Khám phá gen 3

Thứ năm, 15/11/2001, 09:33 (GMT+7)
Con trai thừa hưởng trí thông minh từ mẹ
Nhiễm sắc thể X mà con trai được thừa hưởng từ mẹ chứa
tới 2/3 số gene thông minh ở người, trong khi nhiễm sắc
thể Y lại không hề có một gene thông minh nào. Đó là
thông báo của các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Ulm,
Đức.
Đến nay các nhà khoa học đều thống nhất rằng trí thông minh là tổng hợp của nhiều
yếu tố, trong đó có di truyền và những tác động từ môi trường. Về mặt di truyền, bác
sĩ Horst Hameiste, trưởng nhóm nghiên cứu phát hiện các gene thông minh nằm rải
rác trên chuỗi ADN, nhưng có tới 2/3 tập trung ở nhiễm sắc thể giới tính X.
Như vậy, trong khi người cha chỉ có thể truyền cho con tính cách thì người mẹ lại
truyền cho con toàn bộ trí tuệ. Phát hiện này giải thích vì sao các vĩ nhân đều có
những bà mẹ rất thông minh.
Vì gene thông minh của đàn ông tập trung dày đặc ở đoạn nhiễm sắc thể X, nên
chúng có thể phát huy hết công dụng. Nhưng mỗi khi bị "hư hỏng", chúng có thể gây
hậu quả khôn lường. Do đó, đàn ông có kẻ thông minh xuất chúng, nhưng cũng có kẻ
cực kỳ ngu đần. Ngược lại, gene thông minh của phụ nữ rải đều trên hai đoạn nhiễm
sắc thể X, nên trí tuệ của họ quân bình hơn. Có lẽ vì thế mà phụ nữ không có nhiều
người thông minh xuất chúng như đàn ông, nhưng số đần độn cũng ít. Hameiste nói:
"Xét về khía cạnh gene học thì đàn ông bất lợi hơn nữ giới trong tiến hóa".
Minh Hy (theo dpa)
Thứ tư, 18/6/2003, 14:47 GMT+7
Con trai được hưởng
nhiễm sắc thể X từ mẹ và
Y từ cha, nhưng chỉ có
nhiễm sắc thể X là có các
gene thông minh.
Nghiện ngập có thể cũng di truyền
Nếu bạn là người nghiện thuốc lá, rượu, hay ma tuý thì con cái của bạn
cũng sẽ có nguy cơ mắc nghiện rất cao, vì gene di truyền là một nhân tố

quan trọng quy định các thói quen và lối sống của con người.
Một nhóm nghiên cứu (Anh) do tiến sĩ Marcus Munafo đứng đầu, đã đưa ra kết luận
như vậy hôm qua, sau khi phân tích lại những dữ liệu từ 46 nghiên cứu trước đó về
mối liên hệ giữa di truyền và hành vi trên 20.000 người. Họ nhận thấy kiểu gene có
thể quy định cá tính và lối sống của con người.
Nhóm nghiên cứu cho biết các chất truyền thần kinh serotonin (do gene vận chuyển
5HTT-LPR quy định) và dopamine (do gene thụ cảm D4 quy định) đóng vai trò quan
trọng trong việc truyền các tín hiệu hoá học về não. Họ phát hiện một biến thể của
gene vận chuyển serotonin ở người có mối liên quan mật thiết với kiểu cá tính hay lo
lắng (cá tính này dẫn đến ưa sử dụng chất kích thích), còn một biến thể của gene thụ
cảm D4 lại có quan hệ với cá tính hướng ngoại (cá tính này dẫn đến thói quen ưa
cảm giác mạnh).
Từ đó, các nhà khoa học đã đưa ra kết luận là serotonin liên quan tới tâm trạng lo
lắng, buộc người ta phải dùng chất kích thích để giải toả, còn dopamine liên quan
đến các hành vi và thói quen ưa cảm giác mạnh, dẫn đến nghiện ngập.
Theo tiến sĩ Munafo, một số kiểu cá tính do gene quy định, có ảnh hưởng lớn đến sự
lựa chọn các thói quen như hút thuốc, uống rượu, sử dụng ma tuý… Tuy nhiên, điều
này không có nghĩa là cá tính của một con người hoàn toàn phụ thuộc vào gene.
Phương pháp dưỡng dục và môi trường gia đình, bạn bè cũng đóng vai trò quan trọng
trong việc tạo dựng cá tính ở mỗi cá nhân.
Dù sao, nghiên cứu này cũng có thể mở ra một hướng mới giúp các nhà khoa học tìm
ra biện pháp điều trị tận gốc cho những người nghiện rượu, thuốc lá hay ma tuý.
Tử Vi (theo Reuters)

