DẠY học THEO CHỦ đề TÍCH hợp sinh học 11bài 40 THỰC HÀNH XEM PHIM về SINH TRƯỞNG và PHÁT TRIỂN ở ĐỘNG vật (TÍCH hợp KIẾN THỨC SINH sản sức KHỎE vị THÀNH NIÊN)

1. Tên hồ sơ dạy học
TIẾT 41- BÀI 40. THỰC HÀNH: XEM PHIM VỀ SINH TRƯỞNG
VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT
TÍCH HỢP KIẾN THỨC SINH SẢN SỨC KHỎE VỊ THÀNH NIÊN
2. Mục tiêu dạy học
a. Kiến thức
- So sánh được khái niệm sinh trưởng, phát triển và biến thái
- Phân biệt được phát triển qua biến thái và phát triển không qua biến thái
- Phân biệt được biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn
- Nhận biết được các hình thức phát triển của động vật trong thực tế
- Có kiến thức về dậy thì, tình yêu, tình dục an toàn
b. Kĩ năng, thái độ:
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích hình, thảo luận nhóm và làm
việc độc lập thông qua hoạt động xem phim tư liệu về sự sinh trưởng và phát
triển của bọ ngựa, ruồi, ve sầu, cá hồi, chuồn chuồn.
- Phát triển khả năng tư duy, so sánh, tổng hợp thông qua trò chơi “ghép
chữ”
- Có kĩ năng nhất định về vấn đề tình yêu, tình dục tuổi học trò thông qua
hoạt động tìm hiểu báo cáo về các chủ đề tình yêu, tình dục tuổi học đường
3. Đối tượng dạy học của bài học
Học sinh lớp 11
Số lượng học sinh: 32- 40
4. Ý nghĩa của bài học
Bài dạy là tiết thực hành xem phim về quá trình sinh trưởng và phát triển
ở động vật nói chung và con người nói riêng, tuy nhiên tác giả đã lồng ghép các
kiến thức về tuổi dậy thì, giới tính và sinh sản sức khỏe vị thành niên để giải
quyết một vấn đề lớn trong thực tiễn là hiện tượng các em học sinh THPT đang
thiếu một sân chơi, một diễn đàn để nói lên những ý kiến, nhận định của mình
về sinh lí tuổi dậy thì về tình yêu, tình dục…
1

Bài học có tác dụng định hướng lại những quan niệm còn sai lầm hoặc
chưa đúng đắn của tuổi mới lớn về tình yêu, tình dục.
Tiếp thu những ý kiến của các em từ đó có phương pháp giáo dục phù
hợp, hiệu quả về vấn đề giới tính, sinh sản sức khỏe vị thanh niên.
Sử dụng kiến thức các môn học giúp các em có những hiểu biết cơ bản về
sức khỏe, vị trí xã hội của tuổi dậy thì.
Tiết học được thiết kế theo hướng mở nhằm phát huy tối đa tính tích cực
của học sinh; rèn luyện các kĩ năng nhóm, kĩ năng thuyết trình, kĩ năng tin học...
giúp các em năng động, chủ động và tự tin hơn trong cuộc sống.
5. Thiết bị dạy học, học liệu
a. Chuẩn bị của thầy
- Tranh ảnh:
+ Tranh vòng đời gián, bọ rùa
+ Ảnh Ngựa con, ngựa mẹ,
+ Tranh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá
+ Sơ đồ về vai trò của Ánh sáng với sự phát triển của xương, răng
+ Chu kì kinh nguyệt
+ Các con đường lây truyền HIV
- Máy chiếu, máy vi tính
- Phim tư liệu: vòng đời của bọ ngựa, ruồi, ve sầu, cá hồi, chuồn chuồn.
- Bảng cài ghim
b. Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu tìm hiểu các nội dụng theo nhóm
- Nhóm 1: thế nào là dậy thì, các dấu hiệu nhận biết dậy thì
- Nhóm 2: Tình yêu tuổi học trò nên hay không nên
- Nhóm 3: Vấn đề quan hệ tình dục và mang thai tuổi dậy thì
- Nhóm 4: Vấn đề về tình yêu đồng giới
c. Các ứng dụng công nghệ thông tin
2

