Mây và sóng

Tuần 26
Tiết 126 mây và sóng
Tago
I.Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Giúp học sinh cảm nhận đợc ý nghĩa thiêng liêng của tình mẵu
tử, thấy đợc đặc sắc nghệ thuật trong sáng tạo tứ thơ bằng những cuộc đối thoại tởng
tợng và xây dựng hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tợng trng.
2. Tích hợp với phần văn ở bài ôn tập thơ và kiểm tra văn (phần thơ) và những
văn bản về tình cảm cha mẹ đối với con cái đã học.
3. Rèn kỹ năng đọc và phân tích thơ tự do (thơ văn xuôi) phân tích những hình
ảnh tợng trng trong thơ, kết cấu đối thoại trong độc thoại của bài thơ.
II.Chuẩn bị:
1. GV: Tập thơ Tago - Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, Hà nội.
2. HS: Học bài cũ đọc bài mới
III.Tiến trình:
1. ổn định tổ chức.
2. Ktra: ? Ngời cha qua việc tâm tình dặn dò con muốn thể hiện và gửi gắm
điều gì?
3. Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động 1:
GV nêu yêu cầu khi đọc và
đọc mẫu một lợt,2-3 HS
đọc tiếp.
HS đọc chú thích SGK
? Nêu bố cục của bài thơ?
Hoạt động 2
? HS đọc lại 2 đoạn thơ của
phần 1 và 2.
? Có mấy lời hỏi và lời
đáp trong từng phần đối
thoại?

? Câu trả lời thứ nhất của
bé tại sao lại là một câu
hỏi?
?Câu trả lời thứ hai có gì
đáng chú ý về thành phần?
I. Đọc tìm hiểu chú thích và bố cục:
1. Đọc:
2. Chú thích(SGK)
3. Bố cục:
Hai phần:
a. Câu chuyện với mẹ và những ngòi ở trên mây
và trò chơi thừ nhất của em bé.
b. Câu chuyên thứ hai với mẹ về những nguời
ở trong sóng và tro chơi thứ hai của em bé
II. Tìm hiểu văn bản:
1. Lời từ chối của em bé trớc sự mời gọi rủ rê của
những ngời sống trên mây, trong sóng:
Em bé hỏi lại là vì em đã bị hấp dẫn, cuốn hút bởi
những lời rủ rê cũa những ngời sống trên mây trong
sóng. Vì bé rất tò mò,rất ham chơi, ham vui.Chơi suốt
ngày với bình minh vàng,vầng trăng bạc thì thú vị nhất
còn gì! Đó là tình cảm là tâm lý rất t nhiên của lứa tuổi
bécâu hỏi của bé về cách đidẫn đến câu trả lời thứ hai
của những ngời kỳ lạ, cách đi thật dễ dàngchẳng phải
cố gắng gì nhiều.
- Câu trả lời thứ hai gồm hai nửa, nửa đầu là câu nêu
lên sự thật, một tình thế cũng là lý do để từ chối : Mẹ
mình đanng ở nhà , buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở
nhà. Nửa thứ hai là câu hỏi tu từ, hỏi chỉ để là khẳng
định cái lý do chính đáng và chắc chắn để bé kiên quyết

từ chối những lời rủ rê, mời gọi hấp dẫn của họ
-Nếu em bé từ chối ngay thì logic tình cảm thiếu chân
thực vì trẻ em nào mà chẳng thích chơi, thích đi, thích
lạ. Bé phần nào đã bị cuốn hút. Song cuối cùng bé đã từ
? Tại sao em bé không từ
chối ngay lập tức lời rủ rê
của những ngời ở trên mây
trong sóng?
? Theo em họ có thể là ai?
? Đọc những câu thơ còn
lại ở cả hai phần.
? hãy thuật lại từng trò
chơi mà bé nghĩ ra để thay
thế cho việc ngao du cùng
mây sóng?
? Đặc điểm và ý nghjĩa của
những trò chơi đó là gì?
? Phân tích vẻ đẹp và chiều
sâu của câu thơ: Hai tay
con ôm lấy mẹ....mẹ con ta
ở chỗ nào?
Hoạt động 3.
? NT của bài thơ này là gì?
chối, bé không muốn đánh đổi thú vui chơi bằng việc
xa mẹ, để mẹ phải một mình ở nhà rõ ràng tình thơng
mẹ đã thắng lời mời gọi của những kẻ sống trên mây và
trong sóng.
-Là thế giới thần tiên kỳ ảo ttrong truyện cổ tích, trong
truyền thuyết,thần thoại mà bé đợc nghe đợc đọc và t-
ởng tợng ra, đó là những tiên đồng những ngọc nữ xinh

đẹp, là những nàng tiên cá tuyệt vời với giọng hát mê
hồn dập dờn trong sóng biển xanh mênh mông.

Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài thơ chính là ở
sự khắc phục sự ham muốn chính đáng của tuooỉ thơ
để làm vui lòng mẹ, chính tỏ tình cảm của mẹ với bé
thật là sâu nặng.
2. Trò chơi của bé.
-Học sinh thuật lại.
-Đó là những trò chơi sáng tạo và thú vị ở chỗ nó hoà
hợp tuyệt diệu giữa tình yêu thiên nhiên và tình mẹ con.
-Ba câu thơ không chỉ tả cách chơi trong trò chơi sáng
tạo của bé mà còn thể hiện niềm hạnh phúc vô biên,
tràn ngập của con, của sự hoà hợp thơng yêu là của hai
mẹ con giữa thiên nhiên, vũ trụ và cuộc sống con ngời.
Những câu thơ còn mang chiều sâu triết lý về tình th-
ơng yêu mẹ con hạnh phúc của tình mè con thật gần
gũi, giản dị nhng cũng vô cùng lớn lao, thiêng liêng và
vĩnh hằng nh vũ trụ, nh thiên nhiên, và kỳ diệu thay,
điều đó lại do chính con ngời, chính bé tạo ra.
III.Tổng kết
1.NT:-Tứ thơ phát triển theo bố cục tơng đối cân phân,
đối xứng nhng không trùng lặp.
-Đối thoại lồng trong lời kể
-Sự hoá thân của tác giả vào nhân vật trữ tình em
bé.
-Tởng tợng bay bổng, phóng khoáng.
2.CĐ: Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng bất diệt

HĐ3. Củng cố:GV nhấn mạnh nội dung bài học

4.Giao nhiệm vụ: Về nhà học bài cũ, đọc bài mới
5.Rút kinh nghiệm:
Tiết 127. Ôn tập về thơ
Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức: Giúp học sinh hệ thống hoá kiến thức cơ bản về các tác phẩm thơ VN
hiện đại đã học trong chơng trình ngữ văn lớp 9. Củng cố kiến thức cơ bản về thể loại
thơ trữ tình đã hình thành qua qua trình học các tác phẩm thơ trong chơng trình lớp
9và các lớp 6,7,8. Bớc đầu hình thành hiểu biết sơ lợc về thành tựu và đặc điểm của
thơ hiện VN từ sau cách mạng tháng tám-1945.
2.Tích hợp với phần TV ở bài nghĩa tờng minh và nbghĩa hàm ý, TLV bài nghị luận
về một đoạn thơ, bài thơ.
4.Rèn kỹ năng so sánh hệ thống hoá, cảm thụ và phân tích thơ trữ tình.
II.Chuẩn bị:
Giáo viên:Hệ thống kiến thức
Học sinh: Chuẩn bị bài
III.Tiến trình:
1. ổn định tổ chức
2. KT: Kết hợp trong bài
3. Tổ chức các hoạt động
Hoạt động 1
I.Bảng hệ thống kiến thức:
Phần này giáo viên hớng dẫn HS lập bảng ở nhà theo mẫu sgk. Sau đó gv gọi hs
trình bày theo từng bài.
Hoạt động 2
II.Thống kê theo giai đoạn lịch sử:
a.Giai đoạn kháng chiến chống Pháp (1945-4-1954): Đồng chí-Chính Hữu(1948)
b.Giai đoạn MB hoà bình sau cuộc kháng chiến chống Pháp : Đoàn thuyền đánh
cá(1958), Con cò(1962), Bếp lửa(1963).
c.GĐ kc chống Mỹ(1964-1975) Bài thơ về tiểu đội xe không kính(1969), Khúc hát
ru những em bé lớn trên lng mẹ(1971)

