Dạy học toán song ngữ anh việt theo định hướng tích hợp nội dung và ngôn ngữ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THANH HẢI

DẠY HỌC TOÁN SONG NGỮ ANH VIỆT THEO ĐỊNH HƢỚNG TÍCH HỢP
NỘI DUNG VÀ NGÔN NGỮ

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành Sƣ Phạm Toán

HÀ NỘI – 2016

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC


NGUYỄN THANH HẢI

DẠY HỌC TOÁN SONG NGỮ ANH VIỆT THEO ĐỊNH HƢỚNG TÍCH HỢP
NỘI DUNG VÀ NGÔN NGỮ

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGÀNH: Sƣ Phạm Toán
CHUYÊN NGÀNH: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Toán
Mã số: 60140111

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn

HÀ NỘI – 2016
LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên trong luận văn này, tác giả xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và
toàn thể cán bộ công nhân viên của trƣờng Đại học Giáo Dục – Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tận
tình giảng dạy, hƣớng dẫn giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Nguyễn Minh Tuấn, ngƣời trực
tiếp hƣớng dẫn và tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả trong quá trình nghiên cứu, thực nghiệm đề tài.

ii


Tác giả xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp trong cơ quan, gia đình, bạn bè đã quan tâm,
giúp đỡ tác giả hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.
Trong quá trình hoàn chỉnh luận văn, mặc dù đã rất cố gắng song do trình độ, hiểu biết và
thời gian nghiên cứu có hạn nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, khuyết điểm. Kính mong
sự góp ý, chỉ bảo của các thầy, cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2016
Tác giả

Nguyễn Thanh Hải

iii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang

Bảng 1.1. Các loại hình yếu của dạy học song ngữ………………………
Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.2. Các loại hình mạnh của dạy học song ngữ……………………….

Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.3. Các mô hình CLIL……………………………………………….
Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.4. Danh sách sách tiếng Anh hệ thống bán quốc tế – Năm học 20152016…………………………………………………………………………
Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.5. Danh sách sách tiếng Anh hệ thống quốc tế GWIS – Năm học
2015-2016…………………………………………………………………..
Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1. Ma trận đề thi .................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.2. Đáp án của đề thi ............................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.3. Bảng tính độ tin cậy ........................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.4. Bảng điểm thi .................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.5. Bảng các đại lƣợng đặc trƣng điểm thi .......... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.6. Bảng tổng hợp độ khó của các câu . Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.7. Bảng tổng hợp độ phân biệt ............ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.8. Kết quả điều tra lớp 6A .................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.9. Kết quả điều tra lớp 6G .................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.10. Kết quả điều tra lớp 8A ................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.11. Kết quả điều tra lớp 8G ................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.12. Kết quả điều tra câu 1 ................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.13. Kết quả điều tra câu 2 ................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.14. Kết quả điều tra câu 3 ................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.15. Kết quả điều tra câu 4 ................... Error! Bookmark not defined.
iv


Bảng 3.16. Kết quả điều tra câu 5 ................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.17. Kết quả điều tra câu 6 ................... Error! Bookmark not defined.

v


MỤC LỤC

CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Error! Bookmark not defined.

1.1. Sự cần thiết của dạy học song ngữ Anh – Việt ....... Error! Bookmark not
defined.
1.1.1. Khái niệm dạy học ................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Khái niệm chất lƣợng, chất lƣợng giáo dục và chất lƣợng dạy học
................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2.1. Chất lƣợng ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.2.2. Chất lƣợng giáo dục ......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.3. Chất lƣợng dạy học .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Khái niệm dạy học song ngữ................. Error! Bookmark not defined.
1.1.4. Các mục đích của dạy học song ngữ ..... Error! Bookmark not defined.
1.1.5. Các loại hình dạy học song ngữ ............ Error! Bookmark not defined.
1.1.6. Sự cần thiết của dạy học song ngữ Anh - Việt..... Error! Bookmark not
defined.
1.2. Mô hình CLIL – dạy học tích hợp nội dung và ngôn ngữ ................ Error!
Bookmark not defined.
1.2.1. Dạy học tích hợp ................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1.1. Tích hợp ............................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1.2. Mục đích của dạy học tích hợp .......... Error! Bookmark not defined.
1.2.1.3. Đặc điểm của dạy học tích hợp .......... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Khái niệm về mô hình CLIL ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Mô hình CLIL ....................................... Error! Bookmark not defined.

