KHAI THÁC kĩ THUẬT hệ THỐNG LY hợp TRÊN XE TOYOTA VIOS

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.31 MB, 56 trang )

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..............................................................................................................1
................................................................................................................................. 1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ LY HỢP.................................................................2
1.1. Công dụng, yêu cầu, phân loại:................................................................................................................ 2
1.1.1. Công dụng:..................................................................................................................................................2
1.1.2. Yêu cầu:......................................................................................................................................................2
1.1.3. Phân loại:....................................................................................................................................................3
1.2. Kết cấu chung của li hợp sử dụng trên ô tô:............................................................................................. 4
1.2.1. Một số loại ly hợp thường gặp:..................................................................................................................4
1.2.2. Kết cấu của một số chi tiết điển hình của li hợp:.......................................................................................8

CHƯƠNG II: TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE
TOYOTA VIOS.........................................................................................................14
2.1. Giới thiệu tổng thể xe Toyota Vios:........................................................................................................ 14
2.1.1. Kích thước tổng thể xe:............................................................................................................................14
2.1.2. Bảng thông số kỹ thuật:............................................................................................................................15
2.2. Kết cấu hệ thống ly hợp của xe Toyota Vios:.......................................................................................... 15
2.2.1.Phần chủ động:..........................................................................................................................................18
2.2.2.Phần bị động: ............................................................................................................................................20
2.2.3. cơ cấu điều khiển ly hợp:.........................................................................................................................23
2.3. Tính toán kiểm nghiệm hệ thống ly hợp xe Toyota Vios:........................................................................26
2.3.1: Xác định mômen ma sát của ly hợp:........................................................................................................27
2.3.2. Kiểm tra ly hợp theo công trượt riêng:....................................................................................................27
2.3.3. Tính nhiệt độ cho các chi tiết bị nung nóng:............................................................................................29

CHƯƠNG III: KHAI THÁC KỸ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE
TOYOTA VIOS.........................................................................................................30
3.1. Những lưu ý khi sử dụng hệ thống ly hợp:............................................................................................. 31

3.2. Các dạng hỏng hóc của ly hợp, nguyên nhân và hậu quả:.......................................................................32
3.2.1. Bộ ly hợp bị trượt trong quá trình làm việc:............................................................................................32
3.2.2. Bộ ly hợp bị rung giật khi nối truyền động:..............................................................................................32
3.2.3. Bộ ly hợp không nhả hoàn toàn khi cắt ly hợp:........................................................................................33
3.2.4. Không cắt được ly hợp:............................................................................................................................33
3.2.5. Bộ ly hợp phát ra tiếng kêu:.....................................................................................................................34
3.2.6. Bàn đạp ly hợp bị rung: ..........................................................................................................................35
3.2.7. Đĩa ly hợp bị cháy mòn:............................................................................................................................35
3.3. Quy trình tháo bộ ly hợp:...................................................................................................................... 36
3.3.1. Quy trình tháo lắp bộ ly hợp:...................................................................................................................36
3.3.2. Tháo dẫn động điều khiển ly hợp: ...........................................................................................................36
3.3.3. Tháo hạ hộp số:........................................................................................................................................36
3.3.4. Tháo bộ ly hợp ra khỏi động cơ: ..............................................................................................................37
3.4. Sửa chữa các chi tiết của bộ ly hợp:....................................................................................................... 39

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
3.4.1. Đĩa bị động:...............................................................................................................................................39
3.4.2. Đĩa chủ động ( đĩa ép ): ........................................................................................................................41
3.4.3. Lò xo đĩa:...................................................................................................................................................42
3.4.4 Vòng bi tì:...................................................................................................................................................43
3.4.5. Cơ cấu dẫn động điều khiển:....................................................................................................................44
3.5. Lắp giáp và điều chỉnh bộ ly hợp:........................................................................................................... 45
3.5.1. Lắp vòng bi đỡ trục sơ cấp vào bánh đà:.................................................................................................46
3.5.2. Lắp cụm đĩa ép và đĩa ma sát:..................................................................................................................46
3.5.3. Lắp vòng bi tì và càng mở:........................................................................................................................48

3.5.4. Lắp hộp số:...............................................................................................................................................49
3.5.5. Lắp cụm xi lanh chính xi lanh chấp hành:.................................................................................................49
3.6 Điều chỉnh bộ ly hợp:............................................................................................................................. 50
3.6.1. Điều chỉnh hành trình tự do của bàn đạp ly hợp:....................................................................................50
3.6.2. Xả khí cơ cấu điều khiển: .........................................................................................................................51
3.7. Kiểm nghiệm sau khi sửa chữa:............................................................................................................. 51
3.7.1. Kiểm tra lực tác dụng lên bàn đạp ly hợp:...............................................................................................51
3.7.2. Kiểm tra sự trượt của ly hợp:...................................................................................................................52
3.7.3. Kiểm tra hiện tượng dính khi mở ly hợp:.................................................................................................52
3.7.4. Kiểm tra lại khả năng đạt vận tốc lớn nhất của xe:..................................................................................52
3.7.5. Kiểm nghiệm ly hợp qua âm thanh phát ra khi đóng ly hợp:...................................................................52

KẾT LUẬN................................................................................................................53
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................54