Thứ ba, 15/7/2003, 17:40 GMT+7
Ợ chua - chứng bệnh di truyền
Lâu nay người ta vẫn cho rằng thủ phạm gây chứng ợ chua là những
thói quen sinh hoạt hằng ngày và chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Tuy
nhiên, các nhà khoa học Anh mới đây phát hiện ra rằng, gene cũng
đóng vai trò quyết định trong sự phát triển chứng bệnh này.

Ợ chua là hiện tượng có một lượng nhỏ axit từ dạ dày dâng ngược lên thực quản. Nó
kéo theo cảm giác nóng ran trong ngực và có vị chua ở miệng. Vì không có lớp nệm bảo
vệ như ở dạ dày nên thực quản dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với axit. Nếu ợ chua nhiều
lần, axit dạ dày sẽ làm cho thực quản viêm tấy và cuối cùng dẫn đến ung thư.
Trong 3 thập kỷ gần đây, số người mắc bệnh ung thư thực quản tăng nhanh hơn bất kỳ
căn bệnh ung thư nào trên thế giới.
Để tìm hiểu sâu hơn tình trạng trên, các nhà khoa
học thuộc Bệnh viện Tổng hợp Sandwell (Anh) đã
tiến hành khảo sát 2.000 cặp song sinh cùng trứng
(giống hệt nhau) và khác trứng (chỉ giống nhau như
hai anh em trong nhà). 18% số người này có hiện
tượng dâng trào axit dạ dày. Họ nhận thấy, ở những
cặp song sinh có một người mắc chứng ợ chua, thì
tỷ lệ mắc bệnh ở những cặp cùng trứng cao gấp 1,5
lần so những cặp khác trứng. Thực tế này đã khiến
tiến sĩ Nigel Trudgill, trưởng nhóm nghiên cứu, liên
tưởng tới mối quan hệ giữa gene và chứng dâng trào axit. Sau một thời gian nghiên cứu
và sàng lọc, ông đã tìm thấy gene đóng một vai trò đáng kể gây nên hiện tượng ợ
chua: 43%. Phần còn lại thuộc về các yếu tố môi trường.
Theo Trudgill, cấu trúc gene có thể làm suy yếu khả năng tự vệ của các tế bào thực
quản trước sự tấn công của axit. Và sự tác động cộng hưởng của một số yếu tố bên
ngoài càng làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn. Vì thế, “những người mà trong gia đình
Ở một số
người, "hàng
rào" ngăn cách
giữa dạ dày và
thực quản quá
yếu, gây dâng
trào axit
thường xuyên.

Những yếu tố dễ dẫn đến chứng
sợ chua
- Mang thai
- Hút thuốc
- Ăn quá no
- Béo phì
- Cúi gập người nhiều lần
- Mặc quần áo chật, nhất là ở
phần thắt lưng.
có lịch sử mắc chứng ợ chua nên thận trọng với các thành phần dinh dưỡng”, Trudgill
nhận định.
Mỹ Linh (theo BBC)

Sợ hãi cũng là ‘tài sản’ thừa kế
Sợ hãi - trạng thái tâm lý từ lâu vẫn được xem như một phản ứng thích nghi
hình thành trong quá trình sống - dường như đã được lập trình sẵn trong bộ
gene của chúng ta. Một nghiên cứu trên các cặp song sinh Thụy Điển cho thấy
như vậy.
Tiến sĩ John Hettema, Đại học Virginia Commonwealth ở Richmond, Virginia (Mỹ), và các
cộng sự Thụy Điển đã nghiên cứu trên 90 cặp song sinh cùng trứng (có bộ gene giống
hệt nhau) và 83 cặp song sinh khác trứng (có bộ gene chỉ tương đồng như anh chị em
ruột trong nhà).
Trong nghiên cứu, các cặp song sinh được cho xem một loạt ảnh khác nhau, một số
trông khá khủng khiếp, như hình rắn hoặc nhện, và một số trung tính, như hình tròn,
hình tam giác. Những người tham gia cũng nhận được một sốc điện nhẹ trong khi đang
xem một số bức ảnh. Khi thử nghiệm diễn ra, nhóm nghiên cứu tiến hành đo độ dẫn
điện trên da các cặp song sinh. Độ dẫn điện này thông thường tăng lên khi con người rơi
vào trạng thái lo lắng hoặc sợ hãi, do sự tăng tiết của tuyến mồ hôi. Phân tích kết quả
thu được, nhóm nghiên cứu phát hiện thấy các cặp song sinh cùng trứng có cùng một
phản ứng, nhưng những cặp song sinh khác trứng thì phản ứng rất khác nhau.