1.2.4. Áp dụng mô hình CLIL vào dạy học song ngữ Anh–Việt tại trƣờng Phổ
thông Quốc tế Newton ............................ Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Khó khăn và thách thức trong dạy học song ngữ Anh-Việt .......... Error!
Bookmark not defined.
CHƢƠNG II. THIẾT KẾ MỘT SỐ NỘI DUNG DẠY HỌC TOÁN SONG
NGỮ ANH – VIỆT THEO ĐỊNH HƢỚNG CLIL
defined.
vi

Error! Bookmark not


2.1. Thiết kế bài học “Classifying fractions” .. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Lesson’s objectives ............................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Materials required ................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Procedure............................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thiết kế bài học “Division and division problems” Error! Bookmark not
defined.
2.2.1. Lesson’s objectives ............................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Materials required ................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Procedure............................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG III. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM Error! Bookmark not defined.
3.1. Mục đích thực nghiệm ............................. Error! Bookmark not defined.
3.2. Nội dung thực nghiệm .............................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Đối tƣợng thực nghiệm ......................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Tổ chức và phân tích kết quả thực nghiệm .......... Error! Bookmark not
defined.
3.2.2.1. Thiết kế một bài kiểm tra 45 phút ...... Error! Bookmark not defined.
3.2.2.2. Bảng câu hỏi khảo sát ........................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

11

vii


8


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Nguồn lực con ngƣời là nhân tố quyết định cơ bản trong các nguồn lực cần
thiết cho sự phát triển của đất nƣớc đặc biệt trong thời điểm chủ động, tích cực hội
nhập quốc tế hiện nay. Chủ trƣơng này đặc biệt đòi hỏi nhân lực nƣớc ta, đặc biệt
là lớp trẻ cần có một vốn tri thức khoa học và ngoại ngữ đầy đủ để đáp ứng nhu
cầu ngoại giao về kinh tế, văn hóa, chính trị…
Vì vậy ngay từ khi lớp nhân lực trẻ đang ngồi trên ghế nhà trƣờng, các môn
học nhƣ ngoại ngữ, khoa học, nghệ thuật đã và đang đƣợc chú trọng và từng bƣớc
nâng cao chất lƣợng dạy và học. Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại nhƣ việc giao
tiếp bằng ngoại ngữ của học sinh còn kém, cách đƣa kiến thức vào chƣơng trình
học còn chƣa sinh động, hấp dẫn và thực tế nhƣ của các nƣớc phát triển,…Nhƣ
vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào để học sinh đƣợc giao tiếp bằng ngoại ngữ hàng
ngày? Làm thế nào để lồng ghép ngoại ngữ vào các môn học? Và làm thế nào để
học sinh đƣợc tiếp cận cách học mới từ nƣớc ngoài?
Hiện nay, các trƣờng học, lớp học theo mô hình dạy học song ngữ đang phát

triển rất nhanh do nhận thấy các vấn đề cấp thiết này. Một trong các môn học đƣợc
ƣu tiên thử nghiệm đầu tiên đó là dạy học Toán song ngữ Anh – Việt bởi hai lí do.
Thứ nhất, tiếng Anh là ngôn ngữ phổ biến nhất để giao tiếp trên thế giới. Thứ hai,
Toán học là môn học có ngôn ngữ rõ ràng, trong sáng và tƣơng đối đơn giản. Học
sinh không cần phải mất nhiều thời gian mà vẫn có đủ vốn từ để có thể theo học.
Hơn nữa học Toán là học cách tƣ duy, học Toán bằng tiếng Anh là học cách tƣ duy
trực tiếp bằng tiếng Anh. Học Toán (và các môn khác) bằng tiếng Anh là thực hiện
nguyên tắc học ngoại ngữ “Learning English through usage” (học tiếng Anh qua sử
dụng tiếng).Cách học này nhằm khắc phục nhƣợc điểm “học nhƣng không sử dụng
đƣợc” của một bộ phận lớn ngƣời học ở nƣớc ta, đƣa tiếng Anh từ ngoại ngữ
(foreign language) trở thành ngôn ngữ thứ hai (second language).
9


