Sinh học 8 sự vận chuyển máu qua hệ mạch

TRƯỜNG THCS ĐỨC PHÚ
TỔ LÝ – HÓA – SINH…
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

MÔN: SINH HỌC

GIÁO VIÊN BỘ MÔN:

MAI THIỆN CHÁNH


*** Kiểm

tra bài cũ:

Tim co dãn theo chu kì như thế nào?

Đáp án
Tim co dãn theo chu kì, mỗi chu kì gồm 3 pha (0,8s):
pha nhĩ co (0,1s), pha thất co (0,3s), pha dãn chung
(0,4s). Mỗi phút diễn ra 75 chu kì (nhịp tim).
Sự phối hợp hoạt động của các thành phần cấu tạo của
tim qua 3 pha làm cho máu được bơm theo một chiều
từ tâm nhĩ vào tâm thất, từ tâm thất vào động mạch.


TIẾT: 19
VẬN CHUYỂN MÁU QUA HỆ MẠCH
- VỆ SINH HỆ TUẦN HOÀN

I./ Sự vận chuyển máu qua hệ mạch

Máy đo
huyết áp

→ Quan sát hình và cho biết huyết áp là gì? Nêu một
vài trị số của huyết áp?
→ Tại sao huyết áp là trị số biểu thị sức khỏe ?


I. Sự vận chuyển máu qua hệ mạch:
- Huyết áp: Là áp lực của máu lên thành
mạch (huyết áp tối đa khi tâm thất co và
huyết áp tối thiểu khi tâm thất dãn).
- Ở động mạch chủ: 120mmHg.
• Ở động mạch: 80mmHg.
• Ở mao mạch: 30mmHg.
• Ở tĩnh mạch: 15mmHg.
- Huyết áp là trị số biểu thị sức khỏe Vì
huyết áp tối đa hoặc huyết áp tối thiểu là
biểu thị sứckhỏe không bình thường.


Thảo luận nhóm
1. Lực chủ yếu
giúp máu tuần
hoàn liên tục theo
một chiều trong
hệ mạch được tạo
ra từ đâu?

2. Vận tốc máu ở
động mạch và
tĩnh mạch khác
nhau là do đâu?


- Máu vận chuyển qua hệ mach nhờ sức đẩy của
tim, áp lực trong mạch và vận tốc máu.
- Ở động mạch: vận tốc máu lớn 0,5m/s nhờ sự
co dãn của thành mạch.
- Ở tĩnh mạch: máu vận chuyển nhờ: co bóp
của các cơ bắp quanh thành mạch, sức hút
của lồng ngực khi hít vào, sức hút của tâm nhĩ
khi dãn ra và còn sự hỗ trợ của van 1 chiều.
- Ở mao mạch: máu vận chuyển rất chậm
(0,001m/s).


Nguyên nhân nào làm cho máu chảy
nhanh ở cung động mạch, chậm ở mao
mạch? Điều đó có ý nghĩa gì?
Đáp án: Do sự giảm dần của huyết áp.
Nhờ chảy nhanh trong động mạch, máu
tới các cơ quan được kịp thời, tại các tế
bào của cơ quan, máu chảy chậm giúp
cho sự trao đổi chất diễn ra đầy đủ.


II. Vệ sinh hệ tim mạch:

Xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch vành tim


Mỡ động vật

VK thương hàn

Vi rút cúm

Hêrôin

Stress, giận dữ…

Rượu

Hở van tim

Thuốc lá


Stress, giận dữ…

VK thương hàn

Vi rút cúm

Hêrôin

Rượu

Thuốc lá


II./ Vệ sinh tim mạch
→ Quan sát hình và cho biết

các tác nhân nào có hại cho
hệ tim mạch?

- Khuyết tật tim, bị cú
sốc mạnh, sử dụng
nhiều các chất kích
thích → tăng nhịp tim.
- Một số virut, vi
khuẩn tiết độc tố →
gây hại tim.
- Món ăn chứa nhiều
mỡ động vật → hại hệ
mạch.
-Do luyện tập TDTT
quá sức, tức giận →
tăng huyết áp.


Em hãy kể 1 số biểu hiện của người bị tim mạch?
Nhồi máu cơ tim, mỡ cao

trong máu, huyết áp cao, nhồi
máu não, ho ra máu, đau ngực,
…hồi hộp khó thở.
Nêu các
biện pháp
bảo vệ cơ
thể tránh
các tác
nhân có
hại cho
tim
mạch?