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển, đã và đang mang lại lợi ích to lớn
cho chúng ta cả về vật chất lẫn tinh thần.Trong đó phải kể đến sự đóng góp to lớn của
nền công nghiệp ô tô, sự ra đời của những chiếc ô tô giúp con người rất lớn trong việc
đi lại, lao động và thời gian thực hiện công việc. Nền công nghiệp ô tô thế giới ngày
càng phát trriển trên thị trường ra đời càng nhiều mẫu mã chủng loại xe mới. Chất
lượng, và cả tính tiện nghi theo từng loại từng hãng như Toyota, Honda, Ford, BMW,
Huyndai,…ngày càng được cải thiện nâng cao phục vụ cho nhiều đối tượng sử dụng

khác nhau. Công nghệ là một yếu tố quyết định đến thành công của từng hãng xe, giúp
em tìm hiều sâu hơn về kiến thức đã học để nắm chắc hơn các ứng dụng kiến thức trên
thực tế.
Ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật đã đạt được, các nhà sản xuất bắt tay vào
nghiên cứu, chế tạo hệ thống ly với những tính năng ưu việt, tính kinh tế, vận hành êm
ái, đặc biệt nhằm hạn chế những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.
Từ vấn đề đó, với những kiến thức đã học và sự hướng dẫn tận tình của giáo viên
hướng dẫn, em xin trình bày về “Khai thác kỹ thuật hệ thống ly hợp trên xe Vios”.
Trong thời gian thực hiện đề tài do thời gian có hạn và kiến thức còn hạn chế nên
trong quá trình thực hiện không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất mong
sự giúp đỡ, ý kiến đóng góp của quý thầy cô cùng tất cả các bạn để đề tài được hoàn
thiện hơn.
Hà Nội, ngày tháng năm 2016
Sinh viên thực hiện

Vũ Văn Bình

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

1

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ LY HỢP
1.1. Công dụng, yêu cầu, phân loại:
1.1.1. Công dụng:
Ly hợp là một cụm của hệ thống truyền lực,nằm giữa động cơ và hộp số và có các

chức năng sau:
- Truyền mô men quay từ động cơ tới hệ thống truyền lực phía sau.
- Cắt và nối mô men quay từ động cơ tới hệ thống truyền lực đảm bảo sang số được dễ
dàng .thực hiện sự đống ngắt êm dịu nhằm làm giảm tải trọng động lớn lên hộp số và
thực hiện chức năng của mình trong một thời gian ngắn.
- Khi chịu tải quá lớn li hợp cần phải đóng vai trò như như một cơ cấu an toàn nhằm
tránh sự quá tải cho hệ thống truyền lực và động cơ.
- Thực hiện giảm chấn động do động cơ gây ra trong quá trình làm việc nhằm đảm bảo
cho các chi tiết trong hệ thống truyền lực được an toàn.
1.1.2. Yêu cầu:
Ly hợp phải đảm bảo được các yêu cầu sau:
- Đảm bảo truyền được hết mô men từ động cơ đến hệ thống truyền lực trong mọi điều
kiện sử dụng.
- khi đóng truyền động phải nhanh chóng, êm dịu và không gây các lực va đạp cho hệ
thống truyền lực.
- Khi cắt truyền động phải hoàn toàn dứt khoát để quá trình ra vào số được nhẹ nhàng.
- Đảm bảo an toàn cho hệ thống truyền lực khi bị quá tải, tránh được các lực quá lớn
tác dụng lên hệ thống truyền lực.
- Trọng lượng các chi tiết phải nhỏ gọn để giảm lực quán tính qua đó giảm được sự và
đập khi thay đổi tỉ số truyền.
- Có khả năng thoát nhiệt tốt, hạn chế tối đa sự ảnh hưởng của nhiệt độ tới hệ số ma sát
của đĩa ma sát và độ bền đàn hồi của các chi tiết đàn hồi cũng như đồ bền của các chi
tiết khác của ly hợp.
- Phải có kết cấu đơn giản dễ dàng điều khiển cũng như dễ dàng trong việc tháo lắp
sữa chữa và bảo dưỡng.
- Ngoài các yêu cầu trên ly hợp cũng như các chiết máy khác cần phải đảm bảo được
độ bền, làm việc tin cậy và có giá thành không cao.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

2

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
1.1.3. Phân loại:
Kết cấu cấu ly hợp có thể được phân loại như sau:
- Theo phương pháp truyền mô men từ trục khuỷu động cơ tới hệ thống truyền lực có
thể chia ra:
+ Ly hợp ma sát: mô men truyền qua ly hợp là nhờ lực ma sát. Ly hợp loại này hiện
được sử dụng rộng rãi trên các lại ô tô với các dạng mà sát khô và ma sát trong dầu
(ma sát ướt) ly hợp VIOS thuộc loại này với bề mặt ma sát khô.
+ Ly hợp thủy lực: mô men truyền qua là nhờ chất lỏng thủy lực có khả năng truyền
êm và giảm tải trọng động. Các bộ truyền thủy lực được dùng trên các hệ thống truyền
lực thủy cơ với kết cấu thủy lực và biến mô thủy lực.
+ Ly hợp điện từ: truyền mô men quay bằng lực điện từ.
- Phân loại theo hình dáng bề mặt đĩa ma sát có các loại:
+ Ly hợp hình đĩa.
+ Ly hợp hình côn.
+ Ly hợp hình trống.
- Phân loại theo số lượng đĩa ma sát có:
+ Ly hợp một đĩa ma sát.
+ ly hợp nhiều đĩa ma sát.
-Phân loại theo trạng thái thường xuyên làm việc của ly hợp ma sát thì có các loại:
+ Ly hợp thường đóng: ly hợp loại này chỉ mở khi có tác động điều khiển của người lái
xe. Loại này được sủ dụng hầu hết trên các loại ô tô con và các ô tô tải.
+ Ly hợp thường mở: ly hợp luôn ở trạng thái mở, khi hoạt động phải có sự tác động
của cơ cấu điều khiển đóng ly hợp. Ly hợp loại này được dùng chủ yếu trên các máy
móc công trình.
-Phân loại theo phương pháp tạo ra lực ép đảm bảo tạo nên mô men ma sát được chia

thành:
+ sử dụng lực ép của lò xo như các loại lò xo: trụ,côn, đĩa…với các dạng bố trí quanh
chu vi hoặc trung tâm của ly hợp để tao ra lực ép.Loại này được sử dụng rộng rãi trên
các phương tiện ô tô con cũng như các ô tô vận tải chở người (xe buýt, xe khách) và
chở hàng hóa.

