(Luận án tiến sĩ) Nhà nước Việt Nam với việc bảo đảm quyền con người trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay

H CăVI NăCHệNHăTR ăQU CăGIAăH ăCHệăMINH

TR NăTH ăHọE

NHĨăN
CăVI TăNAMăV IăVI CăB Oă Mă
QUY NăCONăNG
IăTRONGă I UăKI Nă
H IăNH PăQU CăT ăHI NăNAY
Chuyên ngành :ăCh ăngh aăduyăv tăbi năch ng
vƠăCh ăngh aăduyăv tăl chăs
Mã s

: 62 22 03 02

LU NăÁNăTI NăS ăTRI T H C
Ng

ih

ng d n khoa h c: PGS,ăTS.ăTR NăTHÀNH

HĨăN Iă- 2015


L IăCAMă OAN
Tôiă xină camă đoană đâyă làă côngă trìnhă nghiênă c uă c aă
riêngătôi;ăcácăs ăli u,ăt ăli uăđ

căs ăd ngătrongălu năánălàă

trungă th c,ă cóă xu tă x ă rõă ràng;ă nh ngă phátă hi nă đ aă raă
trongălu năánălàăk tăqu ănghiênăc uăc aătácăgi ălu năán.
Tácăgi ălu năán

Tr n Th Hòe


M CăL C
Trang
M ă

U

1

Ch ngă1:ăT NGăQUANăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC U
1.1. Cácă côngă trìnhă nghiênă c uă v ă quy nă conă ng iă vàă b oă đ mă quy nă
conăng i
1.2. Các côngătrìnhănghiênăc uăv ănhàăn
conăng i

6
6

căđ iăv iăvi căb oăđ măquy nă
15

1.3. Nh ngăgiáătr ăc aăcácăcôngătrìnhăliênăquanăđ nălu năánăvàănh ngăv năđ ă
đ tăraămàălu năánăti păt cănghiênăc u
Ch

ngă 2:ă B Oă

VI CăB Oă

2.2.ăNhàăn

Mă QUY Nă CONă NG

MăQUY NăCONăNG

2.1.ăQuy năconăng

23
Iă VĨă NHĨă N

Că

Iă V Iă

I

26

iăvàăb oăđ măquy năconăng

i

căđ iăv iăvi căb oăđ măquy năconăng

26
iă- T măquanătr ngăvàă

bi uăhi n
Ch

43

ngă3:ă NHĨăN

CONăNG

CăVI TăNAMă

IăV Iă VI CăB Oă

MăQUY Nă

IăTRONGă I UăKI NăH IăNH PăQU CăT ă- TH CăTR NGă

VĨăNH NGăV Nă

ă

TăRA

63

3.1.ăH iănh păqu căt ăvàătácăđ ngăc aănóăđ nănhàăn
quy năconăng

cătrongăvi căb oăđ mă

iă ăVi tăNam

3.2.ăTh cătr ngăNhàăn

63

căVi tăNamăđ iăv iăvi căb oăđ măquy năconăng

iă

trongăđi uăki năh iănh păqu căt
3.3. Nhà n

76

căVi tăNamăv iăvi căb oăđ măquy năconăng

iătrongăđi uăki nă

h iănh păqu căt ăhi nănay - Nh ngăv năđ ăđ tăra
Ch

ngă4:ă NHĨăN

CONă NG

CăVI TăNAMă

IăV IăVI CăB Oă

104
MăQUY Nă

Iă TRONGă I Uă KI Nă H Iă NH Pă QU Că T ă HI Nă NAYă -

M TăS ăQUANă I MăVĨăGI IăPHÁP

112

4.1.ăM tăs ăquanăđi măc ăb n

112

4.2.ăM tăs ăgi iăphápăch ăy u

122

K TăLU N

152

DANHă M Că CỌNGă TRỊNHă C Aă TÁCă GI ă ĩă CỌNGă B ă LIểNă QUANă
NăLU NăÁN

154

DANHăM CăTĨIăLI UăTHAMăKH O

156

PH ăL C

166


DANHăM CăCÁCăCH ăVI TăT TăTRONGăLU NăV N
HNQT

:ăăăăăăăH iănh păqu căt

HTQT

:ăăăăăăăH pătácăqu căt

KTTT

:ăăăăăăăKinhăt ăth ătr

LHQ

:ăăăăăăăLiênăh păqu c

QCD

:ăăăăăăăQuy năcôngădân

QCN

:ăăăăăăăQuy năconăng

ng

i

TCHăăăăăăăăăăă:ăăăăăăăToànăc uăhóaăăăăăăăă
XHCN

:

Xưăh iăch ăngh a


1
M ă

U

1. Tínhăc păthi tăc aăđ ătƠiănghiênăc u
Quy năconăng

iă(HumanăRights) (QCN) là giáătr ăcaoăquỦ,ălàăthànhăqu ăđ uă

tranhăchungăc aătoànănhânălo iăch ngăl iăápăb c,ăb tăcông.ăDoăđó,ăb oăđ măQCN tr ă
thànhăkhátăv ngăc aăloàiăng

i,ălàăgiáătr ăc ăb nămàăcácăch ăđ ăxưăh iăluônăh

ngăt i.ă

Ngày nay, cùngăv iăs ăphátătri năc aăl chăs ,ăv năđ ăb oăđ măQCN c ngăđ

cănh nă

th căvàăth căhi năt tăh năv iănh ngăgiáătr ,ăchu năm căv ăQCN ngàyăcàngăđ

căm ă

r ng.ăTuyănhiên tùy theo m iăth iăk ăl chăs ,ăch ăđ ăkinhăt ,ăchínhătr ,ăquanăđi măgiaiă
c p khác nhau... mà nh ngăchu năm c,ănguyênăt căb oăđ măQCNăkhácănhau. Doăv y,ă
bên c nhănh ngăgiáătr ăchung,ăph ăbi n v ăQCN, khó có m tăquanăni măth ngănh tăv ă
QCNăvàăb oăđ măQCN,ănh tălàătrongăđi uăki nătrênăth ăgi iăđangăt năt iăđaăd ngăcácă
nhàăn

c v i cácăgiaiăc păv iănh ngăch ăđ ăchínhătr ăvìănh ngăm cătiêu,ăl i ích khác

nhau.ă i u nàyăth ăhi năr tărõătrongăquanăđi măchínhătr ,ăcáchăt ăch c,ăth căthiăquy nă
l căc aăcácănhàăn

căc ăth .ă

Ngàyănay,ătoànăc uăhóaă(TCH)ăvàăh iănh păqu căt ă(HNQT)ălàăm tăxuăth ăt tăy uă
đ iăv iăcácăqu căgia.ăVi căthamăgiaăngàyăcàngăsâuăr ngăvàoăquáătrìnhăTCH và HNQT
đưălàm cho các qu căgia "xích" l iăg nănhauăh n,ăt oăraăcácăđi uăki năvàăc ăh iăthu nă
l iăh năchoăs ăphátătri năvìăs ăti năb ăchungăc aănhânălo i,ăgópăph năquanătr ngăvàoă
vi căb oăđ măngàyăcàngăt tăh năcácăQCN.ăTuyănhiên,ăTCHăvàăHNQTăc ng n yăsinh
nhi uăv năđ ătácăđ ngătiêuăc căđ năs ăphátătri năb năv ngăc aăm iăqu căgia. Tình tr ngă
mâuăthu năgi aăcácădânăt cădoăs ăchênhăl ch,ăb tăcôngăv ăc ăh i,ăđi uăki nătrongăvi că

chi măl nhăcácăngu năl căđ ăth căhi năvàăphânăchiaăh ăth ngăl iăíchăxưăh i; trong vi că
gi iăquy tăm iăquanăh ăgi aănhânăquy năvàăch ăquy năqu căgiaădânăt cătrongăh iănh p;ă
nh ngămâuăthu năl i ích gi aăcácăgiaiăc pătrongăm tănhàăn

căc ăth ăđangăc nătr ăcu că

đ uătranhăvìănh ngăl i ích chungăchoăxưăh i,ăvìăti năb ăxưăh i... d năt iăph măviăvàăm că
đ ăb oăđ m,ăth căhi năQCNă ăcácăqu căgiaăcóăkhácănhau. Gi iăquy tăv năđ ănàyăm iănhàă
n

căcóăquanăđi m,ănguyênăt căriêngăv b o đ m QCN vìăs ăphátătri năchungăc aăxưăh i

vàăs ăphátătri năb năv ngăc aăqu căgia.
Trongăb iăc nhăđó,ănhàăn

căVi tăNamăđưănh năth căngàyăcàngăsâuăs căvàăthamă

giaătíchăc căvàoăquáătrìnhăđ uătranhăđ ăb oăv ăQCNătrênăph măviăqu căt ăvìăs ăphátătri nă
chungăc aănhânălo iăvàăb oăv ăl i ích qu căgia.ăS ăthamăgiaăngàyăcàngătíchăc căvàoăcácă
t ăch căqu căt ăb oăv ăvàăđ uătranhăcho QCN, quy năt ăquy tăc aăcácădânăt c,ăch ngă


2
phânăbi tăch ngăt c,ăđ măb oăphânăchiaăl iăíchăgi aăcácăqu căgia...ăđưăchoăth yăvaiătròă
c aăVi tăNamătrongăth ăgi iăhi nănay.
TheoăLu tănhânăquy năqu căt ,ăb oăđ măQCNălàătráchănhi măc aănhi uăch ăth ,ă
trongă đó,ă nhàă n
n

că đóngă vaiă tròă quană tr ng.ă B oă đ mă QCNă làă tráchă nhi mă c aă nhàă

căvàălàăv năđ ămangătínhănguyênăt cătrongăho tăđ ngăc aănhàăn

đưăđ

c.ăNguyênăt c này

căkh ngăđ nhătrongăL iănóiăđ uăTuyênăngônăđ căl păc aăH păch ngăqu căHoaă

K ă(1776),ăr ng:ă"quy năl căchínhăđángăc aăcácăchínhăph ăph iăxu tăphátăt ăs ănh tătríă
c aănhânădân" [124,ătr.15].ăChínhăph ăđóăph iă"d aătrênăn năt ngăc aănh ngănguyênăt că
vàăt ăch căquy năl cătheoăcáchăth cămàănhânădânăth yăthíchăh pănh tăđ ăđ măb oăană
ninhăvàăh nhăphúcăchoăh " [124,ătr.15]ăvàăn uăchínhăph ănàoă"đ iăngh ch" ho căkhôngă
đápă ngăđ

căyêuăc uătrênăthìănhânădână"cóăquy năthayăđ iăho căxóaăb ănó"đ ăthi tăl pă

m tăchínhăph ăm i"…
ăVi tăNam,ăt ăt
đ

ngăv ăm tăchínhăquy năc aădân,ăb oăv ăcácăquy năc aădânăđưă

căCh ăt chăH ăChíăMinhăkh ngăđ nhă"N uăđ ădânăđóiălàă

N uăđ ădânărétălàă

ngăvàăChínhăph ăcóăl i;ă

ngăvàăChínhăph ăcóăl i;ăN uăđ ădânăd tălàă

l i;ăN uăđ ă dână mă làă

ngăvàăChínhăph ăcóă

ngăvàă Chínhăph ăcóăl i" [85, tr.572]. Doă đó,ăngayă t ăHi nă

pháp 1946,ă b nă Hi nă phápă đ uă tiênă c aă n

că Vi tă Namă dână ch ă c ngă hòa,ă vi că tônă

tr ngăcácăquy năt ădoădânăch ăc aănhânădânăđưătr ăthànhăm tănguyênăt căc ăb nătrong
ho tăđ ngăc aăNhàăn

c.ă

Quánătri tănguyênăt cănày,ăb oăđ măQCN đưătr ăthànhăm tătrongănh ngăm cătiêuă
đ uătiênăvàăquanătr ng hàngăđ u c aăs ăphátătri năxưăh iătheoăđ nhăh

ngăxưăh iăc ă

ngh aă(XHCN) ăVi tăNam. Chínhăvìăv y,ătrongăvi căho chăđ nhăcácăchínhăsáchăphátă
tri n kinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa,ăanăninh,ăđ iăngo i...,
đ ăconăng
h

ngăt iăs ăphátătri nă năđ nh,ăb năv ngăc aăđ tăn
i,ătônătr ngăvàăth căhi năcácăđi uă

