Bài 24 công thức tính nhiệt lượng

KIỂM TRA BÀI CŨ
?1. Có những hình thức truyền nhiệt nào?
Hình thức truyền nhiệt chủ yếu của chất rắn, lỏng, khí, chân
không là gì?
Trả lời
 Có ba hình thức truyền nhiệt: dẫn nhiệt, đối lưu, bức xạ nhiệt
Chất

Rắn

Lỏng

khí

Chân không

Hình thức truyền nhiệt chủ yếu

Dẫn nhiệt

Đối lưu

Đối lưu

Bức xạ nhiệt

?2. Nhiệt lượng là gì? Kí hiệu nhiệt lượng? Đơn vị nhiệt
lượng?
Trả lời
 Nhiệt lượng là phần nhiệt năng mà vật nhận thêm được hay mất

bớt đi trong quá trình truyền nhiệt
 Kí hiệu nhiệt lượng là Q
 Đơn vị là jun (kí hiệu J)


CHỦ ĐỀ 12. NHIỆT LƯỢNG
• Tiết 30 – Bài 24. Công thức tính nhiệt lượng
• Tiết 31– Bài 25. Phương trình cân bằng nhiệt


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ NÓNG
LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?

Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng lên
phụ thuộc ba yếu tố sau đây:
- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật

? ?Để
đunnước
sôi một
Đun
cho ấm
ấm
? Đun
nước
bằngấm
ấm

nước
và
một
nửa
lên và đun nước cho
gang
vàtra
ấm
đất
Để
kiểm
xem
nước
trường
hợp
nào
sôi trường hợp nào
trường
hợp
nàolớn
cần
nhiệt
lượng
vật
cần
cần
nhiệt
lượng
cần nhiệt lượng lớn
nhiệt

lượng
lớnđun
hơn
thu
vào
để
nóng
lên
hơn
(thời
gian
hơn (thời gian đun
gian
đun
lâu
có(thời
phụ
thuộc
ba
yếu
lâu
hơn)?
lâu hơn)?
hơn)?, người
tố trên không
ta phải làm thế nào?

Đại
lượng

Đo trực
tiếp
(Dụng cụ)

Công
của một
lực

Xác định
gián tiếp
(công thức)

A=F.S

Lực

Lực kế

Quãng
đường

Thước

Nhiệt
lượng

?

?

 Bài học này sẽ cung cấp cho các
em “công thức tính nhiệt lượng”.


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng lên
phụ thuộc ba yếu tố sau đây:
- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật

1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật

Thí nghiệm
C1:
thí nghiệm
này,làm
yếu
Độ Trong
tăng nhiệt
độ và chất
tốvật
nào
ở hai
đượcnhau;
giữ giống
được

giữcốc
giống
khối
nhau,khác
yếu tố
nào Để
được
lượng
nhau.
tìmthay
hiểu
đổiquan
? Tại
phải
làmlượng
như thế
hệsao
giữa
nhiệt
và ?
Biết nhiệt
lượng
khối
lượngngọn lửa
đèn cồn truyền cho nước tỉ lệ
với thời gian đun


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ

NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng lên
phụ thuộc ba yếu tố sau đây:
- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật

1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật

C2.tăng
Kếtnhiệt
luận gì
Độ
độvề
vàmối
chất
quan
hệ giữa
nhiệt
lượng
làm Khối
vật
được
giữcàng
giống
lượng
vật
cầnkhối
thunhiệt

vào
để
nóng
nhau;
lượng
khác
lớn
thì
lượng
lên vật
vàĐể
khối
lượng
của
nhau.
tìm
hiểu
quan
thu
vào
càng
vật?
hệ giữa nhiệt
lớnlượng và
khối lượng
Chú ý: nhiệt lượng ngọn lửa
đèn cồn truyền cho nước tỉ lệ
với thời gian đun

Thí nghiệm

Chất

Khối
lượng

Độ tăng nhiệt Thời gian
độ
đun

Cốc 1

Nước

50 g

∆t10 = 200C

t1= 5 ph

Cốc 2

Nước

100 g

∆t20 = 200C

t2=10 ph

So sánh khối

lượng

So sánh
nhiệt lượng

m1 = 1/2
…. m2

Q1= …….
1/2 Q2


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng
lên phụ thuộc ba yếu tố sau đây:
- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt
độ.
Thí nghiệm

C3. Phải giữ khối lượng và chất làm vật giống
C3: Trong

thí phải
nghiệm
giữ
nhau. Muốn
vậy 2 cốc
đựng này
cùngphải
một lượng
C4: Trong thí nghiệm này phải thay đổi
nước. không đổi những yếu tố nào? Muốn vậy
yếu tố độ
nào? Muốn
vậy phải làm thế nào?
C4. Phải
phảicho
làm thếtăng
nào?nhiệt độ khác nhau. Muốn
vậy phải để cho nhiệt độ cuối của 2 cốc khác nhau
bằng cách cho thời gian đun khác nhau.


