Sự thích ứng của học sinh trong học tập đối với việc thay đổi phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học, cao đẳng từ năm 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------

TRỊNH THỊ HUYỀN

SƢ̣ THÍ CH Ƣ́NG CỦA HỌC SINH TRONG HỌC TẬP ĐỐI VỚI VIỆC
THAY ĐỔI PHƢƠNG ÁN THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG VÀ TUYẾN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG TƢ̀ NĂM2015
(Nghiên cứu tại trường THPT Yên Định II, huyện Yên Đị nh, tỉnh Thanh Hóa)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Xã hội học

Hà Nội – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------

TRỊNH THỊ HUYỀN

SƢ̣ THÍ CH Ƣ́NG CỦA HỌC SINH TRONG HỌC TẬP ĐỐI VỚI VIỆC
THAY ĐỔI PHƢƠNG ÁN THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG VÀ TUYẾN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG TƢ̀ NĂM 2015
(Nghiên cứu tại trường THPT Yên Định II, huyện Yên Đị nh, tỉnh Thanh Hóa)

Luận văn thạc sĩ chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 60 31 03 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Hoàng Thanh Xuân

Hà Nội – 2016


LỜI CÁM ƠN

Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mì nh, em đã nhận được sự giúp đỡ của
các thầy cô giáo của trường trung h ọc phổ thông Yên Định II – Yên Định, đặc biệt là
các em học sinh tại trường. Em xin cảm ơn sự giúp đỡ của thầy, cô giáo tại trường đã
nhiệt tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi , cung cấp các thông tin có liên quan
để em hoàn thành bài nghiên cứu này.
Trước hết em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã giảng dạy em trong
suốt quá trì nh học tập tại Kho a Xã hội học – Trường Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân văn Hà Nội , đã giúp em có những kiến thức , kỹ năng chuyên ngành làm cơ sở
cho việc học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, em xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới TS . Hoàng Thanh Xuân đã trực tiếp
hướng dẫn và nhiệt tì nh giúp đỡ em trong suốt quá trì nh thực hiện nghiên cứu để có
được kết quả như ngày hôm nay.
Cuối cùng, em xin cảm ơn những người thân trong gia đì nh , những người bạn
đã giúp đỡ, tạo điều kiện và hỗ trợ em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mì nh.
Do trì nh độ kiến thức và điều kiện còn hạn chế nên trong quá trì nh hoàn thành
bài nghiên cứu này vẫn còn nhiều thiếu sót , em rất mong nhận được sự đó ng góp ý
kiến của các thầy cô và các bạn học viên để bài nghiên cứu được hoàn thiện hơn!
Hà Nội, Ngày 25 tháng 12 năm 2015
Học viên

Trịnh Thị Huyền

LỜI CAM ĐOAN
Luận văn thạc sĩ về đề tài “ Sự thí ch ứng của học sinh trong học tập đối với việc
thay đổi phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh đại học, cao đẳng từ
năm 2015 nghiên cứu trường hợp tại Trường THPT Yên đị nh II , huyện Yên Đị nh , tỉnh
Thanh Hóa”. Kết quả , số liệu nghiên cứu được tríc h dẫn và giới thiệu trong luận văn là
hoàn toàn trung thực. Tôi xin cam đoan đây là bài nghiên cứu của tôi . Những kết quả này
chưa từng được công bố trong bất cứ một công trì nh khoa học nào.
Hà Nội, Ngày 25 tháng 12 năm 2015
Học viên

Trịnh Thị Huyền


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................Error! Bookmark not defined.
1. Lý do chọn đề tài ......................................... Error! Bookmark not defined.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu. .................... Error! Bookmark not defined.
3. Ý nghĩa của đề tài........................................ Error! Bookmark not defined.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. ............. Error! Bookmark not defined.
5. Câu hỏi nghiên cứu. .................................... Error! Bookmark not defined.
6. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu. Error! Bookmark not defined.
7. Giả thuyết nghiên cứu ..................................Error! Bookmark not defined.
8. Phương pháp nghiên cứu. ........................... Error! Bookmark not defined.
9. Khung phân tích. ......................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THƢ̣C TIỄN VỀ SƢ̣ THÍ CH
ỨNG CỦA HỌC SINH TRONG HỌC TẬP ĐỐI VỚI VIỆC THAY ĐỔI
PHƢƠNG ÁN THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÀ TUYỂN
SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG. .....................Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm công cụ. ....................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Một số lý thuyết vân dụng trong nghiên cứu.Error! Bookmark not defined.

