Vấn đề đời sống văn hóa của người lao động việt nam trên báo điện tử (khảo sát báo lao động online, lao động thủ đô online, người lao động online từ tháng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THU HUYỀN

VẤN ĐỀ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CỦA
NGƢỜI LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRÊN BÁO ĐIỆN TƢ̉

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học

Hà Nội-2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THU HUYỀN

VẤN ĐỀ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CỦA
NGƢỜI LAO ĐỘNG VIỆT NAM TRÊN BÁO ĐIỆN TƢ̉
(Khảo sát báo Lao động online, Lao động thủ đô online, Người lao động
online từ tháng 9/2014 – 2/2015)

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học
Mã số: 60 32 01 01
Người hướng dẫn khoa học: TS. Đậu Ngọc Đản

Hà Nội-2016

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo tại Khoa Báo chí và Truyền
thông Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà
Nội) đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong những năm vừa qua.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Tiến sĩ Đậu Ngọc
Đản, người đã hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các nhà báo , bạn bè , đồng
nghiệp… cung cấp tài liệu và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện, hoàn
thành Luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn bạn bè, người thân, những người đã động viên,
giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ
ràng.
Tác giả

Nguyễn Thị Thu Huyền


Mục lục
PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 8
1.Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................. 8
2.Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................................... 9

3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................ Error! Bookm

4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. Error! Bookm

5.Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... Error! Bookm

6.Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn .......................................................................... Error! Bookm

7.Kết cấu luận văn ........................................................................................................ Error! Bookm

PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................... Error! Bookm

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về báo điện tƣ̉ và vấn đề đời sống văn hóa của ngƣời
lao động Việt Nam ...................................................................................................... Error! Bookm

1.1.Khái niệm báo điện tử và đặc điểm của báo điện tử ........................................... Error! Book

1.1.1.Khái niệm báo điện tử ......................................................................................... Error! Bookm

1.1.2.Đặc điểm của báo điện tử .................................................................................... Error! Bookm

1.2.Văn hóa và vấn đề xây dựng đời sống văn hóa của người lao động..................... Error! Book

1.2.1.Khái niệm và đặc trưng của văn hóa ................................................................... Error! Bookm

1.2.2.Đời sống văn hóa của người lao động Việt Nam ................................................ Error! Bookm

1.2.2.1.Đời sống văn hóa .............................................................................................. Error! Bookm

1.2.2.2.Người lao động ................................................................................................. Error! Bookm

1.2.3.Vấn đề xây dựng đời sống văn hóa của người lao động Việt Nam ..................... Error! Bookm

1.3.Mối quan hệ giữa báo điện tử và vấ n đề xây dựng đời sống văn hóa của người
lao động Việt Nam ................................................................................................. Error! Book
1.4. Tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin về đời sống văn hóa của người lao động
Việt Nam Error! Bookmark not defined.


Chƣơng 2: Thƣ̣c trạng báo điện tƣ̉ phản ánh về đời sống văn hóa của ngƣời lao
động Việt Nam ............................................................................................................ Error! Bookm

2.1. Giới thiệu báo điện tử được chọn để khảo sát ................................................... Error! Book

2.1.1. Báo Lao động online ......................................................................................... Error! Bookm

2.1.2. Báo Người lao động online ................................................................................ Error! Bookm

2.1.3. Báo Lao động thủ đô online ............................................................................... Error! Bookm

2.2. Nội dung thông tin về đời sống văn hóa của người lao động Việt Nam trên các
báo điện tử được khảo sát ....................................................................................... Error! Book

2.2.1. Thông tin chung .................................................................................................. Error! Bookm

2.2.2. Tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng đời
sống văn hóa của người lao động ................................................................................ Error! Bookm

2.2.3. Thông tin về hoạt động bảo vệ di tích lịch sử văn hóa, giáo dục truyền thống
và cách mạng trong người lao động ............................................................................. Error! Bookm