thamăgiaăkỦăk t"ă[30, tr.76] đ

"Nhàăn

c ta luônăđ tăv nă

iăvàăb oăđ măQCN vàoăv ătríătrungătâmăvàălàăm cătiêuăquanătr ngănh mă

Nhi măv ă"Ch măloăchoăconăng
ng

ngăvàăNhàăn
c.ă

i,ăb oăv ăquy năvàăl iăíchăh păphápăc aăm iă
căqu căt ăv ăquy năcon ng

căkh ngăđ nhăt iă

iăh iă

cătônătr ngăvàăb oăđ măcácăquy năconăng

phúc,ăs ăphátătri năt ădoăc aăm iăng
nhi măc aăNhàăn
c aăcôngădânătr

ngătoànăqu căl năth ăIXăvàă

i,ăquy năcôngădân;ăch măloăh nhă

iă[33, tr.85] ti păt căđ

ngătoànăqu căl năth ăXIăkh ngăđ nh ch ătr

iămàăVi tăNamăđưă

cănh năm nhăt iă

iăh iă

ngăđúngăđ năv ăđ nhăv ătrí,ăvaiătrò,ătráchă

cătrongăvi căb oăđ măQCN,ăxácăđ nhănguyênăt căb oăv ăcácăQCNă
căquy năl căchínhătr ăc aănhàăn

c.ă


3
C ă th ă hóaă quan đi mă c aă

ng,ă nh ngă n mă qua,ă Nhàă n

că Vi tă Namă đưă cóă

nhi uăn ăl cătrongăvi căth căhi năxâyăd ng,ăhoànăthi năh ăth ngăphápălu tăv ăQCN;ăt ă
ch căth căthiăchínhăsách,ăphápălu tăv ăQCN;ăhoànăthi năcácăc ăch ,ăthi tăch ăb oăđ mă
QCN;ăthamăgiaăh pătácăqu căt ă(HTQT)ătrênăl nhăv căQCN...
Th căti năg nă30ăn măđ iăm iăh ăth ngăchínhătr ,ăđ iăm iăt ăch căvàăho tăđ ngă
c aăNhàăn

c,ăth căhi nădânăch ăhóaăđ iăs ngăxưăh iăđưăđemăl iăchoăchúngătaănh ngă

kinhănghi măquỦăbáuăv ăt ăch cănhàăn

c,ăv ăphátăhuyătínhăhi uăqu ăc aănhàăn

căđ iă

v iăvi căb oăđ măcácăQCN. Tuyănhiên,ădoăhoànăc nhăl chăs ,ăvi căb oăđ măQCNăc aă
Nhàăn

cătaăcònănhi uăh năch .ăTrênăl nhăv căphápălu t,ănhi uăquyăđ nhăc aăphápălu tă

cònăch ngăchéo,ăb tăc p,ăth măchíămâuăthu n,ăch aăphùăh păv iăHi năpháp,ăkhóătri nă
khaiătrongăth căti n.ă
Côngătácătuyênătruy n,ăgiáoăd căv ăQCNăchoăng

iădânăvàăđ iăng ăcánăb ăcôngă

ch cămangătínhăhìnhăth c,ăn ngăv ălỦăthuy t,ăthi uăs ăg năk tăv iăth căti n,ăbênăc nhă
đó,ănh năth căvàăamăhi uăv ăQCNăc aăm tăs ăcánăb ,ăcôngăch căcònăh năch ,ăgâyătr ă
ng iăchoăvi căth căhi năQCNăc aăng
T ăch căb ămáyănhàăn

iădân.

căcònăc ngăk nh,ăm tăs ăc ăquanăcònăch ngăchéoăv ă

ch căn ng,ănhi măv ăd năđ năho tăđ ngăkémăhi uăqu ,ăch aăđápă ngăđ

căyêuăc uăc aă

đ iăm iăvàăh iănh p.ăBênăc nhăđó,ătìnhătr ngăthi uătráchănhi m,ăvôăc m,ăth măchíăviă
ph mănghiêmătr ngăcácăQCNăc aăng

iădânăc aăm tăs ăcánăb ,ăcôngăch c,ăgâyăb că

xúcătrongăxưăh i,ăt oăk ăh ăchoăm tăs ăth ăl căthùăđ chăcoiăđóălàălỦădoăđ ăvuăcáoăVi tă
Namăviăph măQCN.ă
H iă nh păqu că t ă m ăraăchoă Nhàă n

căVi tă Namănhi uăc ă h iă trongă vi c b oă

đ măQCN,ăsongăc ngălàmăn yăsinhănhi uăv năđ ăph căt păv ăQCN,ăgâyătr ăng iăcho
vi căb oăđ măQCNăc a nhàăn

c. B iăl ,ăvi cătuânăth ăcácăđ nhăch ,ăcácănguyênăt c,ă

cácăcamăk tăc aăcácăt ăch căqu căt ăvàăkhuăv cătrongăquáătrìnhăh iănh pălàmăchoăvi că
ho chăđ nh,ăth căthiăchínhăsáchăphátătri năkinhăt ,ăxưăh iăg năv iăb oăđ măQCNăc aănhàă
n

căđ ngătr

cănhi uătháchăth c.ă

Ngoàiăra,ăvi căphânăb ăngu năl căch aăh pălỦ; quy trình ban hành chính sách,
phápălu tăv ăQCNăcònănhi uăh năch ,ăb tăc p,ăch aă cóăs ăg năk tăch tăch ăv iăcác quy
đ nhăc aăđ nhăch ăqu căt c ngănh ănh ngăđòiăh iăc aăquá trình HNQT.ăCh t l
c aăchínhăsáchăkinhăt ,ăchínhăsáchăxưăh i ch aăđápă ngăđ

ngă

c yêuăc u vàăđòiăh iăc aă

th căti n.ăVi căt ăch căth c hi năchínhăsáchăphápălu tăv ăQCNăcònănhi uăb tăc p,ălúngă


4
túng...ăTh căt ănày đòiăh iănhàăn
nh măđ tăđ

căph iăcóăs ăđi uăti t,ăcanăthi pă ăm căđ ănh tăđ nhă

căhi uăqu ăt tănh tăchoăm cătiêuăb oăđ măQCN.

T ănh ngăh năch ,ăb tăc păk ătrên, vi cănghiênăc uăv năđ ălỦălu năv ănhàăn
đ iăv i vi căb oăđ măQCN; phânătíchăth cătr ngăNhàăn

c

căVi tăNamăđ iăv iăvi căb oă

đ măQCNătrongăđi uăki năHNQT, t ăđóăđ ăraănh ngăgi iăphápănh mănângăcaoătínhăhi uă
qu ăc aăNhàăn

căđ iăv iăvi căb oăQCNă ăn

cătaăth iăgianăt iălàăm tăyêuăc uăc nă

thi tăvàăc păthi tăc ăv ălỦălu năl năth căti n. Xu tăphátăt ăcácălỦădoătrên, tácăgi ăch nă
v năđ ă"Nhà n

c Vi t Nam v i vi c b o đ m quy n con ng

i trong đi u ki n h i

nh p qu c t hi n nay" làmăđ ătàiănghiênăc uăc aămình.
2.ăM căđích,ănhi măv ăph măviănghiênăc u
2.1. M c đích c a lu n án
Trênăc ăs ălàmărõănh ngăv năđ ălỦălu năv ănhàăn
vàăth căti năb oăđ măQCNăc aăNhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCNă

căVi tăNam,ălu năánăđ ăxu tăm tăs ăquanăđi mă

vàăgi iăphápăch ăy uănh mănângăcaoătínhăhi uăqu ăc aăNhàăn

căVi tăNamăđ iăv iăvi că

b oăđ măQCN trongăđi uăki năHNQT hi nănay.ă
2.2. Nhi m v c a lu n án
D aătrênăquanăđi măc aăch ăngh aăMácăLênin,ăt ăt

ngăH ăChíăMinhăvàă

ngă

c ngăs năVi tăNamăv ăQCNăvàăb oăđ măQCN,ălu năánăt pătrung:

- Làmărõăkháiăni m quy năconăng

i,ăb oăđ măQCN,ăt măquanătr ngăc aăvi căb oă

đ măQCNăvàănh ngăbi uăhi năc ăth ăc aănhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCN.

- LàmărõăquáătrìnhăHNQTăc aăVi tăNamăvàănh ngătácăđ ngăc aăHNQTăđ năQCNă
vàănhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCNă ăVi tăNam.

- Làmărõăth cătr ngăNhàăn

căVi tăNamăđ iăv iăvi căb oăđ măQCN trongăđi uă

ki năHNQTăhi nănayăvàănh ngăv năđ ăđ tăra.
n

ăxu tăm tăs ăquanăđi măvàăgi iăphápăch ăy uănângăcaoătínhăhi uăqu ăc aăNhàă

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCN trongăđi uăki năHNQTă ăVi tăNamăhi nănay.
2.3. Ph m vi nghiên c u c a lu n án
- Lu năánăkhôngănghiênăc uătoànăb ălỦălu năv ănhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ mă

QCNămàăch ăt pătrungănghiênăc uăquanăđi măc aăch ăngh aăMác-Lêninăv ăv năđ ă
nàyăd

iăgóc đ ătri tăh c.

- Trongăph năth cătr ng,ălu năán ch ăgi iăh năkh oăsátăth cătr ngăNhàăn
Namăđ iăv iăvi căb oăđ măQCN trongăđi uăki năHNQT (t ă1995ăđ nănay).ă

căVi tă


5
3.ăC ăs ălỦălu năvƠăph

ngăphápănghiênăc u

3.1. C s lý lu n
Lu năánăd aătrênăquanăđi măc aăCh ăngh aăMácă- Lênin, t ăt
quanăđi măđ

ngăl iăc aă

lu năvàăth căti năv ănhàăn

ngăvàăNhàăn

ngăH ăChíăMinh,

căVi tăNam b oăđ măQCN;ănh ngăv năđ lý

căđ iăvi căb oăđ măQCN.ăLu năánăcóăk ăth aăm tăs ăk tă

qu ănghiênăc uăcóăgiáătr ăc aăcácăcôngătrìnhăkhoaăh căkhácăliênăquan.
3.2. Ph

ng pháp nghiên c u

Lu năánăđ

căth căhi nătrênăc ăs ăv năd ngăph

ngăphápălu năc aăch ăngh aăduyă

v tă bi nă ch ngă vàă ch ă ngh aă duyă v tă l chă s v iă các ph

ngă phápă lô-gícă vàă l chă s ,ă

phânătíchăvàăt ngăh p,ăquyăn păvàădi năd ch,ăth ngăkêăvàăsoăsánh, tr uăt
và m tăs ăph

ngăvàăc ăth

ngăphápăkhác.

4. óngăgópăkhoaăh căc aălu năán
- Lu năánăgópăph nălàmărõ kháiăni măQCN,ăb oăđ măQCN,ăt măquanătr ngăc aă
nhàăn

căđ iăv iăvi c b oăđ măQCN.
- Trênăc ăs ăphânătíchăv ănh ngătácăđ ngăc aăHNQTăđ năQCNăvàănhàăn

căđ iă

v iăvi căb oăđ măQCNă ăVi tăNam,ălu năánăphânătíchăvàălàmărõăth cătr ngăNhàăn

că

Vi tă Namă đ iă v iă vi că b oă đ mă QCNă (nh ngă thànhă t u,ă h nă ch ,ă nguyênă nhân)ă vàă
nh ngăv năđ ăđ tăraăđ iăv iăNhàăn

căVi tăNamăđ iăv iăvi căb oăđ măQCNătrongăđi uă

ki n HNQT hi nănay.
ăxu tăm tăs ăquanăđi măvà gi iăphápăc ăb năđ ănângăcaoătínhăhi uăqu ăc aă

Nhàăn

c đ iăv iăvi căb oăđ măQCN trongăđi uăki năHNQT ăVi tăNamăhi nănay.ă

5.ăụăngh aăth căti năc aălu năán
- Nh ngă k tă lu nă rútă raă trongă lu nă án cóă th ă dùngă làmă tàiă li uă thamă kh oă choă
nh ngăng

iăho chăđ nhăchínhăsáchăvàăqu nălỦăxưăh iăkhiăđ ăxu t, đánhăgiá, xem xét và

gi iăquy tăcácăv năđ ăcóăliênăquanăđ năQCN,ăb oăđ măQCN,ănângăcaoătínhăhi uăqu ă
c aănhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCNătrongăđi uăki năHNQT hi nănay.

- Lu năánăcóăth ălàmătài li uăthamăkh oăchoăvi cănghiênăc u,ăgi ngăd yăv ăQCNă
vàăcácăv năđ ăkhác có liên quan.