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

3

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
+ Loại ly hợp dùng lực ly tâm: để tạo ra lực ép ma sát, loại này thường được sử dụng
trên các ô tô rất nhỏ và xe máy.
+ Loại bán ly tâm (nửa ly tâm): lực ép sinh ra gồm cả lực ép của lò xo và lực ly tâm.
-Phân loại theo phương pháp dẫn động điều khiển ly hợp thường sử dụng các dạng
sau:
+ Dẫn động điều khiển cơ khí: là dẫn động điều khiển ly hợp từ bàn đạp ly hợp tới
cụm ly hợp thông qua các khâu, khớp, đòn nối…để thực hiện việc điều khiển đóng mở
ly hợp. Loại này thường được sử dụng trên các phương tiện có công suất nhỏ với yêu
cầu lực ép nhỏ.
+ Dẫn động thủy lực: là dẫn động điều khiển hoạt động của ly hợp thông các khâu,
khớp, đòn nối và đường ống với các cụm truyền chất lỏng thực hiện đóng mỏ ly hợp
loại này được sử dụng đa số các loại ô tô hiện nay.
+ Dẫn động điều khiển có trợ lực: là tổ hợp của các phương pháp dẫn động cơ khí
hoặc thủy lực với các bộ trợ lực bàn đạp, cơ khí thủy lực áp suất lớn, chân không, khí
nén…. Loại này sử dụng cho các phương tiện ô tô máy móc có công suất động cơ lớn.
1.2. Kết cấu chung của li hợp sử dụng trên ô tô:

1.2.1. Một số loại ly hợp thường gặp:
1.2.1.1. Ly hợp dùng lò xo màng:
a) Cấu tạo:
* Phần chủ động
Phần chủ động gồm bánh đà lắp cố định trên trục khuỷu, vỏ ly hợp 10 lắp cố
định trên bánh đà, đĩa ép 3 cùng quay với vỏ ly hợp và bánh đà.
* Phần bị động
Gồm đĩa ma sát 2 và trục sơ cấp hộp số. Đĩa ma sát có moay ơ được lắp then
hoa trên trục sơ cấp để truyền mômen cho trục sơ cấp và có thể di trượt dọc trên trục bị
động trong quá trình ngắt nối ly hợp.
* Cơ cấu điều khiển
Dùng để ngắt ly hợp khi cần. Dẫn động điều khiển ly hợp xe Vios là dẫn thuỷ
lực có trợ lực chân không.
* Ưu điểm: Có kết cấu đơn giản, kichs thước nhỏ gọn, lực ép lên đĩa ép đều, không
cần sử dụng đòn mở, có đặc tính làm việc tốt.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

4

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
* Nhược điểm: Kết cấu phức tạp, giá thành cao, đòi hỏi kĩ thuật chăm sóc cẩn thận
hơn.

Hình 1.1: Ly hợp ma sát dùng lò xo màng
1- bánh đà; 2- đĩa ma sát; 3- đĩa ép; 4- then hoa; 5- lò xo màng; 6- khớp trượt với
vòng bi mở ly hợp; 7- trục sơ cấp hộp số; 8- vòng bi trục hộp số; 9- ống lót đỡ khớp
trượt; 10- vỏ bộ ly hợp; 11- trục khuỷu động cơ

b) Nguyên lý hoạt động của ly hợp:
Ly hợp làm việc ở hai trạng thái đóng và mở
- Trạng thái đóng: Khi người lái xe không tác dụng vào bàn đạp ly hợp dưới tác
dụng của các lò xo ép sẽ đẩy đĩa ép, ép sát đĩa bị động và bánh đà động cơ. Khi đó
bánh đà, đĩa bị động, đĩa ép, các lò xo ép và vỏ ly hợp sẽ quay liền thành một khối.
Mômen xoắn từ trục khuỷu động cơ qua bánh đà qua các bề mặt ma sát giữa đĩa bị
động với bánh đà và đĩa ép truyền đến moay ơ đĩa bị động và tới trục bị động nhờ mối
ghép then hoa giữa moay ơ đĩa bị động với trục. Ly hợp thực hiện chức năng của một
khớp nối dùng để truyền mômen xoắn.
- Trạng thái mở: Khi ngưòi lái tác dụng một lực lên bàn đạp ly hợp thông qua
hệ thống dẫn động làm càng mở đẩy vòng bi mở ngược chiều vào phía trong tỳ vào lỗ
tâm của lò xo màng làm cho vòng ngoài của nó bật lên tách đĩa ma sát bị động ra khỏi

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

5

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
bánh đà. Lúc này mômen xoắn không được truyền đến hệ thống truyền lực thực hiện
cắt ly hợp.
1.2.1.2. Ly hợp dùng hai đĩa ma sát:
a) Cấu tạo:

