Bài Giảng Bệnh Sốt Xuất Huyết Dengue

BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
PGS.TS Nguyễn Văn Kính
Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương


NỘI DUNG TRÌNH BÀY

•
•
•
•
•
•

DÞch tÔ vµ vi rót häc
BÖnh sinh
Lâm sàng
Chẩn đoán
Điều trị
Phòng bệnh


TÌNH HÌNH SXH TẠI VIỆT NAM
Số mắc theo tháng


TÌNH HÌNH SXH TẠI VIỆT NAM
c¸c tuýp vi rót dengue, 1991-2008


SỰ LÂY TRUYỀN SD/SXHD

• Dengue thuộc giống Flavivirus và thuộc họ Flaviviridae.
• ARN sợi đơn, 4 types huyết thanh: D1, D2, D3 và D4;
• Vector: Vi rút dengue lây truyền từ người sang người do
muỗi truyền, chủ yếu là muỗi Aedes aegypti; ngoài ra còn
có Aedes.Albopictus và những loài khác;
• Vật chủ: Vi rút Dengue gây nhiễm sang người và một số
loài động vật linh trưởng nhưng người là vật chủ chính.
• Sinh sản tại các dụng cụ chứa nước như vật chứa nước
ăn, trồng cây cảnh, vật chứa nước mưa, lốp xe,…
• Hoạt động ban ngày, cả trong nhà và ngoài trời, không
bay xa, chủ yếu trong vòng 100m.


MUỖI AEDES & SỰ LÂY TRUYỀN SD/SXHD

Aedes.Aegypti

Trứng

Ấu trùng

Aedes.Albopictus

Bọ gậy

Muỗi


CẤU TRÚC GENE CỦA VURUS DENGUE
Cấu trúc

C

prM

Không cấu trúc (NS)
E

Envelope
Membrane precursor
Capsid

NS1

NS2A

NS2B

NS3

NS4A

NS4B

Protease with NS2B
Helicase
NTPase

NS5
RNA polymerase
Methyltransferas

e

Envelope glycoprotein
Domain I — central structure
Domain II — dimerization
Domain III — receptor binding
Fusion peptide


CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUS DENGUE


CHU KỲ LÂY TRUYỀN
• Muỗi Aedes hút máu ban ngày và thường hút
máu nhiều nhất vào sáng sớm và chiều tối
• Người bệnh nhiễm virus Dengue bị muỗi Aedes
mang virus đốt
• Muỗi đốt hút máu người bệnh ở pha nhiễm virut
huyết
• Giai đoạn ủ bệnh ở muỗi kéo dài 8 - 10 ngày
• Giai đoạn ủ bệnh ở người kéo dài 3 - 14 ngày (trung
bình 4 - 7 ngày)

• Muỗi có khả năng truyền trực tiếp virus sang thế
hệ kế tiếp


CƠ CHẾ BỆNH SINH

NHIỄM DENGUE TIÊN PHÁT
Thời kỳ ủ bệnh TK phát bệnh

Hồi phục

Nhiễm virus
máu

IgM (90 days)
Intrinsic

IgA (45 days)

IgG

Sốt
-7

Phân lập virus
PCR phát hiện RNA
Phát hiện KN NS1

0

7

15

20
Days

IgG ELISA
Virus Neutralisation Assay

IgM ELISA
HI
Virus Neutralisation Assay


NHIỄM DENGUE THỨ PHÁT

Thời kỳ ủ bệnh

Hồi phục

TK phát bệnh
Nhiễm virus
máu
Previous IgG

IgA

Intrinsic

IgM
Sốt
-7

0
IgA ELISA

IgG Capture

7

15

20
Ngày của bệnh


SINH BỆNH HỌC SXH DENGUE
Thuyết tăng cường miễn dịch phụ thuộc kháng thể

Giải thích tại sao nhiễm Dengue thứ phát và nhiễm
Dengue ở trẻ sơ sinh lại nặng
Kháng thể từ lần nhiễm nguyên phát

Tạo điều kiện cho các virus khác type dễ xâm nhập vào tế bào
Virus nhân lên nhanh và nhiều

Cytokine và chất trung gian hóa học
Thoát huyết tương


SINH BỆNH HỌC SXH DENGUE
Thuyết tăng cường miễn dịch

Tăng tải
lượng virus
Kháng thể từ

lần nhiễm
trước

Bệnh


SINH BỆNH HỌC SXH DENGUE
Thuyết tăng cường miễn dịch


SINH BỆNH HỌC SXH DENGUE
Thuyết tăng độc lực của virus

• Giải thích có độc tố gây độc của virus
• 1 số vụ dịch dengue tiên phát cũng có những ca
nặng
• Sự thay đổi động lực của virus phụ thuộc nhiều yếu
tố


Lâm sàng và chẩn đoán


CÁC GIAI ĐOẠN CỦA SXHD
1

Số ngày bị bệnh
Nhiệt độ

Các yếu tố nguy cơ

2

3

4

5

6

7

8

9

10

40

Sốc
Xuất huyết

Mất dịch

Tái hấp thu
Thừa dịch

Suy các tạng

Tiểu cầu
Thay đổi vè XN

Hematocrit
IgM/IgG

Tải lượng VR

HT và virus học

Giai đoạn

Sốt

Nguy hiểm

Hồi phục


1. GIAI ĐOẠN SỐT

Lâm sàng
• Sốt cao đột ngột, liên tục kéo dài 2-7 ngày
• Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn.
• Da xung huyết.
• Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt.
• Nghiệm pháp dây thắt dương tính.
• Thường có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu
chân răng hoặc chảy máu cam.
Cận lâm sàng

• Hematocrit bình thường
• Số lượng tiểu cầu bình thường hoặc hơi giảm


DÊu hiÖu d©y th¾t (+)


DÊu hiÖu d©y th¾t (+)


Dấu dây thắt dương tính


CÁC DẤU HIỆU CẢNH BÁO

Lâm sàng:
• Đau bụng hoặc tăng cảm giác đau
• Nôn liên tục
• Ứ dịch trên lâm sàng
• Xuất huyết niêm mạc
• Ý thức u ám, kích thích
• Gan to > 2 cm
Xét nghiệm
• Tăng hematocrit cùng với giảm nhanh SL tiểu cầu


Hình ¶nh chÊm xuÊt huyÕt d­íi da


2. GIAI ĐOẠN NGUY HIỂM

Lâm sàng:
• Thường vào ngày thứ 3-7
• Nhiệt độ bắt đầu giảm xuống còn 37.5-38oC
• Tăng tính thấm thành mạch xuất hiện đồng thời với tăng
haematocrit. Thời gian thoát huyết tương có ý nghĩa lâm
sàng thường kéo dài 24–48 giờ
• Sau khi bạch cầu giảm, số lượng tiểu cầu bắt đầu giảm
thấp và thường xảy ra trước khi thoát huyết tương (có thể
phát hiện bằng siêu âm )
• Mức độ tăng Hct so với giá trị nền tỷ lệ với mức độ thoát
huyết tương