2.2.4. Thông tin về các hoạt động văn nghệ quần chúng của người lao động ............. Error! Bookm

2.2.5. Thông tin về hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa của ngườ i lao động, văn
hóa trong lao động sản xuất ......................................................................................... Error! Bookm

2.2.6. Phản ánh hoạt động thể dục thể thao, vui chơi giải trí của người lao động ..... Error! Bookm

2.2.7. Phản ánh hoạt động xã hội từ thiện của người lao động ................................... Error! Bookm

2.2.8. Báo chí nêu gương cổ vũ những cá nhân, tập thể có đời sống văn hóa lành
mạnh điển hì nh ............................................................................................................. Error! Bookm

2.2.9. Báo chí bảo vệ quyền lợi người lao động, tham gia giám sát, phản biện trong
hoạt động xây dựng đời sống văn hóa của người lao động ......................................... Error! Bookm

2.3. Hình thức thể hiện nội dung đời sống văn hóa của người lao động Việt Nam
trên báo điện tử ...................................................................................................... Error! Book

2.3.1. Các thể loại báo chí được sử dụng ..................................................................... Error! Bookm

2.3.1.1. Thể loại tin ....................................................................................................... Error! Bookm

2.3.1.2. Thể loại bài phản ánh ...................................................................................... Error! Bookm

2.3.2. Đặc điểm ngôn ngữ báo điện tử về đời sống văn hóa của người lao động Việt
Nam ............................................................................................................................... Error! Bookm


2.3.2.1. Khái quát chung ............................................................................................... Error! Bookm

2.3.2.2. Cách đặt tít ....................................................................................................... Error! Bookm

2.3.2.3. Ngôn ngữ phi văn tự ........................................................................................ Error! Bookm
2.4. Hiệu quả công tác thông tin về đời sống văn hóa người lao động trên báo điện
tử
Error! Bookmark not defined.

2.4.1. Nâng cao nhận thức cho xã hội trong việc thông tin về đời sống văn hóa của
người lao động .............................................................................................................. Error! Bookm

2.4.2. Phản biện, hoàn thiện những chính sách về đời sống văn hóa của người lao
động .............................................................................................................................. Error! Bookm

2.4.3. Nêu gương cổ vũ nhân tố mới trong công cuộc xây dựng đời sống văn hóa
của người lao động ....................................................................................................... Error! Bookm

Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. Error! Book

Chƣơng 3: Nhƣ̃ng giải pháp nâng cao hiệu quả của việc thông tin về đời sống
văn hóa của ngƣời lao động trên báo điện tƣ̉ . .......................................................... Error! Bookm

3.1. Những khó khăn, hạn chế của báo chí khi phản ánh vấn đề đời sống văn hó a
của người lao động ................................................................................................ Error! Book

3.2. Nguyên nhân................................................................................................... Error! Book

3.3. Một số kiến nghị tăng cường hiệu quả thông tin về vấn đề đời số ng văn hóa
người lao động trên báo điện tử .............................................................................. Error! Book

3.3.1. Tăng cường sự đị nh hướng, lãnh đạo của Đảng và Nhà nước trong quản lý

báo chí về vấn đề xây dựng đời sống văn hóa của người lao động ............................. Error! Bookm

3.3.2. Về cách thức tổ chức nội dung tin, bài ............................................................... Error! Bookm

3.3.3. Về việc tiếp cận đối tượng công chúng............................................................... Error! Bookm

Tiểu kết chương 3 .................................................................................................. Error! Book

KẾT LUẬN ................................................................................................................. Error! Bookm


