Bài Giảng Quản Trị Rủi Ro (Risk Management)

QUẢN TRỊ RỦI RO
(RISK MANAGEMENT)
Chương 1: Giới thiệu về rủi ro và sự bất đònh
Chương 2: Giới thiệu về quản trò rủi ro
Chương 3: Nhận dạng rủi ro
Chương 4: Đo lường rủi ro
Chương 5: Rủi ro đối với tài sản
Chương 6: Rủi ro nguồn nhân lực
Chương 7: Kiểm soát rủi ro
Chương 8: Kỹ thuật tài trợ rủi ro 1
Chương 9: Kỹ thuật tài trợ rủi ro 2 (Bài đọc thêm trong sác1h)


QUAÛN TRÒ RUÛI RO
(RISK MANAGEMENT)

Risk management is the process of measuring, or
assessing risk and then developing strategies to manage
the risk. In ideal risk management, a prioritization
process is followed whereby the risks with the greatest
loss and the greatest probability of occurring are handled
first, and risks with lower probability of occurrence and
lower loss are handled later.

2


Chương
1

GIỚI THIỆU VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

Phân biệt giữa rủi ro và sự bất đònh.
Giải thích tính sợ rủi ro.
Phân biệt giữa rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán.
Phân biệt giữa rủi ro có thể phân tán và rủi ro không
thể phân tán.
Nhận biết ba cấp độ của sự bất đònh.
Giải thích mối quan hệ giữ bất đònh và thông tin.
Mô tả những vấn đề về đạo đức có thể liên quan đến
khái niệm rủi ro và bất đònh.
3


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

I. GIỚI THIỆU
CHUNG

Ví dụ 1: Vào ngày thứ sáu, 26/2/1993 một vụ nổ bom làm rung chuyên khu
trung tâm thương mại thế giới ở Mỹ. Hơn 6 người chết và 1000 bò thương. Thiệt
hại kinh tế ước hơn 1 tỷ đô la Mỹ.
Ví dụ 2: vào tháng 2/1993 Tổng Thống Nga Borris Yelsin bò bế tắc trong cuộc
đấu tranh chính trò cực kỳ quan trọng dẫn đến khuynh hướng tương lai của Nga

trở nên bấp bênh.
Ví dụ 3: Vào ngày 11/9/2000 tòa nhà trung tâm thương mại thế giới ở Mỹ bò
sụp đổ vì bò tấn công khủng2.973
bố
người đã bò thiệt mạng.
Ví dụ 4: Vào ngày 26/12/2004 Sóng Thần đã xảy ra tại bờ biển các quốc gia
vùng Nam Á làm thiệt mạng hơn286.000 và hơn ½ triệu người bò thương.
Chuyên gia quản trò nổi tiếng Peter F. Frucker cho rằng:
Bảo hiểm và quản trò rủi ro đã có tính quan trọng như kỹ năng doanh
nghiệp và sự nhạy bén trong kinh doanh trong việc thúc đầy sự phát triển
kinh tế của thế giới phương tây vào thế kỷ 18, 19, 20.
Khả năng của một xã hội quản lý những tai nạn bất ngờ: hỏa hoạn, đắm
tàu- chủ yếu qua bảo hiểm và kiểm soát tổn thất.
Một xã hội có thể kiểm soát và chống lại những sự kiện đó thì có thể
4 sử
dụng hiệu quả hơn nguồn lực của nó đối với sự tiến triển kinh tế và xã hội.


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

II.

I. GIỚI THIỆU
CHUNG

Con người có thể làm được nhiều việc để kiểm soát và quản lý tính bất
đònh và rủi ro.
Ví dụ: Đeo dây an toàn; trải muối trên các con đường bộ bò đóng băng;
theo dõi và chữa trò huyết áp cao, đều có thể kiểm soát được những rủi
ro bất đònh.
Những lợi ích của quản trò rủi ro và sự bất đònh theo một phong cách có
kế hoạch hợp lý mang ý nghóa ngay trong bản chất của nó, nhưng đặc
biệt quan trọng bởi vì ảnh hưởng của sự bất đònh và rủi ro đối với cuộc
sống là quá lớn.
NHỮNG KHÁI NIỆM THIẾT YẾU: SỰ CHẮC CHẮN, SỰ BẤT ĐỊNH
VÀ SỰ RỦI RO
Sự chắc chắn: Là một trạng thái không có nghi ngờ.
Sự bất đònh: Nghi ngờ khả năng của chúng ta trong việc tiên đoán kết quả
tương lai của một loạt những hoạt động hiện tại.
Rủi ro: Là sự biến động tiềm ẩn ở những kết quả.
5


