những nguyên lý cơ bản chủ nghĩa mác lênin 1 chương 3 PHÉP BIỆN CHỨNG DUY vật

Cần nắm:
1. Phép biện chứng duy vật là gì?
2.

Nó có ý nghĩa (gíá trị) gì cho con người?


Phép
biện
chứng
= lý
luận
về sự
vận
động,
phát
triển
và mối
liên hệ
trong
thế
giới

Phép biện chứ ng là gì?
Th ế giới tồn tại trong
trạng thái nào đây??!!

J.W.F.Hegel
Lão tử

Heraclite


Phép biện chứ ng duy vật là gì?
Phép
biện
chứ ng
duy vật
khoa học
về sự vận
động,
phát triển
và sự liên
hệ phổ
biến

Nguyên lý về
sự phát triển

Quy luật mâu thuẫn
Quy luật lượng đổi dẫn
tới chất đổi
Quy luật phủ định của
phủ định
Cái chung – cái riêng
Nguyên nhân – kết quả
Tất yếu – ngẫu nhiên

Nguyên lý về
mối liên hệ

phổ biến

Nội dung – hình thức
Bản chất – hiện tượng
Khả năng – hiện thực


Phép biện chứ ng duy vật có giá trị gì?




“PBC là KH về sự liên hệ phổ biến”; “PBC
(...) là môn KH về những quy luật phổ biến
của sự vận động và sự phát triển của TN, của
XH loài người và của TD”
“PBC, tức là học thuyết về sự phát triển,
dưới hình thức hoàn bị nhất, sâu sắc nhất và
không phiến diện(…)”

Chủ nghĩa Mác có cái
hay là cung cấp cho
người ta một phương
pháp làm việc biện
chứng

Từ sự phân tích thế giới trong trạng thái biến đổi,
phát triển và trong sự tương tác, ảnh hưởng lẫn
nhau, PBCDV rút ra những nguyên tắc phương
pháp luận cho nhận thức và hành động chủ thể.

Tìm hiểu phép biện chứ ng để làm gì?


Hiể u biế t (về một thế giớ i luôn trong sự
tương tác lẫn nhau và trong sự biến đổi
không ngừ ng)



Có tư duy biệ n c hứ ng (nhìn nhận,
đánh giá các vấn đề đúng đắn)


Nhiệ m v ụ
c ủ a
c hú n g ta
là tìm
hiể u v à
v ậ n d ụ n g
tố t c á c
ng uy ê n
tắ c PPL
c ủ a p hé p
b iệ n
c hứ ng !!

Có thá i độ , hà n h độ ng biệ n c hứ ng
(mềm dẻo, uyển chuyển chứ không

nguyên
má
mó
ng
uyê n tắtắ
c cmá
yy
mó
c >c,biệnng ckhông
hứ ng >tù
tiện vô nguyên
ng uyê n tắ
tắcc)


I. Hai ng uyê n lý c ơ bả n
1.

Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến

2.

Nguyên lý về sự phát triển

3 nguyên tắc
phương pháp luận

Ng uyê n tắ c ( quan điể m ) to à n
diệ n
• Xem xét bao quát
• Xác định yếu tố cơ bản
nhất, quyết định nhất.
Kh ông được đánh giá phiến diện, một chiều !!

Đánh
giá
toàn
diện
(KQ)

Đánh giá phiến
diện: CQ
Đánh giá chiết
trung: CQ
Đánh giá ngụy
biện: CQ

Không nê n
yê u cả
con ngườ i
chỉ vì m ộ t
đôi m ắ t
hay đôi
cá n h tay
đẹ p !!

Ng uyê n tắ c (quan điể m) phá t
triể n

1. Xem xét trong
toàn bộ quá trình
2. Phán đoán
khuynh hướng
biến đổi.

Không được nhìn nhận vấn đề
“chết cứng” với những nguyên
tắc máy móc, cứng nhắc !!


Ng uyê n tắ c (quan điể m) lịc h s ử – c ụ
thể
Nhìn nhận mọi vấn đề
một cách cụ thể. Từ đó có
những giải pháp cụ thể
cho phù hợp.

Chân lý luôn
mang tinh cụ
thể !!

Linh hồn sống của chủ nghĩa Mác là phân tích cụ
thể một tình hình cách mạng cụ thể


Tóm tắt - ghi nhớ (phần 2 nguyên lý

của PBCDV
1)

2)

3)

PBCDV là khoa học về sự phát triển và sự
tác động lẫn nhau.
Học phép biện chứ ng để rèn luyện phương
pháp tư duy biện chứ ng và thái độ mềm
dẻo.
Hai Nguyên lý đòi hỏi tuân theo quan điểm
toàn diện, phát triển, lịch sử – cụ thể


Các quy luật cơ bản
1)

Quy luật mâu thuẫn (giải thích
về nguồn gốc sự phát triển)

2)

Quy luật lượ ng đổi dẫn tớ i
chất đổi và ngượ c lại (giải thích
về cách thức của sự phát triển)

3)

Quy luật phủ định của phủ
định (giải thích về con đường, hình
thứ c của sự phát triển)

Cá c
nguyê n
tắ c
phương
phá p
luậ n


Quy luật mâu thuẫn

1.
2.