Nhận thấy đây là một vấn đề cấp thiết, cần và sẽ đƣợc triển khai mạnh mẽ
của giáo dục nƣớc ta hiện nay, tác giả đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Dạy học
Toán song ngữ Anh – Việt theo định hƣớng tích hợp nội dung và ngôn ngữ”
với mong muốn sẽ góp phần phân tích về nhiều mặt của mô hình dạy học mới này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích ƣu điểm và hạn chế của mô hình dạy học Toán song ngữ Anh –
Việt theo định hƣớng tích hợp nội dung và ngôn ngữ (CLIL) đối với việc nâng cao
chất lƣợng dạy học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thứ nhất: Xác định các yếu tố liên quan đến chất lƣợng dạy học.
Thứ hai: Phân tích mô hình dạy học Toán song ngữ Anh – Việt theo định
hƣớng tích hợp nội dung và ngôn ngữ (CLIL).
Thứ ba: Thiết kế nội dung dạy học một số bài học theo định hƣớng CLIL.
Thứ tư: Thực nghiệm chất lƣợng dạy học trƣớc và sau khi áp dụng mô hình
CLIL.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu là học sinh trƣờng Phổ thông Quốc tế Newton
Grammar School.
Đối tượng nghiên cứu là mô hình dạy học Toán song ngữ Anh – Việt theo định hƣớng
tích hợp nội dung và ngôn ngữ (CLIL)

5. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: một năm
- Học sinh cấp trung học cơ sở.

6. Mẫu khảo sát
Học sinh khối 6 và khối 8 trƣờng Phổ thông Quốc tế Newton Grammar
School.
10


7. Vấn đề nghiên cứu
Dạy học Toán song ngữ Anh – Việt theo định hƣớng tích hợp nội dung và
ngôn ngữ (CLIL) có nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy học không? Có những ƣu điểm
và hạn chế gì?
8. Giả thuyết nghiên cứu
Dạy học Toán song ngữ Anh – Việt theo định hƣớng tích hợp nội dung và
ngôn ngữ (CLIL) nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy học. Mô hình này giúp học sinh
tăng khả năng tiếng Anh hơn tuy nhiên làm tăng thời gian học tập của học sinh.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu sau:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Sƣu tầm, đọc, nghiên cứu các bài báo, luận văn,
sách tham khảo về phƣơng trình vô tỉ và tƣ duy phê phán.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Quan sát, tổng kết kinh nghiệm, tham vấn chuyên
gia.

- Nhóm phương pháp xử lý thông tin: Định lƣợng, định tính, thống kê và phân tích thống kê.

10. Dự kiến luận cứ
Luận cứ lý thuyết.
a) Các khái niệm
- Mô hình CLIL, chất lƣợng, chất lƣợng dạy học.
b) Các phạm trù
- Tâm lý học.
- Giáo dục học.
c) Liên hệ
- Tiếng Anh là rất cần thiết để hội nhập thế giới cho thế hệ trẻ.
- Cách dạy học các môn học bằng tiếng Anh vừa rèn luyện nhiều kĩ năng
tiếng Anh cho học sinh, vừa giúp các em dễ dàng tiếp xúc với các tài liệu nƣớc
ngoài và rèn tƣ duy trực tiếp một lần với tiếng Anh chứ không cần dịch qua dịch lại
hai ngôn ngữ.
11


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Nguyễn Gia Cốc (1997), Chất lượng đích thực của giáo dục đào tạo, Nhà xuất bản giáo dục, Hà
Nội

2.

Phạm Minh Hạc (1998), Một số vấn đề giáo dục học và khoa học giáo dục, Hà Nội

3.

Đào Thị Hoàng Hoa (2014), Dạy học Hoá học bằng tiếng Anh theo định hƣớng tích hợp nội dung
và ngôn ngữ, Tạp chí khoa học đại học sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, (54), tr. 30-31.

4.

Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt (1998), Giáo dục học, NXB giáo dục, Hà Nội

5.

Từ điển bách khoa Việt Nam. Trung tâm biên soạn từ điển Hà Nội 1995 - Tập 1

6.

Nguyễn Chí Thành (2011), Từ chương trình “Dạy học tăng cường tiếng Pháp và
bằng tiếng Pháp tại Việt Nam” đến chương trình “Dạy học song ngữ”: một số vấn
đề nảy sinh từ thực tiễn và giải pháp, Kỷ yếu hội thảo “Giảng dạy song ngữ trong
các nhà trƣờng Hà Nội trong thời kỳ hội nhập”, tr. 10-19, 2011.

7.

Bloomfield, L. 1935. Language. London: Allen & Unwin.

8.

Baker, C. (2001), Foundations of bilingual education and bilingualism (3rd ed.), Clevedon, UK:
Multilingual Matters.

9.

Grosjean, F. (1982). Life with two languages. Cambridge, Massachusetts: Harvard University

Press.

10.

Steve McCarty, Professor, Osaka Jogakuin College and Osaka Jogakuin University (2012),
Understanding Bilingual Education, địa chỉ website:
/>
12


13