Hình 1.2: Ly hợp 2 đĩa ma sát
1-vòng ma sát; 2-Đĩa bị động; 3-Tấm gợn sóng; 4-Đệm đàn hồi; 5-Moay ơ đĩa bị
động; 6-Lỗ giảm chấn; 7-Đĩa giữ; 8-Đòn mở; 9-Lò xo ép; 10-Khớp ngắt li hợp;
11-Vỏ ly hợp; 12-Trụ tỳ; 13-Đĩa ép; 14-Càng mở; 15-Toàn bộ đĩa bị động.

b) Nguyên lý làm việc:
Ở trạng thái đóng: Dưới tác dụng của các lò xo ép, các đĩa ép ép chặt đĩa ma sát với
bánh đà, momen xoắn được truyền từ trục khuỷu qua bánh đà tới đĩa ma sát qua trục
sơ cấp hộp số đến cầu chủ động.
Ở trạng thái thường mở: Khi người lái tác động vào bàn đạp ly hợp thông qua cơ cấu
dẫn động, đòn mở kéo đĩa ép sau dịch chuyển về phía sau, đồng thời các lò xo tách đẩy
đĩa ép về phía sau. Hai đĩa ma sát được tách khỏi bề mặt của bánh đà và các đĩa ép.
Đường truyền công suất từ động cơ đến trục ly hợp bị cắt.

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

6

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
1.2.1.3. Ly hợp thủy lực:
a) Cấu tạo:

Hình 1.3: Biến mô thủy lực
1-Cánh bơm(từ động cơ); 2-Cánh tuabin(đến hộp số);
3-Stato; 4-Vỏ trước; 5-Ly hợp khóa mômen.
b) Nguyên lý hoạt động:
- Khi động cơ quay, bánh bơm quay làm cho chất lỏng quay theo, chất lỏng chịu
ly tâm sẽ trượt theo cánh của bánh bơm từ trong ra ngoài. Khi tới khe hở giữa bánh
bơm và bánh tua bin, chất lỏng đập vào cánh của bánh tua bin làm tua bin quay, bánh
tua bin nối liền với trục sơ cấp hộp số nên làm cho trục sơ cấp của hộp số quay theo,
khi dầu tới đầu vào của bánh tua bin chất lỏng lại trượt theo cánh của bánh tua bin trở
lại bánh bơm tạo ra chu trình khép kín. Tốc độ quay của động cơ lớn thì cuốn theo tốc

độ của chất lỏng lớn , do vậy động năng truyền cho bánh tua bin cũng lớn, bánh tua
bin cũng quay nhanh hơn.
- Trạng ngắt: Khi số vòng quay của động cơ nhỏ không đủ cho bánh tua bin quay
nên mômen không truyền từ động cơ ra trục sơ cấp hộp số được.
- Trạng thái đóng: Khi số vòng quay động cơ tăng làm cánh tua bin quay mômen
được truyền từ động cơ sang trục sơ cấp hộp số.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

7

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
1.2.2. Kết cấu của một số chi tiết điển hình của li hợp:
1.2.2.1. Phần chủ động và phần bị động của ly hợp:
a) Bánh đà

Hình 1.4: Bánh đà
Được chế tạo từ thép, vật liệu này đảm bảo độ bền cơ học cao, đáp ứng được yêu cầu
về chât lượng và giá thành. Vành răng mặt ngoài của bánh đà được dùng để khởi động
động cơ. Vành răng khởi động được làm từ thép hợp kim.
Trên bánh đà có gia công các lỗ ren để bắt với vỏ của bộ ly hợp. Phía bên trong
gia công lỗ trụ tròn và có gia công các lỗ để bắt chặt với mặt bích đuôi trục khuỷa.
Trong bánh đà phần bên trong được khoét lõm. Điều này làm cho khối lượng
bánh đà tập trung ở vành ngoài lớn và có tác dụng dự trữ năng lượng, tăng khả năng
quay cân bằng cho trục khuỷa đồng thời cũng làm giảm khối lượng bành đà một cách
đáng kể. Bề mặt của bánh đà được gia công chính xác, có độ bóng cao nhằm mục đích
tăng diện tích tiếp xúc và làm cho mômen truyền tới đĩa ma sát bị động lớn hơn.
b) Vỏ ly hợp

Hình 1.5: Vỏ ly hợp
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

8

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Vỏ ly hợp là một chi tiết của phần chủ động, vỏ ly hợp được bắt chặt với bánh đà
bằng các bu lông và quay cùng bánh đà. Vỏ ly hợp được dập từ thép tấm nên nó giảm
được khối lượng và kích thước của ly hợp mà vẫn đảm bảo được độ bền và độ cứng
vững nhưng giá thành chế tạo cao.
c) Đĩa ma sát( đĩa bị động)

Hình 1.6: Đĩa ma sát
Đĩa bao gồm một moay ơ có rãnh then hoa và một tấm kim loại phẳng hình tròn
được phủ vật liệu ma sát. Rảnh then hoa nằm giữa trung tâm đĩa ma sát và ăn khớp với
răng then hoa trên trục sơ cấp làm trục sơ cấp và đĩa ma sát quay.
Các lò xo trên đĩa ma sát gọi là lò xo chống rung hay giảm chấn. Khi ly hợp đóng
mâm ép sẽ ép chặt vào đĩa ma sát với bánh đà dang quay, lò xo bị nén và giảm chấn
khi đĩa bắt đầu quay cùng bánh đà.
d) Đĩa ép ly hợp
Đĩa ép giống như hình vành khăn khép kín. Có diện tích bề mặt lớn hơn diện tích
bề mặt của tấm ma sát , mặt tiếp xúc với đĩa được gia công phẳng nhẵn và có độ đồng
tâm cao. Đĩa ép ly hợp được đúc bằng gang. Ở bề mặt ngoài có gia công các vấu hình
tròn có tác dụng tỳ lò xo màng lên. Ở phía ngoài của đĩa ép có gia công các lỗ để lắp
đinh tán, để lắp các vành hãm lò xo màng. Giữa đĩa ép được gia công dạng lỗ trụ. Do
có kết cấu kiểu như vậy nên đảm bảo cho đĩa ép có thể dịch chuyển dọc trục đồng thời

