cảnh ngày hè

Ng÷ v¨n 11
TiÕt 81



- sinh ra,vật toàn tài số

một trong lịch sử
dân tộc Việt Nam.
- Nhân cách: suốt một
đời tận tuỵ vì đất
nước vì nhân dân.


* Quốc âm thi tập: 254 bài.
- Vị trí: là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn.
- Hoàn cảnh sáng tác: sáng tác ở nhiều thời
gian khác nhau nhưng chủ yếu khi Nguyễn
Trãi ở ẩn tại Côn Sơn.

Quốc âm thi tập


- Nội dung:
thể hiện vẻ đẹp của con người Nguyễn Trãi.
+ Một người anh hùng yêu nước thương dân.
+ Một nhà thơ yêu tha thiết thiên nhiên
cuộc sống.
- Nghệ thuật:
+ Nâng cao tiếng mẹ đẻ
+ Sử dụng thuần thục thể thơ thất ngôn Đường

luật và Việt hoá thể thơ này.


* Chùm thơ Bảo kính cảnh giới
- Mục đích: giáo huấn, rèn luyện đạo đức của con
người.
→ Nhan đề có nghĩa là: gương báu tự răn mình.
- Giá trị nghệ thuật cao:-> con người lương tướng
-> con người nghệ sĩ.

Bài thơ số 43:
43
tiêu biểu cho giá trị nội dung và nghệ thuật cña
chïm th¬ trªn.


Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.


b. chủ đề:
Qua bức tranh cảnh ngày hè Nguyễn Trãi đã bộc
lộ tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và khát vọng
về một cuộc sống giàu đủ cho nhân dân.

Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.


Rồi hóng mát thuở ngày trường


Các từ ngữ : -rồi

-ngày trường

→ Gợi tâm thế: thảnh thơi (đấtnước
thanh bình)


* Câu 2,3,4:

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương,
giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
hương.


-> 3 hình ảnh:

hoè
lựu
sen

→ dấu hiệu của mùa hè
→ trong bước đi của thời gian
→ nhiều lần ngắm cảnh.


Hòe lục đùn đùn tán rợp giương,
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

- Tính từ → mầu sắc:
lục
đỏ
hồng

→ tươi sáng, rực rỡ.


Hòe lục đùn đùn tán rợp giương,
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ.
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương,


Hòe lục đùn đùn tán rợp giương,
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ.
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương,
- Động từ:

đùn đùn
→ từ thuần Việt (gợi hình)
phun
→ sức sống nội tại của sự vật.
tiễn


Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.


Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.


Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
- hình ảnh ước lệ:

+làng ngư phủ
+lầu tịch dương

nhưng có dấu ấn
riêng


Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.

- Từ ngữ: + lao xao chợ cá

 Tượng thanh → gợi nhiều âm thanh
- cảnh phiên chợ đông người mua kẻ bán
→ làm sống lên
- nhịp sống bình yên, no ấm của một
làng chài.
+ dắng dỏi cầm ve

 gợi âm

thanh: cao, trong, rộn rã
→ ấm lên không khí, lầu tịnh dương


Khung cảnh sinh hoạt đời thường:

->Thể hiện cái nhìn nâng niu, trân
trọng của nhà thơ đối với con người
và cuộc sống.


6 câu thơ đầu bằng nét bút miêu tả
cụ thể chân thực và sinh động, tác
giả đã vẽ lên một bức tranh cảnh
ngày hè tươi sáng rực rỡ đầy sức
sống.
->Qua đó chúng ta thấy được tâm
hồn rộng mở, điệu hồn náo nức của
một nghệ sĩ tha thiết yêu thiên

nhiên cuộc sống con người.


Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương.


- ước: cuộc sống no ấm cho nhân dân khắp bốn
phương, khắp mọi nơi trên trái đất.
→ tầm vóc tư tưởng của một nhà nhân đạo lớn,
của một trái tim yêu thương con người không
bị giới hạn bởi dân tộc, bờ cõi.


- khát vọng của người nghệ sĩ muốn có được
sức mạnh kỳ diệu của nghệ thuật để:
+ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước
+ lưu giữ vẻ đẹp ấy cho muôn đời sau.