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xây dựng và phát triển đời sống văn hóa cho con người là một nhiệm vụ thiết
yếu đối với xã hội . Nó cũng quan trọng không kém việc xây dựng và phát triển
chính trị, kinh tế. Và đời sống văn hóa là một trong những yếu tố để phát triển kinh
tế bền vững, giữ vững an ninh chí nh trị , trật tự xã hội.
Đời sống văn hóa không chỉ là yếu tố trực tiếp tác động đến đời sống kinh tế,
chính trị mà nó còn bảo đảm cho kinh tế, chính trị phát triển đúng hướng. Đời sống
văn hóa lành mạnh sẽ như cơ thể khỏe mạnh làm cho mỗi người, mỗi tổ chức phát
huy tinh thần sáng tạo, yêu nghề nghiệp, nâng cao vốn hiểu biết khoa học, kỹ thuật
để từ đó góp phần xây dựng nền kinh tế - chính trị vững mạnh.
Công nhân, viên chức , người lao độ ng là một bộ phận quan trọng hàng đầu
trong xã hội. Họ là bộ phận tạo ra những giá trị vật chất của xã hội . Theo điều tra
kết quả điều tra dân số , năm 2011, trong tổng số 67,1 triệu người từ 15 tuổi trở lên
có hơn ba phần tư (77,0%) tham gia lực lượng lao động. Như vậy , có thể thấy
người lao động là bộ phận chiếm đa số trong tổng dân số của đất nước.
Để nâng cao đời sống văn hóa trong xã hội , cần phải xây dựn g văn hóa trong
mọi bộ phận. Chính vì vậy, việc nâng cao đời sống văn hóa cho người lao động là
hoạt động cần được lưu ý và đẩy mạnh hơn nữa.

Sự phát triển của công nghệ thông tin toàn cầu (internet) đã tạo ra một loại
hình báo chí mới, đó là báo điện tử. Báo điện tử ra đời với nhiều ưu điểm vượt trội
hơn các loại hình báo chí khác. Có thể nói, ở đó hội tụ cả ba loại hình báo chí đi
trước: báo phát thanh, báo truyền hình và báo in. Trong nhiệm vụ xây dựng và phát
triển đời sống văn hóa tinh thần của người lao động V iệt Nam, báo chí nói chung
và báo điện tử nói riêng giữ một vai trò quan trọng . Báo chí vừa là công cụ truyền


bá văn hóa , vừa là một sản phẩm , một thành tố văn hóa , tham gia tí ch cực trong
việc lưu giữ , truyền bá và là m giàu kho tàng văn hóa dân tộc và nhân loại . Mặc dù
chỉ là một kênh thông tin nhưng báo điện tử là phương tiện đặc biệt có hiệu quả
trong việc thực hiện các chức năng của văn hóa từ giáo dục , nhận thức, thẩm mỹ ,
đến giao tiếp, giải trí và dự báo.
Như vậy, việc xem xét , đánh giá về vai trò của báo chí nói chung và báo điện
tử nói riêng đối với việc xây dựng và phát triển đời sống văn hóa của người lao
động là đòi hỏi cấp bách.
Có thể thấy, vấn đề đời sống văn hóa của người lao động là một nội dung rất
rộng, bao gồm các nội dung : Trách nhiệm xã hội của người lao động ; Đạo đức
nghề nghiệp của người lao động; Ý thức pháp luật của người lao động; và Đời sống
văn hóa tinh thần lành mạnh của người lao động

. Tuy nhiên , luận văn tập trung

phân tí ch các nội dung được các báo điện tử Lao động online, Lao động thủ đô
online và Ngƣời lao động online phản ánh về đời sống văn hóa của người lao
động. Trong đó chủ yếu là các nội dung tuyên truyền chủ trương, chính sách của
Đảng, Nhà nước về xây dựng đời sống văn hóa của người lao động và các hoạt
động văn hóa tinh thần của người lao động.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
- Những công trì nh nghiên cứu về văn hóa

Qua các công trình như “Việt Nam văn hoá sử cương” của Đào Duy Anh
(1938), “Bản sắc văn hoá Việt Nam” của Phan Ngọc (2000), “Cơ sở văn hoá Việt
Nam” của Trần Quốc Vượng (2000), “Tìm về bản sắc văn hoá Việt Nam” của
Trần Ngọc Thêm (2001), “Biên khảo thuần phong mỹ tục Việt Nam” của Sơn Nam
(1994), “Một nền văn hoá văn nghệ đậm đà bản sắc dân tộc” của GS. Hà Minh


