(Luận án tiến sĩ) Những vấn đề lý luận và thực tiễn về Quốc hội cơ quan đại diện cao nhất của Nhân dân Việt Nam

H C VI N CHệNH TR QU C GIA H

CHệ MINH

NGUY N THÚY HOA

NH÷NG VÊN §Ò Lý LUËN Vµ THùC TIÔN
vÒ QUèC HéI - C¥ QUAN §¹I DIÖN CAO NHÊT
CñA NH¢N D¢N viÖt Nam

LU N ỄN TI N S
Chuyên ngƠnh: LỦ lu n và l ch s NhƠ n

c vƠ Pháp lu t

Mƣ s : 62 38 01 01

Ng

ih

ng d n khoa h c: GS.TS. TR N NG C

HĨ N I - 2015

NG


L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a

riêng tôi. Các s li u trong lu n án là trung th c. Nh ng k t
lu n trong lu n án ch a t ng đ

c công b

b t k công

trình khoa h c nào khác.

Tác gi lu n án

Nguy n Thúy Hoa


M CL C
M
CH

Trang
1

U
NG 1: T NG QUAN TỊNH HỊNH NGHIểN C U

TĨI

1.1. Cácăcôngătrìnhănghiênăc uăliênăquanăt iăQu căh iăv iătínhăch tălàă
c ăquanăđ iădi năc aănhân dân
1.2.ăNh năxétăv ăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăliênăquanăđ nălu năánăvàă
nh ngăv năđ ăti păt căđ cănghiênăc uătrongălu năán

CH

NG 2: NH NG V N
Lụ LU N V QU C H I - C QUAN
I DI N CAO NH T C A NHỂN DỂN VI T NAM

2.1.ăKháiăni măvàăvaiătròă c aăQu căh iă- c ăquanăđ iădi năcaoănh tă
c aăNhân dân Vi tăNamă
2.2. Cácăhìnhăth căth ăhi năQu căh iălàăc ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aă
Nhânădânăvàăcácăđ măb oăđ ăQu căh iălàăc ăquanăđ iădi năcaoă
nh tăc aăNhânădân
2.3.ăQu căh iă- c ăquanăđ iădi n c a Nhânădână ăcácăn căvàănh ngă
bàiă h că kinhă nghi mă trongă xâyă d ng,ă hoànă thi nă c ă quană đ iă
di năcaoănh tăc aăNhânădânăVi tăNamă
CH

NG 3: TH C TR NG QU C H I - C QUAN
NH T C A NHỂN DỂN VI T NAM

NG 4: QUAN
QUAN

I M VÀ GI I PHÁP
M B O QU C H I - C
I DI N CAO NH T C A NHỂN DỂN VI T NAM

4.1. Quanăđi mă đ măb o Qu că h iă - c ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aă
Nhân dân Vi tăNamă
4.2. Cácăgi iăphápăđ măb oăQu căh iă- c ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aă
Nhân dân Vi tăNamă

K T LU N
DANH M C CỄC CỌNG TRỊNH KHOA H C C A TỄC GI
DANH M C TĨI LI U THAM KH O

6
15
29
29

43

60

I DI N CAO

3.1.ăS ăhìnhăthànhăvàăphátătri năthi tăch ăQu căh iă- c ăquanăđ iădi nă
caoănh tăc aăNhânădânăVi tăNamăquaăcácăb năHi năpháp
3.2.ă Th că tr ngă th ă hi nă Qu că h iă - c ă quană đ iă di nă caoă nh tă c aă
Nhân dân Vi tăNamă
3.3.ă Th că tr ngă cácă đ mă b o Qu că h iă - c ă quanăđ iădi năcaoă nh tă
c aăNhânădân Vi tăNamă
CH

6

70
70
77
96
123

123
126
153
156
157


DANH M C CỄC CH
BMNN

VI T T T TRONG LU N ỄN

B ămáyănhàăn

c

CS

ngăC ngăs n

BQH

iăbi uăQu căh i

H ND

H iăđ ng nhân dân

KTTT

Kinhăt ăth ătr

MTTQ

M tătr năT ăqu c

NNPQ

Nhàăn

TAND

Tòa án nhân dân

UBTVQH

ng

căphápăquy n

yăbanăTh

ngăv ăQu căh i

VKSND

Vi năki măsátănhânădân

VPQH

V năphòngăQu căh i

VUSTA

Liênăhi păcácăh iăkhoaăh că&ăk ăthu tăVi tăNam

XHCD

Xưăh iăcôngădân

XHCN

Xưăh iăch ăngh a


DANH M C CỄC B NG TRONG LU N ỄN
Trang
B ngă3.1:ăT ngăs ăv năb nălu t,ăphápăl nhăđ

căbanăhànhătrongăcácă

nhi măk ăQu căh i
B ngă3.2: T ăl ăs ăl
B ngă3.3: S ăl

84

ngăcácăphiênăh păQu căh iăv ăl păphápă(KhóaăXI)

ngăđ iăbi u,ăỦăki năđ iăbi uăphátăbi uăt iăh iătr

87

ngă

trongăcácăk ăh păc aăQu căh iăcóăliênăquanăđ năho tăđ ngă
xâyăd ngăphápălu t
B ngă3.4:ăC ăc uăđ iăbi uăQu căh iăcácăkhóaăXI,ăXII,ăXIII

89
119


1
M

U

1. Tính c p thi t c a đ tƠi
Trong t ăch căb ămáyănhàăn

c,ăQu căh iălàăthi tăch ăcóăv ătrí,ăvaiătròă

đ căbi tăquanătr ngătrongăvi căđ măb oăth căthiăquy năl căNhânădân.ă i uă6,ă
Hi năphápăn

că C ngă hòaă xưă h iă ch ăngh aă Vi tă Namă n mă 2013ăquyă đ nh:ă

“Nhână dână th că hi nă quy nă l că nhàă n

că b ngă dână ch ă tr că ti p,ă b ngă dână

ch ă đ iă di nă thôngă quaă Qu că h i,ă H iă đ ngă nhână dână vàă thôngă quaă cácă c ă
quanăkhácăc aăNhàăn

c”.ă i uă69ăquyăđ nh:ă“Qu căh iălàăc ăquanăđ iăbi uă

caoănh tăc aăNhânădân,ăc ăquanăquy năl cănhàăn

căcaoănh tăc aăn

căC ngă

hoàăxưăh iăch ăngh aăVi tăNamă...”.
S ăhi năđ nhănàyăchoăth yă ăVi tăNam,ăthu tăng ă“c ăquanăđ iăbi uăcaoă
nh t” đ

căhi uăđ ngănh tăv iăkháiăni măc ăquanăđ iădi năcaoănh tătrongăb ă

máyănhàăn

c.ă

iădi nătr ăthànhăm tăthu cătínhăc aăQu căh iăxuyênăsu tăvàă

chiăph iăv ătrí,ăvaiătrò,ăc ăch ăho tăđ ng,ăc ăc uăđ iăbi u,ăhi uăl căđ iădi năvàă
th ăhi năt pătrungănh tăquaăvi căth căhi năcácăch căn ng:ăl păhi n,ăl păpháp;ă
quy tăđ nhănh ngăv năđ ăquanătr ngăc aăđ tăn
ho tăđ ngăc aănhàăn

căvàăgiámăsátăt iăcaoăđ iăv iă

c.ăNóiăm tăcáchăkhác,ătínhăđ iădi năcaoănh tăc aăQu că

h iăVi tăNamăb tăngu năt ăb năch tănhàăn
đưăl aăch năt ăn mă1945.ă i uăđóăđ

cădânăch ănhânădânămàăchúngătaă

căquyăđ nhăb i:

M t là, Qu căh iălàăc ăquanăduyănh tădoăc ătriăc ăn

căb uăraăd aătrênă

cácănguyênăt c:ăph ăthông,ăbìnhăđ ng,ătr căti păvàăb ăphi uăkín.ă âyălàănh ngă
quyăđ nhăđ măb oăchoăm iăng

iădânăt ădoăb uăc ,ăl aăch nănh ngănhàăđ iă

di nătheoăỦăchíăc aămình.
Hai là, cácăđ iăbi uăQu căh iăkhôngăch ăđ iădi năchoăNhânădână ăđ năv ă
b uăc ăraămìnhămàăcònăđ iădi năchoăNhânădânăc ăn

c.ăB iăv y,ăQu căh iăcóă

tráchănhi măcaoăc ălàăthayăm tăNhânădânăth căhi năđúngăvàăđ yăđ ăquy năl că
nhàăn

c,ătr ăthànhă“đ uădâyăth năkinh” k tăn iăcácăl iăíchătrongăxưăh i.

2
Ba là, làăc ăquanăquy năl cănhàăn

căcaoănh t,ăcóănh ngăquy năn ngăđ că

bi t,ăsongăQu căh iăch uăs ăgiámăsát,ăch uătráchănhi mătr

căNhânădân,ăcóăth ă

b ăbưiănhi măb iăNhânădânăkhiăkhôngăth căhi nătr ngătráchăchínhătr ăđưăđ

că

giao phó.
Tuy nhiên hi nănay, vi cănghiênăc uăQu căh iăv iăt ăcách làăc ăquanăđ iă
di năcaoănh t c aăNhânădână ch aăđ
ph

călàm rõăc ăv lỦălu năvà th căti n.

ngă di n lỦă lu n,ă kháiă ni mă đ iă di nă c aă Qu că h iă ch aă đ

ă

că lu nă gi iă

th ngă nh tă làă tính ch tă hayă làă m tă ch că n ngă c aă Qu că h i.ă Nhi uă v nă đ
mangătínhăh ăth ng v ăđ iădi năc aăQu căh iăch aăđ

cănghiênăc u nh :ăn iă

dungăđ iădi n,ăhìnhăth căth căthi đ iădi n,ăt ăl ăđ iădi nă(chuyênătrách,ăkiêmă
nhi m),ăt ăcáchăđ iădi năkhiăx ălỦăm iăquanăh ăgi aăl iăíchăqu căgia,ădânăt că
v iăl iăíchănhómăc ătriăc aăđ năv ăb uăc ă…
ph

ngădi năth căti n,ăho tăđ ngăc aăQu căh iăch aăt

ngăx ngăv iă

v ătríăvàăvaiătròăhi năđ nh,ăQu căh iăch aăm nh,ăch aăth căquy nătrongăquy tă
đ nhăcácăv năđ quan tr ngăc aăđ tăn
nhàăn

c,ătrongăgiámăsátăt iăcaoăho tăđ ngăc aă

c.