đảm bảo truyền mômen xoắn từ bánh đà.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

9

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

Hình 1.7: Đĩa ép ly hợp
d) Trục ly hợp

Hình 1.8: Truc ly hợp
Là trục sơ cấp của hộp số, một đầu được gối lên vòng bi ở tâm bánh đà, đầu còn lại
được gối lên vòng bi đặt ở hộp số có bánh răng luôn ăn khớp với trục trung gian của
hộp số thân có rãnh then lắp ghép với moay ơ đĩa bị động để nhận và truyền lực từ đĩa
bị động tới hộp số phía sau.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

10

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
1.2.2.2. Cơ cấu điều khiển của ly hợp:
a) Vòng bi tê:

Hình 1.9: Vòng bi tê

Đầu cuối trục sơ cấp có ngỗng trục nhỏ ở cuối trục. Ngỗng trục này trượt bên
trong ổ bi, ổ bi ngăn cản trục hộp số và đĩa ly hợp lắc lên lắc xuống khi mà đĩa ma sát
tách rời, vòng bi tê giúp trục sơ cấp nằm giữa đĩa ma sát trên bánh đà.
b) Đòn mở

Hình 1.10: Đòn mở
Một đầu của đòn mở tựa vào ổ bi tê đầu còn lại tựa vào thanh đẩy của pit tông xi lanh
chấp hành. Thân có điểm tựa trên vỏ hộp số thực hiện sự xoay theo nguyên lý đòn bẩy
khi bị tác động của thanh đẩy pit tông xi lanh chấp hành sẽ đẩy vòng bi tê trượt dọc
trục ly hợp tì vào các là thép của lò xo đĩa thực hiện sự mở ly hơp.
c) Bàn đạp ly hợp

Hình 1.11: Bàn đạp ly hợp
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

11

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Một đầu được bắt với giã đỡ bàn đạp tạo thành cơ cấu bản lễ thân bàn đạp được có
lắp lo xo hồi vị và được nối với thanh đẩy pit tông xi lanh chính, đầu còn lại được để
tự do để nhận lực tác động từ người lái. Khi người lái tác động vào bàn đạp cơ cấu bản
lề sẽ đẩy thanh đẩy tác động lên pit tông của xi lanh chính thực hiện quá trình dẫn
động.
d) Xi lanh chính

Hình 1.12: Xi lanh chính
1-Bình chứa dầu; 2-Thanh đẩy pit tông; 3-Xi lanh chính; 4-Lỗ cấp dầu; 5-Lỗ thông;

6-Lò xo van ngược; 7-Van ngược chiều; 8-Van ngược; 9-Nút làm kín;
10-Đệm cánh đàn lò xo
Xi lanh chính là bộ phận không thể thiếu được của cơ cấu dẫn động nó là
nguồn tạo vào cung cấp chất lỏng cao áp cho toàn bộ cơ cấu.
Kết cấu của xi lanh chính gồm các bộ phận như: bình chứa dầu 1, là nơi cung cấp
dầu cho hệ thống. Thanh đẩy 2 có tác dụng nhận và truyền lực điều khiẻn từ bàn đạp ly
hợp, xi lanh chính 3 là nơi tạo áp suất cần thiết cho dẫn động. Lỗ cung cấp dầu 4 nối
thông bình chứa với xi lanh chính nhằm cung cấp dầu cho hệ thống. Lò xo van ngược
6 dùng để đóng kín van và đẩy pit tông của xi lanh chính về vị trí ban đầu khi nhả bàn
đạp ly hợp. Van ngược chiều 7 chỉ cho dầu đi từ xi alnh chính đến xi lanh chấp hành,
nút làm kín 9 có tác dụng như van một chiều nó chỉ cho dầu đi từ khoang phía trước ra
khoang phía sau để điền đầy khoảng trống phía trước đầu pit tông, đệm cánh 10 dùng
để che không cho nút làm kín tiếp xúc trực tiếp với lỗ thông 5 trên đàu pit tông để tăng
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

12

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
tuổi thọ. Van ngược 8 bố trí ở đàu ra xi lanh chính có tác dụng duy trì trong hệ thống
một áp suất dư nhỏ để tránh lọt khí vào hệ thống.
e) Xi lanh chấp hành

Hình 1.13: Xi lanh chấp hành
1-Vít xả khí; 2-Lỗ cấp dầu; 3-Xi lanh chấp hành;4-Chụp che bụi; 5-Thanh đẩy;
6-Pít tông; 7-Phớt làm kín(cúp pen); 8-Lò xo hồi bị
Xi lanh chấp hành nhận dầu có áp suất cao tư đường ống dãn dầu qua lỗ cấp dầu 2.
Tại đây dầu có áp suất cao sẽ đẩy pit tông 6, thanh đẩy 5 dịch chuyển tác dụng vào đòn

mở thực hiện quá trình ngắt ly hợp. Phớt làm kín 7 có tác dụng làm kín xi lanh pit tông
ko cho dầu lọt được ra ngoài, chụp bụi 4 giúp che chắn bụi ko cho vào xi lanh. Trên xi
lanh có bố trí vít xả khí 1 nhằm xả không khí trong hệ thống ( nếu có ).

