Phần II
Các kĩ thuật dạy học
mang tính hợp tác
Các lí do áp dụng kĩ thuật dạy học
mang tính hợp tác
Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực
Tăng cường hiệu quả học tập
Tăng cường trách nhiệm cá nhân
Yêu cầu áp dụng nhiều năng lực khác nhau
Tăng cường sự hợp tác, giao tiếp, chia sẻ
kinh nghiệm
2
Một số kĩ thuật DH mang tính hợp tác
1. Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
2. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
3. Sơ đồ KWL và Sơ đồ tư duy
3
3
Hoạt động 1:
Thực hành trải nghiệm áp dụng
Kĩ thuật “khăn trải bàn”: Dạy học tích cực là
gì?
4
1. Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Thế nào là Kĩ thuật “khăn trải bàn”?
Là hình thức tổ chức hoạt động mang tính
hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và
hoạt động nhóm nhằm:
- Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực
- Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của
cá nhân HS
- Phát triển mô hình có sự tương tác giữa HS
với HS
5
1. Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Cá nhân
Cá nhân
4
Nhóm
2
3
Cá nhân
6
Cá nhân
1
Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
1
4
Viết ý kiến
Ý kiến chung của
cả nhóm về chủ đề
cá nhân
Viết ý kiến
cá nhân
Viết ý kiến cá nhân
Viết ý kiến cá nhân
3
7
2
Cách tiến hành kĩ thuật “Khăn trải bàn”
Hoạt động theo nhóm (4 người /nhóm)
Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa
Tập trung vào câu hỏi (hoặc chủ đề,…)
Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến
của bạn (về chủ đề...). Mỗi cá nhân làm việc độc
lập trong khoảng vài phút
Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành
viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất các câu trả
lời
Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa
tấm khăn trải bàn
8
Hoạt động 2:
Thực hành trải nghiệm áp dụng Kĩ thuật “Các
mảnh ghép”: “Tìm hiểu về sự phát triển của
cây”:
Vòng 1:
- Điều gì xảy ra nếu cây không có rễ?
- Điều gì xảy ra nếu cây không có thân?
- Điều gì xảy ra nếu cây không có lá?
- Điều gì xảy ra nếu cây không có hoa/ quả?
Vòng 2:
Nêu các yếu tố cần thiết cho cây phát triển tốt
và giải thích tại sao?
9
2. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
Thế nào là kĩ thuật “Các mảnh ghép”?
Là hình thức học tập hợp tác kết hợp giữa cá
nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm:
- Giải quyết một nhiệm vụ phức hợp
- Kích thích sự tham gia tích cực của HS:
Nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình
hợp tác (Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ ở
Vòng 1 mà còn phải truyền đạt lại kết quả
vòng 1 và hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng
2).
10
2. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
Vòng 1
1
1
1
2
2
2
3
3
3
3
1
2
3
Vòng 2
1
2
3
1
2
11
Cách tiến hành kĩ thuật “Các mảnh ghép”
VÒNG 1
Hoạt động theo nhóm 3 hoặc 4
người
Mỗi nhóm được giao một nhiệm vụ
(Ví dụ : nhóm 1 : nhiệm vụ A;
nhóm 2: nhiệm vụ B, nhóm 3:
nhiệm vụ C)
VÒNG 2
Hình thành nhóm 3 hoặc 4 người
mới (1người từ nhóm 1, 1 người
từ nhóm 2 và 1 người từ nhóm
3…)
Các câu trả lời và thông tin của
vòng 1 được các thành viên trong
nhóm mới chia sẻ đầy đủ với nhau
Đảm bảo mỗi thành viên trong
nhóm đều trả lời được tất cả các câu
hỏi trong nhiệm vụ được giao
Sau khi chia sẻ thông tin vòng 1,