Trongăđi uăki năđ yăm nhăcôngăcu căxâyăd ngăvàăhoànăthi nănhàăn

că

phápăquy năxưăh iăch ăngh a; m ăr ngăvàăphát huyăquy nălàmăch ăc aăNhână
dân;ăđ măb oănguyênăt căquy năl cănhàăn

călàăth ngănh tăcóăs phân công,

ph iă h p,ă ki mă soátă gi aă cácă c ă quană nhàă n

că trongă vi că th că hi nă cácă

quy năl păpháp,ăhànhăpháp,ăt ăpháp thìăvi căti păt căđ iăm iăt ăch căvàăho tă
đ ngăc aăQu căh i, làmăsángăt ăc ăv ăph

ngădi nălỦălu năl năth căti năv ăvaiă

tròăđ iădi n,ăcácăđi uăki năđ măb oăđ ăQu căh iăth căthiăho tăđ ngăđ iădi nă
Nhânădânăcaoănh t cóăỦăngh aăđ căbi tăquanătr ng.
V iănh năth cănói trên,ătácăgi ăl aăch n: “Nh ng v n đ lý lu n và th c
ti n v Qu c h i - c quan đ i di n cao nh t c a Nhân dân Vi t Nam” làm
đ ătàiălu năánăti năs ăLu tăh c v iămongămu nănghiênăc uăvàălàmărõătínhăđ iă
di năNhânădânăcaoănh tăc aăQu căh i,ăđóngăgópăthêmăvàoăkhoătàngălỦălu năv ă
Qu căh i ăn

căta.


3
2. M c đích vƠ nhi m v nghiên c u
2.1. M c đích nghiên c u
Nghiênă c uă c ă s ă lỦă lu nă vàă phân tích, đánhă giáă th că ti n làmă sángă t
cácăhìnhăth căth căthi đ iădi n,ăcácăđi uăki năđ măb o Qu căh i là c ăquanăđ iă
di năcaoănh t.ăTrênăc ăs ăđóăđ ăxu t các gi iăphápăđ Qu căh iăth căs ălàăc ă
quanăđ iădi năcaoănh t c a Nhân dân Vi tăNam.
2.2. Nhi m v c a lu n án
ăth căhi năm căđíchănóiătrên,ălu năánăcóănhi măv :
- Kh oăc uăcácăcôngătrìnhăkhoaăh căv ăđ iădi năc aăQu căh iă ătrongăvàă
ngoàiăn

c.ăT ăđóărútăraănh ngăgiáătr ăthamăkh oăvàăh

ngănghiênăc uăm iă

choălu năán.
- Phânătíchăvàălàmăsángăt ăb năch tăvàăvaiătrò đ iădi năcaoănh tăc aăQu că
h i;ănghiênăc uătínhăđ iădi năc aă m tăs ă Qu căh i/Ngh ăvi n cácă n

cătrênă

th ăgi i đ ărútăraăcácăgiáătr ăcóăth ăk ăth aăvàăphátătri nătrongăxâyăd ngăQu că
h iă- c ăquanăđ iădi năcaoănh tă ăn

căta.

- Ch ăra và đánhăgiáăth c tr ng hìnhăth căth ăhi năđ iădi n,ăcác đ măb o
đ iădi năc aăQu căh iăVi tăNam.ă
ăxu tăquanăđi m và gi iăphápăphátăhuyătínhăđ iădi năNhânădânăcaoă

-

nh tăc aăQu căh iăVi tăNam.
3.

it
iăt

-

ng vƠ ph m vi nghiên c u
ngănghiênăc uălà v năđ ăđ iădi năc aăQu căh i, vaiătròăđ iădi nă

Qu căh i,ăcácăy uăt ăđ măb o đ iădi năcaoănh tăc aăQu căh i,ăcácăhìnhăth că
th ăhi n đ iădi năcaoănh tăc aăQu căh iăVi tăNam.
- Ph mă viănghiênă c u:ăđ ă tàiă t pătrungănghiênă c uă v năđ đ iă di năc aă
Qu căh iăVi tăNamătrongăth iăk ăđ iăm i,ăđ căbi tălàăt ăHi năphápăn mă1992
đ nănay.ă
4. C s ph
4.1. C s ph
ăđ tăđ

ng pháp lu n vƠ ph

ng pháp nghiên c u

ng pháp lu n

căcácăm cătiêuănghiênăc uăvàănhi măv ăđ tăra,ălu năánăđ

th că hi nă trênă c ă s ă ph

că

ngă phápălu năduyă v tăbi nă ch ng,ăduyă v tăl chăs ă


4
c aă tri tă h că Mácă - Lênin;ă t ă t

ngă H ă Chíă Minhă vàă quană đi mă c aă

C ngă s nă Vi tă Namă v ă b nă ch t nhàă n

ng

c, v ă t ă ch că vàă ho tă đ ngă c aă

BMNN nóiăchung,ăc aăQu căh iănóiăriêng.ă
4.2. Ph

ng pháp nghiên c u c th

Lu năánăs ăd ngănhi uăph

ngăphápănghiênăc uăvàăcóăs ăph iăh păgi aă

chúngăkhiănghiênăc u,ăđóălàăcácăph
- Ph

ngăphápăphânătích:ăph

ngăphápăc ăb năsauăđây:
ngăphápănàyăđ

căs ăd ngăch ăđ oătrongă

nghiênăc u đ ălàmărõ cácăv năđ ălỦălu năđ iădi năc aăQu căh iăc ngănh ăxácă
đ nhăcácăgi iăphápăđ măb oătínhăđ iădi năc aăQu căh iăVi tăNam.
- Ph

ngă pháp l chă s , so sánh: đ

nghi măc aăm tăs ăn

c,ăđánhăgiáăth cătr ng,ăcácăbi năphápăđ măb oătínhăđ iă

di năc aăQu căh i/Ngh ăvi nă ăm tăs ăn
- Ph

că s ă d ngă khiă nghiênă c uă kinhă

ngăphápăt ngăh p:ăph

c.

ngăphápănàyăđ

căs ăd ngă đ khái quát,

h ăth ngăhóaăcácăv năđ ; t ngăk tălỦălu n,ăl chăs ,ăth căti n,ăkinhănghi măphápă
lỦăc aăm tăs ăn

cătrênăth ăgi i;ăđánhăgiáăth cătr ngăt ăch c,ăho tăđ ngăc aă

Qu căh iăVi tăNamăhi nănay.ă
- Ph ngăphápăkh oăc uătàiăli u: Ph

ngăphápănàyăđ

căs ăd ngăđ ăphână

tích,ăđánhăgiá,ăt ngăk tăcácăcôngătrìnhăđưănghiênăc u,ăkinhănghi măn

căngoài.

5. Nh ng đóng góp m i v m t khoa h c c a lu n án
Là lu năánă đ uătiênă nghiênăc uă m tăcáchăcóăh ă th ngănh ngăv năđ ă lỦă
lu năvàăth căti năv ăQu căh iă- c ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aăNhânădân Vi tă
Nam nênăcóăm tăs ăđóngăgópăm iăsauăđây:
- Ch ărõ Qu căh iă- c ăquanăđ iădi năcao nh tăc aăNhânădânălàăm tătính
ch t đ căbi tăquanătr ngăth ăhi năxuyênăsu tătrong t ăch căvà ho tăđ ngăc aă
Qu căh i.ă

ăgi ăv ng tính đ iădi nănày,ălu năánăđưăch ărõ cácăy uăt ăđ măb oă

cho Qu că h iă làă c ă quană đ iă di nă caoă nh tă trênă cácă ph

ngă di n:ă chínhă tr ,ă

phápălỦ,ăt ăch c,ănhânăs ; các hìnhăth căth ăhi năđ iădi năcaoănh tăc aăQu că
h iăVi tăNam.ă


5
- Phânătíchăsâuăs căvàătoànădi nănh ngăk tăqu ăđưăđ tăđ

c,ăch ăraănh ngă

h năch ătrongăvi că th că thiăđ iădi n,ătrongă đ măb o Qu că h i th că s ălàă c ă

quanăđ iădi năcaoănh tă Vi tăNam.
- Xâyăd ngăcácăquanăđi m, đ ăxu tăcácăgi iăphápăđ măb o Qu căh iălàăc ă
quan đ iădi nă caoănh tă c aă Nhânădân trong t ă ch că vàă ho tă đ ngă c aă Qu că
h i, làăthi tăch ăđ ăNhânădânăth căhi năquy năl cănhàăn

c c aămình.