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

13

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

CHƯƠNG II: TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG LY
HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
2.1. Giới thiệu tổng thể xe Toyota Vios:
Xe Toyota Vios ngay từ cái tên của nó đã thể hiện sự khác biệt là một trong những
dòng xe được rất nhiều người sử dụng ưa chuộm hiện nay bởi tính năng sử dụng hợp
lý, phù hợp với mục đính công việc cũng như nhu cầu sử dụng của hộ gia đình, đây là
chiếc xe có tính kinh tế nhiên liệu, hoạt động bên bỉ, chi phí bảo dưỡng sửa chữa thấp,
sử dụng dễ dàng…
Vios là dòng xe đa dụng phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng khác nhau. Xe được
trang bị động cơ I4 2.0 L với các công nghệ điều khiển động cơ hiện đại như phun
xăng điện tử ( EFI ), cơ cấu phân phối khí thông minh VVT-I, sử dụng hộp số cơ khí 5
cấp giúp tiết kiệm nhiên liệu. Để truyền mô men từ động cơ sang hộp số xe dùng bộ ly
hợp ma sát một đĩa.Sau đây ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn về bộ ly hợp của hệ thống truyền lực
trên xe.
2.1.1. Kích thước tổng thể xe:

Hình 2.1: Kích thước tổng thể xe Toyota Vios

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

14

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
2.1.2. Bảng thông số kỹ thuật:
Bảng 2.1: Các thông số kỹ thuật cơ bản của xe Toyota Vios
Thông Số

Ký Hiệu

Giá trị

Ðơn Vị

Trọng lượng bản thân xe

G0

1030-1085

kg

Trọng lượng toàn bộ

Gn

1495

kg

Chiều cao lớn nhất

Ha

1475

mm

Chiều rộng lớn nhất

Ba

1700

mm

Chiều dài lớn nhất

La

4410

mm

Chiều dài cơ sở

L

2550

mm

Bán kính vòng quay tối thiểu

R

4,9

m

Dung tích thùng nhiên liệu

42

lít

Số chỗ ngồi

05

Lốp xe trước / sau

245/70R16

Dung tích công tác

1497

Công suất cực đại

107/6000

Mômen xoắn cực đại

14.4/4200

cc

KW/rpm

Kg.m/rpm

2.2. Kết cấu hệ thống ly hợp của xe Toyota Vios:
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

15

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS

Hình 2.2: Các chi tiết của ly hợp
1- Bánh đà; 2- Đĩa ly hợp; 3- Vỏ ly hợp; 4- Kẹp moay ơ vòng bi cắt ly hợp; 5- Vòng bi
cắt ly hợp; 6- Càng cắt ly hợp; 7- Giá đỡ càng cắt ly hợp; 8- Cao su càng cắt ly hợp
* Nguyên lý hoạt động của hệ thống ly hợp

-Trạng thái đóng ly hợp:

Hình 2.3: Trạng thái đóng của ly hợp
1-Bánh đà; 2-Đĩa bị động (đĩa ma sát); 3-Đĩa ép; 4-Vỏ ly hợp; 5-Lò xo đĩa;
6-Vòng bi tì; 7-Đòn mở ly hợp (càng cua); 8-Xy lanh chấp hành; 9-Đường ống dẫn
dầu; 10-Xi lanh chính; 11-Bình chứa dầu; 12-Bàn đạp ly hợp

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

16

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Ở trạng thái đóng ly hợp: Lò xo đĩa 5 luôn ép chặt đĩa ép 3 vào đĩa ma sát 2 và
bánh đà 1 của động cơ thành một khối. Do ly hợp là ly hợp thường đóng nên có kết
cấu lò xo đĩa luôn tạo lực ép nối ly hợp. Mô men xoắn được tuyền từ phần chủ động
( bánh đà, đĩa ép ) sang phần bị động ( đĩa ma sát, may ơ đĩa ma sát, trục sơ cấp của
hộp số ) sang hộp số. Trong quá trình làm việc do nguyên nhân nào đó, mô men trong
hệ thống truền lực lớn hơn giá trị mô men ma sát của ly hợp thì ly hợp sẽ bị trượt, nó
sẽ đống vai trò như một cơ cấu an toàn nhằm tránh quá tải cho động cơ cũng như hệ
thống truyền lực.
-Trạng thái mở ly hợp:

Hình 2.4: Trạng thái mở ly hợp
Ở trạng thái mở ly hợp: Dưới tác động của lực điều khiển do người lái đạp vào
bàn đạp ly hợp thông qua thanh nối đẩy pit tông xi lanh chính dịch chuyển tạo nên áp
suất thủy lực trong hệ thống. Dầu thủy lực sẽ di chuyển theo đường ống dẫn tới xi lanh
chấp hành qua lỗ cấp dầu áp suất trong xi lanh chấp hanh được tăng lên pit tông của xi

lanh chấp hành dịch chuyển tác động lên thanh đẩy, đẩy đòn mở xoay đầu kia của đòn
mở sẽ tác động đẩy vòng bi tì trượt tịnh tiến dọc trục sơ cấp của hộp số đến tì vào các
là thép của lò xo đĩa làm triệt tiêu tạm thời lực ép của lò xo đĩa lên đĩa ép, đĩa bị động
và bánh đà làm ngắt tạm thời dòng mô men truyền xuống trục sơ cấp hộp số thực hiện
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