6.ăK tăc uăc aălu năán
Ngoàiăph năm ăđ u,ăk tălu n, danhăm căcôngătrìnhăc aătácăgi ăđưăcôngăb ăliênă
quanăđ năđ ătàiălu năán, danhăm cătàiăli uăthamăkh o vàăph ăl c,ălu n án đ
g mă4ăch

ng, 10 ti t.

căk tăc uă


6

Ch ngă1
T NG QUANăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC U
1.1.ă CÁCă CỌNGă TRỊNHă NGHIểNă C Uă V ă QUY Nă CONă NG
MăQUY NăCONăNG

Iă VĨă B Oă

I

Th iăgianăg năđây,ăvi cănghiênăc uăv ăQCN,ănh ngăv năđ ălỦălu năvàăth căti nă
b oăđ măQCN,ăv ănhàăn

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCNăđưăvàăđangălàăđ ătàiăthuăhútăs ă

quanătâmăc aănhi uăc ăquan,ăt ăch c,ăcácănhàălưnhăđ oăvàăcácănhàăkhoaăh cătrongăvàă
ngoàiăn

c.ăVìăv y,ănhi uăcôngătrìnhănghiênăc uăđưăđ

căxu tăb n,ăth ăhi năt pătrungă ă

cácăn iădungăsau:
1.1.1. Cácăcôngătrìnhănghiênăc uăv ăquy năconăng

i

Cóăr tănhi uăcôngătrìnhănghiênăc uăxoay quanh nh ngăv năđ ălỦălu năv ăQCNăc aă
nhi uăh căgi ătrongăvàăngoàiăn
Mourgon,ă giáoă s ă tr

c,ătiêuăbi uălàăcu năsáchăQuy năconăng

ngă đ iă h că khoaă h că xưă h iă Toulouseă (Pháp)ă [60].ă B ngă vi că

phânătíchăb năch tăc aăconăng

iăvàăQCN,ătácăgi ăkh ngăđ nhăQCNălàătrungătâmăc aă

chínhătr ăvàătrungătâmăc aăcácăm iăquanăh ăgi aăquy năl căvàăconăng
c ngăkhôngăph iălàănh ngăcáiăgìăquáăxaăl ăv iăconăng
đ căquy n" đ

i c aăJacquesă

căcácăquyăt căđi uăkhi nămàăconăng

i,ănh ngăQCNă

i.ăQuy năconăng

iă"gi ăriêng" l yătrongăcácăquană

h ăc aămìnhăv iănh ngăcáănhânăvàăv iăchínhăquy n". Nh ăv y,ăQCNătr
quy năc ăh u,ăt ănhiênăconăng
nàyă đ

iălàă"nh ngă

iăsinhăraăđưăcóă(c ăth ăxácăvàăt ăt

căh tălàăcácă

ng)ăvàăcácăquy nă

că s ă d ngă trongă cácă quană h ă gi aă cáă nhână v iă cáă nhân,ă cáă nhână v iă chínhă

quy n.ăTrênăc ăs ăkháiăni măQCN,ătácăgi ăt pătrungăphânătíchăcácăđi uăki năc năthi tăđ ă
b oăđ m,ăth căhi năQCNănh :ăs ăcôngănh năquy nătrongăcácăđi uă

căqu căt ăv ăQCN;ă

s ăghiănh năquy nătrongăphápălu tăqu căt ăvàăqu căgia;ăthi tăch ăki măsoátăcácăquy nă
nh măng năch năs ăl măquy năt ăpháiăcácăcáănhân,ăt ăch căth căthiăquy năl cănhàăn
b oăđ măQCNăvàăs ăph ăthu căc aăcácăquy năvàoăc ngăđ ngăqu căt ăvàăcácănhàăn
Giáoăs ăHoàngăNamăSâm,ătr
bài "Kháiăni măquy năconăng
r ng:ă"Quy năconăng
baoăg mătr

c.

ngăđ iăh căT ngăh păB căKinh,ăTrungăQu cătrongă

iătrongătruy năth ngăv năhóaăTrungăQu c" (2002) cho

iălàănh ngăquy năc ăb nămàăconăng

căh tălàăquy năđ

că

căs ngăvàăquy năđ

khác" [98,ătr.40],ăch ngăh nănh ă"quy năđ

iăsinhăraăđưăđ

căh

ng,ă

căphátătri n;ăsauăđóălàăcácăquy nă

căthamăgiaăcácăho tăđ ngăchínhătr ,ăxưăh i,ă

trongă đóă quy nă bìnhă đ ngă làă quană tr ngă nh t.ă Quy nă nàyă th ă hi nă ă ch ă t tă c ă m iă
ng

iăcóăth ăs ngănh ăm tăcáănhână đ căl păvàăquanăh ăgi aăconăng

làăbìnhăđ ng,ăxétătrênăph

ngădi nănhânăph m" [98,ătr.40].ă

ăcóăđ

iăv iăconăng

iă

căm tăh căthuy tă


7
v ă QCN,ă tácăgi ăchoă r ngă ph iă đ
QCN;ăth ăhaiălàăt ăt

căthi tăl pă quaă 5ăgiaiăđo n:ă th ă nh tălàăỦă th căv ă

ng v ăQCN;ăth ăbaălàăQCNăd

iăgócăđ ăphápălỦ;ăth ăt ălàăkháiă

ni mă QCNă vàă th ă n mă làă h că thuy tă v ă QCN.ă Tácă gi ă c ngă kh ngă đ nhă vi că Trungă
Qu căth căhi năc iăcách,ăm ăc aăđưăđ aăs ăphátătri năv ăQCNăsangăm tăgiaiăđo năm i.ă
B ngăvi căth căthiădânăch ăvàăxâyăd ngănhàăn

căphápăquy n,ăcácăQCNăc aăng

iădână

TrungăQu căkhôngăng ngăm ăr ng,ăquy năcáănhânăvàăquy năt păth ăk tăh păhòaăquy nă
v iănhau,ăt oăđ ngăl căthúcăđ yăl căl

ngăs năxu t,ăc iăthi năm căs ngăc aăng

Bàiăvi tă"Th căt ăquy năconăng
quy năconăng
conăng

iădân.

iătrongăch ngh aăxưăh iăvàăcu căđ uătranhăvìă

iătrênăth ăgi i", (2002), tác gi ăLangăNgh ăHoàiăkh ngăđ nh:ă "Quy nă

iălàăm tăph mătrùăxưăh iămangătínhăt ngăh p,ălàăs ăgi iăđ nhăvàăth aănh năxưă

h iămàăconăng

iăgiànhăđ

căv iăt ăcáchălàăs ăv tăt năt iătrongăxưăh i.ăS ăth aănh năvàă

gi iăđ nhănàyăbi uăhi nă ăt ăcáchălàăng

iăthamăd ăgiaoăl uăxưăh i" [48, tr.231]. Theo

tácă gi ,ă QCNăn mă sâuă trongă m iăquanăh ăgi aăng
QCNătr

iă v iăng

iătrongăxưă h i,ădoăđó,ă

căh tălàăquy năc aăm tăgiaiăc pănh tăđ nh,ăcóătínhăgiaiăc părõăr t.ăS ăphátătri nă

QCN,ăs ăc iăthi năm iăquanăh ăQCNălàăquáătrìnhălâuădàiătrongăl chăs ,ăt ădoăvàăbìnhă
đ ngătr uăt

ngăkhôngăph iălàăth

căđoăthôngăd ngăđ iăv iăQCNămàăch ălàătiêuăchíăđ ă

đánhăgiáăm căđ ăphátătri năc aăQCNămàăthôi.ă

căbi t,ătrongăth ăgi iăhi nănay,ăvi că

b oă đ m QCNăvàăb oă v ăgi ă v ngăch ăquy năqu căgiaăcóă m iăquanăh ă m tăthi tăvàă
bi năch ngăv iănhau,ădoăđó,ăc năcóăcáiănhìnătoànădi năvàăkhoaăh căv ăQCNăc ngănh ă
cácăc ăch ,ăthi tăch ăb oăv ăQCN.
ăn

căta,ăvi cănghiênăc uăQCNăđ

căb tăđ uăt ăcu iăth păk ă80ăc aăth ăk ăXX.ă

Tuyănhiên,ăth iăgianănày,ăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăm iăch ălàăb

căđ uăvàăch aăđ

că

xưăh iăhóaăm tăcáchăcóăh ăth ng.ăNh ngăn mă1990ălàăth iăgianăđánhăd uăs ă"bùngăn "
v ăho tăđ ngănghiênăc uăQCNă ăVi tăNam. Haiăs ăki năcóăth ăcoiălàăđ ngăl căthúcăđ yă
ho tăđ ngănghiênăc uăQCNă ăVi tăNamănh ngăn măđ uăc aăth păk ănàyălàăvi căs aăđ iă
b ăsungăHi năphápă1992ăvàăvi căbanăhànhăCh ăth ă12-CT/TWăc aăBanăBíăth ăv ăV năđ ă
quy năconăng
c aăcôngăcu că

iăvàăquanăđi măch ătr

ngăc aă

ngăta.ăHi năphápă1992,ăHi năphápă

iăm i,ăl năđ uătiên,ăkháiăni măQCNăđ

hi năăs ăthayăđ iămangătínhăb

căquyăđ nhăt iăđi uă50,ăth ă

căngo tătrongănh năth căv ăv năđ ănàyă ăVi tăNam.ăS ă

ki nănàyăkh ngăđ nhăvi căđánhăgiáăm tăcáchăchínhăth căc aă

ng,ăNhàăn

căVi tăNamă

v iăv năđ ăQCN,ăt oăn năt ngăchínhătr ăvàăphápălỦăchoăcácăho tăđ ngănghiênăc u,ăgi ngă
d yăvàăt ăch căth căhi năb oăđ măcácăQCNă ăVi tăNam.


8
ngătrìnhă"Con ng

TrongăCh

i,ăm cătiêuăvàăđ ngăl căc aăs ăphátătri năkinhăt ă-

xã h i", mã s ăKX.07/91-95,ăl năđ uătiên,ăQCNăđưătr ăthànhăđ iăt
nhàăn

c.ă óălàăđ ătàiă"Cácăđi uăki năđ m b oăquy năconăng

s ănghi păđ iăm iăđ tăn

ngănghiênăc uăc pă

i,ăquy năcôngădânătrongă

c", doăHoàngăV năH oăch ănhi m.ă

ătàiăđưăt pătrungăphână

tíchănh ngăv năđ ălỦălu năv ăQCNănh :ăkháiăni măQCN,ăl chăs ăphátătri năc aăQCN,ă
nh ngăn iădungăc ăb năc aăQCN;ăth cătr ngăvi căviăph măQCNătrênăth ăgi iăc ngănh ă

cácăđi uăki năđ măb oăQCNă[43].ăT đóăđ nănay,ăv năđ ăQCN đ
trung nghiênăc u v iănhi uăcông trìnhăkhoaăh căđ

cănhi uăh căgi ăt pă

căcôngăb ăcóăgiáătr ăc ăv ăm tălỦă

lu năvàăth căti nătrênăh uăh tăl nhăv căc aăQCN,ănh ăđ ătàiăkhoaăh căc păb ă "Quan
đi mă C.Mác-Ph. ngghenă v ă quy nă conă ng
[46]; đ ătàiă"T ăt

i",ă Hoàngă v nă H oă ch ă nhi mă (1997)

ngăH ăChíăMinhăv ăQuy năcon ng

i",ăCaoă

căTháiăch ănhi mă

(1998)ă[104];ăđ ătàiă"Nh ngăquanăđi măc ăb năc aăch ăngh aăMác-Lêninăv ăquy năconă
ng

i vàăỦăngh aăv iăVi tăNamăhi nănay" (2007),ăNguy nă

đ ătàiă"T ăt

ngăV.I.Lêninăv ăquy năconăng

[58];ăđ ătàiă"T ăt

căThùyăch ănhi mă[119],ă

i",ăHoàngăMaiăH

ngăch ănhi mă(2009)ă

ngănhânăquy nătrongăm tăs ăh căthuy tăchínhătr ,ăphápălỦăc ăb n",

Nguy năDuyăS năch ănhi mă(2013)ă[101].ăCácăcôngătrìnhătrênăđưăt pătrungăphânătíchă
nh ngăv năđ ălỦălu năc ăb năv ăQCN:ăngu năg căc aăQCN,ăkháiăni măQCN, các quan
đi m,ă lu nă đi mă khácă nhauă v ă QCNă trongă l chă s ,ă quană đi mă c aă Ch ă ngh aă MácLêninăv ăQCN;ăt ăt

ngăH ăChíăMinhăv ăQCNăc ngănh ăcácăđi uăki năc năthi tăđ ăb oă

đ măQCNăvàăkh ngăđ nh:ăQCNălàăm tăph mătrùăl chăs ;ămangătínhănhânălo iăvàătínhă
giaiăc p;ănóălàăs năph măc aăph
phápălu t,ăđ

ngăth căs năxu tăv tăch t;ăg năli năv iănhàăn

căb oăv ăb ngăphápălu t;ăđ

căvàă

căth căhi nătri tăđ ănh tătrongăch ăngh aăxưă

h iăvàăch ăngh aăc ngăs n.ă âyălàănh ngăcôngătrìnhăđ tăc ăs ăph

ngăphápălu năchoă

vi cătri năkhaiănghiênăc uăcácăch ăđ ăkhácănhauăv ăQCN.
Cùngăv iăcácăđ ătàiăkhoaăh c,ănhi uăsáchăchuyênăkh oăcóăgiáătr ăv ăQCNăđưăđ
côngăb ănh :ă"Quy năconăng

că

iătrongăth ăgi iăhi năđ i",ătácăgi ăPh măKhiêmăÍchăvàă

HoàngăV năH oăch ăbiênă(1995)ă[59],ăsáchă"Tìm hi uăv năđ ănhânăquy nătrongăth ăgi iă
hi năđ i" (1996),ăChuăH ngăThanhăch ăbiênă[111];ăsáchăthamăkh oă"Gópăph nătìmăhi uă
quy năconăng

i" (2006)ăc aătácăgi ăPh măV năKhánhă[61];ăsáchă"Tri tăh căchínhătr ă

v ăquy năconăng

i" (2006)ăc aătácăgi ăNguy năV năV nh; "Quy năconăng

i,ăti păc nă

đaăngànhăvàăliênăngànhăkhoaăh căxưăh i" (2009),ăVõăKhánhăVinhăch ăbiên,ă"T ăt
v ăquy năconăng

ngă

i,ăTuy năt păt ăli uăth ăgi iăvàăVi tăNam" (2011)ăc aăKhoaăLu t,ă

iăh căqu căgiaăHàăN iă[64],ă"Dânăch ănhânăquy năgiáătr ătoàn c uăvàăđ căthùăqu că

