Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Khái quát chung về hợp đồng
nhập khẩu
Bởi:
Nguyễn Lên Vinh

Khái niệm và phân loại hợp đồng nhập khẩu
Khái niệm:
Hợp đồng là sự thoả thuận giữa hai hay nhiều bên bình đẳng với nhau làm phát sinh
quyền và nghĩa vụ cụ thể.
Hợp đồng nhập khẩu hàng hoá là loại hợp đồng mua bán đặc biệt hay hợp đồng mua
bán ngoại thương là sự thoả thuận giữa các đương sự có trụ sở kinh doanh ở các nước
khác nhau, theo đó một bên gọi là một bên xuất khẩu ( bên bán) có nghĩa vụ chuyển vào
quyền sở hữu của một bên khác gọi là bên nhập khẩu ( bên mua) một tài sản nhất định
gọi là hàng hoá, bên mua có nghĩa vụ nhận hàng và trả tiền hàng.
Phân loại hợp đồng nhập khẩu
Từ định nghĩa hợp đồng nhập khẩu ta có thể phân hợp đồng nhập khẩu ra làm 2 loại như
sau:
Hợp đồng nhập khẩu trực tiếp:
Là một loại hợp đồng nhập khẩu hàng hoá, trong đó người bán có nghĩa vụ chuyển
quyền sở hữu hàng hoá cho người mua vượt qua biên giới quốc gia, còn người mua có
nghĩa vụ trả cho người bán một khoản tiền ngang giá trị hàng hoá bằng các phương thức
thanh toán quốc tế.
Loại hợp đồngnày thì nhà nhập khẩu những hàng hoá nhằm thoả mãn cho việc kinh
doanh của mình trên thị trường. Nghĩa là họ sẽ nhập khẩu những hàng hoá mà có thể
tiêu thụ được ở thị trường trong nước, có thể đẩy mạnh được hoạt động kinh doanh của
Công ty họ. Hợp đồng này có thể có hai loại: có hạn nghạch và không có hạn nghạch.

1/8

Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

- Hợp đồng nhập khẩu hàng hoá có hạn nghạch: thì khi muốn nhập khẩu thì phải xin giấy
phép nhập khẩu và hạn nghạch nhập khẩu mới được phép nhập khẩu. Nghĩa là Công ty
chỉ được phép nhập khẩu số lượng hàng hoá theo quy định của Nhà nước cho phép.
-Hợp đồng nhập khẩu hàng hoá không có hạn nghạch: Những loại hàng hoá mà Nhà
nước ta không quy định hạn nghạch nhập khẩu thì công ty chỉ xin giấy phép nhập khẩu,
nếu như pháp luật cho phép nhập khẩu thì Công ty phải làm các thủ tục nhập khẩu như
đã quy định, còn về khối lượng hàng hoá thì không hạn chế.
Hợp đồng nhập khẩu uỷ thác:
Cũng là hợp đồng nhập khẩu hàng hoá nhưng bên hợp đồng được sự uỷ thác của bên
thứ ba nhập một khối lượng hàng hoá nào đó nhất định tuỳ theo yêu cầu của bên thứ ba.
Theo hợp đồng này thì bên nhập khẩu chỉ việc nhập hàng hoá theo yêu cầu bên thứ ba,
song việc thì sẽ được hưởng một khoản tiền nào đó tuỳ thuộc vào sự thoả thuận giữa hai
bên.

Tính chất của hợp đồng nhập khẩu
Khác với hợp đồng mua bán hàng hoá trong nước, hợp đồng nhập khẩu có tính chất quốc
tế. Tuy nhiên, tính chất này lại được luật pháp các nước cũng như các Điều ước quốc tế
quy định một cách khác nhau:
• Theo công ước La Hague – 1964 về mua bán quốc tế động sản hữu hình thì “
Hợp đồng ngoại thương là hợp đồng được ký kết giữa các bên có trụ sở thương
mại ở các nước khác nhau và hàng hoá được chuyển từ nước này sang nước
khác hoặc là việc trao đổi ý chí để ký kết hợp đồng giữa các bên được lập ở các
nước khác nhau”.
Như vậy, tính quốc tế của công ước này thể hiện là:
• Chủ thể tham gia ký kết hợp đồng là các bên có trụ sở thương mại ở các nước
khác nhau. Vấn đề quốc tịch của chủ thể không được công ước đề cập và không
coi là yếu tố xác định tính quốc tế của hợp đồng.