17

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
quá trình mở ly hơp. Sự mở ly hợp xảy ra trong các quá trình người lái thay đổi tỉ số
truyền trong hộp số ( ra vào số ) nhằm mục đích giảm xung lực va đập các bánh răng
trong hộp số giúp quá trình chuyển số của xe được nhẹ nhàng êm dịu.
Cũng như các loại ly hợp khác, ly hợp được sử dụng trên ô tô Vios có thể chia làm
các phần như sau: phần chủ động, phần bị động và cơ cấu điều khiển ly hợp.
2.2.1.Phần chủ động:
- Phần chủ động gồm có: bánh đà bề mặt bánh đà, đĩa ép, vỏ ly hợp và lò xo ép.

Hình 2.5: Mô tả cấu tạo của hệ thống ly hợp
1-Bánh đà; 2-Đĩa bị động; 3-Đĩa ép; 4-Vỏ ly hợp; 5-Lò xo đĩa; 6-Vòng bi tỳ; 7-Đòn
mở ly hợp; 8-Xy lanh chấp hành; 9-Đường ống dẫn dầu; 10-Xi lanh chính;
11-Bình chứa dầu; 12-Bàn đạp ly hợp.
-Bánh đà:

Hình 2.6: Bánh đà

GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

18

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Bánh đà nằm ở cuối động cơ, được bắt chặt với đuôi trục khuỷu bằng các bu lông.
Bánh đà được gia công phẳng bề mặt tiếp xúc với đĩa bị động ( đĩa ma sát) trên vành
bánh đà có các bánh răng ăn khớp với bánh răng của máy khởi động. Ngoài ra gần
mép còn có các lỗ ren và chốt định vị để bắt vỏ ly hợp.Tâm bánh đà có đặt một vòng
bi để đỡ trục ly hợp ( trục sơ cấp của hộp số).
- Vỏ ly hợp:

Hình 2.7: Vỏ ly hợp
Vỏ ly hợp thường được làm bằng gang hoặc thép vành có các lỗ để bắt chặt định
tâm với bánh đà.vỏ ly hợp được liên kết với lò xo đĩa bằng các vấu hoặc bu lông thành
điểm tựa cho các lá của lò xo tạo nên cơ cấu đòn bẩy để thực hiện mở ly hợp.
-Đĩa ép:

Hình 2.8: Đĩa ép
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

19

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Đĩa ép giống như hình vành khăn khép kín. Có diện tích bề mặt lớn hơn diện tích
bề mặt của tấm ma sát, mặt tiếp xúc với đĩa ma sát được gia công phẳng nhẵn và có độ

đồng tâm cao.Đĩa ép được lên kết với lò xo đĩa bằng các vấu đinh tán hay mối ghép bu
lông.
- Lò xo đĩa:

Hình 2.9: Lò xo đĩa
Lò xo đĩa có tác dụng tạo ra lực ép để ép chặt đĩa ép vào đĩa bị động ( đĩa ma sát )
với bánh đà thành một khối để ly hợp có thể truyền mô men từ bánh đà, đĩa ép sang
đĩa bị động. Vành ngoài của lò co đĩa được liên kết với đĩa ép, các lá thép ở thân được
liên kết với vỏ ly hợp tạo cơ cáu đong bẩy điều khiển di chuyển đĩa ép để thực hiện
quá trình mở ly hợp.
2.2.2.Phần bị động:
Phần bị động của ly hơp gồm có trục ly hợp ( trục sơ cấp hộp số) và đĩa bị động ( đĩa
ma sát ).
- Trục ly hợp:

Hình 2.10: Trục ly hợp
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

20

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Là trục sơ cấp của hộp số, một đầu được gối lên vòng bi ở tâm bánh đà, đầu còn
lại được gối lên vòng bi đặt ở hộp số có bánh răng luôn ăn khớp với trục trung gian
của hộp số thân có rãnh then lắp ghép với moay ơ đĩa bị động để nhận và truyền lực từ
đĩa bị động tới hộp số phía sau.
-Đĩa bị động:

Hình 2.11: Kết cấu đĩa ma sát
1-Tấm ma sát; 2-Lỗ tán đinh; 3-Cánh lò xo; 4-Đinh tán đĩa; 5-Xương đĩa; 6-Đệm ma
sát; 7-Chốt tán; 8-Đĩa moay ơ; 9-Đệm; 10-Lò xo giảm chấn; 11-Đinh tán ma sát;
12-Moay ơ
+ Đĩa bị động được lắp trên then hoa cảu trục bị động, gồm moay ơ 12 xương đĩa 5
bằng thép mỏng, tấm ma sát 1 và bộ dập tắt dao động xoắn 6,10.
+ Xương đĩa bị động được tán chặt với các cánh hình chữ T làm bằng thép lò xo các
cánh được bẻ vênh về các hướng khác nhau và tán với tấm ma sát 1. Cấu trúc như vậy
đảm bảo cho các bề mặt ma sát được tiếp xúc tốt, đóng êm dịu, ngăn ngừa cong vênh
khi bị nóng dẫn đến giảm độ cứng dọc trục của đĩa bị động. Các tấm ma sát 1 được cố
định vào cánh chữ T theo phương pháp tán độc lập. Tấm ma sát với các mặt cánh chữ
T vênh ngược nhau. Khi mở ly hợp, xương đĩa và các miếng thép đàn hồi nằm ở trạng
thái tự do.Khi đóng ly hợp các miếng thép này được ép phẳng, nhờ đó lực ép bề mặt
ma sát tăng lên đều đặn. Bề mặt tấm ma sát có rãnh thông gió và để thoát hạt mài và
tăng cường khả năng thoát nhiệt. Tuổi thọ làm việc của tấm ma sát quyết định chất
lượng cũng như độ bền của ly hợp. Vật liệu tấm ma sát trước đây thường được chế tạo
từ amiăng, ngày nay vật liệu tấm ma sát được thay thế bằng sợi các bon tổng hợp ( hệ
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

