Đại Cương Sinh Lý Hệ Thần Kinh Trung Ương

Bµi 1

®¹i c­¬ng
siNh lý hÖ ThÇn kinh
trung ­¬ng


1- Vai trò ,tầm qt của hệ tktƯ
1.1- Điều hoà h/đ các tổ chức, CQ

trong cơ thể:
Hệ TKTW tiếp nhận t/hiệu từ TCT
T/khu TK, fân tích , tổng hợp xung
ly tâm CQ đ/ứng ( tăng, giảm h/đ).
1.2- Đảm bảo h/động hiệp đồng giữa
các CQ thống nhất cơ thể với MT.


1.3- Vai trò tích hợp của vỏ não:
Vỏ não là cơ sở vật chất của ý thức, tư
duy của con người.
(Học thuyết Pavlov về vỏ não)
2- Hai QT cơ bản của hệ tKTƯ.

Là Hưng phấn và ức chế: mâu thuẫn
nhưng thống nhất .


Hưng phấn:
- Xuất hiện đ/ứng, tăng đ/ ứng.
- X/hiện điện thế h/động.

- Có TB và synap HF, có chất TGHH HF.
ức chế: là h/động của các CQ:
- X/hiện điện thế ƯC.
- Có TB, synap ƯC, chất TGHH ƯC.

Các loại ƯC:

- ƯC nguyên fát; ƯC thứ fát.
- ƯC không đ/kiện; ƯC có đ/kiện.


3- các nguyên tắc h.động
của hệ tktư.
3.1- Nguyên tắc phản xạ (ng. tắc cơ

bản):
* Định nghĩa: là đ/ư của cơ thể...
* Cơ sở giải fẫu là cung fx: đường d/t

xung TK từ CQ nhận cảm CQ đáp ứng.

* Cung fx đơn giản và fức tạp:


- Cung fx ®¬n gi¶n: cã 5 kh©u


- Cung fx føc t¹p:
. Cã 5 kh©u nh­
CFX §G.

. Thªm nhiÒu tÇng
TK, c¸c tuyÕn
NT...
. Cã ®­êng ly t©m:
V§, TV, TD.
. Cã ®­êng th«ng
b¸o ng­îc.


2- Nguyên tắc ưu thế.
Người đ/xướng là Ukhơtomski (1904):
Khi có 2 TKhu TK h/f, TKhu nào h/f
mạnh sẽ thu hút luồng h/f từ TKhu khác về
nó và ức chế ...
VD: đang nghe giảng, bị đau bụng...
Trung khu ưu thế có đ/điểm:
- HP và linh hoạt của TB TKinh .
- TB TKinh tập cộng k/thích.
- TKhu h/f ƯC trung khu TK khác.


3.3- Nguyªn t¾c con ®­êng
chung
cuèi cïng.
Ng­êi ®Ò x­íng lµ
Sherington: xung tõ
nhiÒu NR h­íng t©m
→ ®Õn 1 NR ly t©m.
VD: quay ®Çu
tr¸nh c¸c KT cã h¹i:

¸nh s¸ng, ©m thanh,
mïi h«i...


4- cÊu tróc, chøc n¨ng cña
neuron.
4.1- CÊu tróc neuron.
Neuron lµ TB TK gåm:
th©n vµ sîi TK.
cã 2 lo¹i sîi TK:
sîi nh¸nh (Dendrit)
vµ sîi trôc (Axon).


CÊu t¹o sîi TK: cã 2 lo¹i
- Sîi kh«ng Myelin: cã líp TB Schwann
- Sîi cã Myelin: TB Schwann quÊn nhiÒu
líp cã chÊt Myelin c¸ch ®iÖn.
- Eo Ranvier: tÝnh thÊm cao víi ion
Th©n neuron
Eo Ranvier

Nh©n neuron
Sîi nh¸nh

Sîi trôc

TÕ bµo
Schwann

Bao Myelin

TË cïng
sîi trôc


4.2- Chức năng NR:
4.2.1. CN thân neuron.
Thân NR tiếp nhận và xử lý thông tin,
hình thành quyết định (Tích hợp).
4.2.2. CN sợi TK.
- Dẫn truyền xung TK.
- DT xung trên sợi TK theo phương
thức tái tạo điện thế khử cực liên tục.


Sîi kh«ng Myelin: xung DT theo tõng ®iÓm

Sîi cã Myelin: xung DT theo b­íc nh¶y
tõ eo Ranvier nµy qua eo Ranvier kh¸c.


4.2.3- Các định luật DT trên sợi TK:
- DT 2 chiều.
- DT không lan toả điều khiển chính
xác .
- Tính toàn vẹn về cấu trúc và chức
năng.

5 - Synap và sự dt qua synap
5.1. Định nghĩa synap.
SN là nơi tiếp xúc giữa TB TK với TB TK
hoặc giữa TB TK với TB CQ thực hiện.
5.2. Cấu tạo synap:
- Có nhiều loại SN: SN TK-TK, TK-cơ,TKmạch máu, TK- tuyến


- Nguyên tắc c/tạo chung: có 3 bộ phận.
+ Màng trước SN:
Tận cùng sợi trục
Có túi SN
Chứa chất trung
gian hoá học
Nhiều kênh Na+,
Ca++

+ Khe sinap:
# 200-300 Ao


* Màng sau SN:
. Nơi tiếp xúc với

màng trước,
. Biệt hoá, có TCT
tiếp nhận chất TGHH,
. Có men fân huỷ

chất TGHH
(cholinesterase)


5.3- Sù DT xung qua synap:
5.3.1- Gi¶i fãng
chÊt TGHH:
Xung TK → khö
cùc mµng tr­íc,
→ Ca++ ®i vµo →
cã 2 t/dông:


- Lµm tói SN
chuyÓn ®Õn s¸t
mµng.
- Hoµ mµng, vì
tói →gi¶i fãng
chÊt TGHH qua
khe → mµng
sau.


5.3.2- Phản ứng của màng sau:
- Tại synap HP:
. TGHH + Receptor hoạt hoá kênh Na+,
tạo điện thế h/f sau synap (EPSP): # 4-5mv.
. Tập cộng EPSP = 10-20mv gây khử
cực màng sau TB đáp ứng.

5.3.2- Phản ứng của màng sau:
-Tai synap ƯC:
- chất TGHH + Receptor ức chế kênh
Na+, hoạt hoá kênh K+ hoặc Cl- tạo đ/thế
ƯC sau synap (IPSP)
.Tập cộng IPSP = 15-20mv, ngược hướng
EPSP tăng phân cực màng sau, TB bị ức
chế; xung TK bị chặn lại.


5.3.3- Sự fân giải chất TGHH
- Sau khi gây t/d, chất TGHH bị phân
giải. VD: cholinesterase acetylcholin.
MAO, COMT catecholamin
- Sản phẩm: 1 fần quay trở lại màng trư
ớc để t/hợp chất TGHH mới, fần khác
khuếch tán vào dịch mô, vào máu...


5.3.4- §Æc ®iÓm DT qua synap.
- DT mét chiÒu...
- Cã hiÖn t­îng chËm synap: # 0,5-0,6 msec
- Cã hiÖn t­îng mái synap.


* các biểu hiện chức năng của hệ
TKTƯ:
- CN cảm giác.
- CN vận động.

- CN thực vật.
- CN fân tích tổng hợp của vỏ não
(CN tư duy).