• Đối tượng của hợp đồng là hàng hoá được di chuyển từ nước này qua nước
khác.
• Chào hàng và chấp nhận chào hàng có thể lập laị ở các nước khác nhau.
• Theo công ước Viên – 1980 thì: Hợp đồng nhập khẩu là các bên ký kết hợp
đồng có trụ sở thương mại ở các nước khác nhau ( điều 1).
Như vậy, công ước Viên – 1980 đã đơn giản hoá những yếu tố quốc tế của hợp đồng
nhập khẩu, ngoại trừ những quan điểm khác biệt, bất đồng trong luật quốc tế giữa các
nước, làm giảm bớt những khó khăn, trở ngại và trong đàm phán ký kết hợp đồng. Việc

2/8


Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

có trụ sở thương mại ở các nước khác nhau dẫn đến việc có thể áp dụng nhiều hệ thống
luật pháp khác nhau, nhưng trong trường hợp căn cứ vào quốc tịch thì nếu hai chủ thể
có quốc tịch khác nhau lại có trụ sở thương mại tại một nước thì việc giải thích yếu tố
quốc tế của hợp đồng nhập khẩu là bế tắc. Do vậy, quan điểm về tính quốc tế của hợp
đồng xuất nhập khẩu trong công ước Viên – 1980 mang tính chất bao quát chung và phù
hợp với thực tế hiện nay.
Theo quan điểm của Việt nam, tại điều 80 Luật Thương mại thì: “Hợp đồng mua bán
hàng hoá với thương nhân nước ngoài là hợp đồng mua bán được ký kết giữa một bên
là thương nhân Việt nam với một bên là thương nhân nước ngoài”.
Tại điều 5 khoản 6 cũng quy định: “ Thương nhân được hiểu là các cá nhân, hộ gia đình
có đăng ký kinh doanh hoạt động thương mại một cách độc lập thường xuyên”.
Như vậy, để xác định hợp đồng nhập khẩu thì chỉ có một quy định là hợp đồng được
ký kết với thương nhân nước ngoài. Vấn đề đặt ra là: Phải xác định thương nhân nước
ngoài như thế nào? Theo Điều 81 khoản 1 – Luật Thương mại quy định: “ Chủ thể liên
nước ngoài là thương nhân và tư cách pháp lý của họ được xác định căn cứ theo pháp
luật mà thương nhân đó mang quốc tịch”

Đặc điểm của hợp đồng nhập khẩu.
Từ khái niệm về hợp đồng nhập khẩu hay hợp đồng ngoại thương thì chúng ta có thể
hiểu nó là sự thống nhất về ý chí giữa các bên trong quan hệ mua bán hàng hoá có nhân
tố nước ngoài mà thông qua đó thiết lập thay đổi hoặc chấm dứt các quyền và nghĩa vụ
pháp lý giữa các chủ thể đó với nhau. Do vậy hợp đồng nhập khẩu có những đặc điểm
sau:
• Các bên tham gia ký kết hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế là các thương
nhân có quốc tịch khác nhau và trụ sở thương mại ở các nước khác nhau.
• Hàng hoá đối tượng cuả hợp đồng được dịch chuyển từ nước này sang nước
khác hoặc giai đoạn chào hàng và chấp nhận chào hàng có thể được thiết lập ở
các nước khác nhau.
• Nội dung của hợp đồng bao gồm các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ việc
chuyển giao quyền sở hữu về hàng hoá từ người bán sang người mua ở các
nước khác nhau.
• Đồng tiền thanh toán hợp đồng NK phải là ngoại tệ đối với ít nhất là một bên
trong quan hệ hợp đồng.
• Luật điều chỉnh hợp đồng là luật quốc gia, các điều ước quốc tế và các tập quán
quốc tế khác với thương mại và hàng hải.

3/8


Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Nội dung của hợp đồng nhập khẩu
Một hợp đồng nhập khẩu hay hợp đồng mua bán quốc tế thường có hai phần: Những
điều trình bày ( representation ) và các điều khoản về điều kiện (temr and conditions).
Phần những điều trình bày người ta ghi rõ:
1.