d.GĐ sau 1975- Đất nớc thống nhất: Viếng lăng Bác, Mùa xuân nho nhỏ, sang thu,
nói với con.
Thể hiện cuộc sống đất nớc và t tởng tình cảm của con ngời:
-Đất nớc và con ngời Việt Nam từ sau CMT8 đến nay qua các giai đoạn lịch sử:
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ gian khổ, trờng kỳ và thắng lợi
vẻ vang. Nhân dân đất nớc anh hùng( Đồng chi, baig thơ về tiểu đội xe không kính)
-Công cuộc lao động xây dựng đất nớc và những quan hệ tốt đẹp của con ngời:Đoàn
thuyền đánh cá, mùa xuân nho nhỏ.
-Tình cảm, t tởng tâm hồn của con ngời trong thời kỳ lịch sử có nhiền biến động thay
đổi sâu sắc: Tình yêu đất nớc, tình cảm đồng chis, đồng đội, lòng kính yêu, thơng
nhớ và biết ơn Bác Hồ, tình cảm mẹ con, cha con, bà cháu gần gũi thiêng liêng, chặt
bền gắn liền với tình cảm chung- với nhân dân và đất nớc.
Hoạt động 3: Những nét chung và riêng qua 3 bài thơ: Con cò, Khúc hát ru những
em bé lớn trên lng mẹ, Mây và sóng.
a.Những điểm chung:
+ Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng thắm thiết
+ Sử dụng lời hát ru, lời nói của con với mẹ
b.Những điểm riêng:
+ Khúc hát ru: Sự thống nhất gắn bó giữa tình yêu con với tình yêu đất nớc, gắn bó
trung thành với cách mạng của ngời mẹ Vân Kiều(Tà Ôi) trong kháng chiễn chống
Mỹ. Hình tợng sáng tạo: Hát ru con lớn trên lng mẹ
+Con Cò: Từ hình tợng con cò trong ca dao, trong lời ru con phát triển và ca ngợi
lòng mẹ, tình mẹ thơng con, ý nghĩa lời ru đối với cuộc sống con ngời.
+Mây và sóng: Hoá thân vào lời trò truyện hôn nhiên, ngây thơ say sa của bé đối với
mẹ để thể hiện tình yêu mẹ thắm thiết của trẻ thơ. Tình yêu mẹ của bé là sâu nặng
hấp dẫn hơn tất cả những vẻ đẹp và sự hấp dẫn khác trong thiên nhiên và vũ trụ.
Hoạt động 4. Nhận xét về hình ảnh ngời lính và tình đồng đội qua các bài thơ: Đồng
chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, ánh trăng:
Giáo viên hớng dẫn học sinh nhận xét.
Hoạt động 5

Huy Cận- Đoàn thuyền đánh cá: Bút pháp lãng mạn, nhiều so sánh, liên tởng tởng t-
ợng bay bổng. Giọng thơ tơi vui, khoẻ khoắn. Đó là bài ca lao độngb sôi nổi, phấn
chấn, hào hùng. Hình ảnh thơ đặc sắc: Đoàn thuyền đánh cá ra đi, đánh cá, trở về.
Chính Hữu- Đồng Chí: Bút pháp hiện thực, hình ảnh chân thực cụ thể chọn lọc cô
đúc. Hình ảnh đặc sắc: Đầu súng trăng treo
+Nguyễn Duy- ánh trăng: Bút pháp gợi nghĩ, gợi tả, ý nghĩa khái quát, lời tự tình,
độc thoại, ăn năn, ân hận, với chính mình. Hình ảnh đặc sắc: ánh trăng im phăng
phắc.
+ Chế Lan Viên- Con Cò:Bút pháp dân tộc- hiện đại: Phát triển hình ảnh con cò trong
ca dao và lời hát ru.. Hình ảnh đặc sắc: Con cò, cánh cò.
+ Thanh Hải- Mùa xuân nho nhỏ: Bút pháp hiện thực và lãng mạn chất Huế đậm đà.
Lời tâm nguyện trớc lúc đi xa. Hình ảnh đặc sắc: Mùa xuân nho nhỏ
HS đọc đoạn viết của bản thân( Nhận xét)
Hoạt động 6. Củng cố:
-GV nhấn mạnh nội dung bài học
4.Giao nhiệm vụ:
-Về nhà học bài, chuẩn bị bài mới.
5.Rút kinh ngiệm:
Tiết 128. Nghĩa tờng minh và hàm ý
I.Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: Củng cố khái niệm về nghĩa tờng minh và hàm ý.
2. Tích hợp với văn qua văn bản Mây và sóng, với tập làm vănở kiểu bài nghị
luận
3. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng sử dụng và giải mã Hàm ý trong giao tiếp
II.Chuẩn bị
1. Giáo viên: Soạn giáo án
2. Học soạn: Học bài cũ, đọc bài mới.
III.Tiến trình:
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra: Thế nào là nghĩa tờng minh và hàm ý? Cho ví dụ?

