Bài giảng sinh học 8 phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

Sinh
häc
8


Kiểm tra bài cũ

Em hãy cho biết khái niệm phản xạ?

Khoanh tròn chữ cái đứng trước câu đã chọn:

a. Tai gồm: Tai ngoài, tai giữa và tai trong.
b. Vành tai có nhiệm vụ hướng sóng âm.
c. Không giữ vệ sinh họng có thể gây viêm khoang tai giữa.
d. Tế bào thụ cảm thính giác nằm ở màng nhĩ.
e. Cơ quan coocti nằm trên màng cơ sở.


Một
Một số
số quy
quy Định
Định

*/ Phần cần phải ghi vào vở:
- Các đề mục.
- Khi nào xuất hiện biểu tượng.
*/ Tập trung trong khi thảo luận nhóm .
*/ Cá nhân phát biểu ý kiến

TuÇn:28

Ngµy so¹n: 18/03/08

TiÕt:52

Ngµy d¹y:20/03/08

Bµi 52:


Quan sát hình vẽ sau đây và ghép hành động tương ứng với câu
diễn giải

H.a

1
Tay chạm
phải vật
nóng, rụt
tay lại

H.b

H.c

2
Đi nắng mặt
đỏ gay, mồ
hôi vã ra

3
Qua ngã tư thấy
đèn đỏ vội dừng
xe trước vạch kẻ

H.d

4
Chẳng dại
gì mà chơi
đùa
với
lửa

1 - c; 2 d; 3 - a; 4 - e; 5 - b

H.e

5
Con chim bị
cung tên bắn
trượt, sợ cành
cong


2.Đi
nắng
mặt đỏ gay,
mồ hôi vã ra

Những phản
xạ nào là tự
nhiên sinh
ra đã có?

5.Con chim bị
cung tên bắn
trượt, sợ cành
cong

3, 4, 5
1.Tay
chạm phải
vật nóng,
rụt tay lại

1, 2

Chia ra làm hai loại phản xạ:
phản xạ có điều kiện và
phản xạ không điều kiện
Lấy thêm VD mỗi
loại phản xạ

Những phản
xạ nào là đư
ợc hình thành
trong đời
sống?

3.Qua ngã tư
thấy đèn đỏ vội
dừng xe trước
vạch kẻ

Xác định phản
xạ có điều
kiện, phản xạ
không điều
kiện

4.Chẳng
dại gì mà
chơi đùa
với lửa


Bài 52: phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
kiệnvà phản xạ không điều kiện
i. Phân biệt phản xạ có điều kiện

- Phản xạ không điều kiện là phản xạ sinh ra
đã có, không cần phải học tập.
- Phản xạ có điều kiện là phản xạ được hình
thành trong đời sống cá thể, là kết quả của
quá trình học tập và rèn luyện.


II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện

1 Hình thành phản xạ có điều kiện

thí nghiệm
Nhà sinh lí học người Nga I.P.Paplôp
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt đối
với ánh đèn hoặc một kích thích bất kì


Vùng thị giác ở
thuỳ chẩm

Vùng ăn uống ở
vỏ não

Trung khu tiết
ớc bọt

phản xạ định hướng với ánh đèn
Đường liên hệ tạm phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn
Đường liên hệ tạm
thời đang hình
thời đã được hình
thành
thành.

A

B

Thành lập phản xạ có điều kiện tiết nước bọt khi có ánh đèn

A.Bật đèn rồi cho chó ăn nhiều lần ánh
đèn trở thành tín hiệu của ăn uống

B. Phản xạ có điều kiện tiết nước
bọt với ánh đèn đã được thành lập


§Ó thµnh lËp
®­îc ph¶n
x¹ cã ®iÒu
kiÖn cÇn cã
nh÷ng ®iÒu
kiÖn g×?

Thùc chÊt
cña viÖc
thµnh lËp
ph¶n x¹ cã
®iÒu kiÖn?


Điền từ thích hợp vào chỗ trống " ."

Có điều kiện
lặp lại nhiều lần
không điều kiện

Điều kiện hình thành phản xạ có điều kiện:

Phải có sự kết hợp giữa kích thích
có điều kiện
..
không điều kiện
với kích thích
lặp lại nhiều lần
Quá trình kích thích đó phải

đường liên hệ tạm
thời
Thực chất của việc hình thành phản xạ
có
điều kiện
đường liên hệ tạm thời

....là sự hình
thành nối các vùng của vỏ
não lại với nhau.


Bài 52: phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
kiện
phản xạ không điều kiện
i. Phân biệt phản xạ có điều kiện và
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1 Hình thành phản xạ có điều kiện

Điều kiện:
-Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện
với kích thích không điều kiện.