9
gia" (2011)ă c aă H iă đ ngă LỦă Lu nă Trungă

ngă [55],ă "Quy nă conă ng

i,ă lỦă lu nă vàă

th căti n" (2014)ăc aăVi năNCăquy năconăng

iă[139],...ăM cădùăcáchăti păc năvàăphână

tíchă cóăkhácă nhau,ăsongăcácăcôngă trìnhătrênă đ uă t pă trungă nghiênă c u,ă lu năgi iă kháiă
ni măQCN,ăb năch tăđ cătr ngăc aăQCN,ăn iădungăcácăquy năc ăb năc aăconăng

iă

c ngănh ăcácăđi uăki n,ăc ăch ăb oăđ măQCN...ă
Trênă c ă s ă cácă côngă trìnhă nghiênă c u,ă m tă s ă c ă s ăđàoă t oă đưă biênă so nă giáo
trìnhăgi ngăd yăv ăQCN. Tiêuăbi uălàăgiáo trình "LỦălu năv ăquy năconăng
nghiênăc uăquy năconăng

i" doăVi nă

i,ăH căvi năChínhătr ăqu căgiaăH ăChíăMinhă(2010)ăbiênă

so năvàă"GiáoătrìnhălỦălu năvàăphápălu tăv ăquy năconăng

i" c aăKhoaălu t,ă

iăh că

qu căgiaă(2009)ă[63]... M cădùăcáchăti păc n,ăphân tích khác nhau, song nhìn chung,
cácăgiáoătrìnhănàyăđ uăt pătrungăgi iăthi uăv ănh ngăv năđ ălỦălu năc aăQCNănh :ăkháiă
ni măQCN;ăđ cătr ngăc ăb năc aăQCN;ăn iădungăc ăb năc aăQCN;ăs ăphátătri năQCNă
trongăl chăs ănhânălo i;ălu tăqu căt ăv ăQCN;ăHi năpháp,ăphápălu tăVi tăNamăv ăQCN;ă
quanăđi măc aă

ng,ăchínhăsáchăphápălu tăc aăNhàăn

căVi tăNamăv ăQCN;ăphânătíchă

cácăđi uăki năvàăc ăch ăqu căgiaăvàăqu căt ăb oăđ măQCN,ătrongăđóănh năm nhă"Ngày
nay,ăquy năconăng

iăđưăđ

căqu căt ăhóaăv ănhi uăm t.ă óălàăvi căxácăl păcácănguyênă

t căvàăchu năm cănhânăquy n.ă óălàăs ăhìnhăthànhăc ăch ăqu căt ăb oăv ăquy năconă
ng

i.ăTuyănhiên,ăvi căb oăđ măcácăquy năconăng

iăhi nănayăch ăy uăv năn mătrongă

khuônăkh ăqu căgia,ătrongăth măquy năphápălỦăc aăcácănhàăn

c" [138, tr.126].ăVìăv y,ă

cácăqu căgiaăđ uăcóăngh aăv ăghiănh n,ătônătr ng,ăb oăv ,ăth căthiăQCNătheoăquyăđ nhă

c aăLu tănhânăquy năqu căt ,ăđ ngăth iăcóătráchănhi mătônătr ngăc ăch ăgiámăsátăqu că
t ăvàăph iătuânăth ăcácăcôngă

cămàăqu căgiaăđưăkỦăk t,ăgiaănh p....

1.1.2.ăCácăcôngătrìnhănghiênăc uăv ăb oăđ măquy năconăng

i

- V ăkháiăni măb oăđ măQCN,ăcóănhi uăcôngătrìnhănghiênăc uăv ăb oăđ măQCN,ă
tuyănhiênăph năl năcácăcôngătrìnhăt pătrungăphânătíchănh ngăk tăqu ăvàăth cătr ngăvi că
b oăđ măQCN,ăcònăv năđ ălỦălu năb o đ măQCNăch aăcóănhi uăcôngătrìnhăđ ăc p.ăTácă
gi ăLêăH ngăS nătrongăbàiă"Cácănhânăt ăphápălỦătácăđ ngăđ năvi căhìnhăthànhăvàăho tă
đ ngăc aăcácăc ăch ăb oăđ măquy năconăng

i" choăr ng:ă"B oăđ măquy năconăng

iă

làă m tăquáătrình.ăNóăph ăthu căvàoăt ngăth ă nhi uă đi uăki năkhácănhauă nh ăkinhăt ,ă
chínhătr ,ăv năhóa,ăphápălu tătrongăđóăphápălu tăcóăv ătrí,ăvaiătròăvàătâmăquanătr ngăhàngă
đ u" [99,ătr.123].ă i uăđóăcóăngh aăb oăđ măQCNăkhôngăth căhi năm tăcáchăđ năl ămàă
ph ăthu căvàoănhi uăđi uăki n,ănhi uăy uăt ăkhácănhau,ăv năđ ălàăph iăt oăraăcácăđi uă
ki năđ ăvi căb oăđ măQCNăđ

căth căhi n.


10
Kháiăni măb oăđ măQCNăcònăđ

đ măquy năconăng

căđ ăc păđ nătrongăm tăs ăbàiăvi tănh :ă"B oă

iăb ngăcácăhìnhăth căphápălỦăhànhăchính" (2009)ăc aătácăgi ăLêă

Th ă H ngă Nhung,ă [90]; "Vaiă tròă c aă toànă ánă trongă vi că b oă đ mă quy nă conă ng

i,ă

quy năcôngădân" (2014)ăc aăHoàngăHùngăH iă[41].ăTácăgi ăHoàngăHùngăH iăchoăr ng:ă
"B oăđ măquy năconăng

iălàăho tăđ ngăc aăcácăch ăth ăth căhi năm tăh ăth ngăcácă

đi uăki năvàăbi năphápăv ăkinhăt , chínhătr ,ăv năhóa,ăxưăh i,ăphápălu tăh

ngăt iăvi că

b oăv ăquy năvàăl iăíchăh păphápăc aăcáănhân,ăt ăch c" [41,ătr.1].ăNh ăv y,ăb oăđ mă
QCNătheoătácăgi ălàăho tăđ ngăcóăm căđíchăc aăcácăch ăth ănh măt oăraăcácăđi uăki nă
c năthi tăchoăvi căth căhi năQCN.
Ngoàiăraăcóăcôngătrìnhăkhôngăđ ăc pătr căti păv ăăkháiăni măb oăđ m QCNămàăt pă
trungăbànăv ăcácăđi uăki năb oăđ măQCN.ăCh ngăh n,ănhómătácăgi ăđ ătàiă"Cácăđi uă
ki nă đ m b oă quy nă conă ng

i,ă quy nă côngă dână trongă s ă nghi pă đ iă m iă đ tă n

[43] choăr ng,ăb oăđ măQCNăg năli năv iădânăch ,ănhàăn

c"

căphápăquy n,ăphápălu t,ă

dână trí,ă thôngă tin,ă kinhă t ...,ă trongă đóă nh nă m nh:ă dână ch ă g nă bóă h uă c ă v iă nhână
quy năvàălàăcôngăc ,ăph

ngăti năb oăđ măvàăphátătri năQCN.ăM iăn căthangăc aădână

ch ăl iă m ă r ngă thêmă ph mă vi,ălàmă sâuăs că thêmăch tăl
ph

ngăc aă QCN.ăPhápălu tălàă

ngăti năđ ăghiănh năcácăQCN,ălàăm tătrongănh ngăđi uăki năquanătr ngănh tăđ ă

QCNăđ

căth căhi n.

Tácăgi ăNguy năTh ăBáoătrongăbàiăvi tă"M tăs ăsuyăngh ăv ăc ăch ăb oăđ măvàă
b oăv ăquy năconăng
ch ăđ

iă ăVi tăNamăhi nănay" (2009)ăchoăr ng,ă"cácăquy năconăng

căb oăđ măvàăth căhi năkhiăb oăđ măđ

iă

căcácăđi uăki năb oăđ măv ăchínhătr ;ă

v ăm tăth ăch ;ăv ăngu năl căkinhăt ăvàăv ăv năhóa" [6,ătr.121].ăTrênăc ăs ăphânătíchă
cácăđi uăki năb oăđ măQCN,ătácăgi ănh năm nh:ă"s ăhi nădi nă ăt tăc ăcácăđi uăki nă
b oăđ măquy năconăng
quană trongă t ă ch că

iătrênăch ăcóăth ăđ

căb oăđ măkhiăcóăs ăv năhànhăc aăcácăc ă

ngă vàă cácă c ă quană nhàă n

că trênă cácă l nhă v că l pă pháp,ă hànhă

phápăvàăt ăpháp" [6,ătr.121].ăNh ăv y,ătheoătácăgi ,ăb oăb oăđ măQCNăc năcóăhaiăy uă
t ,ăth ănh tălàăcácăđi uăki năđ ăb oăđ măQCN;ăth ăhai,ăc ăch ăb oăđ măQCN.
- V ăth căti năb oăđ măQCN,ăđưăcóănhi uăcôngătrìnhăđ

căcôngăb ,ătrongăđóăph iă

k ăđ năcôngătrìnhănghiênăc uă"Hi năpháp,ăphápălu tăvàăquy năconăng
Vi tăNamăvàăTh yă i n", doăTrungătâmăNCăquy năconăng

i- Kinhănghi mă

iăVi tăNamăvàăVi năRaoulă

WallenbergăTh yă i năth căhi nă(2001).ăCu năsáchălàăt păh păcácăbàiăvi tăc aăcácăh că
gi ăhaiăn

căv ăc ăch ăb oăđ măQCN,ăvaiătròăc aăcácăc ăquanănhàăn

cătrongăvi căb oă

đ măQCN,ănh ngăthànhăt uăb oăđ măQCNă ăVi tăNamăvàăTh yă i n.ăB ngănh ngăl pă


11
lu nă khoaă h că vàă cácă d nă ch ngă sinhă đ ngă v ă th că ti nă b oă đ mă QCNă ă Vi tă Namă
nh ngă n mă qua,ă tácă gi ă Hoàngă V nă H oă nh nă m nhă "Vi tă Namă đưă đ tă đ
thànhăt uăr tătoăl n,ăr tăc ăb nătrongăl nhăv căquy năconăng

i,ăquy năcôngădân.ă óălàă

quy nă s ngă trongă đ că l p,ă t ă do.ă Ph mă viă quy nă ngàyă càngă đ
trìnhăphátătri năc aăđ tăn
l

că nh ngă

că m ă r ngă theoă ti nă

c,ăđ căbi tălà,ăchúngătaăđưăgi iăquy tăthànhăcôngăm tăkh iă

ngăl năcácăv năđ ăxưăh i" [125, tr.153-154].
Bàiăvi tăă"Th căti năb oăđ măquy năconăng

raăhi nănay" c aătácăgi ă

iă ăVi tăNamăvàănh ngăv năđ ăđ tă

ngăD ngăChíă(2014)ăt pătrungăphânătíchăth căti năvi căb oă

đ măQCNăc aăVi tăNamănh ăquy năb uăc ă ngăc ;ăquy năt ădoăl păh i;ăquy năt ădoă
ngônălu n,ăbáoăchí,ăthôngătin;ăquy năt ădoătônăgiáo,ătínăng

ng;ăquy năgiáoăd c;ăquy nă

ch măsócăs căkh e;ăquy năph ăn ,ătr ăem...Tácăgi ăkh ngăđ nhă"Nh ngăthànhăt uăđ tă
đ

că trênă l nhă v că quy nă conă ng

iă trongă th iă giană quaă t oă n nă t ng v ngă ch că đ ă

chúngătaăgi iăquy tăthànhăcôngănh ngănhi măv ăđ tăraătrênăl nhăv cănhânăquy nătrongă
giaiăđo năđ yăm nhăcôngănghi păhóa,ăhi năđ iăhóaăvàăh iănh păqu căt " [19, tr.270].
Bàiăvi tă"Thànhăt uăphátătri nălỦălu năc aă