1.3. Một số quan điểm chủ trương, đường lối của nước ta trong việc đổi mới giáo
dục.

Error! Bookmark not defined.

1.5. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu. ........... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG THÍCH ỨNG CỦA HỌC SINH TRƢỜNG
THPT YÊN ĐỊNH II ĐỐI VỚI VIỆC THAY ĐỔI PHƢƠNG ÁN THI TỐT
NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÀ TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO
ĐẲNG ..............................................................Error! Bookmark not defined.
2.1. Sự thích ứng của học sinh trước thay đổi phương án thi tốt nghiệp THPT và
tuyển sinh đại học, cao đẳng. .......................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Thích ứng về nhận thức. ........................Error! Bookmark not defined.


2.1.2. Thích ứng về thái độ. .............................Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Thích ứng về hành vi. ............................Error! Bookmark not defined.
2.2. Đánh giá mức độ thích ứng của học sinh về nhận thức, thái độ, hành vi trước
việc thay đổi phương án tốt nghiệp quốc gia và tuyển sinh đại học

, cao đẳng…..

Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ THÍCH ỨNG CỦA HỌC
SINH VÀ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG
CỦA HỌC SINH ĐỐI VỚI VIỆC THAY ĐỔI PHƢƠNG ÁN THI TỐT
NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÀ TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO
ĐẲNG ..............................................................Error! Bookmark not defined.
3.1. Các nhân tố tác động đến sự thích ứng của học sinh trước việc thay đổi
phương án thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng.Error! Bookmark

not defined.
3.1.1. Nhân tố chủ quan. ..................................Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Nhân tố khách quan ...............................Error! Bookmark not defined.
3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao sự thích ứng của học sinh trước sự thay
đổi phương án thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng. .... Error!
Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................10
PHỤ LỤC ........................................................Error! Bookmark not defined.


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Đặc điểm mẫu khảo sát ........................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.1: Mức độ quan trọng của việc đổi mới phương án thiError! Bookmark not
defined.
Bảng 2.2: Mức độ nhận thức của học sinh về nội dung phương án.Error! Bookmark
not defined.
Bảng 2.3: Mức độ của học sinh về mục đí ch của việc thay đổi phương án thi tốt
nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng.....Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4: Sự khác nhau giữa giới tí nh với mức độ nhận thức về mục đí ch thay đổi
phương án thi. .......................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.5: Thái độ của học sinh về một số nội dung trong quy đị nh phương án thi tốt
nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh ĐH, CĐ mới.Error!

Bookmark

not

defined.
Bảng 2.6: Sự khác nhau giữa khối học với thái độ của học sinh về một số nội dung

trong phương án thi mới. ......................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.7: Thái độ của học sinh đối với một số ý kiến từ dư luận xã hội .... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.8: Sự khác nhau giữa giới tí nh với một số ý kiến về nội dung của phương án
thi mới ..................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9: Mức độ về hành vi thí ch ứng của học sinh trước phương án thi tốt ng

hiệp

THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ ...............................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.10: Mối quan hệ giữa giới tí nh với một số hành vi học tậpError!
not defined.

Bookmark


Bảng 2.11: Hướng giải quyết khó khăn liên quan đến học tậpError! Bookmark not
defined.
Bảng 2.12: Hành vi thích ứng của nhà trường ....Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.13: Sự khác nhau giữa học lực với nội dung nhà trường thí ch ứng với phương
án thi mới ..............................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.14: Phương pháp giảng dạy của giáo viên trước phương án thi mới..…68
Bảng 2.15: Sự khác nhau giữa học lực với đánh giá về mức độ thí ch ứng của giáo viên
..............................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1: Sự khác nhau giữa giới tí nh với thái độ của học sinh về một số nội dung
trong phương án thi mới………

.................................................................Error!

Bookmark not defined.