3. Tổ chức các hoạt động
Hoạt động 1
HS đọc ví dụ SGK?
?Nêu hàm ý của những câu
I.Điều kiện sử dụng hàm ý:
1.VD:
+ Câu 1: Con chỉ đợc......Có hàm ý là sau bữa ăn nằy
in đậm?
? Vì sao chị Dậu không dám
nói thẳng?
? Hàm ý trong câu nói nào
của chi Dậu rõ hơn? vì sao
chị phải nói rõ hơn nh vậy?
?Chi tiết nào trong đoạn
trích cho thấy cái Tý đã hiểu
hàm ý trong câu nói của mẹ?
? HS đọc ghi nhớ sgk?
cái Tý phải sang ở nhà ông bà Nghị vì chị Dậu đã bán
nó.
-Vì đây là một sự thật đau lòng nên chị không dám
nói thẳng với con.
+ Câu 2: Con chỉ ăn......Cái Tý đã hiểu rõ tai hoạ ập
xuống đầu nó. Vì vậy ta có thể kết luận hàm ý của câu
sau rõ hơn hàm ý của câu trớc.
-Vì chính chị cũng không thể chịu đựng nổi sự đau
đớn khi phải kéo dài những giây phút lừa dối cái Tý.
-Giãy nảy liệng củ khoai, oà lên khóc và hỏi U bán
con thật đấy ?
=>Ghi nhớ (sgk)
II.Luyện tập:

Bài tập 1
a.Ngời nói là anh thanh niên và ngời nghe là ông hoạ sĩ và cô gái:
hàm ý của câu in đậm là: Mời bác và cô vào trong nhà uống nớc.
Hai ngời nghe đều hiểu hàm ý của câu nói đó: Ông theo liền anh thanh niên vào
trong nhà, ngồi xuống ghế
b.Ngời nói là anh Tấn ngời nghe là chị hàng đậu ngày trớc
-Hàm ý: Chúng tôi không thể cho đợc.
-Thể hiện ở câu cuối.
c.Ngời nói là Thuý Kiều, ngời nghe là Hoạn Th
-Hàm ý: Câu 1: Quyền quý cao sang nh tiểu th mà cũng có lúc phải cúi đầu làm tội
nhân nh thế này ?
Câu 2: Tiểu th không nên ngạc nhiên về sự trừng phạt này.
-Hoạn Th hiểu các hàm ý đó nên đã hồn lạc phách siêu và khấu đầu dới trớng liệu
điều kêu ca
Bài tập 2,3: GV hớng dẫn học sinh làm bài tập
Bài tập 5: Thông qua sự so sánh giữa Hi vọng với Con đờng của Lỗ Tấn, chúng
ta có thể hiểu đợc hàm ý của chúng tác giả tuy hy vọng cha thể nói là thực hay h,
nhng nếu cố gắng và kiên trì thực hiện thì vẫn có thể thành công
-Giáo viên hớng dẫn học sinh làm bài tập còn lại.
4.Giao nhiệm vụ:
-Học sinh về nhà học bài cũ đọc bài mới
5.Rút kinh nghiệm
Tiết 129 Kiểm tra về thơ
I.Mục tiêu bài học:
1. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập các văn bản tác phẩm thơ trong chơng trình
ngữ văn lớp 9 học kỳII.
2. Tích hợp: Tiếp tục công việc của tiết 127.
3. Rèn luyện và đánh giá kỹ năng viết văn: Cảm nhận và phân tích 1 đoạn, 1 câu,
1 hình ảnh hoặc vấn đề trong thơ trữ tình.
II. Chuẩn bị;

1. Giáo viên:Ra đề + Đáp án
2. Học sinh: Ôn tập kỹ nội dung bài ôn tập