2.
3.
4.
5.

Số hợp đồng ( Contract No.)
Địa điểm và ngày tháng ký kết hợp đồng.
Tên và địa chỉ của các đương sự.
Những định nghĩa dùng trong hợp đồng.
Cơ sở pháp lý để ký kết hợp đồng. Đây có thể là hiệp định chính phủ ký kết
ngày tháng........, cũng như có thể là Nghị định thư ký kết giữa Bộ......
nước.......với Bộ...... nước.... Chí ít người ta cũng nêu ra sự tự nguyện của hai
bên khi ký kết hợp đồng.

Phần các điều khoản và điều kiện của hợp đồng.
Trong phần này người ta ghi rõ các điều khoản thương phẩm ( như tên hàng, số lượng,
phẩm chất, bao bì....) các điều khoản tài chính ( như giá cả và cơ sở của giá cả thanh
toán, trả tiền hàng, chứng từ thanh toán...), các điều khoản vận tải ( Như điều kiện giao
hàng, thời gian và địa điểm giao hàng....), các khoản pháp lý ( như: Luật áp dụng vào
hợp đồng, khiếu nại, trường hợp bất khả kháng, trọng tài....).
Điều khoản về tên hàng.
Nhằm giúp các bên xác định được sơ bộ loại hàng cần mua bán trong hợp đồng bằng
một số biện pháp như:
Ghi tên hàng bao gồm tên thông thường, tên thương mại, tên khoa học ( áp dụng cả cho
loại hoá chất, giống cây, vật nuôi...)
Ghi tên hàng kèm theo tên địa phương sản xuất ra nó ( nếu nơi đó ảnh hưởng đến chất
lượng sản phẩm.).
Ghi tên hàng kèm với quy cách chính. VD: xe tải 25 tấn....
Ghi tên hàng kèm với tên nhà sản xuất ra nó.
Ghi tên hàng kèm theo công dụng.

4/8


Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Điều khoản về phẩm chất.
“ Phẩm chất” nói lên mặt chất của hàng hoá mua bán như tính năng, quy cách, kích
thước, tác dụng.... Nó phải đảm bảo dự định về phẩm chất qua từng thời gian và từng
chuyến hàng nhập khẩu. xác định cụ thể phẩm chất của sản phẩm là cơ sở vật chất để
xác định cơ sở vật chất, để xác định giá cả và mua được hàng đúng theo yêu cầu trong
hợp đồng phải nêu rõ phương pháp xác định phẩm chất, những tiêu chuẩn hàng hoá phải
đạt được. Một số phương pháp chủ yếu thường được sử dụng để xác định phẩm chất
hàng hoá như: Mẫu hàng, nhãn hiệu, hàm lượng của chất chính, tiêu chuẩn,bản mô tả
sản phẩm...
Điều khoản về số lượng
Là điều khoản quan trọng góp phần xác định rõ đối tượng mua bán và bên liên quan đến
trách nhiệm, nghĩa vụ đối với đôí tượng mua bán và liên quan đến trách nhiệm, nghĩa
vụ của bên mua bên bán. Điều khoản này nhằm nói lên mặt “ lượng” của hàng hoá được
giao dịch, điều khoản này bao gồm các vấn đề đơn vị tính số lượng ( hoặc trọng lượng)
của hàng hoá, phương pháp quy định số lượng và phương pháp xác định trọng lượng.
Điều khoản về bao bì:
Trong điều khoản về bao bì, các bên giao dịch thường phải thoả thuận với nhau với
những vấn đề yêu cầu về chất lượng của bao bì và giá cả của bao bì.
Phương pháp quy định chất lượng của bao bì: Người ta có thể dùng một trong hai
phương pháp sau: Quy định chất lượng bao bì phải phù hợp với một phương thức vận
tải nào đó. VD: “ Bao bì thích hợp với việc vận chuyển đường sắt”, “ Bao bì vận chuyển
đường biển”... Hai là, quy định cụ thể các yêu cầu về bao bì như: Yêu cầu về vật liệu
làm bao bì, hình thức, kích cỡ, số lớp và cách thức cấu tạo của bao bì, yêu cầu về đai
nẹp của bao bì.