- Phần mềm movier maker, VSDC Free Video Editor để chỉnh sửa phim,
nhạc
- Phần mềm photoshop 7.0 để chỉnh sửa ảnh
- Phần mềm power point để thiết kế bài giảng
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
a. Ổn định tổ chức lớp(1’)
b. Kiểm tra bài cũ(4’)
Phân biệt các hình thức phát triển không qua biến thái, biến thái hoàn
toàn và biến thái không hoàn toàn
c. Dạy- học bài mới
Hoạt động thầy- trò
Trong các bài trước chúng ta đã tìm hiểu khái niệm
và các nhân tố ảnh hưởng đến đến sinh trưởng, phát
triển ở động vật. Trong bài ngày hôm nay chúng ta
sẽ cùng nhau nghiên cứu các đoạn phim tư liệu về
quá trình sinh trưởng và phát triển của một số loài
động vật. Và chúng ta cũng sẽ cùng nhau thảo luận
về một giai đoạn phát triển đặc biệt của con người là
: dậy thì. Để tiến bắt đầu buổi thực hành lớp chúng
ta chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm tự cử nhóm trưởng
và thư kí của nhóm.
Xin mời nhóm trưởng 4 nhóm báo cáo về tiến độ
chuẩn bị bài đã được phân công của nhóm mình
HS:
GV: như vậy các nhóm đã chuẩn bị xong. Sau đây
chúng ta cùng xem phim tư liệu về sự sinh trưởng
và phát triển của bọ ngựa, ruồi, ve sầu, cá hồi,
chuồn chuồn.

Trong quá trình xem phim các em cần chú ý đến:
- Sự khác biệt về hình dạng và sinh lí giữa con non
và con trưởng thành
- Các giai đoạn chính trong vòng đời của các loài
động vật
Các em ghi chép sự quan sát của mình vào vở thực
hành
Sauk hi xem xong, các nhóm kết hợp với kiến thức
đã học hoàn thiện phiếu học tập số 1
HS:
GV: Mời nhóm 1 lên báo cáo
Nhóm 1:
GV: Các nhóm nhận xét kết quả của nhóm 1
HS:
GV: để phân biệt biến thái hoàn toàn và không hoàn
toàn chúng ta cần chú ý tới hai những vấn đề sau:
- Sự khác biệt giữa con non và con trưởng thành về
hình thái, sinh lí
- Đối với côn trùng biến thái hoàn toàn vòng đời có
4 giai đoạn, biến thái không hoàn toàn vòng đời có

Nội dung

I.
Xem
phim

3

Thời

gian

15’

Kiến thức liên môn


3 giai on chớnh
Nh vy chỳng ta ó tỡm hiu mt s hỡnh thc sinh
trng v phỏt trin ca cỏc loi ng vt: b nga,
rui, ve su, cỏ hi, chun chun.
Sau õy chỳng ta s cựng tham gia mt trũ chi.
Luật chơi
- Lớp chia thành hai nhóm
- Mỗi nhóm cử 1 đội trởng để thi đấu
- Mỗi nhóm sẽ nhận các mảnh ghép (là các đáp án)
- Trên máy chiếu xuất hiện lần lợt các câu hỏi,
hình vẽ(mỗi câu hỏi 20s)
- Lần lợt từng thành viên sẽ gắn các mảnh ghép vào
vị trí đợc đánh số
- Nhóm nào ghép chính xác đợc nhiều mảnh ghép
hơn sẽ chiến thắng
Ni dung cỏc mnh ghộp nh sau
- TèNH DC KHễNG AN TON
- DY THè
- NH SNG
PHT TRIN KHễNG QUA BIN THI
- BIN THI HON TON
- SINH TRNG
- BIN THI

