proposals to the development of the common foreign and security policy and shall
ensure implementation of the decisions adopted by
the European Council and the Council.”
(4) Điều 36 TEU : “The European Parliament may address questions or make
recommendations to the Council or the High Representative. Twice a year it shall
hold a debate on progress in implementing the common foreign and security policy,
including the common security and defence policy.”
(5) Khoản 1 Điều 24 TEU : “ The Union’s competence in matters of common
foreign and security policy shall cover all areas of foreign policy and all questions
relating to the Union’s security, including the progressive framing of a common
defence policy that might lead to a common defence.”

8

( Toàn bộ bản dịch trong bài làm được dịch bởi sinh viên và tham khảo trong tập
bài giảng.)

9