Chương
GIỚI THIỆU
VỀ SỰ
1
RỦI RO VÀ SỰ

II. NHỮNG KHÁI NIỆM THIẾT YẾU:
SỰ CHẮC CHẮN, SỰ BẤT ĐỊNH VÀ
SỰ RỦI RO

BẤT ĐỊNH

Bảng 1.1. Các kết quả của trò chơi tung đồng xu đặt cược $1 và $100

Trò chơi
đồng xu
xấp ngửa
Xác suất rủi ro
Giá trò trung bình

Đặc cược $1
Kết quả
+ $1
- $1

Xác suất
0.5
0.5

Đặc cược 100$
Kết quả
+ $100
- $100

Xác suất
0.5
0.5

0.5

0.5

$ 0.0 (+$1)(0.5)+(-$1)(0.5)

$0.0 (+$100)(0.5)+(-$100)(0.5)

Bảng 1.2 Tác động của $10 đền bù cho những lần đánh cược $100
Trò chơi đồng xu xấp ngửa
Xác suất rủi ro
Giá trò trung bình

Kết quả
+ $110
- $90

Xác suất
0.5
0.5

0.5
$ 10.0
(+$110)(0.5) + (-$90)(0.5)

6


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

1.

III. MỘT VÀI KHÁI NIỆM
KHÁC LIÊN QUAN ĐẾN RỦI
RO

Rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán.
Rủi ro thuần tuý tồn tại khi có một nguy cơ tổn thất nhưng không có cơ
hội kiếm lời được
Ví dụ: Người chủ một chiếc xe có rủi ro tồn thất tiềm ẩn liên quan đến
một vụ đụng xe. Nếu có đụng xe, người đó sẽ bò thiệt hại về tài chính.
Nếu không, người đó sẽ không có lợi gì cả, vì thế tình trạng tài chính
của người đó vẫn không thay đổi.
Rủi ro suy đoán tồn tại khi có một cơ hội kiếm lời được cũng như một
nguy cơ tổn thất.
Ví dụ: Đầu tư vào một dự án vốn có thể có lợi nhuận hay có thể thất
bại. Những rủi ro thuần tuý thì luôn làm cho người ta khó chòu, nhưng
những rủi ro suy đoán có mặt hấp dẫn của nó.
Bất kỳ rủi ro nào cũng đều có cả hai yếu tố thuần túy và suy đoán.
Ví dụ: Căn nhà có thể tăng hay giảm giá trò và có thể gặp hỏa hoạ
7n


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

III. MỘT VÀI KHÁI NIỆM
KHÁC LIÊN QUAN ĐẾN RỦI
RỦI RO VÀ SỰ BẤT

ĐỊNH
RO
2. Rủi ro có thể đa dạng hóa và không thể đa dạng hóa.
Một vài rủi ro có ảnh hưởng hầu như toàn bộ nhân loại vào cùng một lúc.
Ví dụ: Rủi ro của trì trệ nền kinh tế toàn cầu.
Những rủi ro khác được đối phó độc lập.
Ví dụ: Tai nạn xe cộ, bò trộm mất tài sản riêng.
Một rủi ro có thề phân tán nếu ta có thể giảm bớt rủi ro thông qua những
thỏa hiệp như đóng góp tiền bạc và chia xẻ rủi ro.
Ví dụ: Rủi ro về thương tật do tai nạn lao động
Một rủi ro không thể phân tán nếu những thỏa hiệp đóng góp tiền bạc
không có tác dụng gì đến việc giảm bớt rủi ro cho những người tham gia
vào quỹ góp chung này.
Ví dụ: Rủi ro về việc thất nghiệp của người lao động.
IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH
1. Các mức độ bất đònh
Sự bất đònh là sự nghi ngờ về khả năng của chúng ta trong tiên đoán kết
quả.
8
Sự bất đònh xuất hiện khi một cá nhân nhận thức được sự rủi ro.