ngăv ăquy năconăng

iătrongăth iă

k ăđ iăm i",ătácăgi ăT ăNg căT nă(2014)ăđưăphânătíchănh ngăthànhăt uăv ăQCNămàă
Vi tăNamăđ tăđ

cănh :ă(1)ăKh ngăđ nhăQCNălàăb năch tăc aăch ăđ ăXHCN,ălàăm că

tiêuă c aă Nhàă n

că vàă làă đ ngă l că c aă s ă phátă tri nă đ tă n

c;ă (2)ă Hìnhă thànhă đ

că

nh ngăquanăđi măc ăb năv ăQCNălàmăc ăs ăchoăvi căxemăxét,ăth căhi năQCNă ăVi tă
Nam;ă (3)ă Xácă đ nhă đ

că nh ngă nhi mă v ă uă tiênă trongă vi că th că thiă QCNă ă Vi tă

Nam.... ánhă giáă v ă nh ngă thànhă t uă b oă đ mă QCNă c aă Vi tă Nam,ă tácă gi ă nh nă
m nh:ă"

ngăvàăNhàăn

căVi tăNamăđưăvàăđangăgi iăquy tăthànhăcôngănh ngănhi mă

v ăđ tăraătrênăl nhăv căquy năconăng

iătrongăgiaiăđo năđ yăm nhăh iănh păqu căt ,ă

v aăb oăđ măngàyăcàngăt tăh năcácăquy năconăng

iăchoăm iăng

iădânăVi tăNam,ă

v aă gópă ph nă tíchă c că vàoă vi că thúcă đ yă nhână quy nă qu că t " [103,ă tr.10].ă Nh ngă

thànhăt uăđóăcóăỦăngh aătoăl n,ăkhôngăch ăth ăhi năs ăkiênăđ nhăl aăch năconăđ
XHCNăc aă

ngăta,ămàăcònăgópăph năvàoăkhoătàngălỦălu năc aăcácăl căl

ngă

ngăti năb ă

vàăcáchăm ngătrênăth ăgi i.ă
Ngoàiăcácăcôngătrìnhătrên,ănhi uăcôngătrìnhănghiênăc uăth căti năb oăđ măQCNă
c aăcácănhómăc ăth .ăCh ngăh n,ătrênăl nhăv cădânăs ,ăchínhătr ,ăcôngătrình: "M tăs ă
v năđ ăv ăquy nădânăs ,ăchínhătr " (1999)ădoăHoàngăV năH oăvàăChuăH ngăThanhăch ă
biên [45], đ ătàiă"B oăđ măcácăquy nădânăs ,ăchínhătr ătrongăphápălu tăvàăth căti nă ă
Vi tăNam" (2010),ăT

ngăDuyăKiênăch ănhi mă[68],ăsáchă"Nh ngăv năđ ălỦălu năvàă


12
th că ti nă c aă nhómă quy nă dână s ă vàă chínhă tr " (2009),ă Võă Khánhă Vinhă ch ă biên
[143]…Cácăcôngătrìnhănàyăđư t pătrungăphânătích c ăch ăb oăđ măQCN, quanăđi măc aă
ng,ăchínhăsáchăc aăNhàăn

căta v ăquy nădânăs ,ăchínhătr ; phân tích các quyăđ nhă

c aăphápălu tăqu căt ăvàăqu căgiaăv ăcácăquy nădânăs ,ăchínhătr ăvàăth căti năth căhi nă
quy nădânăs ,ăchínhătr trênăcácăl nhăv c: khi uăn i,ăt ăcáo,ăt ădoăngônălu n,ăt ădoătínă
ng

ng,ătônăgiáo,ăt ădoăbáoăchí,ăthôngătin,ăb uăc ă ngăc ,ăquy năbìnhăđ ngătr

căphápă

lu t c ngănh ăc ăch ăb oăđ măquy nădânăs ,ăchínhătr ... t ăđó đ ăxu tăm tăs ăgi iăpháp,ă
ki năngh ănh măb oăđ măt tăh năcácăquy nădânăs ,ăchínhătr

ăn

căta.ă

Trênăl nhăv căkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa,ăsáchă"M tăs ăv năđ ăv ăquy năkinhăt ,ăxưă
h i", do HoàngăV năH oăvà ChuăH ngăThanhăch ăbiênă(1996)ă[44];ă đ ătàiăkhoaăh că
c păb ă"Thànhăt uăv ăth căhi năquy năkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóaă ăVi tăNam" (2001) do
HoàngăV năH oăch ănhi mă[47];ăsáchăthamăkh oă"B oăv ăvàăthúcăđ yăquy năkinhăt ,ă
xưăh i,ăv năhóaătrongăphápălu tăvàăth căti nă ăVi tăNam", Nhàăxu tăb năLaoăđ ngăxưă
h iă năhành (2011)ă[52]…ăCácăcôngătrìnhănàyăt pătrungăphânătíchănh ngăquyăđ nhăphápă
lu tăqu căt vàăqu căgiaăv ăkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa;ăđánhăgiáăth cătr ngănh ngăthànhă
t u,ăh năch ătrongăvi căth căhi năcácăquy năkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóaă(quy năgiáoăd c;ă
quy nălaoăđ ng,ăvi călàm;ăquy năanăsinhăxưăh i;ăquy năch măsócăs căkh e…).ăT ăđó
đ ăxu tăcácăgi iăpháp,ăki năngh ăb oăđ m t tăh năcácăquy nătrên nh :ăhoànăthi năphápă
lu tăv ăquy năkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa;ăt ngăc

ngăcácăchínhăsách,ăch

đ ngăh ătr ănângăcaoăđ iăs ngăv tăch t,ătinhăth năchoăng
h iăd ăt năth

ngătrìnhăvàăhànhă

iădân,ănh tălàăcácănhómăxưă

ng,huyăđ ngăs ăthamăgiaăc aăcácăt ăch căchínhătr ,ăxưăh iăvàăc ngăđ ng;ă

c nătíchăc căch ăđ ngătrongăvi cătuyênătruy n,ăgiáoăd căv ăcácăkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóaă
làmăchoăt tăc ăcácăc ăquan,ăviênăch cănhàăn
V ăquy năc aăcácănhómăd ăb ăt năth

căvàătoànăth ănhânădân....
ng,ăđưăcóănhi uăcôngătrìnhăđ

cătri năkhaiă

nghiênăc uănh :ăsách "Phápălu tăqu căgiaăvàăqu căt ăv ăb oăv ăquy năc aăcácănhómăxưă
h iă d ă b ă t nă th
T

ng" (2007)ă c aă nhómă tácă gi ă Chuă H ngă Thanh,ă V ă Côngă Giao,ă

ngă Duyă Kiênă biênă so nă [112];ă đ ă tài nghiênă c u "Nh ngă c nă tr ă trongă vi că b oă

đ măquy năc aănhómăng

iăd ăb ăt năth

ng" (2011)ădoăTr năTh ăHòeăch ănhi mă[53];

"D ăánăđi uătraăc ăb năvi căth căhi năquy năcôngădânăc aănhómăy uăth ăt iăcácăt nhă
mi nănúiăPhíaăB c" (2014)ădoăNguy năDuyăS năch ănhi mă[102]…ăCácăcôngătrìnhătrênă
t pătrungăphânătíchănh ngăthànhăt u,ăh năch ătrongăvi căb oăv ăquy năc aănhómăxưăh iă

d ăt năth
nghèo,ăng

ngă(ph ăn ,ătr ăem,ăng

iăcóăHIV,ăng

iăkhuy tăt t,ăng

iăcaoătu i,ăng

iă

iădânăt căthi uăs …),ăphânătíchănguyênănhânăc aănh ngăthànhăt uăvàăh nă


13
ch ,ăt ăđóăđ ăxu tăm tăs ăph

ngăh

ngăvàăgi iăphápăb oăđ măt tăh năquy năc aăcácă

nhómă xưă h iă trênă nh : (1) Hoànă thi nă quyă trìnhă xâyă d ngă phápă lu t,ă chínhă sáchă v ă
quy năc aănhómăd ăt năth
qu nălỦănhàăn

ng,ă(2)ă

iăm iăb ămáy,ăc ăch ăho tăđ ng c aăc ăquană

căv ăb oăv ăvàăth căhi năquy n c aăcácănhómăd ăt năth

ng,ă(3)ăChú

tr ngăđàoăt oăcánăb ,ănângăcaoăn ngăl c,ăph măch tăđ oăđ căc aăcánăb ăqu nălỦ,ăth că
thi vi că b oă v ă quy nă c aă cácă nhómă d ă t nă th

ng,ă (4)ă

yă m nhă thôngă tin,ă truy nă

thôngăvàăgiáoăd cănh măthayăđ iăhànhăviătrongăvi căth căhi năcôngătácăb oăđ măquy nă
c aănhómăd ăt năth

ng...

1.1.3. Cácă côngă trìnhă nghiênă c uă v ă b oă đ mă quy nă conă ng

iă trongă đi uă

ki năh iănh păqu căt
H iănh păqu căt ălàăm tăxuăth ăt tăy uăc aăt tăc cácăqu căgiaătrênăth ăgi i.ăV yă
HNQTăđưăvàăđangătácăđ ngăđ năQCNăvàăvaiătròăc aănhàăn

cătrongăvi căb oăđ măQCNă

nh ăth ănào?ăTr ăl iăcâuăh iănày,ătácăgi ăKierenăPitzpatrick,ătr
Pacifică Forumă cóă bàiă vi tă "Toànă c uă hóa,ă th

ngăbanăth ăkỦăc aăAsiaă

ngă m iă và nhână quy n" (2004).ă B ngă

nh ngăs ăli uăkh oăsátăt ănhi uăqu căgia,ătácăgi ăkh ngăđ nhăTCHăđưăvàăđangălàă"thách
th căđ iăv iăvi cătuânăth ăquy năconăng
ng

i".ăB iăl ,ăTCHă đưălàmăchoăkho ngă400ătri uă

iătrênăth ăgi iăph iăđ iăm tăv iăn năthi uăl

ngăth c, th tănghi păvàăphânăhóaăgiàuă

nghèoăngàyăcàngăgiaăt ngă(20%ădânăs ăth ăgi iălàănh ngăng
chi mă1,3%ăm cătiêuăth ăcáănhân).ăNóăgiúpăcácăn
b ngă xưă h iă b ă ch iă b ă nhi uă h n,ă quy nă đ
quy năđ

căh

ngăanăsinhăxưăh i,ăquy năđ

căgiàuăđ

iănghèoănh tănh ngăch ă
căgiàuăh n,ăcònăcôngă

că làmă vi c,ă quy nă ch mă sócă s că kh e,ă
căgiáoăd căluônăb ăđeăd aăb iănh ngătácă

đ ngăc aăTCH.ăVìăv y,ă"toànăc uăhóaăgâyănênăph nă ngăm nhăm ătrongăxưăh iăcôngă
dână c ngă nh ă cácă cáă nhână trênă toànă th ă gi i.ă H ă nh nă th yă nh ngă quy tă đ nhă nhă
h

ngăđ năđ iăs ngăc aăh căđ

căđ aăraăb iănh ngăt păđoànăhùngăm nhănh ngăthi uă

tráchănhi m" [69, tr.215-216].ăDoăđó,ăcácăqu căgiaăc năph iăcóănh ngă"quyăt căm iăchoă
cácăcu căch i" toànăc uănh măb oăđ mănh ngănhuăc uăc năb năc aănhânădânănh :ăs că
kh e,ăgiáoăd c,ăvi călàm...
Nghiênăc uăv ăQCN trong TCH và HNQT, tác gi ăL uăKi tăăcóăcáchănhìnătoànă
di năh năv ătácăđ ngăc aăHNQT,ătrongăbàiăvi tă"Vi căgiaănh păT ăch căth
gi iăvàăs ănghi păquy năconăng
ch căth

ngăm iăth ă

iăc aăTrungăQu c" (2002).ăTheoătácăgi ,ăgiaănh p T ă

ngăm iăth ăgi iă(WTO) đưăm ăraănhi uăc ăh iăđ ăTrungăQu căc iăthi năvàă

thúcăđ yăQCN.ăCh ngăh n,ăgiaănh păWTO,ăTrungăQu căs ăcóăđi uăki năđ ăm ăr ngăvàă
b oăđ măcácăQCNăc aăng

iădânătheoăm tăcáchăth căhi uăqu ăh n,ăkinhăt ăt ngătr

ng,ă

14
cácăquy nălaoăđ ng,ăvi călàm,ăquy năcóăm căs ngăth aăđángăc aăng

iădânăđ

căc iă

thi năvàăb oăđ măvàăđi uăquanătr ngălàăvi căthamăgiaăWTOăđưătácăđ ngăđ năvi căxâyă
d ngăvàăhoànăthi năh ăth ngăphápălu tăb oăđ măQCNătrênăl nhăv căkinhăt ,ăxưăh iăc aă
TrungăQu c,ăthúcăđ yăgiaoăl uăh pătácăv ăQCN…ăTuyănhiên,ăgiaănh păWTOăc ngăđ aă
đ năchoăTrungăQu cănhi uătháchăth căm i,ăđóălàăs ăcanăthi păc aăcácăt ăch căphiăchínhă
ph ăvàoăvi căb oăv ăQCNăc ngănh ăvi căđ tăraăhàngălo tăcácăQCNăm iăđòiăh iăchínhă
ph ă ph iă gi iă quy tă nh :ă b oă v ă quy nă c aă ki uă dână n
Qu c;ăb oăv ăquy năcóăvi călàmăc aăng

că ngoàiă đ nhă c ă t iă Trungă

iădânătrongăcácăcôngătyăđaăqu căgia;ăv năđ ă

v ă tiêuă chu nă laoăđ ngăt iă thi u;ă b oăh ă quy năs ă h uătríă tu ;ăquy năthànhă l păcôngă
đoànăc aăng

iălaoăđ ng… Doăđó,ăgiaănh păWTO,ăc ăh iăb oăđ măvàăthúcăđ yăQCN,ă

nh ngătháchăth căc ngăkhôngănh ,ăvìăv y,ăchínhăph ăTrungăQu căph iăcóănh ngăchínhă
sách,ăb

căđiăphùăh păđ ă"bi năcáiătiêuăc căthànhăcáiătíchăc c,ăt călàăchuy năv năđ ănàyă

thànhăđ ngăl căphátătri năs ănghi păquy năconăng

i" [70, tr.479].