21

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
số ma sát lên đến 0,38) .Tấm ma sát đòi hỏi phải có hệ số ma sát ổn định ,chịu mài
mòn cao và làm việc lâu dài ở nhiệt độ 200 độ C. Tấm ma sát thường được sử dụng
các loại phụ gia như: thiếc để ổn định hệ số ma sát, đồng giúp nâng cao khả năng
truyền nhiệt, chì giúp giảm tốc độ mài mòn và chống xước….nhờ có các chất phụ gia
mà tuổi thọ làm việc của tấm ma sát cũng như ly hợp được nâng cao .

+ Ngoài tấm ma sát bộ phận quan trong nữa của ly hợp là moay ơ và bộ giảm chấn.
Moay ơ đảm nhận truyền lực cho trục ly hợp, còn bộ giảm chấn nhằm dập tắt bớt sự
dao động giúp truyền mô men êm dịu hơn. Bộ giảm chấn của đĩa bị động bao gồm hai
nhóm chi tiết cơ bản sau:
Nhóm chi tiết đàn hồi ( các lò xo giảm chấn ) dùng để giảm dao động có tần số cao
xuất hiện trong hệ thống truyền lực do có sự kích động cưỡng bức theo chu kì từ động
cơ hoặc mặt đường.
Nhóm chi tiết hấp thụ năng lượng dao động sử dụng các tấm ma sát ( bằng vật liệu
ma sát hay kim loại chịu mài mòn ) đặt giữa các bề mặt có sự dịnh chuyển tương đối.
Bộ giảm chấn được bố trí nỗi giữa xương đĩa bị động với moay ơ và hoạt động theo
nguyên tắc hấp thụ năng lượng dao động.

Hình 2.12: Kết cấu bộ giảm chấn
1-Xương đĩa;2-Đinh tán; 3-Lò xo giảm chấn; 4-Tấm lò xo đĩa; 5-Tấm ma sát;
6-Moay ơ; 7-Đĩa trong xương đĩa; 8- Đĩa moay ơ; 9-Bu lông kẹp;10-Lò xo kẹp;
11-Cửa sổ chứa lò xo; 12-Tấm đệm lò xo.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

22

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC KĨ THUẬT HỆ THỐNG LY HỢP TRÊN XE TOYOTA VIOS
Xương đĩa bị động 1 được nối với đĩa trong 7 bằng đinh tán. Trên đĩa trong có
khoét các của sổ 11 chứa lò xo. Moay ơ 6 ( hoặc đĩa may ơ 8 ) tạo nên các khoang
trống trên chu vi và lồng với của sổ 11. Các lò xo 3 bị nén trong các cửa sổ 11 một đầu
của lò xo tựa trên đĩa trong của xương đĩa 7, đầu kia được tựa vào moay ơ 8.
Khi lắp giáp ( trạng thái a ) lõ xo bị nén đẩy các tấm đệm lò xo và khắc phục hết khe
hở của cửa sổ. Khi làm việc mô men xoắn có thể truyền qua lò xo, xương đĩa và moay

ơ có khả năng dịch chuyển tương đối với nhau. Khi xuất hiện truyền tải hay bị dao
động cộng hưởng ( trạng thái b ) xương đĩa mà moay ơ dịch chuyển ( góc an pha ), lò
xo bị nén, hai cửa sổ dịnh chuyển tương đối . Nhờ vậy bố trí lò xo nằm trên chu vi
truyền lực, độ cứng xoắn của hệ thống truyền lực giảm, giúp nâng cao khả năng truyền
êm mo men xoắn và hạn chế được các tải trọng động do dao động cộng hưởng gây
nên.
Các tấm ma sát 5 bố trí trong bộ giảm chấn được ép bởi các lò xo đĩa 4 ( hay nhờ lò
xo 10 ) và bu lông kẹp 9. Khi các cửa sổ dịch chuyển tương đối, suất hiện lực ma sát
giữa các tấm ma sát 5 và moay ơ 6. Lực ma sát này hấp thụ năng lượng dao độn xảy
ra.
Nhờ có bộ giảm chấn mà biên độ ở các tấn số cao hay thấp bị suy giảm, góp phần làm
êm dịu quá trình truyền mô men.
2.2.3. cơ cấu điều khiển ly hợp:
Cơ cấu điều khiển ly hợp gồm có: vòng bi tê, đòn mở, và cơ cấu dẫn động ( bao
gồm các xi lanh chính và xi lanh chấp hành, đường ống dẫn dầu và bàn đạp ly hơp).
- Vòng bi tê:

Hình 2.13:Vòng bi tê
Nhận lực từ đòn mở di chuyển dọc trục ly hợp đến tì vào các lá của lò xo đĩa thực
hiện quá trình mở ly hợp.
GVHD: NGUYỄN THÀNH NAM

23

SVTH: VŨ VĂN BÌNH

KHAI THÁC kĩ THUẬT hệ THỐNG LY hợp TRÊN XE TOYOTA VIOS

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về