Phương thức xác định giá cả của bao bì: Việc tính giá cả của bao bì có thể có những
trường hợp sau:
• Giá của bao bì được tính vào giá cả của hàng hoá, không tính riêng.
• Giá cả của bao bì do bên mua trả riêng.
Giá cả của bao bì được tính như giá cả của hàng hoá.
Điều khoản về giá cả:
Trong hợp đồng nhập khẩu , giá cả cần được căn cứ vào tính chất của hàng hoá và tập
quán buôn bán mặt hàng đó trên thị trường quốc tế để xác định rõ đơn vị giá cả:

5/8


Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Mức giá: Giá cả trong hợp đồng nhập khẩu thường là giá quốc tế.
Phương pháp tính giá: Như giá cố định, giá quy định sau, giá linh hoạt, giá di động.
Điều kiện giảm giá: Với mục đích là khuyến khích mua hàng thì có các nguyên nhân
giảm giá sau: do trả tiền sớm, giảm giá dịch vụ, giảm giá để đổi hàng cũ để mua hàng
mới, giảm giá đối với thiết bị đã dùng rồi, do mua hàng với số lượng lớn.....
Điều kiện cơ sở giao hàng tương ứng: Trong hợp đồng NK, mức giá bao giờ cũng ghi
bên cạnh một điều kiện cơ sở giao hàng nhất định, bởi vì giá cả sẽ khác nhau ở những
điều kiện giao hàng khác nhau.
Điều khoản giao hàng:
Nội dung của điều khoản này là sự xác định thời hạn và địa điểm giao hàng, sự xác định
phương thức giao hàng và việc thông báo giao hàng.
+ Thời hạn giao hàng: Trong buôn bán quốc tế người ta có ba kiểu quy định thời hạn
giao hàng như sau: thời hạn giao hàng có định kỳ, thời hạn giao hàng ngay, thời hạn
giao hàng không định kỳ.
+ Địa điểm giao hàng: gồm các bước sau:
• Giao nhận sơ bộ: Là bước đầu xem xét, xác định ngay tại địa điểm sản xuất

hoặc nơi giữ hàng, sự phù hợp về số lượng, chất lượng hàng hoá so với hợp
đồng.
• Giao nhận về số lượng, chất lượng
• Giao nhận cuối cùng: Là sự xác nhận rằng người bán đã hoàn thành nghĩa vụ
giao hàng.
+ Thông báo giao hàng: Trước khi giao hàng, người bán sẽ thông báo là hàng hoá đã sẵn
sàng để giao ngày hàng đến cảng để giao. Sau giao hàng người bán sẽ phải thông báo
tình hình đã giao và kết quả củ việc giao hàng đó.
Điều khoản thanh toán:
Trong việc thanh toán tiền hàng được mua hoặc bán các bên thường phải xác định những
vấn đề đồng tiền thanh toán, thời hạn trả tiền, phương thức trả tiền và các điều kiện đảm
bảo hối đoái.
+ Đồng tiền thanh toán: Có thể là của nước xuất khẩu hoặc nước nhập khẩu hoặc bằng
đồng tiền của nước thứ ba. Đồng tiền thanh toán có thể trùng hợp với đồng tiền tính giá
và cũng có thể không trùng hợp với đồng tiền tính giá và cũng có thể không trùng hợp,
lúc này phải quy định mức tỷ giá quy đổi.
6/8


Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

+ Thời hạn thanh toán: Là thời hạn thoả thuận để trả tiền trước, trả tiền ngay hoặc trả
tiền sau.
+ Phương thức trả tiền: Có nhiều phương thức trả tiền trong buôn bán quốc tế. Nhưng
mấy phương thức sau đây phổ biến nhất thường được áp dụng trong quan hệ mau bán
quốc tế:
•
•
•
•

Phương thức trả tiền mặt ( cash payment ).
Phương thức chuyển tiền ( Transfer )
Phương thức nhờ thu .
Phương thức tín dụng chứng từ ( L/C )