6. ụ ngh a lỦ lu n vƠ th c ti n c a lu n án
K tăqu ănghiênăc uăc aălu năánăcóăỦăngh aătoăl năv ălỦălu năvàăth căti n:
- V lý lu n: Lu nă ánă gópă ph nă làmă phongă phúă thêmă nh ngă v nă đ ă lỦă
lu năv ăđ iădi n,ăđ iădi năc aăQu căh i,ăvaiătròăđ iădi năNhânădânăcaoănh tă
c aăQu căh i
- V th c ti n: Lu năánăđ aăraănh ngăgi iăpháp,ănh ngăki năngh ălàmăc ă
s ăth căti năđ ăcácănhà l păpháp, cácăc ăquanăho chăđ nhăchínhăsáchăc ngănh ă
đ iăng cánăb ălàmăcôngătácănghiênăc u,ăgi ngăd yăcóăcáchănhìnăsâuăs c,ătoànă
di năh năv ăv ătrí,ăvaiătròăc aăQu căh iătrongăt ăch căBMNNăv iăt ăcáchălàăc ă
quanăđ iădi năcaoănh tăc aăNhânădân;ătrênăc ăs ăđóăcóănh ngăđóngăgópătíchăc că
trongăhoànăthi năphápălu tăv t ăch căvàăho tăđ ngăc aăQu căh i Vi tăNam.ăK tă
qu ă nghiênă c uă c aă lu nă ánă c ngă cóă th ă làmă tàiă li uă thamă kh oă choă đ iă bi uă
Qu căh i,ănh ngăng

iăquanătâmănghiênăc u,ălàmăcôngătácăv ă BQH.

7. K t c u c a lu n án
Ngoàiăph năm ăđ u,ăk tălu năvà danhăm cătàiăli uăthamăkh o,ăn iădung
lu năánăg mă4 ch

ng,ă10 ti t.

6
Ch ng 1
T NG QUAN TỊNH HỊNH NGHIểN C U

TĨI

Dână ch ,ă đ iă di nă vàă Qu că h iă làă nh ngă v nă đ ă liênă quan,ă g nă bóă
ch tăch ăv iănhauătrongăkhoaăh căchínhătr ,ăkhoaăh căphápălỦ.ă óăc ngălàă
đ ătàiăđ cănhi uăh căgi ănghiênăc uăxuyênăsu tăl chăs ănhàăn c và pháp
lu t.ă Tuyă nhiên,ă trongă ph mă viă đ ă tàiă lu nă án,ă tácă gi ă ch ă kh oă sátă nh ngă
côngătrìnhănghiênăc u cóăliênăquanătr căti păđ năv năđ Qu căh iăv iătínhă
ch tă làă c ă quană đ iă di nă c aă Nhână dân.ă că bi t là nhóm các công trình
nghiênăc u v ănh ng n iădung đ căxâyăd ngătrongăk tăc uălu năán:
i) Kháiăni măđ iădi n,ăđ iădi năc aăQu căh iăvàăvaiătròăc aăQu căh iă
v iătínhăch tălàăc ăquanăđ iădi năNhânădân;
ii) Cácăđ măb oăđ iădi năvàăcácăhìnhăth căth ăhi n đ iădi năc aăQu căh i;
iii) Th cătr ngăđ măb oăđ iădi năvàăcácăhìnhăth căth ăhi n đ iădi năc aă
Qu căh i;
iv) Cácăgi iăphápăphátăhuyăvaiătròăc aăQu căh iăv iătínhăch tălàăc ăquană
đ iădi năcaoănh tăc aăNhân dân.
1.1. CỄC CỌNG TRỊNH NGHIểN C U LIểN QUAN T I QU C H I V I
TệNH CH T LĨ C QUAN
I DI N C A NHỂN DÂN

1.1.1. Các công trình nghiên c u trong n c
Kh oăsátătrongăth iăgianăg năđâyăchoăth y,ăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăv ă
Qu căh iăr tăđaăd ngăvàăphongăphú.ăTr cănh ngăyêuăc uăxâyăd ngăNNPQ,ă
hoànăthi năt ăch căBMNN,ănhi uătácăgi ăt pătrungănghiênăc uăv ăv ătrí pháp
lỦ,ăđ iăm iăt ăch căb ămáyăQu căh i.ă căbi tănhi uăcôngătrìnhănghiênăc uă
chuyênăsâuăvàoăt ngăch căn ngăl păpháp,ăquy tăđ nhăvàăgiámăsátăt iăcaoăc aă

Qu căh iăc ngănh ănghiênăc uăm iăquanăh ăgi aăQu căh iăv iăChínhăph ăvàă
Tòaă ánă trongă phână công,ă ph iă h p,ă ki mă soátă quy nă l că nhàă n c.ă Riêngă
nghiênăc uăliênăquanătr căti păđ năn iădungăc aălu năánăcóăth ăk ăđ năm tăs ă
côngătrìnhătiêuăbi uăsauăđây:
1.1.1.1. V lý lu n đ i di n, đ i di n c a Qu c h i và vai trò c a
Qu c h i v i tính ch t là c quan đ i di n Nhân dân
Tr nă Ng că
ng,ă “Xâyă d ngă môă hìnhă t ă ch c,ă ph ngă th că ho tă
đ ngăc aăQu căh iăvàăChínhăph ătrongăNNPQăxưăh iăch ăngh aăc aădân,ădoă


7
dân và vì dân” [30], đ ătàiănghiênăc uăn iădungăr ng,ăbaoăg măc ăs ălỦălu nă
c aăvi căđ iăm iămôăhìnhăt ăch căvàăph ngăth căho tăđ ngăc aăQu căh iăvàă
Chínhăph ătrongăNNPQăXHCNăVi tăNam;ăđánhăgiáăth cătr ngăvàăđ aăraăcácă
yêuăc uăc ngănh ăxâyăd ngămôăhìnhăQu căh i,ăChínhăph ăđ năn mă2010ăvàă
cácă n mă ti pă theo.ă Trongă ph nă I, ch ngă 2ă (lỦă lu n),ă đ ă tàiă dànhă m tă ph nă
nghiênăc uăv ătríăvàăch ăraăthu cătínhăđ iădi năc aăQu căh i,ăvaiătròăđ iădi nă
Qu căh iătrongăh ăth ngăt ăch căquy năl căchínhătr ăvàăt ăch căquy năl cănhàă
n cătrongăNNPQăXHCNăVi tăNam.
Ngôă căM nh,ă“C ăs ălỦălu năvàăth căti năv ăv ătrí,ăvaiătrò,ănhi măv ,ă
quy năh năc aăQu căh iătrongăBMNNăvàăh ăth ngăchínhătr ăVi tăNamă(quaă
b năb năHi năpháp)” [58], đ ătàiăkh oăsátăc ăth ,ălogicăv ăquáătrìnhăhìnhăthànhă
vàăphátătri năc aăQu căh iăVi tăNamăquaăb năb năHi năpháp.ăTrongăph nălỦă
lu n,ăđ ătàiăcóănh ngăphânătíchăbi uăhi nătínhăđ iădi năc aăQu căh i,ătuyănhiênă
khôngănghiênăc uăsâuămàă t pătrungăphânătíchăvàoăcácă nhi măv ,ăquy năh nă
c aăQu căh i.
Cu nă“Môăhìnhăt ăch căvàăho tăđ ngăc aănhàăn căphápăquy năxưăh iă
ch ăngh aăVi tăNam” c aătácăgi àoăTríăÚcă[105], côngătrìnhăt pătrungăvàoă
nghiênăc uăt ăch căvàăho tăđ ngăc aănhàăn căta,ătrongăđóăQu căh iăcóăm tă

vaiătrò,ăv ătríăquanătr ngătrongăBMNN.ăTuyăkhôngănghiênăc uăsâuăv ăđ iădi nă
Qu căh iănh ngăđ ăQu căh iăho tăđ ngăhi uăqu ătrongăNNPQăXHCN,ănhómă
tácăgi ăđ tăv năđ ăph iăđ măb oătínhăch tăđ iădi năc aăQu căh i.ă âyălàăvi că
làmăc păthi tăvàăquanătr ng,ălàăđi uăki năđ ăth căthiăquy năl căNhân dân qua
hìnhăth cădânăch ăgiánăti p.
Cu n “Ch căn ngăđ iădi năc aăQu căh iătrongănhàăn căphápăquy n”
c a V năphòngăQu căh iă[118] đư t păh pă11ăbàiăvi tăc aăcácătácăgi ătrongăvàă
ngoàiăn

căthamăgiaăh iăth oăcùngătênăn mă2007.ăVìăv yăcu năsáchălàăcácăbàiă

vi tă nghiênă c uă t nă m nă v ă đ iă di nă Qu că h iă v iă nh nă th că làă m tă ch că
n ng,ă vi că hi nă đ nhă hóaă ch că n ng,ă đoă m că đ ă đ iă di n,ă đ mă b oă tínhă đ iă
di n,ă…ăCu năsáchăch aăhìnhăthànhăh ăth ngăquanăđi măv ăđ iădi năQu căh i,ă
đ căbi tăch aăxácăđ nhăđ iădi nălàătínhăch tăhayăch căn ngăc aăQu căh iănh ă
tiêuăđ ăc aăcu căh iăth o.ăTuyănhiên,ăđâyăc ngălàătàiăli uăcóăgiáătr ,ăb

căđ uă


8
cungăc pănhi uăgócănhìnăv ă đ iădi năQu că h iă ă Vi tăNamăvàă m tăs ăn
trênăth ăgi i.
n

că

âyălàănh ngăk tăqu ăkh oăc uăv ăđ iădi năQu căh iă ăm tăs ă

c,ălàmăc ăs ăchoătácăgi ănghiênăc u,ăsoăsánhăkhiăxâyăd ngălỦălu năv ăđ iă

di năQu căh iăt iăch

ngă2ătrongălu năánăti năs ăc aămình.

Cu nă“T ăch căvàăho tăđ ngăc aăNgh ăvi năm tăs ăn

cătrênăth ăgi i”

c aăNguy năS ăD ngă[19]ălàăthànhăqu ănghiênăc uăchuyênăsâuăv ăNgh ăvi nă
cácăn

cătrênăth ăgi i,ăt pătrungăvàoăch căn ng,ăth măquy n,ăc ăc uăt ăch c,ă

quyătrìnhăth ăt căho tăđ ngăvàăb ămáyăgiúpăvi căNgh ăvi n.ăLiênăquanăđ năn iă
dungăđ iădi năQu căh i,ăNhómătácăgi ădànhăm tăph nănh ăkh oăsátăvàăđ aăraă
quanăni măđ iădi nălà m t ch c n ng bênăc nhăcácăch căn ngăkhácăc aăQu că
h iănh :ăl păpháp,ăgiámăsát,ătàiăchínhă- ngânăsách.ăC ngăt ăquanăni mănàyăcácă
nhi măv ăđ

căđ tăraăt

ngă ngăv iăch căn ngăđ iădi nălà:ăLàmăhàiălòngăc ă

triăvàăb oăđ măl iăíchăqu căgia;ăph căv ăc ătriăt iăkhuăv căb uăc ;ăgi ăm iăliênă
h ăv iăc ătri,ă…ă âyălàănh ngăn iădungămangăt ăt
c aăcácăn

ngăhi năđ iăv ăQu căh iă

cătrênăth ăgi i.