Đức (2005); Phan Ngọc (2013), “Nền văn hoá mới của Việt Nam”; Trần Quốc
Vượng (2000), “Văn hoá Việt Nam – Tìm tòi và suy ngẫm”; Trần Ngọc Thêm
(1999), “Cơ sở văn hoá Việt Nam”; Nguyễn Tài Cẩn (2001), “Một số chứng tích về
ngôn ngữ, văn tự và văn hoá”; Trường Lưu (2006), “Văn hoá Việt Nam – truyền
thống và hiện đại”; Hà Văn Tấn (2005), “Đến với lịch sử văn hoá Việt Nam”;
GS.TS Ngô Đức Thị nh (chủ biên) (2010), “Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
truyền thống Việt Nam trong đổi mới và hội nhập” ; GS.TS. Đỗ Huy (2013), “Văn
hoá Việt Nam – Trên con đường giải phóng, đổi mới, hội nhập và phát triển”;
PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ

(2012)“Văn hóa Việt Nam truyền thống

: một góc

nhìn”; Mai Văn Hai, Nguyễn Tuấn Anh, Nguyễn Đức Chiện, Ngô Thị Thanh Quý
(2013), “Bản sắc làng Việt trong tiến trình toàn cầu hoá hiện nay”… chúng ta thấy
được các nhà nghiên cứu đã xây dựng căn bản những kiến thức quan trọng nhất về
sự hình thành, định hình và những bước phát triển của nền văn hoá Việt Nam, từ
khởi thuỷ đến hiện nay.
- Các tác giả khác nghiên cứu về mối quan hệ giữa văn hoá và các phương
tiện truyền thông đại chúng, bao gồm các phương tiện truyền thông mới, sự ảnh
hưởng của PTTT mới đến văn hoá Việt Nam, như Bùi Hoài Sơn (2006), “Ảnh
hưởng của Internet đối với thanh niên Hà Nội”, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội;

Phan Hồng Giang, Bùi Hoài Sơn (2012), “Quản lý văn hoá Việt Nam trong tiến
trình đổi mới và hội nhập quốc tế”, Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội;
Đặng Thị Thu Hương (2013), “Một số vấn đề về truyền thông đại chúng, văn hoá
đại chúng và văn hoá truyền thông trong kỷ nguyên số”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học
Văn hoá truyền thông trong thời kỳ hội nhập, tháng 5/2013, Hà Nội; Nguyễn
Thành Lợi (2013), “Hình thái văn hoá và quyền lực văn hoá của truyền thông hội
tụ”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Văn hoá truyền thông trong thời kỳ hội nhập, tháng
5/2013, Hà Nội.


- Gần với đề tài nghiên cứu về đời sống văn hóa của người lao động Việt Nam
trên báo điện tử có thể kể đến một số công trình nghiên cứu như sau:
Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Sơn Minh năm 2014 nghiên cứu về vấn đề:
“Báo điện tử với vấn đề xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam hiện nay”.
Luận án đã tìm hiểu, phân tích tổng thể quy trình truyền thông của


Danh mục tài liệu tham khảo
1. Hoàng Anh (2003), Một số vấn đề về sử dụng ngôn ngữ trên báo chí
2. Lê Thanh Bình (2005), Báo chí truyền thông và các vấn đề kinh tế, văn hóa – xã
hội, NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
3. Lê Thanh Bì nh (2004), Quản lý và phát triển báo chí xuất bản , NXB chí nh trị
quốc gia, Hà Nội.
4. Nguyễn Thị Bình (2006), Nâng cao chất lượng báo chí Internet trong thời gian
tới, Luận văn thạc sĩ, Khoa Báo chí & Truyền thông, ĐH KHXH&NV, ĐH
QGHN.
5. Claudia Mast (2003), Truyền thông đại chúng – Những kiến thức cơ bản , NXB
Thông tin, Hà Nội.
6. Đức Dũng (2010), Báo chí và đào tạo báo chí, NXB Thông tấn, Hà Nội.
7. Đức Dũng (2001), Viết báo như thế nào, NXB Văn hóa thông tin, Hà Nội.