Điều kiện đảm bảo hối đoái: Trong giai đoạn hiện nay, các đồng tiền trên thế giới thường
sụt giá hoặc tăng giá. Để tránh những tổn thất có thể xảy ra, các bên giao dịch có thể
thoả thuận những điều kiện đảm bảo hối đoái. Đó có thể là điều kiện đảm bảo vững vàng
hoặc điều kiện đảm bảo ngoại hối.
Điều khoản về khiếu nại.
Khiếu nại là một bên yêu cầu bên kia phải giải quyết những tổn thất hoặc thiệt hại mà
bên kia đã gây ra, hoặc về những sự vi phạm đều đã được cam kết giữa hai bên.
Nội dung có bản của điều kiện khiếu nại bao gồm các vấn đề sau:
• Thể thức khiếu nại: Khiếu nại phải làm bằng văn bản ghi rõ tên hàng, số lượng,
trọng lượng hàng hoá bị khiếu nại, địa điểm mau hàng, lý do khiếu nại, yêu cầu
cụ thể của người mua về việc giải quyết khiếu nại.
• Thời hạn khiếu nại: được quy định phụ thuộc trong hợp đồng.
• Quyền hạn và nghĩa vụ các bên liên quan.
Cách thức giải quyết khiếu nại: Có nhiều cách thức giải quyết như giao tiếp những hàng
háo bị thiếu hụt, sửa chữa khuyết tật của hàng hoá, thay thế những hàng hoá bị khiếu
nại, triết một số khấu trừ một số tiền nhất định về hàng hoá bị khiếu nại.
Điều khoản về bảo hành.
Người bán phải cam kết trong thời gian bảo hành hàng hoá sẽ đảm bảo các tiêu chuẩn
chất lượng đặc điểm kỹ thuật phù hợp với điều kiện. Người mua phải tuân thủ nghiêm
chỉnh theo sự hướng dẫn của người bán về sử dụng và bảo dưỡng. Nếu trong giai đoạn
đó, người mua phát hiện thấy khuyết tật của hàng hoá thì người bán phải sửa chữa miễn
phí hoặc giảm giá hoặc giao hàng thay thế.

7/8

Khái quát chung về hợp đồng nhập khẩu

Điều khoản về trường hợp miễn trách.
Trong giao dịch trên thị trường thế giới, người ta thường quy định những trường hợp
nếu xảy ra bên đương sự được hoàn toàn hoặc trong chừng mực nào đó, miễn hay thực
hiện các nghĩa vụ của hợp đồng.
Theo văn bản số 421 của Phòng Thương mại Quốc tế, một bên được miễn trách nhiệm
về việc không thực hiện toàn bộ hay một phần nghĩa vụ của mình, nếu bên đó chứng
minh được rằng:
• Việc không thực hiện được nghĩa vụ là do một trở ngại ngoài sự kiểm soát của
bên đó.
• Bên đó đã không thể lường trước một cách hợp lý được trở ngại đó.
• Bên đó không thể tránh hoặc khắc phục một cách hợp lý được trở ngại đó.
Điều khoản về trọng tài:
Khi các bên giao dịch thoả thuận giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thì họ phải xác
định một loại hình trọng tài. Một là trọng tài quy chế ( Initutionnal arbitration ); Hai là
trọng tài vụ việc ( ad hoc ). Các bên cũng phải quy định rõ ai sẽ làm trọng tài , nếu trong
trường hợp không tự hoà giải được. Tuy nhiên, việc lựa chọn trọng tài phải cân nhất thời
gian, chi phí tố tụng và điều quan trọng là luật áp dụng phải phù hợp với hình thức giải
quyết tranh chấp lựa chọn.
m. Điều khoản về vận tải.
Trong điều khoản về vận tải của các hợp đồng, người ta thường nêu lên những vấn đề
sau:
Quy địnhvề con tàu chở hàng: Như phải có khả năng đi biển, phải được xếp loại A theo
đăng kiểm của LLoyd’s, hoặc tàu phải dưới 15 sử dụng....
Quy định về nước bốc dỡ, thời gian bốc dỡ, thưởng phạt bốc dỡ.
Quy định về điều kiện để đạt “ Thông báo sẵn sàng bốc dỡ như: Wibon, wipon, wifpon,
wiccon....”

Ngoài những điều kiện trên đây, trong quá trình giao dịch tuỳ tình hình cụ thể, các bên
có thể đề ra những điều kiện khác như: Điều kiện cấm chuyển bán, điều kiện về quyền
lựa chọn....

8/8