-Quá trình kích thích đó phải lặp lại nhiều lần.
-Thực chất của việc hình thành phản xạ có điều
kiện là sự hình thành đường liên hệ thần kinh tạm
thời nối các vùng của vỏ não lại với nhau.


- Khi cho chó ăn thì trung khu điều khiển sự tiết nước bọt ở trụ
não bị hưng phấn làm nước bọt tiết ra(Phản xạ không điều kiện)
đồng thời trung khu ăn uống ở vỏ não cũng bị hưng phấn.
-Khi đèn bật sáng thì trung khu thị giác hưng phấn. Chó quay
đầu về phía ánh sáng (Phản xạ không điều kiện)
- Nếu bật đèn trong khi cho chó ăn thì trung khu ăn uống và
trung khu thị giác đều bị hưng phấn và có sự khuếch tán các hư
ng phấn đó trong não.
- Nhiều lần kết hợp như vậy, vừa bật đèn vừa cho chó ăn thì sẽ
thành lập được phản xạ có điều kiện tiết nước bọt chỉ khi bật
đèn lên
Nếu sau nhiều lần
bật đèn lên mà không
cho chó ăn thì còn
hiện tượng tiết nước
bọt khi bật đèn
không?

Không

Do điều kiệncho chó ăn khi
bật đèn không còn nên tín hiệu
bật đèn trở thành vô nghĩa
Phản xạ có điều

kiện này sẽ mất do
ức chế tắt dần


Bài 52: phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
kiệnNêu ý nghĩa của sự
II. Sự hình thành phản xạ có điều kiện
1. Hình thành phản xạ có điều kiện
2. ức chế phản xạ có điều kiện

hình thành và ức chế
của phản xạ có điều
kiện đối với đời
sống?

- Khi không củng cố thường xuyên phản xạ sẽ mất dần.
*ý nghĩa:
-Đảm bảo sự thích nghi với môi trường và điều kiện sống
luôn thay đổi.
- Hình thành thói quen, tập quán tốt đối với con người.


Dựa vào hình 52 kết hợp kiến thức về quá
trình thành lập và ức chế phản xạ có điều
kiện-lấy VD về việc thành lập ức chế phản xạ
có điều kiện


IIi. So sánh tính chất của phản xạ không điều kiện với
phản xạ có điều kiện:

Tính chất của phản xạ không điều kiện

Tính chất của phản xạ có điều kiện

1. Trả lời các kích thích tương ứng hay
kích thích không điều kiện

1. Trả lời các kích thích bất kì hay kích
thích có điều kiện(đã được kết hợp với
kích thích không điều kiện một số lần)

2. Bẩm sinh

2.? Được hình thành trong đời sống( qua
học tập, rèn luyện)

3.? Bền vững
4. Có tính chất di truyền, mang tính chất
chủng loại
5.?

Số lượng hạn chế

3. Dễ mất khi không củng cố
4.?

Có tính chất cá thể, không di truyền

5. Số lượng không hạn định

6. Cung phản xạ đơn giản

6. Hình thành đường liên hệ tạm thời

7. Trung ương nằm ở trụ não, tuỷ sống

7? Trung ương thần kinh chủ yếu có sự
tham gia của vỏ não


Kết luận: sgk/168

Phản xạ có điều kiện là những phản xạ được hình thành
trong đời sống qua một quá trình học tập, rèn luyện. Phản
xạ có điều kiện dễ thay đổi, tạo điều kiện cho cơ thể thích
nghi với điều kiện sống mới. Phản xạ có điều kiện dễ mất
nếu không được thường xuyên củng cố.


H¾t
x×
…

TËp
viÕt

1

Ngøa
…

Ng¸
p

Buå
n
ngñ..

6

4
7

3

2

5

8


- Häc thuéc bµi
- Tr¶ lêi c©u hái cuèi bµi trang 168-SGK
- §äc vµ chuÈn bÞ bµi 53- SGK



Đánh dấu "X" vào ô tương ứng

Phản xạ
1. Nếu bị dí tay vào mắt, mắt
sẽ..

Là phản xạ Là phản xạ
không điều
có điều
kiện
kiện
X

2. Phản xạ tập thể dục vào
buổi sáng khi nghe tiếng
nhạc tập thể dục

X

3. Nếu đã 1 lần ăn khế chua,
về sau thấy khế chua là

X

4. Phản xạ bú ở trẻ mới đẻ.
5. Phản xạ xếp hàng vào lớp

X
X

Bài tập

Nối tương ứng sao cho phù hợp

1.Phản xạ không điều kiện
(PXKĐK) là phản xạ

1.Phản xạ có điều kiện
(PXCĐK) là phản xạ

b.Được hình thành trong đời
sống cá thể là kết quả của
quá trình học tập và rèn
luyện

a.Sinh ra đã có, không cần
phải học tập
Lấy thêm ví dụ
về phản xạ có
điều kiện, phản
xạ không điều
kiện?