Bài giảng sinh học 9 thao giảng công nghệ gen (8)

Giáo viên : Nguyễn Mạnh Hà
Trường THCS Hương Sơn


Công nghệ tế bào là gì? Nêu các công đoạn quá trình
nhân giống vô tính trong ống nghiệm ở cây trồng?

Đáp án:
Công
bàotừlàđỉnh
ngành
kĩ trưởng
thuật vềhoặc
quy tế
trình
Tách
mônghệ
phântếsinh
sinh
bàoứng
non rồi
dụng
nuôi cấydinh
tế bào
hoặcđặc
môtrong
để tạo
ra nghiệm
cơ quan
nuôiphương
cấy trênpháp

môi trường
dưỡng
ống
hoặc
cơ thể
tạo mô
sẹo.hoàn chỉnh. Gồm 2 công đoạn thiết yếu:
 Dùng hoocmôn sinh trưởng phù hợp kích thích chúng phân
hóa thành cây con
Cây con được trồng trong bầu cho cứng cáp
Đem cây non trồng ngoài ruộng



I-Khái niệm kĩ thuật gen và công nghệ gen:
-Khái niệm kĩ thuật gen:


Kĩ thuật gen là gì?
Là tập hợp các phương pháp tác động định hướng
lên ADN để chuyển một đọan ADN mang 1 hoặc
một cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế bào
của loài nhận nhờ thể truyền.

Người ta sử dụng kĩ thuật gen vào mục đích gì ?
Mục đích: Sản xuất ra các sản phẩm hàng hóa
trên qui mô công nghiệp.


I-Khái niệm kĩ thuật gen và công nghệ gen:

1-Khái niệm kĩ thuật gen:
Khái niệm:

Là tập hợp các phương pháp tác động
định hướng lên ADN để chuyển một
đọan ADN mang 1 hoặc một cụm gen từ
tế bào của loài cho sang tế bào của loài
nhận nhờ thể truyền.
Khâu 1: Tách AND gồm tách AND
trên NST của TB cho và AND làm thể
truyền từ vi khuẩn, virut

Các khâucủa
kỹ thuật gen:

Khâu 2:Tạo AND tái tổ hợp ( AND lai )
Khâu 3:Chuyển AND tái tổ hợp vào tế
bào nhận tạo điều kiện cho gen đã ghép
được biểu hiện.



Hình 32: Sơ đồ chuyển gen vào tế bào vi khuẩn đường ruột (E. Coli)

1
3

6

Enzim nối

Tế bào cho
Enzim cắt

4

5

2
AND làm thể truyền

1.Đoạn ADN tách từ tế bào cho; 2. Phân tử ADN làm thể truyền
3. ADN tái tổ hợp; 4. ADN tái tổ hợp trong tế bào vi khuẩn
5. ADNdạng vòng (NST) của tế bào vi khuẩn
6. ADN tái tổ hợp của thế hệ tiếp theo.

6


Tế bào cho
1-Đoạn ADN tách từ TB cho

3- ADN tái tổ hợp

6

4- ADN tái tổ
hợp trong TB
vi khuẩn

5- ADN

dạng vòng
của VK

2- Phân tử ADN làm thể
truyền

Hình 32: Sơ đồ chuyển gen vào tế bào vi khuẩn đường ruột (E. Coli)


I-Khái niệm kĩ thuật gen
và công nghệ gen:
-Khái niệm kĩ thuật gen:
+ Khái niệm:
Là các thao tác tác động lên ADN để chuyển một đoạn ADN mang một gen
hoặc một cụm gen từ tế bào của một loài cho sang tế bào của một loài nhận
nhờ thể truyền.
+Các khâu trong kỹ thuật chuyển gen:
Khâu 1: Tách ADN NST của tế bào cho và tách ADN dùng làm thể truyền từ
vi khuẩn hoặc virut
Khâu 2:Tạo AND tái tổ hợp ( AND lai
Khâu 3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận (vi khuẩn ) tạo điều kiện
cho gen đã ghép được biểu hiện.
- khái niệm công nghệ gen


I-Khái niệm kĩ thuật gen
và công nghệ gen:
-Khái niệm kĩ thuật gen:
+Khái niệm:

Là các thao tác tác động lên ADN để chuyển một
đoạn ADN mang một gen hoặc một cụm gen từ tế
bào của một loài cho sang tế bào của một loài nhận
nhờ thể truyền.