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH
1.

IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH

Các mức độ bất đònh
Sự bất đònh là sự nghi ngờ về khả năng của chúng ta trong tiên đoán kết
quả.
Sự bất đònh xuất hiện khi một cá nhân nhận thức được sự rủi ro.

Bảng 3. Chuỗi liên tục từ sự chắc chắn đến sự bất đònh.
SỰ BẤT ĐỊNH

NHỮNG ĐẶC TÍNH

Không có
Những kết quả có thể tiên đoán được
(tức là chắc chắn)
một cách chính xác

VÍ DỤ
Những quy luật vật lý,
các môn khoa học tự nhiên.

Mức 1

Những kết quả được nhận ra và
xác xuất đươc biết

Mức 2

(Sự bất đònh chủ quan)

Những kết quả được nhận ra và
xác suất không được biết

Những trò chơi may rủi:
bài, xúc sắc
Hỏa hoạn, tai nạn xe cộ,
sự suy đoán kinh doanh

Mức 3

Những kết quả không được nhận ra và
xác suất không được biết

Thám hiểm không gian,
9
nghiên cứu di truyền

(Sự bất đònh khách quan)


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH
2.

IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN

QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH

Phản ứng đối với sự bất đònh.
Mức độ bất đònh ảnh hưởng đến phản ứng đối với sự bất đònh.
Ví dụ: Một viện nghiên cứu sẽ không sẳn sàng phát triển một loại vắc
xin chống lại một bệnh truyền nhiễm gây chết người nếu không có một
lời hứa của chính phủ trả tiền trách nhiệm pháp lý mà những phán
quyết tòa án chống lại viện nghiên cứu vì những ành hưởng tai hại của
loại vắc xin đó.
Mức độ bất đònh nảy sinh từ một loại rủi ro nào đó có thể phụ thuộc vào
tổ chức phải đối mặt với rủi ro.
Ví dụ: Một nhà bảo hiểm hay một tổ chức chính phủ có thể xem rủi ro
về động đất ở mức độ 2, trong khi đó các cá nhân có thể xem động đất
ở mức độ 3. Sự khác nhau trong cách nhìn này có thể là do kết quả của
năng lực đánh giá khả năng những kết quả xảy ra.
10


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH
3.

IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH

Sự bất đònh, thông tin, và truyền thông.

Mức độ bất đònh phụ thuộc vào khối lượng, loại thông tin có được để
nhận ra những kết quả có thể có và đánh giá khả năng xảy ra của
chúng.
Truyền thông có thể làm giảm mức độ bất đònh của các nhà đầu tư, của
một tổ chức, của những người có cuộc sống bò ảnh hưởng bởi những
hoạt động của tổ chức đó.
Ví dụ: Nhà đầu tư bao gồm: Nhà đầu tư về vốn, các nhân viên tập
đoàn, các nhà bảo hiểm ký kết các hợp đồng để đối phó với những tổn
thất của tập đoàn, các nhà cung cấp, các khách hàng và các chủ nợ.v.v…
Bằng cách thông tin các chính sách của tổ chức để quản trò rủi ro, tổ
chức có thể làm giảm đi mức độ bất đònh của những người có quyền lợi
liên quan này, từ đó làm cho họ sẳn lòng gia tăng quan hệ với tổ chức
trên những điều kiện thuận lợi. Nếu không có thông tin này, những
người có quyền lợi liên quan có thể không an tâm về bản chất các hoạt
động của tổ chức đối với những vấn đề có ảnh hưởng đến lợi ích cùa
họ. Tính bất đònh làm họ nâng giá hàng và dòch vụ hay đặt giới hạn
hoạt động của họ, các hoạt động này có thể gây tác hại cho nhóm
11các
nhà đầu tư khác, đặc biệt là những cổ đông.


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH
4.