Lu năánăphó ti năs ăLu tăh c: “
quanăđ iădi nă ăn

iăm iăt ăch căvàăho tăđ ngăc aăcácăc ă

cătaăhi nănay” c aăChuăV năThànhă[91], khôngăch ănghiênă

c uăv ăc ăquanăđ iădi năcaoănh tălàăQu căh i,ălu năánăkh oăc uăh ăth ngăc ă
quană đ iă di nă (trungă

ngă vàă đ aă ph

ng)ă ă n

că taă đ

că t ă ch că vàă ho tă

đ ngăt ăn mă1946ă- 1992.ăQuaănghiênăc u,ăđánhăgiá,ălu năánăkh ngăđ nhădână
ch ă đ iă di nă làă ph

ngă th că ch ă y uă vàă quană tr ngă đ ă th că hi nă dână ch ă

XHCNă ăVi tăNam.ăLu năánăđư:
Phân tích m tăcáchăh ăth ngăc uătrúcăc aăkháiăni mădânăch ă(v iătínhă
cáchă làă m tă hìnhăth că nhàă n

c).ă Xácă đ nhă vàă lu nă ch ngănh ngăkhíaă c nhă

b că xúcă nh tă trongă đ iă m iă c ă c uă vàă tiêuă chu nă c aă đ iăbi uă n
nay.ăV ăc ăc u,ălu năánăxácăđ nhăt ăl ăđ ngăviên,ănh ngăng

că taă hi nă

iăgi ăc

ngăv ă

ch ăch tătrongăb ămáyăhànhăpháp,ăcácăchuyênăgiaătrênăcácăl nhăv c.ăV ătiêuă
chu n,ăkh ngăđ nhăy uăt ătríătu ălàăph măch tăhàngăđ uăc aăng
Xácăđ nhăb

iăđ iăbi u.

căđ iăm iăc ăquanăđ iădi nă(Qu căh i)ăhi nănayălàăb

quáăđ ănh măchuy năQu căh iăsangăho tăđ ngăth

ngăxuyên.ă i uăđóăđ

că

căth ă


9
hi nă trongă vi că đ iă m iă cácă c ă quană c aă Qu că h i;ă ă “li uă l
th

ng” ho tă đ ngă

ngăxuyênăc aăcácă yăban,ăc aă BQH,ă ăth iăgianălàmăvi căm iăk ăh p.

C ngătheoăl pălu năc aătácăgi ,ăch ăđ ădânăch ăđ i di năXHCNăraăđ iă
g nă li nă v iă nguyênă t că th ngă nh tă quy nă l c.ă Th ngă nh tă quy nă l că làă
nguyênăt căt ăch cănhàăn căph ăđ nhăbi năch ngănguyênăt căphânăquy n,ădoă
v yăm tăm tăkh căph cănh ngănh căđi măc aănguyênăt căphânăquy n,ăm tă
khácăk ăth aănh ngăy uăt ăh pălỦăc aănguyênăt cănày.ăTrênătinhăth năđó,ătácă
gi ănh năth căv ăv ătríăc aăc ăquanăđ iădi nă(Qu căh i)ănh ăsau:
M t là, trongăch ăngh aăxưăh i,ăt tăc ăquy năl căthu căv ăNhânădân,ă ă
đâyăcóăs ăth ngănh tăgi aăquy năl că chínhătr ă(quy năl că c aăgiaiăc p công
nhân)ăv iăquy năl cănhàăn că(quy năl căchungăc aăc ăc ngăđ ng).
Hai là, quy năl că Nhânădânăđ că th că hi năb ngăch ă đ ăđ iădi n,ăc ă
quană đ iă di nă caoă nh tă c aă Nhână dână (Qu că h i),ă đ că Nhână dână yă thácă
quy năl c,ădoăđóăcóăv ătríătoànăquy năđ iăv iăcácăc ăquanănhàăn căkhácăvàă
đ iădi năt iăcaoăc aăxưăh i.ăCácăquy năl păpháp,ăhànhăpháp,ăt ăphápăđ căcoiă
làăbaăb ăph năc aăm tăquy năl căth ngănh tăthu căv ăQu căh i.
Ba là, doăđ căđi măv ăc uăt oăt ăch căvàăph ngăth căho tăđ ng,ăQu că
h iăkhôngătr căti păth căhi năđ căcácăquy năhànhăpháp,ăt ăphápă(cácăquy nă
nàyădoăChínhăph ăvàăc ăquanăki măsát,ăxétăx ăth căhi n).ă ăb oăđ măđ căv ă
tríătoànă quy n,ă Qu că h iăđ nhă choănóă cácă th mă quy nă chiăph iă cácă c ă quană
hànhăpháp,ăt ăphápătrongăHi năpháp.
V iăvi căch ăraăv ătríătoànăquy năc aăQu căh iăvàălỦăgi iăngu năg căv ă
tríă y,ălu năánăc aăChuăV năThànhăđưăkh ngăđ nhăquy năl căt iăcaoăc aăQu că
h i.ăTuyănhiên,ălu năánăd ngăl iă ăđây,ăkhôngăđiăvàoănghiênăc uăcácăđi uăki nă
đ măb oăchoăQu căh iăgi ăđ căv ătríăđó.ă căbi t khôngăch ăraăcácăc ăch ă
ki măsoátăquy năl c,ăđi uănàyăcóăkh ăn ngăd năt iătínhă“siêuăquy n” c aăch ă
th ăQu căh iătrongăBMNN.ă âyălàăđi mămàăcácătácăgi ăsauănàyăc năphátătri nă

vàălàmărõăkhiănghiênăc uăv ăQu căh iă- c ăquanăăđ iădi năcaoănh tăc aăNhână
dân nh ngăkhôngăph iălàăthi tăch ăđ ngătrênăNhânădân.ăCùngăv iăquy năl pă
pháp,ă cácă quy nă hànhă pháp,ă t ă phápă làă b ă ph nă c uă thànhă quy nă l că Nhână
dân,ăkhôngăquy nănàoăpháiăsinhăraăquy nănào.


10
Nhóm bàiăvi tăv ătínhăđ iădi năc aăQu căh iăVi tăNamăđ ngătrênăcácă
t păchí nh : “Qu căh iăVi tăNamă- nh ngăv năđ ăchuy năsangăNgh ăvi n” c a
Nguy năC nhăH pă[43]; “Bànăv ătínhăđ iădi nănhânădânăc aăQu căh i” c aă
Nguy năQuangăMinhă[66]; “ ămưiămưiăx ngăđángălàăc ăquanăđ iăbi uăcaoănh tă
c aănhânădân” c aăNguy năV năAnă[1]; “CácămôăhìnhăQu căh i” c a Nguy nă
ngă Dungă [12]; “Phátă huyă vaiă tròă đ iă di nă nhână dână c aă đ iă bi uă Qu că h iă
trongăho tăđ ngăl păpháp” c a Tr năNg că
ngă[33] ; “Tiêuăchíăvàăy uăt ăb oă
đ măhi uăqu ătínhăđ iădi năc aăQu căh i” c aăV ăV năNhiêm [70], “Dânăch ăđ iă
di năvàăv năđ ăb uăc ” c aăTr năNhoăThìn [95] …
Cóăth ănh năđ nh,ăcác côngătrìnhănghiênăc uănóiătrênăđư đ ăc păđ năv nă
đ ăđ iădi năc aăQu căh iătrênăm tăs khíaăc nhăc ăth ,ănh ngăch aămang tính
h ăth ng.ăTuyănhiênăđ uălàănh ngăt ăli uăthamăkh oăcóăgiáătr choălu năán.
1.1.1.2. Các đ m b o đ i di n và các hình th c th hi n đ i di n c a
Qu c h i
Nh ăđ ăd nă ăđ uăch ng,ăQu căh iălàăđ ătàiăđ cănghiênăc uăsâuăr ngă
c ă ătrongăvàăngoàiăn c.ăBênăc nh vi cănghiênăc uăv ătrí,ăvaiătròăc aăQu că
h iătrongăt ăch căBMNNăthìăvi cănghiênăc uăcácăb oăđ m,ăcácăhìnhăth căth că
thiăđ iădi năc aăQu căh iăc ngăđ căcácătácăgi ăđ ăc păđ năquaăm tăs ăcôngă
trìnhănghiênăc u tiêuăbi uănh :
Lu năánăti năs “Nhàăn căxưăh iăch ăngh aăv iăvi căxâyăd ngăn nădână
ch ă ăVi tăNamăhi nănay” c aă ăTrungăHi uă[42] đư nghiênăc uăm iăquană
h ăgi aănhàăn căv iădânăch ;ănh ngăy uăt ăquyăđ nhăhi uăqu ătácăđ ngăc aă

nhàăn cătaăđ iăv iăquáătrìnhăxâyăd ngăn nădânăch ăhi nănay.ăKhông nghiên
c uătr căti păv ăQu căh i,ănh ngătrongăch ngă1,ălu năánănghiênăc uăv ălỦă
lu nădânăch ,ăvi căxâyăd ngăn nădânăch ăgiánăti pă ăVi tăNamăv iăvaiătròăc aă
nhà n căXHCN.ăT ăđóăkh ngăđ nh:ăi)ăDânăch ăhóaănhàăn călà m tătínhă
quyălu tătrongăl chăs ăt năt i, phátătri nănhàăn c;ăii)ăNNPQ XHCNălàăđ ngă
l că thúcăđ yă quáătrìnhădânăch ; iii)ă D iă tácăđ ngăc aăxuăh ngădânăch ă
trênăth ăgi i,ăápăl căc aătoànăc uăhóa,ăđ iădi năgiánăti păc aăn nădânăch ă
truy nă th ngă d nă d nă b ă thayă th ă b iă tínhă tr că ti pă trongă vi că th că hi nă
quy năl căNhânădân.


