Adam smith và bàn tay vô hình

Adam Smith và bàn tay vô hình
Adam Smith là một trong những người đóng góp chính cho thời kỳ tìm
hiểu thế giới đáng kinh ngạc của con người, được gọi là Thời Kỳ Khai
Sáng của Scotland, trong thế kỷ thứ 18. Ông là tác giả của hai cuốn
sách. Năm 1759, Lý thuyết Tình cảm Đạo đức (Theory of Moral
Sentiments) là cuốn sách đầu tay của ông. Năm 1776, là tác phẩm đã
làm nên tên tuổi của ông cho tới bây giờ, Tìm hiểu về bản chất và
nguyên nhân của sự giàu có của các quốc gia (An Inquiry into the Nature
and Causes of the Wealth of Nations). Hai cuốn sách này hầu như chỉ có
một mục đích duy nhất là để khởi đầu cho môn kinh tế chính trị học.
Adam Smith tự gọi mình là một nhà triết học đạo đức. Đối với ông, triết
học đạo đức bao trùm tất cả các nghiên cứu liên quan tới hành vi con
người. Vì vậy, ngày nay ông chủ yếu được biết đến như là cha đẻ của
kinh tế học, đó là vì cuốn sách, Sự Giàu có của các Quốc gia (The Wealth
of Nations). Nếu bạn đã từng nghe về quyển sách này thì cụm từ bạn có
thể sẽ biết là “bàn tay vô hình”. Chủ đề này đã chiếm cả một nửa nội
dung của cuốn sách.
Dài cả 1.000 trang sách, chứa đầy các thông tin. Cả một nửa cuốn sách,
ông đã sử dụng cụm từ “bàn tay vô hình” (“invisible hand”). Và cụm từ
đó rất quan trọng, bởi vì Smith nghĩ rằng ông đã khám phá ra được rằng
hoạt động mua bán của các xã hội-thị trường có thể cho phép những
người đang tìm cách thỏa mãn quyền lợi của riêng mình sẽ thực sự làm
lợi cho những người khác, ngay cả khi vô tình. Đó thực sự là một cái nhìn
sâu sắc tuyệt vời và là một trong những phần quan trọng trong sự hiểu
biết của chúng ta ngày nay về thị trường và xã hội thương mại.
Nhưng điều gì có thể thú vị hơn, ít nhất đối với tôi, về Sự Giàu Có Của
Các Quốc Gia là sự khởi đầu của nó. Hãy nhớ rằng tiêu đề của cuốn sách
là Tìm hiểu về bản chất và nguyên nhân của sự giàu có của các quốc
gia. Vì vậy, điều mà Smith đã quan tâm đó là, tại sao có một số nơi lại
giàu có còn các nơi khác thì không?
Vâng, những gì mà Smith đã không nói gần như cũng quan trọng như

những gì ông đã nói. Nó không phải bởi vì các nguồn tài nguyên thiên
nhiên. Nó cũng không phải bởi vì một số chủng tộc này vượt trội hơn so
với những chủng tộc khác. Cả hai lý do đó đã được đưa ra và chấp nhận
vào thời kỳ đó. Nhưng nó không thuyết phục được ông. Điều mà ông
nghĩ là điểm mấu chốt cho sự khác biệt giữa những nơi giàu có và những
nơi không giàu có đó là ở nơi đó có cho phép phân công lao động hay
không. Liệu một người có thể tập trung vào cái gì?


Tại sao điều đó lại quan trọng? Bởi vì nếu bạn bị/được cho phép tập
trung vào một số hoạt động hẹp, thì có thể giải phóng sự khéo léo, tài
năng trong con người bạn. Đối với Smith, đây thực sự là chìa khóa để
giải thích lý do tại sao một số nơi giàu có và những nơi khác thì không.
Mà không phải là các yếu tố khác. Cho dù xã hội, cho dù cộng đồng, cho
dù quốc gia này, cho phép tài năng của mỗi cá nhân phát huy, thì phạm
vi điều tra doanh nghiệp thực sự tìm ra cách thức mới để thực hiện
những điều đáp ứng lợi ích của họ tốt hơn. Những xã hội cho phép tài
năng cá nhân được thể hiện, xã hội đó thành công; họ đã phát triển
mạnh mẽ. Đó thực sự là chìa khóa cho sự thịnh vượng của con người.