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng
lên phụ thuộc ba yếu tố sau đây:
- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để

nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên và độ tăng nhiệt
độ.
Thí nghiệm

Chất

Khối
lượng

Độ tăng
nhiệt độ

Thời gian
đun

Cốc 1

Nước

50 g

∆t10 = 200C

t1= 5 ph

Cốc 2

Nước

50 g

∆t = 40 C

t2=10 ph

0
2

0

C5: Kết luận gì về mối
quan hệ giữa nhiệt
lượng vật cần thu vào để
C3. Phải giữ khối lượng và chất làm
nóng lên và độ tăng
vật giống nhau. Muốn vậy 2 cốc phải
nhiệt độ?
Độ tăng
độnước.
càng
đựng cùng
mộtnhiệt
lượng
lớn thì
lượngnhiệt
vật độ khác
C4. Phải

chonhiệt
độ tăng
thu vào
nhau. Muốn
vậy càng
phải lớn
để cho nhiệt độ
cuối của 2 cốc khác nhau bằng cách
cho thời gian đun khác nhau.
Chú ý: nhiệt lượng ngọn lửa
đèn cồn truyền cho nước tỉ lệ
với thời gian đun
So sánh độ tăng
nhiệt độ

So sánh nhiệt
lượng

∆t10 = 1/2
….∆t20

Q1= ……Q
1/2 2


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
Nhiệt lượng một vật cần thu vào để làm vật nóng
lên phụ thuộc ba yếu tố sau đây:

- Khối lượng của vật
- Độ tăng nhiệt độ của vật
- Chất cấu tạo nên vật
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng
lên và độ tăng nhiệt độ.
Độ tăng nhiệt độ càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng
lên với chất làm vật.
Thí nghiệm
C6:
Khối thí
lượng
khôngnày
đổi,những
độ tăngyếu
nhiệt
C6:
Trong
nghiệm
tố độ
nào
giốngđổi,
nhau,
chấtthay
làmđổi

vật?khác nhau.
thay
không

a)

b)


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng
lên và độ tăng nhiệt độ.
Độ tăng nhiệt độ càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng
lên với chất làm vật.
Thí nghiệm
Chất

Khối lượng Độ tăng nhiệt
độ

C7: Nhiệt lượng vật
cầnNhiệt

thu vào
để nóng
lượng
vật
C6: Khối
lượng
khôngchất
đổi, độ
lên có
phụ
thuộc
cần thu vào để
tăng nhiệtlàm
độ giống
nhau,
? chất làm
nóng vật
lên không
phụ thuộc
vật khác nhau.
vào chất làm vật
Chú ý: nhiệt lượng ngọn lửa
đèn cồn truyền cho nước tỉ lệ
với thời gian đun
Thời gian đun

Cốc 1

Nước

50 g

∆t10 = 200C

t1= 5 ph

Cốc 2

Băng phiến

50 g

∆t20 = 200C

t2= 4 ph

So sánh nhiệt
lượng
Q1 …..
> Q2


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để

nóng lên và độ tăng nhiệt độ.
Độ tăng nhiệt độ càng lớn thì nhiệt lượng vật thu
vào càng lớn
3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên với chất làm vật.
Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc
vào chất làm vật
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG

Q = m.c.∆t
Q: nhiệt lượng vật thu vào, tính ra J
m: khối lượng của vật, tính ra kg
∆t = t2 – t1 là độ tăng nhiệt độ, tính ra 0C hoặc K .
c: đại lượng đặc trưng cho chất làm vật gọi là nhiệt dung
riêng, tính ra J/kg.K

Chất

Nhiệt
dung
riêng
(J/kg.K)

Chất

Nhiệt
dung
riêng
(J/kg.K)

Nước

4200

Đất

800

Rượu

2500

Thép

460

Nước
đá

1800

Đồng

380

Nhôm

880

Chì

130

Nhiệtdung
dungriêng
riêngcủa
củamột
mộtchất
*?Nhiệt
chấtbiết
chonhiệt
biết gì
? cần truyền
cho
lượng
cho 1 kg chất đó để nhiệt độ tăng
thêm 10C (1 K)