II – Vệ sinh tim mạch:
1. Các biện pháp bảo vệ tim mạch tránh các
tác nhân có hại:
- Khắc phục và hạn chế các nguyên nhân làm
tăng nhịp tim và huyết áp không mong
muốn
- Tiêm phòng các bệnh có hại cho tim mạch
- Hạn chế ăn các thức ăn có hại cho tim mạch


2. Rèn luyện hệ tim mạch:
Các chỉ số

Trạng
thái

Nhịp tim

(lần\phút)

. Lúc nghỉ
ngơi
. Lúc hoạt
động gắng
sức

Lượng
máu được
bơm của
một ngăn
tim
(ml\lần)

. Lúc nghỉ
ngơi
. Lúc hoat
động gắng
sức

Người
Vận
bình động
thường
viên
75

40-60

150

180-240

60

75-115

90

180-210

Có nhận xét gì về số nhịp
tim và lượng máu bơm
của vận động viên so với
người bình thường lúc
nghỉ ngơi và lúc hoạt
động gắng sức?
Nhận xét: Ở các vận
động viên luyện tập lâu
năm thường có chỉ số
nhịp tim/phút nhỏ hơn
người bình thường. Tim
của họ đập chậm hơn, ít
hơn mà vẫn cung cấp đủ
nhu cầu ô xi cho cơ thể
là vì mỗi lần đập tim
bơm đi được nhiều máu
hơn, hay nói cách khác
là hiệu suất làm việc của

tim cao hơn.


Giữa hai biện pháp tăng thể tích co tim và tăng
nhịp tim, biện pháp nào có lợi? Giải thích?
Đáp án:
- Tăng thể tích co tim có lợi hơn vì nếu tăng
nhịp tim thì tim làm việc nhiều thời gian nghỉ
giảm → tim mệt mỏi suy yếu → dẫn đến có thể
ngừng đập còn tăng thể tích co tim thì thời gian
tim đập dãn ra mà vẫn đảm bảo được lượng máu
lưu thông trong cơ thể → tăng cường thể lực
(tim nghỉ nhiều).


→ Quan sát
hình và cho biết
có những biện
pháp nào để
rèn luyện tim
mạch?

Xoa bóp

Lao động vừa sức

Tập dưỡng sinh

Tập TDTT

2. Rèn luyện hệ tim
mạch:
Cần rèn luyện hệ tim
mạch thường xuyên,
đều đặn, vừa sức bằng
các hình thức tập
TDTT, xoa bóp.


Nguồn gốc cuộc thi chạy
Maratông
- Năm 490 trước Công nguyên, tại làng
Maratông trong vùng Attic, quân đội Hi Lạp
đã đánh tan quân xâm lược Ba tư, một người
lính nhận lệnh chạy từ làng Maratông về thủ
đô Aten để báo tin chiến thắng. Anh đã chạy
một mạch 42,195 km và lăn ra chết ngay vì
bị kiệt sức và tim ngừng đập sau khi báo tin
chiến thắng. Để kỉ niệm sự kiện đáng nhớ đó,
từ 1896 người ta đã tổ chức cuộc thi chạy
hằng năm từ Maratông tới Aten và vô số vận
động viên đã vượt qua quãng đường này an
toàn với thời gian ngày càng rút ngắn (3 giờ,
rồi 2 giờ). Đó là nhờ họ đã tích cực luyện tập
thường xuyên và bền bỉ. Rõ ràng những trái
tim được rèn luyện có khả năng hoạt động
thật phi thường !

*** Củng cố, hướng dẫn về nhà
Lực đẩy chủ yếu giúp máu tuần
hoàn liên tục và theo một chiều trong
hệ mạch được tạo ra từ đâu?
Đáp án: Máu vận chuyển qua hệ
mạch nhờ sức đẩy của tim, áp lực
trong mạch và vận tốc máu.


? Khoanh tròn vào chữ cái đầu câu trả
lời đúng:
1/ Huyết áp cao nhất là ở:
a. Động mạch phổi.
b. Động mạch chủ.
c. Tĩnh mạch chủ.
2/ Nguyên nhân của bệnh cao huyết áp:
a. Người lớn tuổi động mạch xơ cứng.
b. Do ăn mặn.
c. Do ăn nhiều mỡ động vật.
d. Người lớn tuổi động mạch xơ cứng,
do ăn mặn, ăn nhiều mỡ động vật.


Tìm cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Cần khắc phục và hạn chế các nguyên
nhân làm tăng nhịp tim và huyết áp
tiêm (1)
phòng các bệnh
không mong muốn, …………..
có hại cho tim mạch, hạn chế ăn

(2)
các
thức ăn có hại cho tim mạch.
…………..
thường(3)xuyên
Cần rèn luyện tim mạch ……………...,
đều đặn, vừa sức bằng các hình thức
(4)thể thao xoa bóp.
thể dục,
………………....,


Hãy chỉ tranh mô tả đường đi của máu?


Hướng dẫn câu hỏi học ở nhà
Chỉ số nhịp tim /phút của các vận động viên
thể thao luyện tập lâu năm
Trạng thái
Lúc nghỉ ngơi
Lúc hoạt động
gắng sức

Nhịp tim
(số lần/phút )

Ý nghĩa


*** Dặn dò * * *

- Học bài, trả lời câu hỏi 1->4 SGK/60 vào vở
bài tập.
- Chuẩn bị theo nhóm:
 Băng : 1 cuộn.
 Gạc : 2 miếng.
 Bông : 1 cuộn.
 Dây cao su hoặc dây vải.
 Một miếng vải mềm ( 10 x 30 cm ).
Thực hành : Sơ cứu cầm máu.