Tiết 121. Sang thu

Phạm Thị Bích Hằng - THCS Cộng Hoà. Giáo án hội giảng
Tuần 25. Bài 24. Tiết 121
Dạy ngày / 3/ 2008
Văn bản
Sang thu
(Hữu Thỉnh)
I. Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức: Giúp học sinh phân tích dợc những cảm nhận tinh tế của tác giả về sự biến
đổi thiên nhiên đất trời cuối hạ sang đầu thu.
2.Tích hợp: với phần văn ở một số bài thơ viết về mùa thu, mùa hạ với những bài phần
tập làm văn
3.Rèn kỹ năng đọc diễn cảm và cảm nhận thơ trữ tình.
II. Chuẩn bị
- Thầy: Soạn giáo án điện tử.
- Trò: Soạn bài.
1.ổn định tổ chức.
2. Ktra:
- Lựa chọn các từ: Thành kính, đau xót, tự hào, trầm lắng để điền vào chỗ trống
trong câu văn sau:
Cảm hứng bao trùm bài thơ Viếng Lăng Bác là niềm xúc động thiêng liêng, , lòng
biết ơn và pha lẫn khi tác giả ở Miền Nam ra viếng Bác; cảm hứng đó đã tạo nên giọng
thơ trang nghiêm.
(Thứ tự điền: thành kính, tự hào, đau xót, trầm lắng)
Nối hình ảnh ở cột A với nội dung nhận xét ở cột B sao cho phù hợp
A B
1. Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp ma sa đứng thẳng hàng
a. Vẻ đẹp cao cả, trờng tồn, vĩnh
hằng
2. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

b. Vẻ đẹp sáng trong, thanh tĩnh.
3. Bác nằm trong giác ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
c. Vẻ đẹp của khát vọng hoà nhập,
hoá thân.
4. Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hơng đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này
d. Vẻ đẹp kiên trung, bất khuất.
3. Bài mới
GTB: Mùa thu luôn là nguồn cảm hứng bất tận của thi ca. Góp một tiếng thơ trong
trẻo, sâu lắng vào trang văn học nớc nhà, Hữu Thỉnh có bài thơ Sang thu nổi tiếng. Xin trân
trọng giới thiệu với các thầy cô giáo và các em.
? Trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ
- Giới thiệu một số tập thơ của Hữu Thỉnh và phong
cách thơ HT
- Hữu Thỉnh là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả: 1942
- Hồn thơ ấm áp, giàu cảm xúc.
Phạm Thị Bích Hằng - THCS Cộng Hoà. Giáo án hội giảng
con ngời, cuộc sống ở nông thôn, về mùa thu. Nhiều
vần thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vong
vấn trớc trời đất trong trẻo đang chuyển biến nhẹ
nhàng.
? Nêu xuất xứ bài thơ
- Viết khi nhà thơ bớc vào tuổi 35, bớc sang tuổi thu
của đời ngời
? Xác định thể thơ và phơng thức biểu đạt chính
? Bài thơ nên đọc với giọng điệu ntn

- Giọng trữ tình nhẹ nhàng, sâu lắng và giàu chất suy t.
? Em hiểu nh thế nào v nhan đề của bài thơ
- Cách nói rút gọn gợi ý nghĩa khái quát: thiên nhiên,
con ngời chuyển biến, bớc sang mùa thu, bớc vào tuổi
thu theo quy luật thời gian.
-? Nhân vật trữ tình trong bài thơ nên hiểu là ai? Có
trực tiếp xuất hiện không
- Không trực tiếp xuất hiện mà ẩn mình kín đáo ngắm
nhìn và cảm nhận, suy ngẫm.
? Sự biến đổi của cảnh sắc mùa thu đợc nhà thơ cảm
nhận từ những không gian nào
- Không gian thân thuộc của làng quê
- Không gian bao la của trời đất
? Từ đó hãy xác định bố cục của văn bản
? Nhà thơ cảm nhận mùa thu từ những dấu hiệu nào
? Từ Phả, chùng chình giúp em hình dung ntn về hơng
ổi và gió thu
- Hơng ổi ngọt ngào, đặc sánh, nồng ấm cả không gian
- Làn sơng thu chuyển động chầm chậm, nhẹ nhàng nh
dùng dằng, lu luyến
? Có thể hiểu từ ngõ theo nghĩa nào
- Ngõ xóm
- Ngõ thời gian
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ và các hình ảnh
thơ
? Nhà thơ Bỗng nhận ra tín hiệu của mùa thu? Từ bỗng
diễn tả cảm nhận của con ngời ntn
- Đột ngột, bất ngờ
? Anh cảm nhận cảnh sắc thu bằng những giác quan
nào

- Anh mở rộng lòng mình đón thu sang
? Từ cảm nhận chuyển sang suy ngẫm. Nhà thơ suy
ngẫm điều gì
2. Bài thơ: 1977
- Thể thơ năm chữ
- Miêu tả để biểu cảm
II. Đọc -hiểu văn bản
1. Đọc - Chú thích
2. Bố cục
3. Phân thích
a. Khổ thơ đầu
- Cảnh: Hơng ổi phả
Gió se
Sơng chùng chình
-> Từ ngữ gợi tả, hình ảnh gần gũi,
thân quen.
- Tình: Bỗng
Hình nh
Phạm Thị Bích Hằng - THCS Cộng Hoà. Giáo án hội giảng
? Tại sao đã nhận rõ tín hiệu của mùa thu mà nhà thơ
lại viết hình nh thu đã về
- Thu sang bất ngờ, đột ngột không báo trớc khiến lòng
ngời ngỡ ngàng, bâng khuâng, không dám tin vào dự
cảm, cảm nhận của mình.
? Em nhận thấy nét đẹp gì trong tâm hồn nhà thơ
- Nhà thơ cảm bằng hơng sắc làng quê sang thu bằng
cả tâm hồn nhạy cảm, tinh tế và những suy t sâu lắng
của mình. Anh hớng tầm mắt, hớng lòng mình đến
không gian rộng lớn của đất trời để cảm nhận tận cùng
cảnh sắc của mùa thu.