Cho tới nay, khoa học vẫn cho rằng sợ hãi là một dạng tâm lý mà chúng ta hấp thu
được từ cuộc sống, thông qua quá trình học hỏi. Một người từng trải qua một kinh
nghiệm đáng sợ thì sau đó sẽ sợ hãi, lo lắng nếu điều này lặp lại (hoặc có thể xảy ra).
Quá trình này còn được gọi là sự thích ứng. “Nhưng nay, chúng ta đã có thể nói rằng
quá trình hình thành tâm lý sợ hãi ở con người được kiểm soát, ít nhất trong một chừng
mực nào đó, bởi các gene”, Hettema nói. Ông cũng cho biết khoảng 1/3 đến một nửa sự
thích ứng sợ hãi này dường như là được thừa kế.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, sợ hãi là một trạng thái tự nhiên và là một phản ứng tự

vệ cần thiết trước một tình huống nguy hiểm. Nhưng nếu nỗi sợ hãi không tương xứng
với tác nhân kích thích nó, hoặc trở thành kinh niên, thì người này bị xem như mắc
chứng rối loạn lo lắng. Việc tìm ra nền tảng gene của sự sợ hãi do đó có thể giúp các
nhà nghiên cứu phát triển những liệu pháp chữa trị cho những chứng bệnh đó.
B.H. (theo ABConline)
Thứ ba, 20/5/2003, 10:13 GMT+7
Xét về mặt di truyền, tinh tinh là người
Một nghiên cứu mới nhất về sự khác biệt ADN cho thấy, chúng ta có họ
hàng gần với tinh tinh tới mức không thể tách thành hai nhóm phân
loại khác nhau. Với 99,4% bộ gene giống hệt của người, các nhà khoa
học cho rằng tinh tinh đáng được xếp vào chi Homo, thay vì bị đánh
đồng với nhóm khỉ hình người như hiện nay.
Theo truyền thống, tinh tinh được xếp đồng hạng với các loài khỉ hình người lớn khác,
như gorilla và đười ươi, thuộc họ Pongidae, hoàn toàn tách biệt với họ người
Hominiade. Trong nhóm Hominidae, hầu hết các nhà cổ nhân chủng học hiện nay lại
phân thành ba chi lớn gồm Homo, Australopithecus hoặc Ardipithecus.
Mới đây, Morris Goodman, thuộc trường Y, Đại học Wayne State (Mỹ), đã so sánh trình
tự của 97 gene trên 6 loài, gồm người, tinh tinh, gorilla, đười ươi, khỉ và chuột. Đây là
những đoạn ADN được ông coi là quan trọng nhất, bao gồm những gene khi bị thay
đổi thì sẽ kéo theo sự thay đổi một trình tự amino axit mà gene đó mã hoá.
Ông phát hiện thấy, người và tinh tinh có 99,4% gene giống hệt nhau. Còn nếu xét

trên các gene có thể bị biến đổi mà không ảnh hưởng đến amino axit, tỷ lệ tương ứng
là 98,4%.
Sự tương quan này cao hơn nhiều so với sớ lieu 95% mà Roy Britten của Viện công
nghệ California công bố vào năm 2002. Goodman cho biết sự khác biệt nhỏ như vậy
giữa hai bộ gene của người và tinh tinh chứng tỏ quá trình phân tách hai loài diễn ra
trong thời kỳ gần đây, có thể từ 5 đến 6 triệu năm trước. Tuy nhiên Sandy Harcourt,
một nhà nhân chủng học tại Đại học California ở Davis, lại cho rằng tinh tinh và người
Người và tinh
tinh có chung
99,4% gene.