8. Nguyễn Văn Dững (2012), Cơ sở lý luận báo chí , NXB Lao động, Hà Nội.
9. Phạm Tất Dong , Lê Ngọc Hùng (2008), Xã hội học, NXB Đạ i học quốc gia Hà
Nội.
10. Hà Minh Đức (1994), Báo chí – những vấn đề lý luận và thực tiễn , NXB Giáo
dục, Hà Nội.
11. Hà Minh Đức (1996), Báo chí – những vấn đề lý luận và thực tiễn (T2), NXB
Giáo dục, Hà Nội.
12. Hà Minh Đức (2000), Cơ sở lý luận báo chí đặc tí nh chung và phương cách ,
NXB Đại học quốc gia Hà Nội.
13. Vũ Quang Hào (2007), Ngôn ngữ báo chí, NXB Thông tấn, Hà Nội.
14. Đinh Văn Hường (2007), Tổ chức và hoạt động của tòa soạn , NXB Đạ i học
quốc gia Hà Nội.


15. Đinh Văn Hường (2004), Các thể loại báo chí thông tấn , NXB Đại học quốc
gia Hà Nội.
16. Dương Xuân Sơn, Đinh Văn Hường, Trần Quang (2004), Cơ sở lý luận báo chí
truyền thông, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
17. Khoa Báo chí (2005), Báo chí – những vấn đề lý luận và thực tiễn tập 5, NXB
Đại học Quốc gia Hà Nội.
18. Khoa Báo chí (2005), ĐHKHXH&NV, Báo chí – những vấn đề lý luận và thực
tiễn tập 6. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
19. Hồ Chí Minh: Toàn tập (2002) Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, T. 1
20. Hồ Chí Minh: Toàn tập (2002) Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, T. 12
21. Báo chí những điểm nhìn từ thực tiễn (2000), NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
22. Michel Voirol (2007), Hướng dẫn cách biên tập, NXB Thông tấn, Hà Nội.
23. Line Ross (2004), Nghệ thuật thông tin, NXB Thông tấn, Hà Nội.
24. NXB Chí nh trị quốc gia 2004, Luật báo chí và các văn bản hướng dẫn thi
hành, Hà Nội.
25. Nguyễn Mạnh Quân (2012), Giáo trình Đạo đức kinh doanh và Văn hóa Công

ty, NXB Đại học Kinh tế quốc dân.
26. Tạ Ngọc Tấn (2004), Truyền thông đại chúng, NXB Chính trị Quốc gia.
27. Lê Minh Thanh (2010), Truyền thông cá nhân trong xu thế bùng nổ thông tin
hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Báo chí và Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã
hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
28. Trần Ngọc Thêm (2000), Cơ sở Văn hóa Việt Nam, NXB Giáo dục
29. Huỳnh Văn Tòng (1993), Truyền thông đại chúng nhập môn, Đại học Mở bán
công TP.Hồ Chí Minh, TP Hồ Chí Minh.


30. Phạm Thái Việt , Lý Thị Hải Yến (2012), Ngoại giao văn hóa – Cơ sở lý luận ,
kinh nghiệm quốc tế và ứng dụng, NXB Chí nh trị – hành chính.
31. Phạm Thái Việt , Đào Ngọc Tuấn (2004), Đại cương về văn hóa

Việt Nam ,

NXB Văn hóa – thông tin.
32. Phạm Thái Việt (2006), Toàn cầu hóa – Những biến đổi lớn trong đời sống
chính trị quốc tế và văn hóa, NXB Khoa học xã hội.