11
Tuyămưăngànhănghiênăc uălàătri tăh c,ănh ngăđâyălàăcôngătrìnhăgiúpăchoă
lu năánăthamăkh oăcácăquanăđi măv ăvaiătròăc aăNNPQăXHCNăđ iăv iăti nă
trìnhădânăch ăhóaă ăVi tăNam,ăc ngănh ăxuăh ngăm ăr ngădânăch ătr căti pă
trongăm tăs ăn iădungăqu nălỦănhàăn căc ăth .ăT ăđóăxâyăd ngăỦăt ngăv ă
m tătrongăcácă đi uăki năđ măb oăQu că h iă - c ă quanăđ iădi năcaoănh tăc aă
Nhânădân,ăđóălà:ădânăch ,ăphápăquy năvàăxưăh iăcôngădân.
Lu năánăti năs “Hoàn thi năc ăch ăphápălỦăb oăđ măch căn ngăgiámăsátă
c aă Qu că h iă n că C ngă hòaă xưă h iă ch ă ngh aă Vi tă Nam” c aă Tr ngă Th ă
H ngăHàă[36] đư t pătrungănghiênăc uăchuyênăsâuăv ăch căn ngăgiámăsátăc aă
Qu căh iăv iăbaăn iădung: i) C ăs lý lu n v c ăch phápălỦăđ m b o ch c
n ngăgiámăsátăc a Qu c h i; ii) Th c tr ng c aăc ăch phápălỦăđ m b o ch c
n ngăgiámăsátăc a Qu c h i;ăiii)ăPh ngăh ng và các gi i pháp hoàn thi n
c ăch phápălỦăđ m b o ch căn ngăgiámăsátăc a Qu c h i.
Lu n án ph n ánh m t cách toàn di n v ho tăđ ng giám sát c a Qu c
h i Vi t Nam trong nh ngăn măqua,ăcóăsoăsánhăđ i chi u v i ho tăđ ng giám
sát c a Qu c h i m t s n c trên th gi i. Trong ph măviăđ tài “Qu c h i c ăquanăđ i di n cao nh t c a Nhân dână…” c a mình, có th thamăkh oăk tă
qu ă nghiên c u haiă n iă dung:ă cácă bi uă hi nă c aă tínhă đ iă di nă Qu că h iă
(trongă ph nă lỦă lu n),ă vàă th că tr ngă c aă c ă ch phápă lỦă đ m b o ch că n ngă

giám sát c a Qu c h i.
Lu năánăti năs “ măb oătínhăđ iădi năc aăQu căh i đápă ngăyêuăc uă
xâyă d ngă NNPQă xưă h iă ch ă ngh aă ă Vi tă Namă hi nă nay” c aă Hoàngă Minhă
Hi uă[41]ăđư xâyăd ngăcác y uăt ăđ măb oătínhăđ iădi năQu căh iăVi tăNamă
xétătheoăc uătrúcăđ iădi năbaoăg m: i) Cácăy uăt ăđ măb oătínhăđ iădi nătrongă
cáchăth căhìnhăthànhăm iăquanăh ăđ iădi n:ănguyênăt căph ăthôngăđ uăphi u,ă
nguyênăt căbìnhăđ ng,ănhi măk ăc aăcácă BQH; ii) Cácăy uăt ăđ măb oătínhă
t ngăđ ngăgi aăcácă BQHăv iăc ătri; iii) Cácăy uăt ăđ măb oăn ngăl căđ iă
di nă c aă BQHă nh ă ch tă l ngă đ iă bi u,ă m iă quană h ă gi aă c ă triă v iă cácă
BQH; iv) Cácăy uăt ăđ măb oăn iădungăđ iădi n:ăs ăl ngăngheăc aă BQH,ă
vi că đ mă b oă quy nă t ă doă xétă đoánă c aă đ iă bi u,ă b oă đ mă ph nă ánhă Ủă chíă
chungăc aăxưăh i.


12
âyălàănh ngăquanăđi măkhoaăh căcóăỦăngh aăkhiănghiênăc uăc uătrúcă
c aătínhăđ iădi năc aăQu căh i.ă ngăth iălu năánăc ngălàăcôngătrìnhădàyăcôngă
nghiênăc u,ăphongăphúăv ăs ăli uăho tăđ ngăth căti năc aăQu căh iăVi tăNam,ă
cóă ngh aă g iă m ă choă cácă nhàă nghiênăc uă sauănày.ă Tuyă nhiên,ă bênăc nhă các
đi uăki năđ măb oătínhăđ iădi năc aăQu căh iăv ăc uătrúcăbênătrongănh ă ătrênă
đưădi năgi i,ălu năánăch aăđ ăc păđ năcácăđi uăki năb oăđ mă(bênăngoài)ănh :ă
s ă năđ nhăchínhătr ă( ngăc măquy n),ăđi uăki nădânătrí,ădânăsinhă…ăvàăch aă
ch ăraăđ căcácăhìnhăth căth ăhi năđ iădi năc aăQu căh iăVi tăNam.ă âyălàă
h ngăđiăm iăc aălu năánă.
Liênăquanăđ năvi căxâyăd ngăch ăđ ăb uăc ,ăcóănhi uăđ uăsáchăchuyênă
kh oănh :ă“Ch ăđ ăb uăc ăc aăm tăs ăn cătrênăth ăgi i” c aăNguy năH ngă
Anh [2]; “H ăth ngăb uăc ă ăAnh,ăM và Pháp - LỦăthuy tăvàăhi năđ i” c aă
L uăV năQu ngă[74]; “M tăs ăv năđ ăv ăhoànăthi năch ăđ ăb uăc ăđ iăbi uă
H iă đ ngă nhână dână ă Vi tă Namă hi nă nay” c aă V ă Th ă Loan [54].ă âyă làă
nh ngătàiăli uăkhôngătr căti pănghiênăc uăv ăđ iădi năc aăQu căh i,ăsongăđ uă

giánăti păkh ngăđ nhăthi tăch ăb uăc ăkhoaăh c,ăminhăb chălàăm tătrongăcácă
đi uăki năđ măb oătínhăch tăđ iădi n,ădânăch ăc a Qu căh i.
1.1.1.3. Th c tr ng đ m b o đ i di n và các hình th c th hi n đ i
di n c a Qu c h i
Cu n “ iă m i,ă hoànă thi năb ă máyă nhàă n că phápăquy nă xưă h iă ch ă
ngh aăc aănhânădân,ădoănhânădân,ăvìănhânădână ăVi tăNamăhi nănay” c aăLêă
Minh Thông [97]. Cu nă sáchă làă côngă trìnhă nghiênă c uă đ ă s ,ă baoă quátă
nhi uăn iădungăt ăyêuăc uăđ iăm iăBMNNăVi tăNam,ăkh oăc uăquáătrìnhă
đ iăm iămôăhìnhăBMNNăt ăn mă1946ăđ nănay,ăđánhăgiáăth cătr ngămôăhìnhă
vàă ph ngă h ngă đ iă m iă môă hìnhă BMNN.ă Trongă đó,ă tácă gi ă cóă đ ă c pă
(khôngăt pătrung)ăđ nătínhăch tăđ iădi năc aăQu căh iăkhiănghiênăc uămôă
hìnhăQu căh iătrongăl chăs ăl păhi năVi tăNam;ătrongăxácăl păm iăquanăh ă
gi aănhàăn căvàă ngăc măquy n,ăkh căph cănguyăc ă ngăbaoăbi n,ălàmă
thayănhàăn căho căbuôngăl ngăvaiătròălưnhăđ oăc aămìnhăđ iăv iănhàăn c,ă
t ăđóă nhăh ngăđ năs ă yăquy năc aăNhânădânătrongăđi uăki năl chăs ăc aă
n căta.ă


13
Lu năánăti năs ăLu tăh c “Ch ă đ ăb uăc ă ă n căta:ănh ngăv năđ ălỦă
lu năvàăth căti n” c aăV ăV năNhiêm [69], cóăth ănóiăđâyălàăm tăcôngătrìnhă
nghiênăc uăkháăsâuăv ălỦălu n,ăphongăphúăv ăth căti năc aăho tăđ ngăb uăc ă
t iăVi tăNamăhi nănay.ăTrongăvi căphânătíchăth cătr ng,ătácăgi ăkh oăsátăvàă
ch ăraănh ngăb tăc p c aăch ăđ ăb uăc ăhi nănayănh :ăs ăch aăbìnhăđ ngă
trongăcáchăphânăchiaăđ năv ăb uăc /s ădânăgi aăcácăđôăth ăl n;ăquyătrìnhă
hi păth ngăcònămangătínhăhìnhăth c;ănh ngăràoăc năđ iăv iăng iăt ă ngă
c ,ănh ngăng iăthu cădi nătrungă ngăgi iăthi uăv ăđ aăph ngă ngăc .
Trênăc ăs ăđó,ătácăgi ă V ăV năNhiêmăđ aă raă cácă gi iăphápănh măđ iă
m iăch ăđ ăb uăc ,ăphátăhuyădânăch ă ăVi tăNam.ăCóăth ănh năđ nh,ăđâyălàă
m tăcôngătrìnhănghiênăc uăv ăđ măb oătínhăđ iădi năc aăQu căh iăthôngăquaă