ă Vi tă Nam,ă v nă đ ă TCHă v iă quy nă conă ng
đ

i và quy nă côngă dână (QCD) đưă

cănhi uăh căgi ănghiênăc u,ătrongăđó, cu năsáchă"Toànăc uăhóaăvàăquy năcôngădână
ăVi tăNamă(nhìnăt ăkhíaăc nhăv năhóa)" (1999),ădoăTr năV năBínhăch ăbiên,ăđưăkh iă

đ uăchoăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăđ

căxu tăb năti pătheo.ăTrênăc ăs ăphânătíchăv ătínhă

t tăy uăc aăTCHăc ngănh ăcácătácăđ ngăc aăTCHăđ năvi căth căhi năQCNăvàă QCD,
cácătácăgi ăkh ngăđ nh,ăTCHăbênăc nhăm tătíchăc căc aănóăthìăc ngăb căl ăkhôngăítătiêuă
c căđ năQCN,ăđóălàăs ăphânăhóaăgiàuănghèoăngàyăcàngăsâuăs c,ălàănh ngăt ăn năxưăh iă
n yăsinhătrànălan,ălàăs ăduănh păc aăv năhóaăvàăl iăs ngăv ăk ăc aăPh

ngăTây…Theoă

nhómătácăgi ,ă"đ ăhòaănh păv iăxuăth ătoànăc uăhóaăđ ăkh căph cănh ngăy uăkémătr
đây,ăNhàăn
đ nhăh

căti păt căxâyăd ngăh ăth ngăphápălu tăphùăh păv iăc ăch ăth ătr

că

ngătheoă

ngăXHCN" [12, tr.25];ăxâyăd ngăvàăhoànăthi năcácăchínhăsáchăxưăh i;ăkhôngă

ng ngăphátăhuyăquy nălàmăch ăc aănhânădân…
Cùngănghiênăc uăv ătácăđ ngăc aăTCHăđ năQCN,ăcácăbàiăvi t:ă"Toànăc uăhóa,ă
kinhăt ăth ătr

ngăvàănhânăquy n",ătácăgi Caoă

b oăđ măquy năconăng
conăng

căTháiă[106];ă"Toànăc uăhóaăv iăvi că

iă ăVi tăNam" (2009),ătácăgi HoàngăHùngăH iă[40];ă"Quy nă

iătrongăb iăc nhătoànăc uăhóa",ătácăgi ăNguy năM nhăHùng,ăsách "Nh ngăv nă

đ ălỦălu năvàăth căti năc aănhómăquy nădânăs ,ăchínhătr " (2009)ă[57]...ăCácăbàiăvi tă
nàyă t pă trungă đ ă c pă đ nă tácă đ ngă c aă TCHă đ nă QCN.ăTheoă tácă gi Caoă
TCH là "c ăh iă hi mă cóăđ ă conăng
"làmăhoenă ăl

că Thái,ă

iănângăcaoănhânăph m",ănh ngă đ ngăth iăc ng

ngătâm,ădanhăd ,ălòngăt ătr ng,ăs ăkhoanădung,ălòngănhânăái" c aăconă

15
ng

i.ăToànă c uăhóaăbênă c nhă vi că m ăraă c ă h iăđ ăconăng

iă nângă caoăch tăl

ngă

cu căs ngănh ngăc ngăt oăraănh ngăv năđ ăb căxúcăđ iăv iăQCN,ăđóălàă"s ăb tăbìnhă
đ ng,ă b t côngă gi aă khuă v că v iă khuă v c,ă qu că giaă v iă qu că giaă vàă cáă nhână v iă cáă
nhân" [106, tr.191].ăTácăgi ăNguy năM nhăHùngănh năm nh: TCHăkhôngăch ălàmăthayă
đ iăv ăb cătranhăkinhăt ămàăcònălàăs ăthayăđ iăv ăv năhóaătrongăđóăcóăQCNăb iăl ,ăth că
ti năquáătrìnhăTCHălàmăchoăgiáătr ăph ăbi năc aăQCNăđangăl năátăcácăgiáătr ăđ căthù.ă
Toànăc uăhóaă"đ tăcácăchínhăph ,ănh tălàă ăcácăn

căđangăphátătri nătr

căm tătìnhăth ă

khóăx ăkhiăph iăđápă ngăcùngăm tălúcăhaiăth aăthu n;ăm tălàăth aăthu năv ăb oăđ măvàă
th căthiăQCNănói trên;ăvàăhaiălàăth aăthu năv ătoànăc uăhóa,ăyêuăc uănhàăn

căph iărútă

kh iănh ngăho tăđ ngăcanăthi păvàoăcácăl nhăv căkinhăt - xưăh i" [57, tr.48]. i uănàyă
đòiăh iăcácăqu căgiaăph iăcóăs ăđi uăch nhăchínhăsáchăvàălu tăphápăchoăphùăh păđ ăv aă
thamăgiaăh iănh p,ăl iăv aăgi ăđ

căch ăquy năc aămình.ă

Bànăv ătácăđ ngăc aăTCHăđ năQCN,ătácăgi ăHoàngăHùngăH iănh năm nh: "toàn
c uăhóaălàăth iăc ăđiăliênătháchăth cătrongăvi căb oăđ măquy năconăng

i" [40, tr.148],

b iăthamăgiaăTCH,ăcácăqu căgiaăcóăc ăh iăm ăr ngăvàăhi năth căhóaăcácăQCN,ătrongăđóă
cóănhi uăquy năm i,ăsongănóăc ngăt oăraănhi uătháchăth căvàătr ăng iătrongăvi căb oă
đ măQCN.ăDoăđó,ăVi tăNamăthamăgiaăvàoăquáătrìnhăTCHăc năph iăt năd ngăđ
c ,ăv

căth iă

tăquaătháchăth c,ăb oăđ măt tăh năcácăQCNăb ngăcách:ăxâyăd ngăvàăhoànăthi nă

h ă th ngăphápălu t,ă đ căbi tă làă phápălu tăkinhă t ;ăđ yă m nhă c iăcáchă hànhă chính,ă c iă
cáchăt ăpháp;ăm ăr ngăh pătácăqu căt ătrênăc ăs ătônătr ngăch ăquy năc aăcácăqu căgiaă
theoănguyênăt căđôiăbênăcùngăcóăl i…
1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIểNăC UăV ăNHĨăN
MăQUY NăCONăNG

IăV IăVI CăB Oă

Iă

1.2.1.ă Cácăcôngă trìnhă nghiênă c uă v ă nhƠă n
conăng

Că

că đ iăv iăvi căb oăđ mă quy nă

iă ăVi tăNam

Sách "Quy nă l că nhàă n

că vàă quy nă côngă dân" (2003)ă c aă ă tácă gi

M u ti păc năQCNăt ăgócăđ ăt ăch cănhàăn

c.ăTheoătácăgi , quy năl cănhàăn

ch tălàăquy năl căc aănhânădân,ănh ngănhânădânăkhôngăth ăth căhi năđ
c aămình,ămàăph iă yăquy năchoănhà n

c. Doăđó,ăquy năl cănhàăn
c.ăDoăv y,ă "nhàăn

căth că

căquy năl că
cădoănhânădână

thi tăl păvàătraoăquy n.ăQuy năl căđóăth ăhi năỦăchíăc aănhânădânăvàăđ
th căhi năb ngăs căm nhăc aăb ămáyănhàăn

inhăV nă

căb oăđ mă

căcóăngh aăv ăb oă

đ măvàăth căhi năcácăquy năvàăngh aăv ăphápălỦăc aăcôngădân" [83, tr.88] và "quy nă
conăng

iăđ

căb oăđ măvàăth căhi năthôngăquaăh ăth ngăcácăc ăquanăquy năl cănhàă


16
n

cănh ăc ăquanăl păphápă(Qu căh i),ăc ăquanăhànhăphápă(Chínhăph ăvàă yăbanănhână

dânăcácăc p),ăc ăquanăt ăphápă(Tòaăán,ăVi năki măsát)" [83, tr.88],ătrongăđóăQu căh iălàă
c ăquanăcóăv ătríăcaoănh t,ălàă"trungătâmăc aăc ăch ăb oăđ măvàăth căhi năm iăquanăh ă
gi aănhàăn

căvàăcáănhânăcôngădân".ăChínhăph ăvàă yăbanănhânădânăcácăc pătr căti păt ă

ch căth căhi năm iăquanăh ăgi aănhàăn

căvàăcácăcáănhânăcôngădân.ăToànăánăvàăVi nă

ki măsátănhânădânălàănh ngăb ăph nă"chuy năt iăquy năl cănhàăn

căch aăđ ngătrongă

phápălu tăvàoăđ iăs ngăxưăh iăquaăvi căgi iăquy tăcácăv ăvi căc ăth ".ăChínhăvìăv y,ăđ ă
ng năch nătìnhătr ngăl măd ngăquy năl cănhàăn
theoătácăgi ăc năhoànăthi năt ăch căNhàăn

cătrongăvi căb oăđ măQCNăvàăQCD,ă

c,ătrongăđóăchúătr ng:ăđ iăm iăt ăch căth că

hi nă th mă quy nă Qu că h i,ă c iă cáchă n nă hànhă chínhă Nhàă n
nângăcaoătráchănhi măc aăNhàăn

cătrongăvi căb oăđ m,ăb oăv ăcácăquy n,ăl iăíchăh pă

phápăc aăcôngădânătrongăc ăch ăth ătr

ngăvàădânăch ăhóaăxưăh i.ă

Sách thamăkh oă"Quy năconăng

i,ăquy năcôngădânătrongăNhàăn

xưăh iăch ăngh aăVi tăNam" (2004),ătácăgi ăTr năNg că
tròăc aăNhàăn

c,ă c iă cáchă t ă phápă vàă

căphápăquy nă

ngăt pătrungăphânătíchăvaiă

căphápăquy năXHCNăVi tăNamătrongăvi căb oăđ măQCN.ăTácăgi ănh nă

m nh:ănh ngăb oăđ măphápălỦătrongăvi căth căhi năQCNăbaoăg măh ăth ngăth ngănh tă
v ăm tăphápălỦăcácăy uăt ăsau:ăa/ăC ăch ăphápălỦăb oăđ măth căhi năquy năvàăngh aăv ă
phápălỦăthôngăquaăh ăth ngăc ăquanăquy năl căNhàăn

c,ăthôngăquaăh ăth ngăc ăquană

hànhăpháp,ăthôngăquaăh ăth ngăc ăquanăt ăpháp,ăthôngăquaăm tătr năT ăqu căVi tăNam;ă
b/ăThôngăquaăm iăquanăh ăgi aăNhàăn

căvàăcáănhân;ăc/ăThôngăquaăhànhăviăh păphápă

vàătrìnhăđ ăv năhóaăphápălỦăc aăm iăcáănhânăcôngădân.ăTácăgi ănh năm nhătráchănhi mă
c aă"c ngăđ ngăqu căt ăvàăNhàăn
quy năconăng

căthànhăviênăph iăghiănh năvàăb oăv ăcácăgiáătr ăc aă

i" [35, tr.139] và "mu năđ tăđ

căđi uăđó,ăbênăc nhăh ăth ngăcácăquy nă

vàăngh aăv ăc aăcôngădân,ăph iăthi tăl păm tăh ăth ngăcácăquy năvàăngh aăv ăc aăNhàă
n

c.ă óăchínhălàăthi tăl pătráchănhi măc aăcácăviênăch căcóăch c,ăcóăquy nătrongăb ă

máyăNhàăn

c" [35, tr.138].