-+Các khâu trong kỹ thuật chuyển gen:
Khâu 1: tách ADN NST của tế bào cho và tách
ADN dùng làm thể truyền
Khâu 2:Cắt gen cần chuyển và cắt ADN của thể
truyền bằng 1 loại enzim giới hạn sau đó nối vào
ADN thể truyền nhờ enzim nối ADN tái tổ hợp.
Khâu 3: Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào
nhận.tạo điều kiện cho gen đã ghép được thể hiện

-Khái niệm công nghệ gen:
Công nghệ gen là ngành kĩ thuật về
qui trình ứng dụng kỹ thuật gen
Qui trình

Tế bào
Sinh vật

Có gen mới
Có gen bị bđ

 Tạo ra SV có đặc điểm mới

II- Ứng dụng công nghệ gen:

I-Khái niệm kĩ thuật gen
và công nghệ gen:
II- Ứng dụng công nghệ gen:
1-Tạo ra các chủng vi sinh vật mới


Mục đích của việc tạo ra chủng vi sinh vật mới là gì?
Cho ví dụ ?
Đáp án:
- Tạo ra các chủng vi sinh vật mới có khả năng sản xuất ra
nhiều loại sản phẩm sinh học cần thiết (như Axit amin, Protein,
kháng sinh,Vắcxin,vitamin, enzim...) với số lượng lớn giá thành
rẻ.


1.Tạo ra nhiều chủng VSV mới .
Vihi khuaå
n E.Coli
Vi khuaån
dro Pseudomonas

Vi khuaån Salomonella

Vi khuaån Clostridium
botulinum

Vi khuaån Shigella fnexneri

Vi sinh vaät leân men
Photobacterium

Vi sinh vật lên men men


-Dùng E.coli và nấm men cấy gen mã hóa sản ra kháng sinh và
hoomon Isualin chữa bệnh đái tháo đường.


-Dùng E.coli và nấm men cấy gen mã hóa sản ra kháng sinh và
hoomon Insulin chữa bệnh đái tháo đường.


E.coli
Vì saocótế ưu
bàođiểm
nhậndễ nuôi
cấy
và dùng
có khảphổ
năng
sinhlàsản
được
biến
nhanh  tăng nhanh số bản
vi khuẩn E.coli ?
sao của gen được chuyển.
Sau 30 phút lại nhân đôi.
Sau 12 giờ, một tế bào ban
đầu sinh ra 16 triệu tế bào


I-Khái niệm kĩ thuật gen
và công nghệ gen:
II- Ứng dụng công nghệ gen:
1-Tạo ra các chủng vi sinh vật mới
-Tạo ra các chủng VSV mới có khả năng sản xuất ra nhiều loại sản phẩm
sinh học cần thiết phục vụ đời sống (như Axit amin, Protein, kháng sinh,
Vắcxin, vitamin, enzim …) với số lượng lớn giá thành rẻ.
- Dùng E.coli và nấm men cấy gen mã hóa sản ra hoomon Isualin chữa
bệnh đái đường, vắc xin phòng chống viêm gan B, các loại kháng sinh..
2-Tạo gống cây trồng biến đổi gen:


I-Khái niệm kĩ thuật gen
và công nghệ gen:
1-Khái niệm kĩ thuật gen:
Tạo giống cây trồng biến đổi gen là gì?
2-Khái niệm công nghệ gen:
II- Ứng dụng công nghệ gen:
Đáp án:
1-Tạo ra các chủng vi sinh vật mới Tạo giống cây trồng biến đổi gen là
2-Tạo giống cây trồng biến đổi gen: chuyển các gen quí vào cây trồng để
- Tạo giống cây trồng biến đổi gen là chuyển
quí vào
tạo ra các
tínhgen
trạng
mong muốn.
cây trồng để tạo ra tính trạng mong muốn.

2-Tạo giống cây trồng biến đổi gen:

G¹o h¹t vµng

G¹o b×nh th­ưêng

Giống lúa đã được chuyển gen
tổng hợp β-caroten (tiền vitamin
A)
vào tế bào và đã tạo ra giống lúa
giàu vitamin A
Giống lúa hạt vàng mang lại “niềm hy vọng” cải thiện được
tình trạng thiếu Vitamin A của hơn 100 triệu trẻ em hiện nay.


Giống đậu tương của pháp

Giống lúa đã được biến đổi gen có
hàm lượng Fe tăng gấp 3 lần đã
khắc phục tình trạng thiếu Fe và
thiếu máu ở người


Cây thuốc lá cảnh (Petunia
hybrida)

Cây cà chua biến đổi gen chứa
chất flavonol chống bệnh ung thư

và bệnh tim mạch.


2-Tạo giống cây trồng biến đổi gen:

Cây đậu tương biến đổi gen:
+ Kháng sâu
+ Kháng bệnh (insect resitance )
+ Góp phần làm giảm lượng
thuốc trừ sâu (bảo vệ môi trường,
giảm chi phí.. )


2-Tạo giống cây trồng biến đổi gen:

C©y ng« chuyÓn gen
+ Kh¸ng bÖnh
+ Kh¸ng s©u (Bt)
+ Kh¸ng mät sau thu ho¹ch(CMx, serpin)
+ ChÝn sím
+ Rót ng¾n thêi gian trång trät
+ Kh¸ng thuèc diÖt cá…


Ỏ Việt Nam chuyển gen kháng rày nâu kháng bệnh bạc lá , tổng hợp vitamin
A, gen chín sớm.. Vào một số cây trồng