Kết quả điều trị u xơ tử cung bằng kỹ thuật nút động mạch tử cung trên 80 bệnh nhân tại bệnh viện bạch mai

Kết quả điều trị u xơ tử cung
bằng kỹ thuật nút động mạch
tử cung trên 80 bệnh nhân tại
bệnh viện bạch mai

Nguyễn Xuân Hiền
Phạm Minh Thông
1


Tên đề tài NCS:
nghiên cứu ứng dụng phơng
pháp nút động mạch điều trị
u cơ trơn tử cung
NCS: Nguyễn Xuân Hiền
Khóa: 26
Chuyên ngành: Chẩn đoán hình ảnh
Thầy hớng dẫn: PGS.TS. Phạm Minh Thông
2


đặt vấn đề
- U xơ tử cung là loại khối u lành tính, phát triển từ cơ tử
cung.
- 30% phụ nữ trên 35 tuổi, 50% phụ nữ da đen trên 30
tuổi.
- Biểu hiện lâm sàng đa dạng, ảnh hởng đến sức khoẻ,
cuộc sống BN.
- Có nhiều phơng pháp điều trị, phơng pháp nút động
mạch tử cung ngày càng thể hiện rõ tính u việt.

3


đặt vấn đề
Điều trị UXTC bằng phơng pháp nút động mạch tử cung là
phơng pháp còn mới ở Việt Nam. Vì vậy chúng tôi
nghiên cứu đề tài:
Nghiên cứu điều trị u xơ tử cung bằng phơng pháp nút
động mạch tử cung
Đề tài có các mục tiêu sau:

1. Nghiên cứu kết quả điều trị u xơ tử cung bằng
phơng pháp can thiệp nội mạch.
2. Đa ra một số chỉ định nút động mạch tử cung
trong điều trị u xơ tử cung.
4


C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ
u x¬ tö cung
Néi khoa
Ngo¹i khoa
Nót m¹ch
§èt b»ng sãng tõ trêng

5


Nót ®éng m¹ch tö cung
(Uterine Embolization Artery – UEA)

6


Sơ lợc kỹ thuật nút mạch
- 1975 Kỹ thuật tắc mạch đợc thực hiện để cầm máu sau
phẫu thuật.
- 1979 nút ĐM tử cung để cầm máu sau đẻ.
- 1994 Ravina điều trị UXTC bằng UEA
- 1995 UEA là lựa chọn đầu tiên trong điều trị UXTC
Tháng 9/1999 Hội Tim mạch và can thiệp Điện quang
Mỹ thống kê 4165 BN điều trị UXTC bằng UEA: Tỷ
lệ chết 0%, Biến chứng <1% (25cas).
7


Nguyªn lý UEA
1. C¬ së khoa häc

8


Nguyên lý UEA
2. Các chất gây tắc mạch
+ Spongel
+ Vòng xoắn kim loại (Coils).
+ Hạt nhựa (PVA): 200-1000 àm.
Cơ chế gây tắc mạch bằng PVA
Làm chậm dòng chảy
Gây phản ứng viêm vô khuẩn thành mạch

Cục máu đông bao quanh hạt PVA
Tắc mạch nuôi uU hoại tử, teo nhỏ

9


chỉ định UEA
- UXTC có các dấu hiệu lâm sàng: Đau bụng, rong kinh.....
- Kích thớc U dới 10cm
- u tiên cho những phụ nữ còn muốn sinh con
- Bệnh nhân không muốn phẫu thuật hay không phẫu thuật đ
ợc
- UXTC quá to(>10cm).
- U có cuống nằm dới thanh mạc.
- Có thai, ung th nội mạc tử cung hay CTC, viêm phần phụ...
- Giống nh CCĐ của chụp mạch.

10


Biến chứng
UEA là thủ thuật xâm nhập tối thiểu Độ an toàn rất cao.
* Đau
* U hoại tử nhiễm trùng Dùng KS, Cắt bỏ 1-2%
* Chảy máu
* Suy buồng trứng mạn tính: Mỹ gặp 01 BN 45 tuổi.
Biến chứng chung của chụp mạch máu: Tụ máu vùng chọc
ĐM, dị ứng thuốc cản quang, tắc mạch chi....

11


®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p
nghiªn cøu
1. §èi tîng nghiªn cøu
Bao gåm c¸c bÖnh nh©n ®îc chÈn ®o¸n UXTC vµ nót
®éng m¹ch tö cung t¹i Khoa C§HA bÖnh viÖn B¹ch mai
tõ 01/2004 - 12/2007.
2. Tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n
+ BÖnh nh©n ®îc chÈn ®o¸n cã UXTC.
+ Cã triÖu chøng l©m sµng.
+ U cã kÝch thíc díi 10cm, nÕu n»m díi thanh m¹c th×
kh«ng cã cuèng.
12


đối tợng và phơng pháp
nghiên cứu
3. Tiêu chuẩn loại trừ
+ BN không đợc theo dõi đầy đủ sau nút mạch
+ Không thực hiện đợc thủ thuật
4. Phơng pháp nghiên cứu
+ Nghiên cứu mô tả tiến cứu có đối chiếu lâm sàng
+ Cỡ mẫu: 80 BN
+ Xử lý số liệu theo phơng pháp thống kê y học