vi căxâyăd ngăch ăđ ăb uăc ădânăch ,ăkhoaăh c.ăTuyănhiên,ăvìăgi iăh nănghiênă
c uă ăth ăch ăb uăc ,ălu năánăkhôngăbànăđ năcácăđi uăki năđ măb oăkhácăchoă
tínhăđ iădi năcaoănh tăc aăQu căh iănh :ăc ăc uăt ăch căc aăQu căh i,ăc ăch ă
giámăsátăquy năl căcaoănh tăc aăQu căh iăhayăcácăđi uăki năđ măb oăv ăchínhă
tr ,ăv ăc ăs ăv tăch t.ă âyăchínhălàăm tăn iădungănghiênăc uăm iămàălu năán:ă
Qu căh iă- c ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aăNhânădână- nh ngăv năđ ălỦălu năvàă
th căti năc nălàmărõ.
1.1.1.4. Các gi i pháp phát huy vai trò c a Qu c h i v i tính ch t là
c quan đ i di n cao nh t c a Nhân dân
Cu n “Qu că h iă Vi tă Namă trongă nhàă n că phápă quy n” c aă Nguy nă
ngăDungă[14], tácăgi ăt pătrungăphânătíchănh ngăyêuăc uăc aăQu căh iătheoă
tiêuăchíăc aămôăhìnhăNNPQ.ăTrongăph nălỦălu năvàănh ngăgi iăpháp,ătácăgi ă
l pălu năvàăđ aăraănh ngăgi iăphápăđ ăQu căh iăth căhi năđ cătínhăđ iădi nă
thôngăquaăc ăch ă yăthácăt ăNhânădân.
Lu nă v nă th că s “Nângă caoăhi uă qu ă ho tăđ ngăvàă n ngă l căđ iă di nă
c aăđ i bi uăQu căh iă ăn

cătaăhi nănay” c aăNguy năQuangăH

ngă[48],

tácăgi ăch ăt pătrungăđánhăgiáăth cătr ngăho tăđ ngăvàăn ngăl căđ iădi năc aă
đ iăbi uăquaăcácăs ăli uăho tăđ ngăc aăQu căh iăkhóaăX,ăXI.ăNh ngăv năđ ă
lỦă lu nă đ iă di n,ă c ă s ă phápă lỦă c aă nângă caoă n ngă l că đ iă di n,ă tiêuă chíă
đánhăgiáăn ngăl căđ iăbi uădânăc ăcònăchungăchung,ămangătínhăkháiăl

c.ă


14

Tuyăv y,ăđâyălàăcôngătrìnhăcóăỦăngh aăchoăvi cănghiênăc uăv ăQu căh iăkhiă
đưă đ aă raă gi iă phápă nângă caoă n ngă l că đ iă di nă c aă BQHă (l aă ch nă đ iă
bi uă x ngă đáng,ă đ yă m nhă ho tă đ ngă b iă d
c păphùăh p,ăt

ngă đ iă bi uă dână c ,ă cóă ph ă

ngăx ng, …).

1.1.2. Các công trình nghiên c u

n

c ngoƠi

Trênăth ăgi i,ăcóăkhôngăítăcôngătrìnhănghiênăc uăv ădânăch ăđ iădi n,ă
đ iădi năchínhătr ăhayălu n sâuăv ăChínhăph ăđ iădi n.ăNh ngă ăgócăđ ătr că
ti păbànăv ăđ iădi năQu căh iăcóăph năh năch ăh n.ăTuyănhiênăcóăm tăs ătácă
ph mătiêuăbi uăsau:
Cu n “The Concept of Representation” (Kháiă ni mă đ iă di n) c aă h că
gi ă Hanaă Pitkin [135],ă đâyă làă côngă trìnhă nghiênă c uă toànă di nă nh tă v ă kháiă
ni măđ iădi năchínhătr .ăL năđ uătiên,ăv năđ ăđ iădi năđ

că Pitkinăxácăđ nhă

quaă b nă gócă nhìnă v ă đ iă di nă đóă là:ă đ iă di nă hìnhă th c,ă đ iă di nă bi uă
t

ng,ăđ iădi năđ ngăd ngăvàăđ iădi n n iădung.ăM iăm tăgócănhìnăcungă

c pă m tă cáchă ti pă nh nă khácă nhauă v ă đ iă di n,ă nh ngă tiêuă chu nă khácă
nhauă v ă vi că đánhă giáă nh ngă ng

iă đ iă di n.ă àmă lu nă c ă đi nă nàyă c aă

kháiă ni mă đ iă di nă làă m tă trongă nh ngă nghiênă c uă cóă s că nhă h
th

ngăđ

cătrích d nătrongălỦălu năv ăđ iădi năQu căh i sauănày.ăNg

cóăth ătìmăth yăkháiăni măđ iădi năchínhătr ăc aă HanaăPitkinăđ

ngă vàă
iăđ că

că tríchăd nă

ph ăbi nătrongănhi uăbàiăvi tăkhác,ăc ngănh ăsoiălỦăthuy tăđ iădi năc aăBàăvàoă
th căt ăQu căh iăc aăm iăn

c,ătrongăđóăcó Vi tăNam.

Cu n “Parliaments and Citizens in Western Europe” (CácăNgh ăvi năvàă
côngădână ăTâyăÂu) c aăPhilipăNortonă[138], cu năsáchăbànătr căti păc ăch ă
đ iădi n,ăph măviăđ iădi năthôngăquaăm iăquanăh ăgi aăNgh ăvi năvàăcôngădână
t iăcácăn

căTâyăÂu.ăT ăvi căphânătíchăb năch t,ăm căđ ăm iăquanăh ăgi aă

ngh ăs ăvàăc ătri,ăcu năsáchăđ ăc păđ năđ măb oăđ ăNgh ăvi năđ iădi năt tănh tă
choăng

iădână ăcácăn

căTâyăÂu.ăH căgi ăVi tăNamăcóăth ăđ căvàăliênăh ă

đ năth cătr ngăgi ăm iăliênăh ăgi aă BQHăvàăc ătriăt iăcácăđ năv ăb uăc ăđưă
b uăraăđ iădi năc aăh ,ăt ăđóăđ aăraăcácăgi iăphápăg năk tăm iăquanăh ănày,ă
đ măb oăchoăti ngănóiăc aănhàăđ iădi nălàăti ngănóiăc aăc ătri.


15
Cu n “Political Representation” (

iădi năchínhătr )ăc a Ian Shapiro [137],

đâyălàăt păh păcácăcôngătrìnhănghiênăc uăv ăti nătrìnhăphátătri năđ iădi năchínhătr ă
quaăbaăc păđ :ătr căkhiăhìnhăthànhăn nădânăch ăđ iădi n,ălỦălu nădânăch ăđ iădi nă
vàăth căti năđ iădi năchínhătr ăhi nănay.ăCu năsáchăcungăc păchoăng iăđ căm tă
gócănhìnăv ăquáătrìnhăphátătri năđiălênăc aăđ iădi năchínhătr ătrênăth ăgi i.
Cu n “Representation And Institutional Design” (

iădi nă vàă thi tă k ă

th ăch )ăc a Rebekah L. Herrick [140], gi iăh nătrongăph măviăNgh ăvi năliênă
bangăHoaăk ăvàăm tăs ăNgh ăvi năti uăbang,ătácăgi ăphânătíchănh ngătácăđ ng,ă
vaiă tròă c aă vi că xâyă d ngă thi tă ch ă đ iă di nă đ iă v iă Ngh ă vi n.ă Côngă trìnhă
c ngă điă sâuă phână tíchă cácă quyă đ nhă th că đ nhă v ă b uă c ,ă c ă c u,ă t ă ch c,ă

nhi măk ăc aăNgh ăvi năvàăm iăquanăh ăc aăchúngătrongăvi căb oăđ mătínhă
đ iădi năc aăNgh ăvi năHoaăK .
1.2. NH N XÉT V

CÁC CÔNG TRÌNH NGHIểN C U LIểN QUAN

LU N ÁN VÀ NH NG V N

TI P T C

N

C NGHIểN C U TRONG LU N ÁN

1.2.1. Nh n xét v các công trình nghiên c u có liên quan đ n lu n án
1.2.1.1. Xét trên ph

ng di n lý lu n đ i di n, đ i di n Qu c h i

D aătrênănghiênăc u c aăcácăđ iăbi uătiêuăbi uăth iăk ăc năhi năđ iănh ă
T.Hobbes (1588 - 1679), Jlock (1632 - 1704), Motespueau (1689 - 1755), JJ.
Rousseaus (1712 - 1778) …ăv ăngu năg căquy năl c,ăv ăc ăch ăđ iădi năchoă
quy năl că Nhânădână(hayăcònăg iălàăgi iăh năc aăs ă yăquy n, ph măvi đ iă
di n,ăhìnhăth căđ iădi n),ăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăc aăcácătácăgi ăt pătrung
lu năgi iănh ngăv năđ ăsau:
i)ăKh ngăđ nhăQu căh iălàăthi tăch ăđ iădi năc năthi tăđ ăth căthiăquy nă
l căNhânădânătrongăqu nălỦăxưăh i.ăPhânătích,ălu năgi iăđ iădi nălàăch căn ngă
hayăthu cătínhăv năcóăc aăQu căh i;
ii)ăCácăy uăt ăđ măb o,ăcácăhìnhăth c th ăhi n đ iădi năQu căh i.
Trênă c ă s ă cácă quyă đ nhă phápă lỦă trongă Hi nă phápă vàă lu tă v ă t ă ch că

BMNN,ănhi uătácăgi ăcóăchungăquanăđi măkhiăkh ngăđ nhăQu căh iălàăthi tă
ch ăth căthiăđ iădi năh uăhi u,ăđ măb oăquy năl căNhânădânătrongăđi uăhànhă
qu nălỦăxưăh i.ăKh ngăđ nhăvaiătròăc aăQu căh iătrongăh ăth ngăt ăch căquy nă