Tiết 30 – Bài 24. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
I. NHIỆT LƯỢNG MỘT VẬT THU VÀO ĐỂ
NÓNG LÊN PHỤ THUỘC VÀO YẾU TỐ NÀO?
1. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và khối lượng của vật
Khối lượng càng lớn thì nhiệt lượng vật thu vào
càng lớn
2. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên và độ tăng nhiệt độ.
Độ tăng nhiệt độ càng lớn thì nhiệt lượng vật thu
vào càng lớn

3. Quan hệ giữa nhiệt lượng vật cần thu vào để
nóng lên với chất làm vật.
Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc
vào chất làm vật
II. CÔNG THỨC TÍNH NHIỆT LƯỢNG
Q = m.c.∆t
Q: nhiệt lượng vật thu vào, tính ra J
m: khối lượng của vật, tính ra kg
∆t = t2 – t1 là độ tăng nhiệt độ, tính ra 0C hoặc K .
c: đại lượng đặc trưng cho chất làm vật gọi là nhiệt dung
riêng, tính ra J/kg.K

III. VẬN DỤNG
C8: Muốn xác định nhiệt lượng vật thu
C8: Tra bảng để biết nhiệt dung riêng;
vào cần tra bảng để biết độ lớn của đại
cân vật để biết khối lượng, đo nhiệt
lượng nào và đo độ lớn của những đại
độ để xác định độ tăng nhiệt độ
lượng nào, bằng những dụng cụ nào ?
C9: Tính nhiệt lượng cần truyền cho 5
kg đồng để tăng nhiệt độ từ 200C lên
500C
Tómýtắt:
5 kg; t1= 200C; t2= 500C;
Gợi
về m
nhà= làm:
c- =Muốn
380 J/kg.K;

= ? sôi thì nhiệt độ
đun choQnước
Bài làm:
nước
phải
nhiêu
?
C10:
Một đạt
ấm đến
đunbao
nước
bằng0Cnhôm
có
dụng
công
Q
= m.c.∆t
-Áp
Khối
lượng
2thức
lítkgnước
khối
lượng
0,5
chứa
2 lít nước ở
0
Thay

ta
Q-3=sôi
5.380.(50-20)
25
C. số
Muốn
đun
ấm =nước
m
=D.v
= có:
2.10
.1000
2kgnày cần
=57000J
một
nhiệtnước
lượng
bao
?
- Ngoài
ra bằng
còn có
vậtnhiêu
nào cần
Vậynhiệt
nhiệtđể
lượng
cholên
5kg

thu
nóngcần
lên,truyền
và nóng
bao
0
0 tăng nhiệt độ từ 20 C lên
đồng để
nhiêu
C?
0
50 C là 57000J



GHI NHỚ
. Nhiệt lượng vật cần thu vào để nóng lên phụ thuộc
khối lượng, độ tăng nhiệt độ của vật và nhiệt dung
riêng của chất làm vật. . Công thức tính nhiệt lượng
vật thu vào
.

Q = m.c.∆t

Q: nhiệt lượng (J), m: khối lượng của vật (kg), ∆t: độ
tăng nhiệt độ của vật ( 0C), c:nhiệt dung riêng ( J/kg.K)
. Nhiệt dung riêng của một chất cho biết nhiệt lượng
cần thiết để làm cho 1kg chất đó tăng thêm 1 0C.

( Theo: Bách khoa toàn thư Wikipedia )

Trên Trái Đất hằng ngày xảy ra biết bao nhiêu sự
trao đổi nhiệt, một vật có thể nhận nhiệt lượng của vật
này truyền cho rồi lại truyền nhiệt cho vật khác, nhờ đó
sự sống mới được tồn tại.

Việc đốt phá rừng bừa bãi, ô nhiễm môi sinh, khí
thải công nghiệp... là nguyên nhân gây “hiệu ứng nhà
kính nhân loại ” làm Trái Đất ngày càng nóng lên, dẫn
đến thiên tai, thảm họa.......
Hãy giữ gìn “Ngôi nhà chung” của chúng ta luôn
Xanh - Sạch - Đẹp

15


BÀI TẬP

-Đọc phần “ Có thể em chưa
biết ” để tìm hiểu “nhiệt lượng
kế” dụng cụ đo nhiệt lượng
-Hoàn thành câu C10 và
làm bài tập 24.1 đến 24.14 SBT trang 65, 66
-Học kỹ phần ghi nhớ (SGK) và bảng 24.4
-Xem trước bài “Phương trình cân bằng nhiệt ”


Kết thúc tiết học