13

đối tợng và phơng pháp
nghiên cứu
* Chuẩn bị bệnh nhân trớc nút mạch
- Khám lâm sàng, đủ các xét nghiệm.
* Tiến hành kỹ thuật
- DSA
- Giảm đau
5. Các biến số nghiên cứu
+ Trớc khi nút mạch: LS, SA,
+ Sau khi nút mạch: LS, SA,
14


kÕt qu¶ – bµn luËn
I. Tríc nót m¹ch
1. Tuæi, kÝch thíc vµ träng luîng u tríc nót

Tuæi trung b×nh 39,2 tuæi.
James B Spies; Ravina tuæi trung b×nh 43 tuæi
KÝch thíc u trung b×nh: 45,6mm(22-93mm)
Träng lîng u trung b×nh: 49,8gam(2,1170,3gam)
15


kết quả bàn luận
2. Lý do vào viện, các dấu hiệu kèm theo
LDVV Rong kinh Đau bụng

ĐB+RK Tự sờ thấy u Tổng số

Số BN

44

4

29

3

80

Tỷ lệ%

55

5

36,2

3,8

100%

91,2% RK, 1BN có bí đái, 1BN mót dặn, 5 BN bị
bệnh khác
James B. Spies 85% có RK, 83% có ĐB
16

kÕt qu¶– bµn luËn
II. Sau nót m¹ch
1. Sè ngµy n»m viÖn

85% BN cã ngµy n»m viÖn <3. TB 2,3 ngµy.
Trë l¹i cuéc sèng BT 7-10ngµy.
NguyÔn Hoµi Thu 1-1,5 ngµy.
Laurent Brunereau 2,3 ngµy.

17


kết quả bàn luận
2. Dấu hiệu lâm sàng sau nút mạch 1, 3, 6 tháng
Tác giả

Số
BN

Tỷ lệ cải thiện RK
1 th

3 th

6 th

90%

Tỷ lệ cải thiện DB
1 th

3 th

6 th

92%

90%

92%

55%

Laurent

62

Ravina

88

89%

Goodwin

60

81%

93%

NHT

189

~100%

~ 100%

Chúng tôi

80

29%(-)
66%()

94%(-)

97%(-) 27%(-)
61%
()

76%(-)

91%(-)

Nút ĐMTC là một phơng pháp tốt để cải thiện triệu chứng lâm sàng
18

kết quả bàn luận
3. Tỷ lệ giảm kích thớc và trọng lợng tử cung
Tên tác giả

Số
BN

Tỷ lệ giảm kích thớc tử
cung
1th

Spies

200

Laurent
Brunereau

58

NHT

189

Chúng tôi

80

3th

13%

6th

23%

12th

Tỷ lệ giảm trọng lợng tử
cung
1th

3th

6th

12th

50%

60%

26%
3450%

7,8
%

14,3
%

17,4
%

21,4
%

22,4
%

39,3
%

48,1
%

54,5
%

Trọng lợng tử cung giảm 54,5% sau 6 tháng(P<0,001)
19


kết quả bàn luận
4. Tỷ lệ giảm kích thớc và trọng lợng khối u
Tên tác giả

Số
BN

Tỷ lệ giảm kích thớc u
1th

3th

6th

12th

Tỷ lệ giảm trọng lợng u
1th

3th

6th

Spies

61

48%

Laurent
Brunereau

58

Ravina

88

69%

NHT

189

78%

Chúng tôi

80

23%

15,9
%

26,6
%

43%

44,3
%

12th
78%

51%

66,1
%

37,8
%

62,1
%

~100
%

74,9 85,1%
%

Sự giảm kích thớc và trọng lợng khối u có ý nghĩa thống kê(P<0,001)
20


kết quả bàn luận
III. Kỹ thuật
Thành công 79/80BN(98,8)%
Chọc 1 bên 78/80BN(97,5%).
2/80BN(2,5%) mất một bên nhánh ĐM 1/3 trên ÂĐ
IV. Khả năng có thai sau nút mạch
5 BN đã có thai đẻ thờng(7 BN muốn sinh con).
Ravina 7/157BN có thai sau nút mạch

21

kÕt qu¶ – bµn luËn
V. Tai biÕn
Kh«ng cã tö vong trong vµ sau thñ thuËt
1/80BN(1,25%) U ho¹i tö nhiÔm khuÈn
Hayes Al-Fozan u ho¹i tö NK hay gÆp u díi niªm m¹c.
Hutchins, Smith vµ Spies tû lÖ c¾t bá TC sau nót m¹ch
0,7%
Dover tû lÖ tö vong 0,02-0,1%

22


BÖnh ¸n minh häa
BÖnh ¸n 1
BN: NguyÔn Thi Kim Ch 41 tuæi
LDVV: tù sê thÊy u vµ RK
SA: Tö cung 422gram, P u 67,7gram
Nót 31/8/04 ra viÖn 3/9/04. Sau 3 th¸ng KN b×nh thêng

23


BÖnh ¸n minh häa

BÖnh ¸n 2

BN §Æng ThÞ G 43tuæi

LDVV: RK/ suy tim ®é III

SA: tö cung 327gram, u 61,5gram díi niªm m¹c
Nót 11/8/04 ra viÖn 14/10/04
Sau 3 th¸ng KN b×nh thêng

24


BÖnh ¸n minh häa
ho¹
BÖnh ¸n 3
BN: NguyÔn Thi Thanh H 37tuæi
LDVV: RK, §B
SA: Tö cung 386,7gram, P u 175gram
Nót 25/3/05 ra viÖn 28/3/05. 133gram – 111gram

25