? Không gian thu đợc mở rộng với những hình ảnh nào
? So sánh hai hình ảnh Sông dềnh dàng - Cánh chim
vội vã
- Thu sang rõ rệt hơn với dòng sông nớc đợc lúc dềnh
dàng, thanh thản, êm ả trôi và những cánh chim bắt đầu
vội vã, hối hả, khẩn trơng về phơng nam tránh rét
? Thảo luận: Có ý kiến cho rằng, khổ thơ thứ hai đẹp
nhất ở hình ảnh Đám mây mùa hạ / vắt nửa mình sang
thu. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Phân tích cái
hay, cái đẹp của hình ảnh đó
- Hình ảnh liên tởng thi vị, đám mây mỏng mảnh, bồng
bềnh, tha thớt một nửa còn vấn vơng sắc hạ, một nửa đã
vắt vào cửa ngõ của mùa thu. Trí tởng tợng phong phú
đã giúp nhà thơ sáng tạo một hình ảnh đẹp, mới lạ.
Thu- một khái niệm thời gian vốn vô hình trở nên hữu
hình, có thể nhìn ngắm và say mê.
? Em hình dung mùa thu sang ntn từ những hình ảnh ấy
? Nhà thơ còn cảm nhận thu sang ở những biểu hiện
nào
- Sang thu, nắng vẫn còn tơi tắn, rạng rỡ nhng ma đã
vơi dần và sấm cũng tha và nhỏ, không còn đủ sức lay
động hàng cây với tán lá già dặn khi đã trải qua hai
mùa xuân hạ. Mùa hạ nhạt dần, thu mỗi lúc một thêm
đậm nét.
? So sánh hình ảnh sấm, hàng cây đứng tuổi với những
hình ảnh ở 2 khổ thơ đầu
- Khổ 1 + 2: Tả thực
- Sấm, hàng cây đứng tuổi: Đan xen giữa ý nghĩa thực
và ý nghĩa ẩn dụ
? Thảo luận: Tìm hiểu ý nghĩa ẩn dụ của những hình

ảnh đó
- Thiên nhiên vào thu, con ngời cũng vào thu, bớc vào
=> Nhạy cảm, sâu lắng, gắn bó với
làng quê.
b. Khổ thơ tiếp
- Sông dềnh dàng
Chim vội vã
Mây vắt nửa mình sang thu
-> Hình ảnh đối lập, thi vị
=> Thu sang nhẹ nhàng mà rõ rệt
trong cảm nhận tinh tế
c. Khổ thơ cuối
- Nắng vẫn còn
Ma đã vơi
Sấm cũng bớt bất ngờ
Hàng cây đứng tuổi
Phạm Thị Bích Hằng - THCS Cộng Hoà. Giáo án hội giảng
tuổi chín chắn của cuộc đời
? Nh vậy bài thơ tả thiên nhiên chuyển mùa để gửi gắm
những suy t gì của tác giả
- Con ngời vào thu, trởng thành, bản lĩnh, rắn rỏi, điềm
tĩnh hơn trớc những biến động của cuộc đời. Đây là lứa
tuổi của trải nghiệm, của suy ngẫm. Nh một nhà thơ đã
từng viết:
Sau mùa hạ ồn ào nh lửa đỏ
Sớm mai này lòng yên ả sáng thu.
Với bài thơ Sang thu, Hữu Thỉnh đã góp vào làng thơ
một tứ thơ mới lạ và sâu sắc.
? Em cảm nhận đợc những vẻ đẹp gì về nội dung và
nghệ thuật của bài thơ

- HS khái quát những nét chính về nội dung và nghệ
thuật
? Sang thu là một bài thơ đa nghĩa. Hãy hoàn thiện sơ
đồ sau để thấy đợc tính đa nghĩa của bài thơ
? Bài thơ khơi gợi trong em những cảm xúc gì
- Yêu mến thiên nhiên, thấy vẻ đẹp tinh tế của thiên
nhiên và thấy thiên nhiên cũng có sự sống nh con ngời,
chúng ta có thể tìm thấy mình trong thiên nhiên.
- Thực hiện yêu cầu luyện tập trong SGK
-> Hình ảnh ẩn dụ
=> Con ngời vào thu, trởng thành,
bản lĩnh, rắn rỏi, điềm tĩnh hơn trớc
những biến động của cuộc đời.
4. Tổng kết
a. Nghệ thuật
b. Nội dung
* Ghi nhớ
II. Luyện tập
4. HD về nhà
- Học thuộc bài thơ
- Soạn bài "Nói với con"