Bảng 3.2: Sự khác nhau giữa giới tí nh với một số nội dung trong phương án thi m ới
..............................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.3: Sự khác nhau giữa lớp học với mức độ nhận thức v ề mục đích “đảm bảo
chất lượng của một kỳ thi tốt nghiệp THPT”………… ………

……..........Error!

Bookmark not defined.
Bảng 3.4: Sự khác nhau giữa khối lớp với một số nội dung trong phương án thi mới
..............................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.5: Sự khác biệt về lớp học với mức độ ảnh hưởng của một số yếu tố chủ quan .
..............................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.6: Một số nguồn tài liệu mà học sinh thường xuyên tì m kiếm …..……..Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.7: Mối liên hệ giữa khối lớp với nguồn tài liệu thư việnError! Bookmark not
defined.
Bảng 3.8: Sự khác nhau giữa học lực với yếu tố “Năng lực học tập của người học còn
nhiều hạn chế trong một số môn”.........................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.9: Một số yếu tố khách quan từ nhà trườngError! Bookmark not defined.


Bảng 3.10: Sự khác nhau giữa học lực với yếu tố “do bố trí thời gian học trên lớp cho
các môn học chưa hợp lý giữa những môn chính và môn phụ”Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.11: Sự khác nhau giữa lớp học và học lực với yếu tố “Phạm vi, giới hạn kiến
thức trải dài chương trì nh, nhiều môn còn rỗng kiến thức”Error!
defined.

Bookmark

not


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Mức độ nắm bắt thông tin về kỳ thi của học sinhError! Bookmark not
defined.
Biểu đồ 2.2: Nguồn thông tin tiếp cận của học sinhError! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.1: Đị nh hướng lập kế hoạch học tập của học sinhError! Bookmark not
defined.


GIẢI THÍCH DANH MỤC VIẾT TẮT
ĐKDT

: Đăng ký dự thi

ĐKXT

: Đăng ký xét tuyển

ĐH, CĐ

: Đại học, cao đẳng

ĐHQGHN

: Đại học Quốc gia Hà Nội

ĐTB

: Điểm trung bình

GD &ĐT

: Giáo dục và đào tạo

PVS

: Phỏng vấn sâu

THPT

: Trung học phổ thông


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách/ nghiên cƣ́u khoa học.
1. Nguyễn Thanh Bình (2005), “Sự thích ứng của sinh viên trường Đại học Sư
Phạm Hà Nội đối với phương pháp dạy học Hiện Đại” Luận văn Thạc sĩ Xã
Hội Học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.
2. Nguyễn Văn Cường, Bernd Meier,“Một số vấn đề chung về đổi mới phương
pháp dạy học ở trường THPT” Bộ giáo dục và đào tạo, Dự án phát triển giáo
dục THPT (Loan No1979 – VIE)
3. Võ Nguyễn Giáp (2007) “Đổi mới có tính cách mạng nên giáo dục và đào tạo
của nước nhà”, Những vấn đề giáo dục hiện nay quan đi ển và giải pháp, NXB
tri thức, Hà Nội, tr 1.
4. Võ Nguyễn Giáp, (2007), “Đổi mới có tính cách mạng nên giáo dục và đào tạo
của nước nhà”, Những vấn đề giáo dục hiện nay Quan điển và giải pháp, NXB
tri thức, Hà Nội, tr 12
5. Nguyễn Thị Thu Hà “Tập bài giảng xã hội học giáo dục”

6. Phạm Văn Huệ (2013), “Sự thích ứng với hoạt động học tập theo phương án
đào tạo tín chỉ của sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà
Nội”, Luân văn Thạc sĩ Tâm lý học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân
văn Hà Nội,
7. Lê Thị Hương (1998), “nghiên cứu sự thích ứng với hoạt động học tập của học
sinh đầu II – Thành phố Thanh Hóa, luận văn Thạc sỉ, Viện Khoa học Giáo dục
8. Đặng Bá Lãm, (2002),“chiến lược giáo dục phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại
hóa”, chiến lược phát triển giáo dục tromg thế kỷ XXI kinh nghiệm của các
quốc gia”, NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, tr 23
9. Đặng Thi Lan “ tìm hiểu sự thích ứng với đời sống tập thể của sinh viên năm
nhất”, luận văn Tiến sĩ , Khoa Tâm lý học, Trường Đại học Khoa học Xã hội &
Nhân văn Hà Nội, (2009)