16
l căchínhătr ăvàăt ăch căquy năl cănhàăn
quanăquy năl cănhàăn

c,ălàăc ăquanăđ iăbi uăcaoănh t,ăc ă

căcaoănh t.ă i uăđóălàădoăcácăy uăt ăsauăquy tăđ nh:

M t là, doăcáchăth căthànhăl p:ăQu căh iălàăc ăquanănhàăn căduyănh tă
doăc ătriăc ăn căb uăra,ătheoănguyênăt căph ăth ng,ăbìnhăđ ng,ătr căti p,ăb ă
phi uă kín.ă Thôngă quaă b uă c ,ă “Nhână dână yă thácă quy nă l că nhàă n că c aă
mìnhăchoăQu căh i.ăQu căh iăđ iădi năchoăỦăchíăvàănguy năv ngăc aăNhână
dânăc n c,ăthayăm tăNhânădânăc ăn căquy tăđ nhăcácăcôngăvi cătr ngăđ iă
c aăđ tăn căvàăch uătráchănhi mătr căNhânădânăc ăn c” [32, tr.30].
Hai là, v ăc ăc uăt ăch c,ăQu căh iăbaoăg măcácăđ iăbi uăđ iădi năchoă
các thànhăph n,ăt ngăl pătrongăxưăh i,ălàăhìnhă nhăth ăhi năkh iăđ iăđoànăk tă
toànădân,ăđ iădi năchoătríătu ăc aăđ tăn c.ă ăgócăđ ăphânătíchănày,ăr tănhi uă
tácăgi ăđ ngătìnhăr ng,ăkhôngănênămáyămóc, x ăc ngăv ăc ăc uăthànhăph n,ă
khôngănênăquanăni m ph iăcó t ăl ă t ngă ngăgi a c ăc u ngànhăngh ,ădână
t c,ăvùngămi n trong trongăxưăh iăvàătrong c ăquanăđ iădi n.ă i uăđóăs ăc nă
tr ă quáă trìnhă nângă caoă ch tă l ngă c ă quană đ iă di nă trongă đi uă ki nă ă Vi tă
Nam,ăkhiăt ăl ădânăc ăho tăđ ngătrongăl nhăv cănôngănghi păchi măs ăl ngă
l năsoăv iăcácăngànhăngh ăkhác.
Ba là, v ă ch că n ngănhi mă v :ă ch ă Qu căh iă m iăđ că hi năđ nhăcácă
quy năn ngăc ăb nănh ăl păpháp,ăquy tăđ nhănh ngăv năđ ăquanătr ngăc aăđ tă

n c,ăgiámăsátăt iăcaoăđ iăv iăho tăđ ngăc aănhàăn c.ăNh ngăho tăđ ngănày
nh măph căv ăchoăl iăíchăchungăc aăNhânădân,ănóiăti ngănóiăc aăNhânădân.
B n là, v iă nguyênă t că ho tă đ ngă t pă th ,ă bi uă quy tă theoă đaă s ,ă cácă
quy tă đ nhă c aă Qu că h iă làă Ủă chíă vàă hànhă đ ngă c aă s ă đông.ă M iă đ iă bi uă
khôngă ch ă đ iă di nă c ă triă b uă raă mình,ă màă cònă đ iă di nă choă c ă triă c ă n c.ă
i uănàyăkh ngăđ nhătínhăch tăđ iădi năcaoănh tăc aăQu căh i trong BMNN
soăv iăcácăc ăquanăđ iădi năkhácăc aăVi tăNam.
V khái ni m đ i di n, đ i di n Qu c h i:
iăv iăcácănhàănghiênăc uă
n că ngoài,ă lỦă lu nă đ iă di nă đ că th aă nh n,ă k ă th aă t ă lỦă thuy tă v ă ch ă
quy nă Nhână dână c aă Jacquesă Rousseauă trongă tácă ph mă Bànă v ă Kh ă că xưă
h i.ăTuyănhiênăkhôngăph iălúcănào,ăNhânădânăc ngăcóăth ăt ămìnhăth căhànhă
dânăch ătr căti pădoănhi uăy uăt ănh :ăn ngăl c,ănhuăc u,ăth iăgian, …ăVìăv yă


17
lỦăthuy tăv ădânăch ăđ iădi nălàăgi iăphápăh uăhi uăkh căph cănh ngăh năch ă
c aăhìnhăth cădânăch ătr căti p.ăB tăđ uăt ăth ăk ăXVIII,ăXIX,ăđ căbi tălàăsauă
cácăcu căcáchăm ngăt ăs n,ănhi uăh căgi ăn iăti ngăđưănghiênăc uăsâuăv ăđ iă
di năQu căh iănh ălàăcáchăth cătìmăraăm tăthi tăch ădânăch ,ăminhăb chănh tă
trongăb oăv ăvàăth căthiăquy năl căNhânădân,ătiêuăbi uănh ăEmmanuelăSieyes,ă
John Stuart Mill, James Madison.
B căvàoăth iăk ăhi năđ i,ăđ iădi năQu căh iănghiênăc uăđ căl pătrongă
m tăs ătácăph mănh : “The Concept of Representation” (Kháiăni măđ iădi n),
c a Hana Pitkin; “Parliaments and Citizens in Western Europe” (Cácă Ngh ă
vi nă vàă côngă dână ă Tâyă Âu) c aă Philipă Norton; “Political Representation”
( iă di nă chínhă tr ) c aă Iană Shapiro, hay “Representation And Institutional
Design” ( iădi năvàăthi tăk ăth ăch ) c a RebekahăL.ăHerrick…ăCácătácăgi ă
đưăcóăs ănh nădi năv ăđ iădi năchínhătr ănh ălàăcácăho tăđ ngălàmăchoăti ngă
nói,ăcácăỦăki năvàăcácăquanăđi măc aăng iădânăđ căth ăhi nătrongăquyătrìnhă

xâyăd ng chính sách.
i năhìnhănh ăHana Pitkinăđưănghiênăc uăđ iădi n d iăcácăgócăđ :
iădi năhìnhăth căliênăquanănhi uăđ năvi căs păx păcácăthi tăch ăđ ăt ă
đóăt oăraătínhăđ iădi năvàăth ăb căđ iădi n.ăHìnhăth cănàyăbaoăg măvi cătraoă
quy năhayăh păphápăhóaă(làă c ăch ătheoăđóăng iăđ iădi nănh năđ căv ătríă
ho că quy nă l că c aă mình)ă vàă tínhă ch uă tráchă nhi mă (làă kh ă n ngă c aă ng iă
traoăquy năcóăth ătr ngăph tăng iăđ iădi nădoăkhôngăth căhi năđ cănh ngă
mongămu năc aăng iătraoăquy năho căkhôngătíchăc căth căhi nănhi măv ăđ iă
di năđ căgiao).
iădi năbi uăt ngăhìnhăthànhăd aăvàoăcáchăth cămàăcácănhàăđ iădi nă
“thayăm t” choănh ngăng iătraoăquy n,ădoăv yăcóăỦăngh aăđ căbi tăđ iă v iă
ng iăđ căđ iădi n.ăTiêuăchíăđánhăgiáătínhăch tăđ iădi năbi uăt ngălàăm că
đ ăch pănh năc aănh ngăng iăđ căđ iădi n (c ătri) đ iăv iăng iăđ iădi n
(Ngh ăs ).
iădi năđ ngăd ngăliênăquanăđ năm căđ ăt ngăđ ngăgi aăng iăđ iă
di năvàăng i đ căđ iădi n.ăVíăd ănh ăcácăđi măchungăv ăn ngăl căvàăkinhă
nghi m.ăNh ngăng iăđ iădi năđ ngăd ng th ngăxu tăhi nătrongăm tăs ăl nhă
v căriêngăbi tăvàăth ngăđ cătrôngăch ălàăng iăđ iădi năchoăc ăl nhăv căđó.


18
iădi năn iădungăliênăquanăđ năcácăho tăđ ngădoăng iăđ iădi năth căhi nă
trênăth căt ăthayăm tăchoăng iăđ căđ iădi n.ăQuanăđi mănàyăcóăỦăngh aăquană
tr ngă nh tă đ iă v iă m că đíchă c aă vi că nghiênă c uă b iă nóă h ngă s ă chúă Ủă đ nă
nh ngăn iădungămàăng iălưnhăđ oăph iăth căhi năsauăkhiătrúngăc .ă iădi năn iă
dungăliênăquanănhi uăh năđ năcácăho tăđ ngăv ăchínhăsáchăvàăk tăq aăc aăchínhă
sáchăv i nh ngătácăđ ngăr tăl năđ nănh ngăng iăđưă yăquy n [118, tr.20-21].
ăm tăgócănhìnăkhácăkhiănghiênăc uăgi iăh năđ iădi n,ătrongătácăph m
“The Federalist with the Letter of Brutus” (Ng iăliênăbangăv iăb căth ăc aă
Brutus), JameăMadisonăđ aăraăquanăni măng iăđ iădi nălàăđ iădi năthayăm t,ă