nhiệm vụ mới sẽ được giao cho
nhóm ở vòng 2 để giải quyết
Mỗi thành viên đều trình bày được
kết quả câu trả lời của nhóm
Các nhóm mới trình bày, chia sẻ
kết quả nhiệm vụ ở vòng 2
12
Thiết kế nhiệm vụ “Mảnh ghép”
Lựa chọn nội dung/chủ đề phù hợp
Xác định một nhiệm vụ phức hợp để giải quyết ở
vòng 2 dựa trên kết quả các nhiệm vụ khác nhau đã
được thực hiện ở vòng 1
- Xác định những yếu tố cần thiết để giải quyết nhiệm
vụ phức hợp (kiến thức, kĩ năng, thông tin, chiến
lược)
- Xác định các nhiệm vụ mang tính chuẩn bị (thực
hiện ở vòng 1). Xác định các yếu tố hỗ trợ cần thiết
để hoàn thành nhiệm vụ ở vòng 2
13
Thành viên
Nhiệm vụ các thành viên trong nhóm
Vai trò
Nhiệm vụ
Trưởng nhóm
Phân công nhiệm vụ
Hậu cần
Chuẩn bị đồ dùng tài liệu cần thiết
Thư kí
Ghi chép kết quả
Phản biện
Đặt các câu hỏi phản biện
Liên lạc với nhóm khác Liên hệ với các nhóm khác
Liên lạc với GV
Liên lạc với giáo viên để xin trợ giúp
14
Ví dụ
Chủ đề: Câu tiếng Việt
* Vòng 1:
Nhiệm vụ 1: Thế nào là câu đơn? Nêu và phân tích VD minh họa
Nhiệm vụ 2: Thế nào là câu ghép? Nêu và phân tích VD minh họa
Nhiệm vụ 3: Thế nào là câu phức? Nêu và phân tích VD minh họa
* Vòng 2:
Câu đơn, câu phức và câu ghép khác nhau ở điểm nào? Phân tích
VD minh hoạ
15
Các kĩ thuật mang tính hợp tác
1. Kĩ thuật “Khăn trải bàn”
2. Kĩ thuật “Các mảnh ghép”
3. Sơ đồ KWL và Sơ đồ tư duy
16
16
3. Sơ đồ KWL và Sơ đồ tư duy
17
3.1. Sơ đồ KWL
Được Ogle xây dựng vào năm 1986…
Tìm ra điều bạn muốn
biết về một chủ đề
Tìm ra điều bạn đã biết
về một chủ đề
Thực hiện nghiên cứu
và học tập
Ghi lại những điều bạn
học được
18
Sơ đồ KWL
Chủ đề:
Tên:
Ngày :
K(Điều đã biết) W(Điều muốn biết) L(Điều học được)
19
Ví dụ về sơ đồ KWL
Chủ đề: Tìm hiểu sự thích nghi của sâu bọ với môi trường sống
Tên: Nguyễn Thị Thịnh + Trần Hồng Hoa
Ngày :20/08/2009
K (Điều đã biết) W (Điều muốn biết)
L (Điều học được)
Sâu bọ rất đa
Sâu bọ có nhiều
Sâu bọ thích nghi với
dạng về hình dạng môi trường sống như thế
và màu sắc
nào?
Sâu bọ muốn tồn
tại và phát triển
phải thích nghi với
môi trường sống
hình thức thích nghi:
ngụy trang, giả trang,
tự vệ và nhiều hình
thức khác
Sự thích nghi giúp
sâu bọ tự vệ, săn bắt
và sinh sản để tồn tại.
20
Hoạt động 3:
Thực hành trải nghiệm áp dụng Sơ
đồ tư duy
21
3.2. Sơ đồ tư duy
Vấn đề
liên quan
Vấn đề
liên quan
Chủ đề
Vấn đề
liên quan
Vấn đề
liên quan
Vấn đề
liên quan
22
3.2. Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy là gì?
- Là một công cụ tổ chức tư duy.
- Là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ
não rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não.
- Là một phương tiện ghi chép sáng tạo và hiệu quả:
+ Mở rộng, đào sâu và kết nối các ý tưởng
+ Bao quát được các ý tưởng trên một phạm vi sâu rộng.
23
3.2. Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy giúp gì cho bạn?
- Sáng tạo hơn
- Tiết kiệm thời gian
- Ghi nhớ tốt hơn
- Nhìn thấy bức tranh tổng thể
- Tổ chức và phân loại
- ...
24
3.2. Sơ đồ tư duy
Cách tiến hành
-Từ một chủ đề lớn, tìm ra các chủ đề nhỏ
liên quan.
- Từ mỗi chủ đề nhỏ lại tìm ra những yếu
tố/nội dung liên quan.
Sự phân nhánh cứ tiếp tục và các yếu tố/nội
dung luôn được kết nối với nhau. Sự liên kết
này sẽ tạo ra một “bức tranh tổng thể” mô tả
về chủ đề lớn một cách đầy đủ và rõ ràng
25