10. Bùi Trọng Liễu (2007) “Vấn đề muốn nêu cao giáo dục đào tạo, đề đất nước
phát triển được trong thời toàn cầu hóa”. Tr 34
11. Đỗ Thị Mỹ Lệ (2011) “Sự thích ứng tâm lý đối với việc thi, kiểm tra bằng hình
thức trắc nghiệm của học sinh phổ thông”, Luân văn Thạc sĩ , Khoa Tâm lý học,
trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nôi.
12. Nguyễn thị Ngọc Liên (2011), “Sự thích ứng của giảng viên với hoạt động đào
tạo theo tín chỉ ở trường Đại học Sư Phạm Hà Nội”, Tạp trí Tâm lý học, 10, tr
35 – 48
13. Đỗ Thị Thanh Mai (2009), “Mức độ thích ứng với hoạt động học tập của sinh
viên hệ Cao đẳng Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội” – Luận văn Tiến sĩ
Tâm Lý Học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.
14. Trần Thị Thùy Minh (2009) “Sự thích ứng của cán bộ giảng dạy đối với việc
đánh giá chất lượng học tập bằng trắc nghiệm khách quan”, Luận văn Thạc sĩ
Xã hội học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội
15. Đặng Thanh Nga (2012), “Sự thích ứng với hoạt động học tập theo phương án
đào tạo tín chỉ của sinh viên trường Đại học Luật Hà Nội”, Tạp chí Tâm Lý

học, (6), tr 25 – 36
16. Nguyên Thị Lan Phương, (2013),“Đề xuất đánh giá, thi tốt nghiệp THPT,
tuyển sinh đại học ở Việt Nam qua kinh nghiệm của Queensland và Phần lan”,
Tạp trí khoa học DDHQGHN, nghiên cứu Giáo dục, tập 29, số 1,tr 67 – 82.
17. Nguyễn Đức Quỳnh (2014) “Thích ứng với hoạt động học tập của sinh viên năm
thứ nhất Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy” Luận văn Thạc sĩ Tâm Lý
học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.
Một số văn bản nhà nƣớc,
18. Bộ giáo dục và Đào tạo (2014) Quyết đinh số 3538/QĐ – BGDĐT phê quyết
phương án thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2015,
ngày 09 tháng 9 năm 2014, Hà Nội,


19. Chính phủ, “Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị lần thứ Tám, Ban Chấp hành
Trung ương khoá XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”, Hà
Nội
20. Chính phủ số 44/NQ – CP quyết định (2014)“ban hành chương trình hành
đọng của chính phủ thực hiện nghị quyết số 29 – NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm
2013 hội nghị lần thứ tám ban chấp hành trung ương khóa XI về đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
học trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, ngày 09
tháng 06 năm 2014, Hà Nội,
21. Quốc hội, (2013) “Luật số: 08/2012/QH13 luật giáo dục đại học”, Hà Nội
22. Quốc hội, (2012) “Luật giáo dục Đại học của Việt Nam”, Hà Nội
23. Văn phòng chính phủ, (2014) số 74/TB – VPCP thông báo “kết luận của thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng tại cuộc hợp về đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển
sinh đại học, cao đẳng”
Một số bài báo internet
24. “Dư luận đồng tình phương án tổ chức kỳ thi THPT Quốc gia thi theo mô hì nh
[http://www,vtvcantho,vn/tin-tuc/67/66869/du-luan-dong-tinh-phuong-an-tochuc-ky-thi-thpt-quoc-gia-thi-theo-mon,html

25. “9 điểm mới của kỳ thi quốc gia”,
http://hcmussh,edu,vn/?ArticleId=11f9c7c0-a0a7-4ae5-a770-9c5e670a8dd3,
26. “Bất ngờ kết quả thăm dò về 1 kỳ thi quốc gia từ 2015”,
http://vietnamnet,vn/vn/giao-duc/187818/bat-ngo-ket-qua-tham-do-ve-1-kythi-quoc-gia-tu-2015,html