3.

Nội dung quy luật
Ảnh hưở ng của mâu thuẫn đối vớ i sự
vật?
Nguyên tắc PPL rút ra?


nguồn gốc sự phát triển ?
Nguyên nhân bên
ngoài?

Nguyên nhân

bên trong?

Sự vật A

PBC cho rằng sự phát triển bắt
nguồn từ thống nhất các mặt đối lập.


mọi sự vật đều có các mặt đối lập (tính
hai mặt)
 các mặt đối lập vừa mâu thuẫn (đấu
tranh) lại vừa thống nhất với nhau
 Khi đấu tranh của các mặt đối lập lên tới
tột cùng sẽ dẫn tới sự chuyển hóa giữa
chúng. Đây là nguyên nhân phát triển
của sự vật.



Thự c tế
1.

2.

3.

Sự phát triển của
sinh giớ i:

BIẾN DI

Sự phát triển của
xã hội:

LẠC HẬU

TIẾN BỘ

Sự phát triển của
nhận thứ c:

S AI

ĐÚNG

Cc DI
TRUYỀN


Thự c tế
1.

2.

3.

Sự thành công
trong kinh dooanh

ĐẤU

TRANH

Sự phát triển của
mỗi nhân cách

HÒA ĐỒNG

BẢN S ẮC
RIÊNG

Sự phát triển của
một tổ chức (gia
đình, đơn vị):

NGƯỜ I
DƯỚ I

NGƯỜ I
TRÊN

Cc HỢ P
TÁC


Ng uyê n tắ c phân tíc h mâu
thuẫ n
Cuộc sống luôn chứ a đầy mâu thuẫn; việc giải
quyết mâu thuẫn quyết định sự phát triển,
nên:
1. Không nhìn các vấn đề quá đơn giản,

một chiều. (mọi vấn đề đều có tính mâu
thuẫn (tính hai mặt)
2. Không né tránh mâu thuẫn
3. Giải quyết mâu thuẫn khôn ngoan:
(phương pháp kết hợp có nguyên tắc
các mặt đối lập


Quy luật lượ ng đổi dẫn tớ i chất đổi

Nội dung quy luật
2.Cách thứ c của sự phát triển?
3.Nguyên tắc PPL rút ra?
1.


Quy luật lượ ng – chất cho rằng:
1)

1)

Mọi sự vật đều có chất và lượ ng.
•
chất (PBC) ≠chất (KH cụ thể)
Chất và Lượ ng quan hệ biện chứ ng vớ i nhau
trong Độ ( vừa thống nhất vừa mâu thuẫn):




Lượng biến đổi trong giới hạn Độ vẫn chưa làm Chất biến
đổi.
Lượng biến đổi vượt quá Độ sẽ gây ra sự biến đổi về Chất
Chất mới ra đời có thể tác động trở lại tới Lượng

☺



LƯỢNG

ĐỘ

CHẤT
CHẤT
MỚI


Thự c tế:
1.

1.

1.

Trong tự nhiên:
Sự thay đổi khí hậu toàn cầu
Sự ra đời/mất đi một giống sinh vật
Trong xã hội:
Sự mất đi một chế độ cũ, ra đời chế độ

mới
Tình cảm con người nảy sinh
Trong nhận thức:
- Sự phát triển tri thức


Ý ng hĩa PPL: cần biết kết hợ p biện chứ ng
giữ a Lượ ng và Chất trong mọi hoạt động
Do trong sự vật, lượ ng và chất vừ a mâu
thuẫn vừ a thống nhất vớ i nhau (trong
độ) nên:
1)
Nhận thức cả hai phương diệ n:
lượng, chất
2) R è n luyệ n khả năng điề u tiế t, kiể m
s oát độ


3) Quy luật phủ định của phủ định
1.
2.
3.

Nội dung quy luật
Con đườ ng phát triển của sự vật?
Nguyên tắc PPL rút ra?
a) Tạ i s ao lạ i phả i kế thừ a biệ n chứ n g cá i
cũ m à không đượ c phủ địn h s ạ c h trơn
nó ?
b) Tạ i s ao phả i tìm tò i phá t hiệ n cá i m ớ i,

bả o vệ nâng đỡ , tạ o điề u kiệ n cá i m ớ i
phá t triể n?
c) Giá trị củ a niề m tin?


Phủ định biện chứ ng ?

Sự phát triển của sự
vật đượ c thự c hiện
thông qua sự phủ
địn h biệ n c hứ ng


Phủ định biện chứ ng và con đường phát triển?

B

A'
h

A