CHƯƠNG 5
Ô NHIỄM ĐẤT, CHẤT THẢI RẮN & CÁC LOẠI Ô NHIỄM
KHÁC
5.1. Ô NHIỄM ĐẤT
5.1.1. Khái niệm
Là quá trình làm biến đổi hoặc thải vào đất các chất ô nhiễm làm thay đổi tính chất và cấu trúc của nó theo
chiều hướng không có lợi, mất khả năng đáp ứng cho các nhu cầu sống của con người
Đất bị ô nhiễm CTR
Đất bị nhiễm Dioxin ở sân bay Đà Nẵng
Xử lý Dioxin tại
Công nghệ : Khử hấp thu nhiệt
(tối thiểu 335ºC)
Sân bay Đà Nẵng
Quy mô : khoảng 73.000m
3
Đơn vị thi công:
-
Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa kỳ (USAID)
Bộ Quốc Phòng, Quân chủng Phòng không - Không quân và
UBND TP Đà Nẵng
Thời gian: 8/2012 -2016
Đất bùn sau xử lý sẽ
được lấy ra khỏi mố và được sử dụng làm đất san lấp
trên công trường Sân bay Đà Nẵng.
Đất bị nhiễm Dioxin ở sân bay Đà Nẵng
5.1. Ô NHIỄM ĐẤT
5.1.2. Nguyên nhân và hậu quả ô nhiễm đất:
Công nghiệp, giao thông: bụi, khí thải acid đất chua
CTR, lỏng công nghiệp: ô nhiễm đất và nước ngầm
Xây dựng, đường sá: thay đổi tính chất và thành phần keo đất xói mòn, rửa trôi
Nông nghiệp: tưới tiêu không hợp lý, thuốc trừ sâu, chế độ canh tác,…
Sinh hoạt: rác thải, VSV, VK,…
Tai nạn: nổ lò phản ứng hạt nhân, động đất,…
Chiến tranh: bom đạn còn sót, đất nhiễm phóng xạ,…
5.1. Ô NHIỄM ĐẤT
5.1.3. Biện pháp bảo vệ môi trường đất
Xử lý CTR trước khi đổ vào đất
Khử độc các chất thải công nghiệp trước khi chôn
Trồng rừng chống xói mòn, cải tạo đất
Hạn chế sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu,…
Phản đối chiến tranh
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.1. Nguồn gốc phát sinh
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.2. Phân loại chất thải rắn
a) Dựa theo nguồn gốc hình thành:
- CTR công nghiệp
- CTR nông nghiệp
- CTR y tế
- CTR sinh hoạt
b) Dựa theo thành phần hóa học và vật lý:
- Rác dễ phân hủy
- Rác dễ cháy
- Rác khó cháy
- Rác nguy hại
- Rác có kích thước lớn
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
Một số loại cơ bản :
Rác dễ phân hủy:
- Thức ăn thừa, hoa quả, thực phẩm, …
- Khu dân cư, nhà máy, gia đình, văn phòng,…
- Phân hủy nhanh gây mùi khó chịu, gây bệnh
Rác dễ cháy:
- Hộ gia đình, công sở, cơ sở thương mại,…
- Giấy loại, bìa, nhựa, da, gỗ, nhựa,… dễ cháy
Rác khó cháy:
- Thủy tinh, vỏ hộp KL, gạch đá, xà bần, bùn thải từ cống rãnh, CTR công nghiệp (sắt, xỉ,…)
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
Một số loại cơ bản (tt):
Rác thải nguy hiểm:
- Các KL độc, hóa chất, chất dễ nổ, phóng xạ,…
- Tác động lớn đến con người theo thời gian
Rác có kích thước lớn:
- CTR điện tử (electronic wastes)
- Ở các nước PT: tủ lạnh, ôtô, xe máy,…
Thành phần CTR ở các nước
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.3. Tác hại của CTR
Ô nhiễm KK
Suy thoái đất
Ô nhiễm biển
Ô nhiễm nước ngọt
Một số tác hại của CTR
Gây mất mỹ quan, ô nhiễm MTKK (hôi), nước, đất
MT cho VSV, VK gây bệnh phát triển bệnh dịch, truyền nhiễm
Gây tắt nghẽn cống rãnh đô thị ngập úng, dịch bệnh phát triển ô nhiễm diện rộng
Lãng phí nguồn tài nguyên vô giá từ rác
Rác thải
Công nghệ
Sản phẩm
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.4. Thu gom CTR
- Là biện pháp hạn chế sự lây lan chất gây ô nhiễm MT
- Phương pháp thu gom phổ biến:
Túi rác gia đình
Thùng rác khu
phố
Xe chở rác
Điểm tập trung
Bãi chôn lấp
HVS
Quy trình thu gom và xử lý rác ở TPHCM
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.5. Chế biến và xử lý rác
Ủ rác, chôn lấp hợp vệ sinh
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.4. Chế biến và xử lý rác
Thiêu đốt
Cơ sở đốt rác
Điện
Nhiệt, hơi nước
Nhiệt
Tua
bin
Thu hồi năng
Thay thế nguồn năng
Giảm nhiên liệu hóa
Phòng chống Trái
lượng từ rác
lượng trước đây
thạch
Đất nóng lên
5.2. Ô NHIỄM CHẤT THẢI RẮN
5.2.4. Chế biến và xử lý rác
Tái chế và sử dụng cho mục đích khác
Tái chế nhựa và vải sợi
Vật liệu làm ghế ngồi
Ghế băng
Vải, sợi từ thảm
Linh kiện ô tô
Ví dụ về sản phẩm từ nhựa tái chế của Nhật Bản
Rác thải
Công nghệ
Sản phẩm
Chế tạo nhiên liệu rắn
Phương pháp: nghiền và đóng cứng
Rác đầu vào: những thứ có thể nóng chảy và không chứa các chất
gây ảnh hưởng môi trường mà khách hàng dùng nhiên liệu rắn
không muốn như tro than, ô xít ni tơ…
Sản xuất nhiên liệu lỏng
Phương pháp: Phân giải nhựa trong bồn chứa cách ly cỡ lớn, ở nhiệt độ trên 500℃
Cảnh báo
Mỗi người dùng: 1 túi nilon/ngày ~ 90 triệu túi/ngày
1 năm: 32,9 tỉ túi nylon
~1 triệu tấn nhựa
sau 1 năm có thể phủ kín TĐ với độ dày tới 0,8mm.
Thời gian phân hủy: 40-60 năm
Ước tính trên thế giới 1 năm có 9,3 tỷ tấn túi nilon không được thu gom, phải tự phân huỷ
9,3 tỷ tấn
nylon/năm
(Nguồn: Theo Báo Phụ nữ VN)
5.3. Ô NHIỄM NHIỆT
A. Khái niệm: Ô nhiễm nhiệt là sự bổ sung nhiệt vào
môi trường (đất, nước, không khí) ngoài sự kiểm soát
của con người, làm ảnh hưởng đến con người và hệ
sinh thái.
5.3. Ô NHIỄM NHIỆT
B. Nguyên nhân:
Thiên nhiên: MT, núi lửa, cháy rừng,…
Hoạt động của con người
CO2
CO2
CO2
10 tỷ tấn than/năm
CO2
CO2
Nhiên liệu hóa thạch
Biomas
5.3. Ô NHIỄM NHIỆT
B. Nguyên nhân (tt):
Quá trình đô thị hóa
Quy hoạch/công trình kiến trúc, nhà ở,…