Pháp luật về hợp đồng trong kinh doanh

CHƯƠNG 6

PHÁP LUẬT VỀ
HỢP ĐỒNG TRONG KINH DOANH
SỐ TIẾT HỌC: 3

Friday, November 25, 2016

1






NỘI DUNG
Khái quát về hợp đồng
● Khái niệm chung về hợp đồng
● Khái niệm hợp đồng kinh doanh
● Pháp luật hợp đồng trong kinh doanh
● Phân loại hợp đồng
Giao kết hợp đồng
● Nội dung của hợp đồng
● Hợp đồng vô hiệu
● Các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ
● Các chế tài hợp đồng

Friday, November 25, 2016

2

1. KHÁI QUÁT VỀ HỢP ĐỒNG
1.1. Khái niệm chung về hợp đồng
 Hợp đồng là sự thoả thuận giữa các bên
trên cơ sở tự nguyện, không vi phạm điều
cấm của pháp luật và không trái đạo đức
xã hội nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm
dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên.
 Các loại hợp đồng:
● Hợp đồng kinh doanh, thương mại
● Hợp đồng dân sự
● Hợp đồng lao động
Friday, November 25, 2016

3


1.2. Khái niệm hợp đồng kinh doanh
 Hợp đồng kinh doanh là thỏa thuận giữa
các chủ thể kinh doanh (thương nhân)
trong hoạt động kinh doanh.
 Chủ thể hợp đồng: Chủ thể kinh doanh
 Mục đích của chủ thể tham gia quan hệ
hợp đồng: lợi nhuận
 Ý nghĩa: Hợp đồng là công cụ pháp lý của
chủ thể kinh doanh trong hoạt động kinh
doanh.
Friday, November 25, 2016

4

Khái niệm thương nhân
(Điều 6 Luật Thương mại 2005)
 Thương nhân bao gồm:
● Tổ chức kinh tế thành lập hợp pháp
(doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp
tác xã).
● Cá nhân hoạt động thương mại độc lập,
thường xuyên và có đăng ký kinh doanh
(hộ kinh doanh).

Friday, November 25, 2016

5


1.3. Pháp luật hợp đồng trong kinh
doanh
 Luật: luật chung & luật chuyên ngành
● Luật chung: Bộ luật dân sự 2005
● Luật chuyên ngành: Luật Thương mại,
Luật Kinh doanh bất động sản …
 Văn bản dưới luật: Nghị định, thông tư.
 Điều ước Quốc tế, Luật nước ngoài
 Tập quán thương mại: quy tắc xử sự
của các thương nhân được thừa nhận
rộng rãi trong hoạt động thương mại.

Friday, November 25, 2016

6


Quan hệ giữa
Luật chung & Luật chuyên ngành:
 Luật chuyên ngành được ưu tiên áp dụng
 Nếu luật chuyên ngành không qui định thì
áp dụng qui định của luật chung.
 Nếu luật chung và luật chuyên ngành
cùng qui định thì ưu tiên áp dụng qui định
của luật chuyên ngành.

Friday, November 25, 2016

7


■ Điều ước Quốc tế mà Việt Nam là thành
viên và Luật nước ngoài:
◘ Điều chỉnh quan hệ hợp đồng kinh doanh
có yếu tố nước ngoài:
● Một bên là doanh nghiệp nước ngoài.
● Hợp đồng được thực hiện ở nước ngoài.
● Tài sản là đối tượng của hợp đồng đang ở
nước ngoài.
■ Tập quán thương mại: điều chỉnh quan
hệ hợp đồng trong trường hợp pháp luật
không qui định cụ thể.
Friday, November 25, 2016

8


1.4. Phân loại hợp đồng
1.4.1. Hợp đồng song vụ:
 Các bên đều có nghĩa vụ đối với nhau.
 Ví dụ: hợp đồng mua bán.
1.4.2. Hợp đồng đơn vụ:
 Chỉ một bên có nghĩa vụ, bên còn lại
không có nghĩa vụ đối ứng.
 Ví dụ: hợp đồng tặng cho tài sản không
có điều kiện.
Friday, November 25, 2016

9


1.4.3. Hợp đồng chính: hiệu lực không phụ
thuộc vào hợp đồng phụ.
1.4.4. Hợp đồng phụ: hiệu lực phụ thuộc
vào hợp đồng chính.
 Ví dụ: hợp đồng mua bán máy vi tính và
hợp đồng thuê bảo trì số máy đó
 Cần phân biệt với Phụ lục hợp đồng: văn
bản bổ sung, giải thích một số nội dung
của hợp đồng chính hoặc hợp đồng phụ.

Friday, November 25, 2016

10


1.4.5. Hợp đồng có điều kiện:
■ Hiệu lực hợp đồng phụ thuộc vào việc
phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt một sự
kiện, điều kiện nhất định.
 Sự kiện phải mang tính khách quan
 Nếu điều kiện là công việc phải có thể
thực hiện được.
 Ví dụ: Hợp đồng đại lý bán xăng dầu, vé
máy bay … thì phải đáp ứng các điều kiện
do pháp luật hoặc nhà cung cấp qui định.
Friday, November 25, 2016

11


◘ Phân loại theo nội dung của giao dịch:
- HĐ mua bán tài sản
- HĐ trao đổi tài sản
- HĐ vay tài sản
- HĐ thuê tài sản
- HĐ góp vốn

Friday, November 25, 2016

- HĐ vận chuyển
- HĐ gia công
- HĐ gửi giữ

- HĐ bảo hiểm
- HĐ ủy quyền
- HĐ đại lý

12


◘ Phân loại theo hình thức giao kết:
● Hợp đồng giao kết bằng lời nói
● Hợp đồng giao kết bằng hành vi
● Hợp đồng giao kết bằng văn bản hoặc các
tài liệu khác có giá trị pháp lý tương
đương văn bản như điện báo, telex, fax,
thông điệp dữ liệu (thông tin được tạo ra,
gửi đi, nhận và lưu giữ bằng phương tiện
điện tử, VD: e-mail)

Friday, November 25, 2016

13


2. KÝ KẾT HỢP ĐỒNG
2.1. Nguyên tắc ký kết hợp đồng:
 Tự do giao kết hợp đồng nhưng không
được vi phạm điều cấm của pháp luật, trái
đạo đức xã hội
 Tự nguyện, bình đẳng.