h ă ch ă đ nă gi nă tuână th ă nh ngă uă tiênă màă c ă triă đưă s pă x p [127]. Còn
EdmundăBurkeăthìăl pălu nănh ngăng iăđ iăbi uăNhânădânălàănh ngăng i
đ iădi nă yăthác,ăh ăđ aăraăcácăquy tăđ nhăd aătrênăki năth căvàăs ăphánăxétă
riêngăc aămình.ăDoăv y,ăgi aăhaiăđ iăbi uătrên,ălỦălu năv ăđ iădi năcóăs ămâuă
thu nănh tăđ nh.
Tuy nhiên, theo Hanaă Pitkin,ă c nă ph iă duyă trìă nh ngă đi mă tráiă ng că
này. Nh ngă b t đ ngă v ă đ iădi nă cóă th ă đ că đi uăhòaă m tă ph nă b ngă vi că
làmărõăgócănhìnănàoăv ăđ iădi năđangăđ căvi năd n.ăPitkinăxácăđ nhăraăb nă
gócănhìnăv ăđ iădi nă ătrênăchínhălàăcungăc pănh ngăcáchăti pănh năkhácănhauă
v ă đ iă di n,ă nh ngă tiêuă chu nă khácă nhauă v ă vi că đánhă giáă nh ngă ng iă đ iă
di n.ă Bàă c ngă choă r ngă nh ngă b tă đ ngă v ă vi că nh ngă ng iă đ iă di nă ph iă
làmă gìăb ălàmă tr mă tr ngăh năb iă m tă th că t ă màă conăng iăch pănh nă gócă
nhìnăsaiăv ăđ iădi năhayăápăd ngăsaiănh ngătiêuăchu năv ăđ iădi n.
Cóăth ănói,ăh ăth ngănh ngăquanăđi măc aăHanaăPitkinăv aămangătínhă
k ăth aăcácăquanăđi măc aăcácănhàătri tăh c, chínhătr , phápălỦăn iăti ng,ăv aă
cóăcáiănhìnăm i,ăsâuăs căvàătoànădi năv ăđ iădi năchínhătr .ă âyălàănh ngăc ăs ă
lỦăthuy tă(ch aăđ căHanaăPitkinăki mănghi mătrênăth căt )ăv ăđ iădi n,ăđ iă
di nă Qu că h iă choă cácă h că gi ă phátă tri nă tùyă thu că vàoă đ că đi mă v nă hóaă
chínhătr ,ăth ăch ăphápălỦăc aăm iăqu căgiaăkhiănghiênăc uăv ătínhăđ iădi năc aă
Qu căh i.
Cácă đ iă bi uă nh ă Philipă Norton,ă Iană Shapiro, Rebekah L. Herrick b t
nh păxuăh ngăm iăc aăth iăđ i,ătrongăđi uăki năcácăgiáătr ădânăch ăngàyăcàngă


19
nângăcaoăvàăđ măb oăth căhi năđưăth ăhi nătrongătrongăcácătácăph măc aămìnhă
m tăcáchăsâuăs cănh ngăv năđ ăm iănh ăc ăch ăđ iădi n,ăph măvi,ăm iăquană
h ăgi aăngh ăs ăvàăc ătri,ănh ngătácăđ ngăc aăthi tăch ăb uăc ăđ iăv iăđ iădi nă
Qu că h i,ă m iă quană h ă gi aă ngă c mă quy nă vàă Qu că h i. Tuy nhiên các
nghiênăc uănàyăch ăd ngăl iăph măviăc aăm tăn căhayăkhuăv că màătácăgi ă

kh oăc uăch aămangătínhălỦăthuy tătoànăc u.
Ngoài các công trình,ăbàiăvi tăk ătrên,ăcònăr tănhi uă năph măc aăcácă
h căgi ăn căngoàiăt ăc ăđ iăt iăđ ngăđ iăbànăđ nădânăch ăđ iădi n.ăKhôngă
vi tătr căti păv ăđ iădi năQu căh i,ănh ngătrongăcácătácăph mănàyăkhiăbànăv ă
lỦălu nănhàăn c,ăngu năg căquy năl c,ăch ăquy năNhânădân,ăt ăch căBMNNă
hayăc ăch ăphânăquy n,ăng iăđ căcóăth ăti păthuăcácălỦălu năv ăch ăquy năt iă
caoăc aăNhânădân,ăv ătríăQu căh i,ăc ăch ătraoăquy n.ă i uănàyăgiúpătácăgi ăcóă
th ăthamăkh o,ăk ăth a,ăti păthuăcácăgiáătr ăphùăh păv iăquanăđi măchínhătr ă ă
Vi tă Namă hi nă nayă vàă th ă hi nă thôngăquaă ph năđánhăgiáă chungă k tăqu ă cácă
côngătrìnhănghiênăc uătrongă1.3.
i v i các nhà khoa h c trong n c,ăv năđ ăđ iădi năđ cănghiênăc uă
là tínhăch t,ălàăch căn ngăhayăthu cătínhăc aăQu căh i.ăT ăđóălu năgi iăv ăv ătrí,
vaiătròăvàăc ăc uăt ăch c,ăph ngăth căho tăđ ngăc aăQu căh iăchoăphùăh p.
Cácă tácă gi Bùiă Xuână c,ă Nguy nă S ă D ng,ă Nguy nă ngă Dungă điă
theoăh ngănghiênăc uăkhaiăthácăvàăl pălu năchoăr ng,ăđ iădi nălàăm tăch că
n ngăho căc năph iăquyăđ nhălàăm tăch căn ngăc aăQu căh i.ă
Trongă bàiă vi tă “Nh nă th că v ă ch că n ngă đ iă di nă vàă th că hi nă ch că
n ngăđ iădi năc aăQu căh iăVi tăNam”, tácăgi BùiăXuână căđưălu năgi i:ăC ă
trongăb năb năHi năphápăc aăVi tăNamăđ uăkhôngănóiăđ năch căn ngăđ iădi nă
c aăQu căh i.ăSongă“s th ăhi năỦăchí,ănguy năv ngăc aăc ătri,ătheoă yănhi mă
c aăh ” thì “đ iădi nălàăch căn ngăcóăỦăngh aătr cădi năc aăQu căh iătr căc ă
triăđưăb uăraămình” [35].
Tuyănhiênăkhiăphânătíchăs ăth ăhi năvàăth căhi năch căn ngăđ iădi năc aă
Qu căh iăVi tăNam,ătácăgi ăch ăraăc ăc uăđ iăbi uăr ngărưi,ătínhăquy năl căcaoă
nh tăc aăQu căh i,ăđ ngăth iăchoăr ngăch că n ngăđ iădi năth ăhi năquaăcácă
m tăho tăđ ngănh : i) S ăph năánh,ăth ăhi năỦăchíăvàănguy năv ngăc aăc ătriă


20
trong ho tăđ ngăc aăQu căh i; ii) Quaăho tăđ ngăti păxúcăc ătri,ăl ngăngheăỦă

ki năc aădân,ăph năánhătâmăt ănguy năv ngăc aădân,ăgópăph n gi iăquy tăcácă
b căxúcăc a dânăt iăđ aăph
Tácăgi ăNguy nă

ng; iii) Ch uătráchănhi măvàăs ăgiámăsátăc a dân.

ngăDung trong bàiăvi t: “Suyăngh ăv ănh ngătiêuăchíă

Qu că h iă Vi tă Namă làă đ iă di nă c aă nhână dână Vi tă Nam” [118, tr.311] cho
r ng:ă“ch căn ngăđ iădi nănh ălàăm tătrongănh ngăch căn ngăquy tăđ nhăs ă
t năt iăvàăphátătri năc aăQu căh i.ăM iăc ăc u,ăm iănhi măv ăc aăQu căh iă
đ uăcóăđi măxu tăphátăt ăch căn ngăđ iădi năc aămình”.
Theoăchi uăh

ngănghiênăc u đ iădi nălàăm tăthu cătínhăc aăQu căh iă

cóăcácănhàăkhoaăh cănh :ăTácăgi LêăMinhăThông,ăL

ngăMinhăTuân.ăNhómă

cácătácăgi ănàyăkh ngăđ nhăr ng,ăđ iădi nălàăm tăthu cătínhăchiăph iăt ăch căvàă
ho tă đ ngă c aă Qu că h i. Tácă gi ă Tr nă Ng că

ngă trongă nhi uă công trình

nghiênăc uăc aămìnhăc ng choăr ng,ăđâyălàăb năch tăc aăQu căh iăxu tăphátă
t ă b nă ch tă nhàă n

că ta;ă t tă c ă quy nă l că nhàă n

că thu că v ă Nhână dână vàă

Qu căh iălàăc ăquanăđ iădi năcaoănh tăc aăNhânădân.ăB năch tă yăđ

căth ă

hi nărõăràng,ăc ăth ăquaăbaă ch căn ngăl păpháp, giámăsátăvàăquy tăđ nhăcácă
v năđ ăc ăb n.ăDoăv y,ăc ngătheoătácăgi ănàyătrongăm tăch ngăm căđó,ătínhă
đ iădi nătrùngăv iătínhăđ iăbi uăc aăNhân dân.
Tuyăgócăđ ănghiênăc uăcònăkhácăbi t,ăsongăcácătácăgi ăđ uăth ngănh tă
nh ngăv năđ ăc ăb năsau: M t là,ăkh ngăđ nhăt măquanătr ng,ăỦăngh aăvàăs ă
c năthi tăph iăhi năđ nhătínhăđ iădi năc aăQu căh i. Hai là,ădùănh năđ nhălàă
thu cătính,ălàăb năch tăhayălàăch căn ngăthìă “đ iădi n” làăv năđ ăquanătr ngă
chiăph iăt iăt ăch c,ăc ăch ăho tăđ ngăc aăQu căh i,ălàăv năđ ăc năđ

căb oă

đ măth căhi nătrênăth căt ăđ ănângăcaoăhi uăl c,ăhi uăqu ăho tăđ ngăc aăQu că
h iătrongăgiaiăđo năhi nănay. Ba là,ătùyăthu căvàoăgócăđ ănghiênăc uăc aăt ngă
ng

i,ăcácătácăgi ăb

căđ uăđ aăraăcácăquanăđi m,ănh năđ nhăv m t s v n đ

riêng l nh :ăHi năđ nhănguyênăt căt ădoăb uăc ,ănh nădi năm căđ ăđ iădi n,ă
xâyăd ngăcácătiêuăchíăđánhăgiáăQu căh iăVi tăNamălàăđ iădi năc aăNhânădână
Vi tăNam,ăxácăl păcácăy uăt ăđ măb oătínhăđ iădi năc aăQu căh i.ă âyăth că
s ălàănh ngăt ăt

ngăđ nhăh

ngăchoăxuăh

ngănghiênăc uăđ ătàiăc aătácăgi .