ăc păđ năvaiătròăc aăNhàăn
m tăquy năc ăth ăc aăconăng

cătrongăvi căb oăđ măQCNănh ngătrongăph măviă

i,ăLu năánăTi năs ă"Vaiătròăc aăNhàăn

căđ iăvi căth că

hi năquy nă dânăch ă c aănhână dână ăVi tă Namă ăVi tă Namăhi nănay" (2002),ă tácăgi ă
Tr năTh ăB ngăThanh,ăđưăphânătíchăvaiătròăc aănhàăn
dânăch ,ăth cătr ngăvaiătròăNhàăn
nhânădân,ăt ăđóăđ ăraăph

ngăh

căđ iăv iăvi căth căhi năquy nă

căVi tăNamătrongăvi căth căhi năquy nădânăch ăc aă
ngăvàănh ngăgi iăphápăch ăy uănh mănângăcaoăhi uă


17
qu ătácăđ ngăc aăNhàăn
ăn

căVi tăNamătrongăvi căth căhi năquy nădânăch ăc aănhânădână

cătaăhi nănay [113].
Ngoàiăra,ăcònăr tănhi uăbàiăbáo,ăbàiăt păchíăvi tăv ăvaiătròăc aăNhàăn

b oăđ măQCN: bài "Nhàăn

c,ăc ăch ăb oăđ măquy năconăng

L păpháp,ăs ă2/2003), tácăgi ăT
tròăc aăNhàăn

i" (T păchíăNghiênăc uă

ngăDuyăKiên.ăBàiăvi tăđưăt pătrungălàmăsángărõăvaiă

căc ngănh ăc ăch ăc aăNhàăn

đ nh: "vi căb oăv ăquy năcon ng

cătrongăvi că

cătrongăvi căb oăđ măQCN vàăkh ngă

i,ăcácăquy năt ădoăc aăcôngădânălàătráchănhi mătr

că

tiênă thu că v ă Nhàă n

c,ă thôngă quaă h ată đ ngă th că hi nă ch că n ngă c aă cácă c ă quană

trongăb ămáyăNhàăn

c" [65, tr.28].ă i uăđóăcóăngh aălàăc ăch ăb oăđ măcácăQCNă ă

n

cătaătrongăgiaiăđo năhi nănayăchínhălàăt ngăc

c aăc aăcácăc ăquanătrongăb ămáyănhàăn
QCNă ă Vi tă Nam,ă Nhàă n

ngăhi uăl căvàăhi uăqu ăho tăđ ngă

c.ăTácăgi ănh năm nh,ătrongăc ăch ăb oăđ mă

că đóngă vaiă tròă tr ă c tă trongă đó,ă cácă c ă quană ch uă tráchă

nhi mă chínhă trongă vi că b oă đ mă QCNă g m:ă Qu că h i;ă Chínhă ph ;ă cácă c ă quană T ă
phápă(Tòaăán,ăVi năki măsát…).ăTuyănhiên,ă"Nhàăn

căm iăch ălàăm tăphânăh ătrongă

h ăth ngăchínhătr ",ădoăđó,ăc ăch ăb oăđ măQCNă ăn

cătaăc năxácăđ nhăr ngăh n,ăt că

làăc ăh ăth ngăchínhătr .ă
Cùngăch ăđ ănày,ăt păchíăNgh ălu t, s ă8/2004,ătácăgi ăT
vi tă"Nhàăn

ng

ngăDuyăKiênăcóăbàiă

căphápăquy năxưăh iăch ăngh a Vi tăNamăv iăvi căb oăđ măquy năconă

i".ăTheoătácăgi ,ănhàăn

đ măQCNăvàăQCD.ă

căđóngăvaiătròăquanătr ng,ăgi ăv ătríătr ăc tătrongăvi căb oă

ăQCN,ăquy năvàăngh aăv ăc ăb năc aăcôngădânăđ

cătônătr ngă

vàăb oăv ăthìăc năph i:ăa/ăXâyăd ngăvàăhoànăthi năphápălu t,ătrongăđóăchúătr ngăphápă
lu tăv ăquy năconăng
Nhàăn

i,ăquy năcôngădân;ăb/ăXâyăd ngăch ăđ ătráchănhi măc aăc ăquană

c,ăcánăb ăcôngăch cătrongăquáătrìnhăth căthiăcôngăv ;ăc/ă

măb oătínhăđ căl pă

c aăc ăquanăt ăphápătrongăvi căb oăv ăcácăquy năvàăl iăíchăh păphápăc aăcôngădân;ăd/ă
T ngăc

ngăs ălưnhăđ oăc aă

ngăC ngăs năVi tăNam;ăe/ă

ăcaoăvaiătròăc aăcácăt ă

ch căxưăh iădânăs ...
Nh năđ nhăv ăvaiătròăquanătr ngăc aănhà n
QCN,ă bàiă vi tă "Quy nă conă ng

iă vàă Nhàă n

că phápă quy n" (2009),ă tácă gi ă Nguy nă

TrungăTínăkh ngăđ nh:ă"...đ ăb oăv ăquy năconăng
k tăqu căt ăv ăquy năconăng

cătrongăvi cătônătr ngăvàăb oăđ mă
iănóiăchungăvàăth căhi năcácăcamă

iănóiăriêng,ăqu căgiaăph iăth căhi năm tăs ăngh aăv ănh tă

đ nhă nh :ă ngh aă v ă tônă tr ng,ă ngh aă v ă b oă v ă vàă ngh aă v ă th că hi n" [121, tr.112].
Ngh aăv ătônătr ngăQCNăc aăqu căgiaălàăđ tăraătráchănhi măc aănhàăn
ch ă khôngă cană thi pă (tr că ti pă ho că giánă ti p)ă vàoă vi că h

căph iăki mă

ng th ă cácă QCNă c aă cáă

18
nhân.ăNgh aăv ănàyăth

ngăliênăquanăđ năcácăquy nădânăs ,ăchínhătr .ăNgh aăv ăth că

hi năc aăqu căgiaăđ tăraătráchănhi măc aănhàăn
nh măb oăđ măQCNăđ

căph iăcóănh ngăhànhăđ ngătíchăc că

căth căhi nătrênăth căt ,ăt călàăđ aăcácăquyăđ nhăphápălu tăv ă

QCNăphùăh păv iăcácătiêuăchu năqu căt ăvàoăcu căs ng.ăNgh aăv ăb oăv ăđ tăraătráchă
nhi măc aănhàăn

căph iăng năch năcácăhànhăviăviăph măcácăQCNăt ăphíaăcácăch ăth ă

khácă(cóăth ălàăcáănhân,ăt ăch căho căchínhăcácăc ăquanănhàăn

c)ătrênăt tăc ăcácăl nhă

v c:ădânăs ,ăchínhătr ;ăkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóaăvàăquy năc aănhómăd ăb ăt năth
Bàiăvi tă"

ngăvàăNhàăn

cătaăv iăquy năconăng

i", tácăgi ăCaoă

căTháiă(T pă

chíăqu căphòngătoànădân) (2012)ăđưăkh ngăđ nhăvaiătròăquanătr ngăc aăNhàăn
vi căb oăđ măcácăQCNăc aăcôngădân.ăNhàăn

ng.ă
cătrong

căcóătráchănhi măbanăhànhăcácăchínhă

sách,ăđ oălu tăt oăc ăs phápălỦăchoăvi căb oăđ măQCN;ăthamăgiaăkỦăk tăcácăV năki nă
qu că t ăv ă QCNă vàăn iălu tăhóaăcácă quyă đ nhă đóă vàoă h ăth ngăphápălu tăVi tă Nam.ă
Phână tíchă v vaiă tròă c aă Nhàă n

c,ă nhână t ă tr ă c tă trongă vi că b oă đ mă vàă th că hi nă

QCN,ătácăgi ăvi tă"…Ch đ ta là ch đ do nhân dân làm ch ; Nhà n

c ta là Nhà

n

c pháp quy n XHCN c a dân, do dân và vì dân. Các quy n c b n c a m i ng

đ

c Nhà n

c tôn tr ng, b o v " [108].

n nay, Vi t Nam đư tham gia h u h t các

c qu c t v QCN và lu t hóa nh ng công

Công

qu c gia. H th ng pháp lu t Vi t Nam đư t

i

c đó trong h th ng pháp lu t

ng thích v i lu t qu c t v QCN; các

quy n v dân s , chính tr và kinh t , xã h i, v n hóa c a nhân dân ta đư đ

cb ođ m

ngày càng t t h n trong th c t .
Bàiăvi tă"B oăđ măquy năconăng

iăthu căb năch tăc aăNhàăn

L ăChiă(2012)ăđưăt pătrungăphânătíchănh ngăquanăđi m,ăch ătr

căta" c aătácăgi ă

ngăvàăcácăbi năphápă

nh mă b oă đ mă QCNă c aă Nhàă n

că ta,ă phână tíchă nh ngă thànhă t uă v ă QCNă màă Nhàă

n

iăm iăđ nănayăvàăkh ngăđ nh,ă"v iăb năch tă uăvi tă

căVi tăNamăđ tăđ

c aănhàăn
Nhàăn

căt ăkhiă

căXHCN,ăb oăv ăQCN,ăch măloăchoăconăng

iălàăm cătiêuăcaoănh tăc aă

căVi tăNam" [17].

Kh ngăđ nh vaiătròănhàăn
hi năquy năconăng

cătrongăvi căb oăđ măQCN,ăbàiăvi tă"B oăđ măth că

iă ăVi tăNam" c aătácăgi ăVõăV năNinhă(Báoăđi năt ă

ngăc ngă

s năVi tăNam)ăt pătrungăphânătíchănh ngăthànhăt uăv ăQCNămàăVi tăNamăđ tăđ

că

trênăcácăl nhăv cădânăs ,ăchínhătr ,ăkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa,ăđ ngăth iăkh ngăđ nhăNhàă
n

căVi tăNamăđóngăvaiătròăquanătr ng vàălàăch ăth ăchính trongăvi căb oăđ măvàăth că

thi QCN: "

ngă vàă Nhàă n

că ta kh ngă đ nhă quy nă conă ng

v ngăchungăc aănhânălo i...Nhàăn

căVi tăNamăluônăcoiăconăng

iă làă thànhă qu ă vàă khátă
iălàăm cătiêuăvàăđ ngă


19
l căc aăm iăchínhăsáchăphátătri năkinhăt ,ăxưăh iăvàăluônănh tăquánătrongăvi căđ măb oă
vàă thúcăđ yă cácă quy nă conăng

i" [91]. Doă đó,ăđ ă phátăhuyă hi uăqu ă c a Nhàăn

trongăvi căb oăđ măQCN,ăNhàăn

că

căc nătíchăc căbanăhànhăcácăđ oălu tăv ăQCN.ăVìă

v y,ăbênăc nhăcácălu tăv ăkinhăt ,ăNhàăn

căc nă uătiênăxâyăd ngăcácălu tăv ăQCD;ăxâyă

d ng,ăhoànăthi năch ăđ ătráchănhi mă c aăcánăb ,ăcôngăch c,ăxâyăd ng c ăch ăki mătra,ă
giámăsátăc aănhânădânăđ iăv iăcánăb ,ăcôngăch căvàăc ăquanănhàăn

c;ăkhôngăng ngă

nângăcaoăm căs ngăc aănhânădân,ăđ yăm nhăxóaăđói,ăgi mănghèo,ăth căhi năcôngăb ngă
xưăh i,ăt oăn năt ngăchoăphátătri năb năv ng,ăb oăđ măngàyăcàngăt tăh năcácăQCN…
C ngăđ ăc păđ năvaiătròănhàăn

cătrongăb oăđ măQCN,ăbàiăvi t "C ăch ăvàăcácă

đi uăki nănh măb oăđ măquy năkinhăt ,ăxưăh iă ăn

cătaăhi nănay", trong sách "M tăs ă

v nă đ ă v ă quy nă kinhă t ,ă xưă h i" (1996) [44], tácă gi ă T
phânătíchăc ăch ,ăvaiătròăc aănhàăn

ngă Duyă Kiênă đưă t pă trungă

cătrongăvi căb oăđ măquy năkinhăt ,ăxưăh i. Tác

gi ănh năm nh:ăC ăch ăb oăđ mălàănh ngăbi năpháp,ăcáchăth cătácăđ ngăc aăNhàăn

că

thôngăquaăvi căbanăhànhăcácăchínhăsách,ăphápălu tăv ăQCN;ăhoànăthi năb ămáy,ăcácăc ă
quanăchuyênătráchăth căhi năch căn ngăgiámăsátăđ iăv iăt tăc ăcácăc ăquanănhàăn

c,ăt ă

ch căxưăh iătrongănh ngăl nhăv căcóăliênăquanănh măthúcăđ y,ăb oăđ măquy năkinhăt ,ă
xưă h i c aă côngă dână đ
nhi măc aănhàăn
h i c aăng

că thiă hànhă trongă th că ti nă cu că s ng…Chínhă vìă v y,ă tráchă

călàăph iăt oăraăm tăc ăch ăthíchăh păđ ăb oăv ăcácăquy năkinhăt , xã

iădânăm tăcáchăcaoănh tătrongăkh ăn ngăc aămình.