Friday, November 25, 2016

14


2.2. Đại diện ký kết hợp đồng
 Đại diện theo pháp luật: theo quy định
của Điều lệ doanh nghiệp.
 Người đại diện theo uỷ quyền: được
người đại diện theo pháp luật uỷ quyền
bằng văn bản có công chứng gồm:
● Ủy quyền thường xuyên
● Ủy quyền theo vụ việc
 Người được uỷ quyền không được uỷ
quyền lại cho người khác.
Friday, November 25, 2016

15


2.3. Điều kiện để hợp đồng có hiệu lực:
 Chủ thể có thẩm quyền ký kết hợp đồng.
 Mục đích, nội dung không vi phạm điều
cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.
 Chủ thể tham gia hợp đồng hoàn toàn tự
nguyện.
 Hình thức hợp đồng phù hợp với quy định
của pháp luật.

Friday, November 25, 2016

16


2.4. Phương thức ký kết hợp đồng
 Ký kết trực tiếp: các bên bàn bạc, thảo
luận nội dung của hợp đồng và cùng ký
kết vào văn bản hợp đồng.
 Ký kết gián tiếp: các bên trao đổi các tài
liệu giao kết hợp đồng như: đề nghị giao
kết hợp đồng, văn bản chấp nhận đề nghị
giao kết hợp đồng.
 Chú ý: cần phân biệt đề nghị giao kết với
đề nghị thương lượng (mời đấu giá, đấu
BT
thầu, báo giá, niêm yết giá).
Friday, November 25, 2016

17


Thời điểm giao kết hợp đồng:
 Hợp đồng bằng văn bản giao kết trực
tiếp: là thời điểm bên sau cùng ký vào
hợp đồng.
 Hợp đồng bằng văn bản giao kết gián
tiếp:
● Thời điểm bên đề nghị nhận được trả lời
chấp nhận giao kết.
● Hết thời hạn trả lời mà bên nhận được đề
nghị vẫn im lặng, nếu các bên có thoả

thuận im lặng là chấp thuận.
Friday, November 25, 2016

18


2.5. Nội dung của hợp đồng kinh doanh
■ Các nội dung chủ yếu:
● Chủ thể hợp đồng
● Đối tượng của hợp đồng: tài sản hoặc
công việc
● Số lượng, chất lượng tài sản hoặc yêu cầu
đối với công việc phải làm
● Giá cả, phương thức thanh toán
● Thời gian, địa điểm thực hiện hợp đồng
● Quyền và nghĩa vụ của các bên
● Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng
Friday, November 25, 2016

19


2.5.1. Các loại điều khoản hợp đồng:
 Điều khoản cơ bản (chủ yếu)
 Điều khoản thông thường (thường lệ)
 Điều khoản tùy nghi

Friday, November 25, 2016

20

Những điều khoản cơ bản (chủ yếu):
 Là những điều khoản cơ bản, phải có
trong hợp đồng, gồm:
◘ Đối tượng của hợp đồng
◘ Số lượng
◘ Chất lượng
◘ Giá cả, phương thức thanh toán
◘ Địa điểm, thời gian thực hiện hợp đồng

Friday, November 25, 2016

21


Những điều khoản thông thường:
 Quy định về quyền, nghĩa vụ của các bên
đã được pháp luật ghi nhận, dẫn chiếu
hay không dẫn chiếu trong hợp đồng thì
vẫn phải thực hiện.
 Ví dụ: bồi thường thiệt hại
Những điều khoản tùy nghi:
 Quy định về quyền, nghĩa vụ của các bên
trong khuôn khổ pháp luật, nếu không
thỏa thuận thì không phải thực hiện
 Ví dụ: phạt vi phạm hợp đồng
Friday, November 25, 2016

22

Nguyên tắc giải thích hợp đồng:
 Điều khoản không rõ ràng - căn cứ vào ý
chí chung của các bên.
 Điều khoản hiểu nhiều nghĩa - chọn nghĩa
nào làm cho điều khoản đó khi thực hiện
có lợi nhất cho các bên.
 Ngôn từ hiểu nhiều nghĩa - theo nghĩa phù
hợp nhất với tính chất của hợp đồng.
 Ngôn từ khó hiểu - theo tập quán tại địa
điểm giao kết hợp đồng.
 Mâu thuẫn giữa ý chí chung với ngôn từ ý chí chung của các bên
Friday, November 25, 2016

23


2.6. Các biện pháp bảo đảm thực
hiện hợp đồng:
 Cầm cố tài sản
 Thế chấp tài sản
 Bảo lãnh
 Đặt cọc
 Ký cược
 Ký quỹ
Tín chấp
Friday, November 25, 2016

24

2.6.1. Cầm cố tài sản
 Bên cầm cố giao tài sản thuộc quyền sở
hữu của mình cho bên nhận cầm cố để
bảo đảm thực hiện nghĩa vụ theo hợp
đồng
2.6.2. Thế chấp tài sản
 Bên thế chấp dùng tài sản thuộc sở hữu
của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ
theo hợp đồng đối với bên nhận thế chấp
mà không chuyển giao tài sản đó cho
bên nhận thế chấp
Friday, November 25, 2016

25