5.

IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN
QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH

Hai khái niệm đặc biệt liên quan đến sự bất đònh.
Sự lựa chọn bất lợi (sự phản chọn lưa): là kết quả của bảo hiểm có sức
thu hút mãnh liệt nhất đối với những cá nhân sẽ gặp thiệt hại. Người
mua bảo hiểm có thể che đậy những thông tin mà nhà bảo hiểm có thể
dùng để đánh giá khà năng xảy ra tổn thất hay mức tổn thất.
Mối nguy hại về đạo đức: Mô tả bảo hiểm có xu hướng làm giảm đi
những động lực ngăn ngừa tổn thất.
Ví dụ: Nhu cầu về bảo hiểm sức khỏe sẽ lớn hơn đối với một cá nhân
có tình trạng sức khỏe yếu kém, và cảm giác cá nhân về tình trạng sức
khỏe của chính họ không được tiết lộ cho nhà bảo hiểm.
Rủi ro, sự bất đònh, và tính đạo đức
Thường người ta có thể hiểu quản trò rủi ro và sự bất đònh bao gồm
những biện pháp được áp dụng để thực hiện những trách nhiệm đạo
đức đối với thế giới và loài người trên thế giới.
Ví dụ: Những người làm việc với chất độc hại, trong môi trường độc
hại. Tổ chức có trách nhiệm pháp lý với những công nhân này theo
khung trách nhiệm được quy đònh bởi các luật. Tổ chức phải có trách
12n.
nhiệm đạo đức trong việc bảo đảm an toàn lao động cho công nhâ


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

IV. MỘT VÀI VẤN ĐỀ LIÊN

QUAN ĐẾN SỰ BẤT ĐỊNH

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH
6. Quản trò rủi ro và sự bất đònh

•Rủi ro và sự bất đònh có một ảnh hưởng quan trọng đối với
• các tổ chức ở chỗ chúng đòi hỏi một chi phí, luôn luôn
•được gọi là Chi Phí Rủi Ro.

Rủi
ro

CHI PHÍ RỦI RO
Tổ
chức

Sự
bất
đònh

Chi phí Tổn Thất
- Tài sản bò phá hủy
- Người bò thương,
tử vong
- Những luật lệ của
tòa án chống lại
các tổ chức

Chi phí Bất Đònh

- Sự lo sợ
- Những đêm mất ngủ
- Việc bố trí không hợp
lý nguồn nhân lực
- Sự lưỡng lự của vài
công ty dược phẩm
trong việc sản xuấ
13t sản
phẩm mới


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

CÂU HỎI ÔN TẬP
CHƯƠNG 1

1.

Sự bất đònh mang một ý nghóa nói chung là tiêu cực. Sự bất
đònh có mặt tích cực không? Chúng có thể là gì?

2.

Học đại học tạo nên những rủi ro có cả 2 đặc tính: rủi ro thuần
tuý và rủi ro suy đoán. Hãy nhận dạng 3 rủi ro thuần túy và 3

rủi ro suy đoán mà bạn phải đương đầu khi theo học đại học.

3.

Giải thích sự khác nhau giữa rủi ro có thể phân tán và không
thể phân tán cho 3 thí dụ minh hoạ.

4.

Bạn sẽ mô tả chính bạn là một người chấp nhận rủi ro, một
người sợ rủi ro, hay một người trung lập đối với rủi ro? Bạn hãy
giải thích tại sao bạn lại chấp nhận rủi ro, sợ rủi ro, hay trung
lập đối với rủi ro? Thái độ của bạn đối với rủi ro có khác không
hi đương đầu với những rủi ro thuần túy so với rủi ro suy đoán
như thế nào? Tại sao có/tại sao không?

14


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

A MODEL FOR
RISK
MANAGEMENT

Qualitative
Risk Analysis
Risk
Identification

Risk Response
Planning

Risk Monitoring
and Control

Quantitative
Risk Assessment

15


Chương
GIỚI THIỆU
1 VỀ SỰ

RỦI RO VÀ SỰ BẤT
ĐỊNH

A MODEL FOR
RISK
MANAGEMENT

16