He tiet nieu phoi y2 2013

PHÔI THAI HỌC
HỆ TIẾT NIỆU

Nguyễn Mạnh Hà



MỤC TIÊU

1. Mô tả sự phát triển bình thường của các cơ quan thuộc hệ
tiết niệu
2. Giải thích được sự phát sinh những dị tật bẩm sinh thường
gặp ở hệ tiết niệu


1. Sự phát triển của thận và niệu quản

2. Sự phát triển của bàng quang

3. Sự phát triển bất thường




1. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA THẬN VÀ NIỆU QUẢN
• Nguồn gốc từ 2 dải trung bì trung gian (dải sinh thận)
• Trong quá trình phát triển sẽ tạo ra: tiền thận, trung thận, hậu thận

Tiền thận

Trung bì cận trục

Trung bì trung gian

23 ngày

Trung
bì bên

Trung bì
trung gian


Tiền thận

Trung thận

Ống trung thận
dọc
Hậu thận
Mầm niệu quản


TIỀN THẬN
• Đầu tuần thứ 4, trung bì trung gian
ngang mức khúc nguyên thủy 5-7 →
14 tạo các dây tế bào đặc
• Các dây tế bào này gọi là đốt thận
→ rỗng.
• Thoái hóa và biến mất vào ngày 25

Tiền

thận
ống trung
thận dọc


TRUNG THẬN
• Bắt đầu phát triển tuần thứ 4, phía đuôi tiền thận
• Phần trung bì trung gian ở vùng ngực, thắt lưng và xương cùng
• Đốt thận biến thành ống trung thận ngang. Đầu trong (kín) lõm vào tạo ra hình
đài hoa có 2 lá bọc lấy cuộn mao mạch → tiểu cầu thận
• Đầu ngoài ống trung thận ngang phát triển về phía sau, nối với nhau tạo ống
trung thận dọc. Ống trung thận dọc mở vào ổ nhớp
• Tháng thứ 2: trung thận nằm cùng với mầm tuyến sinh dục: mào niệu sinh dục.
• Ống trung thận ngang thoái hóa từ đầu đến đuôi. Ống trung thận dọc thoái hóa
(nữ), góp phận tạo ra hệ sinh dục (nam)

ống trung thận dọc

Trung thận

Tiền thận
Trung bì trung gian

24 ngày

25 ngày

26 ngày

ĐM chủ lưng
cuộn mao mạch

ống thần kinh

ống trung thận ngang
ống trung thận dọc

Khoang Bowman


28 ngày


Phôi 28 ngày
Ống trung thận dọc

www.visembryo.com


Phôi 5-6 tuần: mào niệu sinh dục

www.visembryo.com


Phôi 5 tuần: Ống trung thận dọc,
dải sinh thận, trung mô phủ mào
niệu sinh dục

Sự tạo ống trung thận dọc

HẬU THẬN
• Phát triển thành thận vĩnh viễn ở động vật có vú. Hậu thận bắt đầu nảy
mầm vào đầu tuần thứ 5
• Đoạn đuôi của dải sinh thận không chia đốt: mầm sinh hậu thận sẽ phát
triển thành ống thận từ tiểu cầu thận đến ống xa
• Ngày 28, tại thành sau của ống trung thận dọc, gần nơi mở vào ổ nhớp,
nảy ra 1 túi thừa gọi là mầm niệu quản, sẽ sinh ra: niệu quản, bể thận, đài
thận, ống góp


28 ngày

• Ngày 28, mầm niệu quản sinh ra
• Mầm niệu quản tiến vào mầm sinh
hậu thận
• Đầu xa mầm niệu quản phân nhánh
liên tiếp

Trung thận
ổ nhớp

• Ống đầu tiên nở to tạo thành bể thận Mầm niệu
quản
• Ống cấp 2-4 tạo thành đài thận lớn

Mầm sinh hậu
thận
32 ngày

• 4 lần phân nhánh tiếp theo tạo đài
thận nhỏ

6 tuần

• 11 lần phân nhánh kế tiếp tạo thành
ống góp
• Đầu gần dài ra tạo niệu quản
16 tuần


Tạo ra đài thận lớn
Chia nhánh

Sát nhập
Đài
thận
lớn

36 ngày

42 ngày

50
ngày


Tạo ra đài thận nhỏ
Chia nhánh

Sát nhập

Đài thận lớn

Đài thận nhỏ


Tạo ra ống góp

Ống góp

Tạo ra 1-3 triệu nhánh

32 tuần


Sự tạo ra ống thận
•

•
•

Ống góp tương lai chia nhánh nhiều lần, mầm sinh hậu thận bị đẩy ra
xung quanh, đứt đoạn. Các tế bào trung mô của mầm sinh hậu thận tạo
đám nhỏ: mũ hậu thận
Các tế bào trung mô trong mũ hậu thận biệt hóa tạo thành túi hậu thận.
Túi này dài ra tạo thành ống hậu thận
Ống hậu thận 1 đầu kín, đầu kia thông với ống góp
TB trung mô, TB

đệm, TB thần kinh

mũ
hậu thận

Túi hậu thận

ống hậu thận


Sự tạo ra các đoạn của ống thận
• Tiểu cầu thận: đầu kín của ống hậu thận tạo hình đài hoa, có thành kép:
khoang Bowmann. Mao mạch bên trong khoang Bowmann biệt hóa tạo
cuộn mao mạch
• Ống gần: đoạn còn lại của ống thận dài ra, cong hình chữ S, to ra ngoằn
ngoèo tạo ống gần
• Ống trung gian: đoạn giữa cong hình chữ U, dài ra, hướng về bể thận tạo
ống trung gian
• Ống xa: đoạn xa thông với ống góp, dài ra, ngoằn ngoèo tạo ống xa
cuộn mao mạch

Bowmann

ống góp

ống xa

ống gần
ống trung gian

Sự tạo ra tháp và cột thận
• Đài thận nhỏ và ống thận tạo khối lồi trên bề mặt thận. Thận chia thành
nhiều thùy. Mỗi thùy tạo thành tháp thận: tháp Malpighi
• Các tháp Malpighi ngăn cách với nhau bởi chất vỏ (mầm sinh hậu thận),
lan tới bể thận tạo trụ Bertin

Động mạch

Tháp Malpighi

Trụ Bertin
Niệu quản


Sù di c cña thËn
 Lúc đầu hậu thận ở vị trí hố chậu, sau di chuyển dần về phía đầu
phôi do độ cong của phôi giảm và sự lớn lên của mầm niệu quản.
 Ở vùng hố chậu, hậu thận được cung cấp máu bởi những nhánh
chậu của động mạch chủ. Trong quá trình di cư, được phân bố
bởi những nhánh cao hơn, nhánh dưới thoái hóa.
 Sự xoay của thận: thận xoay trong quá trình di cư, lúc đầu đài bể
thận hướng ra trước, sau đó thận quay 90 độ, đài bể thận hướng
vào trong.



Sự xoay của thận

Mặt trước

Mặt cắt ngang