Thực hành lựa chọn trật tự trong câu

THỰC HÀNH VỀ LỰA CHỌN
TRẬT TỰ CÁC BỘ PHẬN
TRONG CÂU


I/ TRẬT TỰ TRONG CÂU ĐƠN:

1.Hắn móc đủ mọi túi, để tìm một cái gì, hắn giơ
ra: đó là một con dao nhỏ, nhưng rất sắc.
Có thể
thay đổi
bằng:
“rất sắc,
nhưng
nhỏ”
không?

Việc sắp
xếp theo
trật tự
“nhỏ,
nhưng
rất sắc”
có tác
dụng gì?

So sánh câu
sau:
-Hắn có 1 con
dao rất sắc
nhưng nhỏ. Dao

ấy thì làm sao
chặt được cành
cây to này!?


I/ TRẬT TỰ TRONG CÂU ĐƠN:
1/ Bài 1:
a. Nếu sắp xếp theo trật tự “rất sắc”, “nhưng nhỏ” thì
nội dung ý trong nội bộ câu không thay đổi nhưng sự
liên kết ý với các câu đi sau không phù hợp (mục đích
của Chí Phèo là uy hiếp và hăm doạ Bá Kiến)  do
đó đặc tính rất sắc của con dao cần được đặt vào vị trí
có hiệu lực mạnh- vị trí cuối câu, sau đặc tính nhỏ.
 Trong ngữ cảnh đó, cách sắp xếp duy nhất và tối
ưu nhất là “một con dao nhỏ, nhưng rất sắc”.


• b.Việc sắp xếp theo trật tự “nhỏ nhưng rất
sắc” để phù hợp với sự liên kết ý với câu đi
sau trong đoạn.
• c.Trong ngử cảnh “c”, thì sắp xếp theo trật tữ
rất sắc nhưng nhỏ lại thích hợp (vì chuẩn bị
cho ý phủ định, mỉa mai ở câu đi sau).


2/ Bài 2:
A-Bạn em nhỏ người nhưng rất thông minh. Thầy
giáo đã chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.
B-Bạn em rất thông minh, nhưng nhỏ người. Thầy
giáo đã chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.

• - Trong ngữ cảnh đó, cách viết A là tối ưu, duy nhất
(câu trước
ChọnlàAluận cứ, câu sau là kết luận : để chọn
vào đội
tuyển
hay
B ?học sinh giỏi thì phẩm chất thông minh
là quan trọng nhất  vì thế nó cần đặt sau đặc điểm
“nhỏ người”).


3. Bài tập 3:
tác tiết
dụng
củabiến
Kể vềEm
sự hãy
kiệncho biếtChi
diễn
ngữ chỉ thời của
giansự
khikiện
ở
nên đặttrạng
đầu câu
những vị trí khác nhau?
Nối tiếp thời gian,
• a. Một đêm khuya, Mị nghe tiếng gõ vách
tạo sự liên kết
(…).

Mị
vừa
bước
ra,
lập
túc
có
mấy
người
với câu trên
choàng đến, nhét áo vào miệng Mị rồi bịt
mắt, cõng Mị đi.
Sáng hôm sau, Mị mới biết mình đang ngồi
trong nhà thống lí Pá Tra…


b.Nhưng mà biết đứa
nào đã đẻ ra Chí Phèo?
Có mà trời biết! Hắn
không biết, cả làng Vũ Đại Liên
cũng không ai biết… kết

Ai biết
người nào
đẻ ra
Chí Phèo?

ý

Một anh đi thả ống

lươn, một buổi sáng tinh
sương, đã thấy hắn trần
truồng và xám ngắt trong
một váy đụp …

Chủ thể
hành động


C.Nhưng rồi hỏi ra mới rõ cô ấy không phải con
gái nhà Pá tra: cô ấy là vợ A Sử, con trai thống lí
Pá Tra.
Cô Mị về làm dâu nhà Pá Tra đã mấy năm
nay.

Lặp lại thông tin
đã biết

Phần trọng tâm
của thông báo


II/ TRẬT TỰ TRONG CÂU GHÉP:
1
a.Chí phèo đoán chắc rằng một người đàn
bà khác đi bán vải ở Nam Định về. Hắn lại
nao nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho
hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như có một
thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ.
Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải.

II/ TRẬT TỰ TRONG CÂU GHÉP:
1
b.Thưa cụ, việc đó thì là việc riêng của chị
cháu. Tùy ý chị cháu cư xử. Cháu không có
quyền lạm bàn tới, tuy đối với chị cháu
cũng như đối với quan huyện, cháu vẫn là
người chịu ơn.

Đặt sau để bổ sung thông tin cần thiết


2. Bài 2:
- Kết cấu của đoạn văn là kết cấu diễn dịch
( câu đầu nêu chủ đề)
 + Đặt trạng ngữ “trong những năm gần đây” ở
đầu câu để tạo ra sự đối lập với trạng ngữ
“trong các thời kỳ khác nhau trước đây” ở câu
2.
+ Cần bố trí vế câu “nó không phải là điều mới
lạ” ở cuối câu đầu để thể hiện rõ chủ đề của cả
đoạn, chủ đề này sẽ được cụ thể hóa ở những
câu sau đó.
 chọn phương án C.