1.2.2.ă Cácăcôngă trìnhă nghiênă c uă v ă nhƠă n
conăng

că đ iăv iăvi căb oăđ mă quy nă

iătrongăđi uăki năh iănh păqu căt
ătàiăc păb ă"B oăđ măquy năconăng

iă ăVi tăNamătrongăb iăc nhătoànăc uă

hóaăvàăh iănh păqu căt - v năđ ăvàăgi iăpháp" (2008),ădoă

ngăD ngăChíăch ănhi m.ă

T ăl ngăkínhănhânăquy n,ănhómătácăgi ăchoăr ng, TCHăvàăHNQTălàăc ăh iăđ ăcácăqu că
giaăxóaăb ăkho ngăcáchăv ăđ aălỦ,ăv năhóa,ăt ngăc

ngăhi uăbi tăl nănhau,ăgiúpăng

iă

dânăti p c năthôngătin,ănângăcaoătrìnhăđ ădânătrí,ătìmăki măvi călàm,ăc iăthi năthuănh pă
đ ăthoátăkh iăđóiănghèo,ăt oăđi uăki năđ ăcácăqu căgiaăb oăđ măt tăh năcácăquy năkinhă
t ,ăxưăh i,ăv năhóa,ăđ ngăth iăc ngăđ tăcácăqu căgiaătr

cănhi uătháchăth c,ăđóălàăv nă

đ đóiănghèo,ăth tănghi p,ăb nhăd ch,ăkh ngăb ,ăchi nătranhănhânădanhănhânăquy n.ăVì
v y, phátăhuyăvaiătròănhàăn
gi ăh tăb iăch ănhàăn
đ

cătrongăvi căb oăđ măQCNălàăv năđ ăquanătr ngăh năbaoă

căv iăvaiătrò,ăv ătrí,ăch căn ngăc aămìnhăm iăcóăth ăđ măđ

c nhi măv ănày.ăTrongăđi uăki năHNQT,ăNhàăn

ngh aăv ăđ iăv iăcácăđi uă

ngă

căVi tăNamăc n:ă(a)ăth căhi nă

căqu căt ăv ăQCNămàăVi tăNamălàăthànhăviên;ă(b)ăth căthiă


20
t tăc ăcácăbi năphápăl păpháp,ăhànhăphápăvàăt ăphápăđ ăb oăđ măQCN,ătrongăđóăchúă
tr ngăc iă cáchă ho tăđ ngăl păpháp,ă xâyă d ngăvàăhoànăthi năb ă máyă th căhi nă quy nă
hànhăpháp,ăhoànăthi năh ăth ngăt ăpháp..;ă(c)ăt ăch cătuyênătruy n,ăph ăbi năgiáoăd că
n iădungăcácăcôngă

căqu căt ăv ăQCN;ă(d)ăso năth oăvàăđ ătrìnhăcácăbáoăcáoăqu căgiaă

v ăQCN;ă(e)ăh pătácăqu căt ă(HTQT) trênăl nhăv căth căhi năcôngă
Nhàăn

căv ăQCNă[18]...

căđ iăv iăvi căb oăđ măQCNătrongăđi uăki năHNQTăcònăđ

căđ ăc păkhiă

phânătíchăv ăngh aăv ăc aăcácăqu căgiaăthànhăviênăkhiăthamăgiaăcácăđi uă

căqu căt ăv ă

QCNăc aăđ ătàiăc păb ă "T ăch c vàăho tăđ ngăc aăc ăquanănhânăquy năqu căgiaăm tă
s ăn

căASEANăvàăTrungăQu că - Kinhănghi măđ iăv iăVi tăNam" doăNguy nă

că

Thùyăch ănhi mă(2011).ăCác tácăgi ăkh ngăđ nh:ăNgh aăv ăc aăcácăqu căgiaăthànhăviênă
trongăvi căb oăđ măQCNăđi uăki năHNQTăg m:ă(a)ăN iălu tăhóaăcácăquyăđ nhăc aăcácă
đi uă

că qu căt ăv ă QCNă vàoă trongăh ăth ngăphápă lu tă qu căgia,ăthôngăquaă vi că ápă

d ngătr căti păho căgiánăti p;ă(b)ăTônătr ng,ăb oăv ăvàăth căthiă ăm căcaoănh tăcóăth ă
nh ngăquyăđ nh,ăchu năm căQCNăqu căt ă(thôngăquaăho chăđ nhăchínhăsách,ăch

ngă

trìnhăhànhăđ ng);ă(c)ăThúcăđ yăvi cătuyênătruy n,ăph ăbi n,ăgiáoăd căv ăQCNăchoăcácă
cánăb ăcôngăch căc ngănh ăng

iădânănh măh năch ăs ăviăph măv ăQCNăt ăcácăc ă

quanăvàăđ iădi năcôngăquy n;ă(d)ăH pătácăch tăch ăv iăcácăt ăch căliênăchínhăph ,ăt ă
ch căchínhăph ăvàăcácăt ăch căqu căt ănh măthúcăđ yăvàăb oăđ măQCN;ă(e)ăTi năhànhă
so năth o,ăđ ătrìnhăvàăbáoăcáoăqu căgiaăđ nhăk ăki măđi măv ăth căthiănh ngăđi uă
qu căt ăv ăQCN,ăgi iătrìnhăcácăv năđ ămàăcácă yăbanăcôngă

că

căcóăliênăquanăđ tăra,ătr ă

l iăkhángăth ,ăti păthuăcácănh năxét,ăbìnhălu năc aăcácă yăbanăcôngă

cătrongăvi căb oă

đ m,ăth căthiăcácăngh aăv ăcamăk tăqu căt ă[120].
Bàiăvi tă"B oăđ măvàăth căhi năquy năconăng

iă ăVi tăNamătrongăđi uăki năh iă

nh păqu căt ", tácăgi ăV ăHoàng Công (2014). M cădùăkhôngăbànătr căti păv ăvaiătròă
nhàăn

cătrongăvi căb oăđ măQCN,ăsongăb ngăvi căphânătíchănh ngăthànhăt uămàăVi tă

Namăđưăđ tăđ

căc ngănh ănh ngăkhóăkh n,ătháchăth cămàăVi tăNamăg păph iăđ iăv iă

vi căb oăđ măQCNătrongăđi uăki năHNQT,ătácăgi ănh năm nhăđ ăb oăđ măt tăh năcácă
QCN,ăNhàăn

căVi tăNamăc n:ă(1)ăCh ăđ ng,ătíchăc căthamăgiaăcácăcôngă

căvàădi nă

đànăqu căt ăv ăQCNătrongăph măviătoànăc uăvàăkhuăv c;ă(2)ăTi păt căhoànăthi năth ă
ch ăphápălỦătheoăm cătiêuă"dânăgiàu,ăn
T ngăc

căm nh,ădânăch ,ăcôngăb ng,ăv năminh";ă(3)ă

ngăphápăch ătrongăb oăv ăQCN;ă(4)ăT ngăc

ngăh pătácăqu căt ,ăs năsàngăđ iă

tho iăv ăQCN,ăđ ngăth iăđ uătranhăv iănh ngăđòiăh iăvàălu năđi uăphiălỦăt ăbênăngoài;ă
(5)ăTíchăc căHNQT,ăl yăs căm nhăkinhăt ălàmăn năt ngălâuădàiăc iăthi năQCN,ăđ ngă


21
th iălàmăs căhútăv iăqu căt ăvàăng năc năcácăth ăl cămu năl iăd ngăv năđ ăQCNăđ ăcană
thi păvàoăn

cătaă[22].

Ti păt căch ăđ ătrên,ătácăgi ălu năánăcóăbàiăvi tă"Tácăđ ngăc aăh iănh păqu căt ă
đ năvi căb oăđ măcácăquy năconăng

iă ăVi tăNamăhi nănay", (T păchíăNhânăl căkhoaă

h căxưăh iăthángă10/2014).ăBàiăvi tăphânătíchănh ngăc ăh iăvàătháchăth căđ iăv iăvi că
b oă đ mă QCNă trongă đi uă ki nă HNQTă vàă kh ngă đ nh,ă HNQTă làă m tă xuă th ă t tă y u,ă
kháchăquanăc aăcácăqu căgia.ă

iăv iăVi tăNam, HNQT đưăt oăraănh ngăc ăh iăthu nă

l iăcho Vi tăNamăphátătri năkinhăt ăb oăđ măQCN,ăthayăđ iăt ăduyăphápălỦăv ăQCN,
songă nóă c ngă cóă nhi u tácă đ ngă tiêuă c că đ nă QCNă nh :ă quy nă laoă đ ngă vi că làm,ă
quy năs ngătrongămôiătr

ngătrongăs ch,ăquy năđ

căh

vàăphátătri n,ăcácănhàăn

căc nă"t năd ngănh ngătácăđ ngătíchăc c,ăh năch ă nhăh

tiêuăc căc aăh iănh păqu căt ăđ năcácăquy năconăng

ngăanăsinhăxưăh i...ă

ăt năt iă
ngă

i", trongăđó,ăt pătrungăth căhi n:ă

xâyăd ngăvàăhoànăthi năh ăth ngăphápălu tăv ăQCN, s aăđ i,ăbanăhànhăcácăv năb năquyă
ph măphápălu t,ănângăcaoăn ngăl căchoăcácăch ăth ,ăt oăđi uăki năchoăconăng

iăth că

hi năđ yăđ ăcácăQCNătrênăcácăl nhăv c; hoànăthi năt ăch căb ămáyăb oăđ măQCN,ăt ngă
c

ngăc ăch ăki mătraăgiámăsátăvi căb oăđ măvàăth căthiăQCN,ăm ăr ngăHTQT trên

l nhăv căQCN,ă"cóănh ăv y,ăvaiătròăvàăv ăth ăc aăn
caoătrênătr

cătaăm iăkhôngăng ngăđ

cănângă

ngăqu căt " [54, tr.33].

Bànăv ăph

ng,ăgi iă phápă nângăcaoă tínhăhi uăqu ă c aă nhàăn

că đ iăv iă

vi căb oăđ măQCN,ăsáchăchuyênăkh oă"Ch ăngh aăxưăh i vàăquy năconăng

i" c aătácă

gi ă

ngăh

ngăD ngăChíăvàăHoàngăV năNgh aă(2014)ăt pătrungăphânătíchănh ngăv năđ ălỦă

lu năvàăth căti năb oăđ măQCNă ăn

căXHCN,ătrongăđóăcóăVi tăNam.ăTrênăc ăs ăphână

tích,ăđánhăgiáăs ăphátătri năv ăm tălỦălu năvàănh ngăthànhăt uăb o đ măQCNămàăVi tă
Namăđ tăđ

cătrênăcácăl nhăv cădânăs ,ăchínhătr ,ăkinhăt ,ăxưăh i,ăv năhóa th iăk ăđ iă

m iăvàăh iănh p,ănhómătácăgi ălàmărõănh ngăyêuăc uăđ tăraătrongăvi căb oăđ măQCNă
trongăđi uăki năHNQTă ăVi tăNamăhi nănay,ăđóălà:ă(1)ăHoànăthi năh ăth ng chính sách,
phápălu tăv ăQCN;ă(2)ăT ngăc

ngăs ălưnhăđ oăc aă

ch căb ămáyăc aăcácăc ăquanănhàăn
c aăcácăc ăquanăNhàăn

ngăđ iăv iăho tăđ ngăđ iăm iăt ă

c;ă(3)ăKi nătoànăb ămáy,ăt ăch căvàăho tăđ ngă

că(Qu căh i,ăChínhăph ăvàăcácăc ăquanăT ăpháp);ă(4)ă

m nhăc iăcáchăhànhăchínhăNhàăn

c;ă(5)ă

yăm nhăc iăcáchăt ăpháp;ă(6)ăxâyăd ngăvàă

hoànăthi năcácăthi tăch ,ăc ăch ăb oăđ măQCN;ă(7)ăT ngăc
phápălu tăv ăQCN;ă(8)ăThúcăđ yăt ngătr
môiătr

y

ngănângăcaoănh năth că

ngăkinhăt ăg năv iăcôngăb ngăxưăh i,ăb oăv ă

ng,ăphátătri năv năhóa,ăch măloăđ năconăng

iăvàăs ăphátătri năQCNă[20].ă