- HOOCMON
- MU EN
- SU BM
- BNH L
- TIP XC VI NGI Cể HIV
- KT ễI
- PHT TRIN
BIN THI KHễNG HON TON
- MU TRNG
- NHNG
- UNG TH PHI
Cõu hi
1. Quỏ trỡnh tng v kớch thc c th do tng v s
lng v kớch thc t bo ca ng vt c gi l
quỏ trỡnh..(1)
2. õy l quỏ trỡnh bin thỏi.(2)
(nh vũng i b rựa)
3. Con cỏi l con mu.(3) (en hoc trng).
(phim v quỏ trỡnh nuụi con ca cỏ nga)
4. õy l quỏ trỡnh bin thỏi.(4)
(nh vũng i ca giỏn)
5.(5). l giai on ch cú ng vt bin thỏi
hon ton khụng cú ng vt bin thỏi khụng hon
ton
6. Quỏ trỡnh phỏt trin m con non cú hỡnh thỏi, c
im tng t con trng thnh l quỏ trỡnh phỏt
trin..(6)
7. ng vt quỏ trỡnh bin i bao gm sinh
trng, phõn húa v phỏt sinh hỡnh thỏi c quan c
th c gi l quỏ trỡnh..(7)

8.õy l v iu..(8)
(phim v v iu giao phi ca mt s loi chim)
9. Thuc lỏ l mt trong nhng nguyờn nhõn gõy..
(9)..
10. (bc tranh v vai trũ ca ỏnh sỏng i vi tr
em)

II.
Trũ
chi

4

5


11. Bắt đầu có kinh nguyệt là dấu hiệu của..(11)..
12. Một nguyên nhân gây bệnh HIV/AIDS là..(12)..
HS:

GV: đáp án của chúng ta là
1. SINH TRƯỞNG
2. BIẾN THÁI HOÀN TOÀN
3. MÀU TRẮNG
4. BIẾN THÁI KHÔNG HOÀN TOÀN
5. NHỘNG
6. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI
7. PHÁT TRIỂN
8. KẾT ĐÔI
9. UNG THƯ PHỔI

10. ÁNH SÁNG
11. DẬY THÌ
12. TÌNH DỤC KHÔNG AN TOÀN

Kiến thức vật lí phần bước
sóng ánh sáng:
Vùng tia hồng ngoại λ>= 700nm
Vùng nhìn thấy
400nm< λ < 700nm
Vùng tia tử ngoại:
λ <=400nm
giúp hình thành vitamin D,
chống còi xương

GV: Chúng ta đã tìm hiểu về quá trình sinh trưởng
và phát triển của con người trong bài học cũ. Hôm
nay chúng ta sẽ cùng thảo luận về một giai đoạn
phát triển đặc biệt của con người liên quan trực tiếp
đến độ tuổi của các bạn đó là tuổi dậy thì. Thầy đã
giao nhiệm vụ cho các nhóm nghiên cứu về một số
vấn đề liên quan đến dậy thì, Sau đây xin mời nhóm
1 lên báo cáo kết quả tìm hiểu của nhóm mình.
- Nhóm 1: thế nào là dậy thì, các dấu hiệu nhận
biết dậy thì
GV: Nhận xét chốt lại một số đặc điểm của tuổi dậy
thì,
Nữ giới xuất hiện những đường cong cơ thể, núm vú
phát triển, nở to hơn, tròn hơn.
Nam giới cơ thể vạm vỡ, xương phát triển, cao lớn
hơn.

Nữ giới bắt đầu thấy có kinh nguyệt còn nam giới
thì bị mộng tinh (bắt đầu xuất tinh, xuất tinh trong
lúc ngủ).
Cả nam và nữ đều nhanh chóng phát triển về chiều
cao.
Cả nam và nữ tuổi dậy thì đều bắt đầu mọc lông
mu, con trai thì mọc thêm râu.
Tâm lí ở tuổi dậy thì thay đổi bất thường.

Kiến thức văn học: thông điệp
nhân ngày Thế giới phòng
chống AIDS(Co-Phi a- nan)
Nhắc nhở các em vì một cộng
đồng phát triển bền vững cùng
chung tay phòng chống
HIV/AIDS

Kiến thức tin học: các nhóm
soạn bài tìm hiểu bằng power
point

Đưa ra một số khuyến cáo về sức khỏe nói chung và
sức khỏe sinh sản vị thành niên nói riêng
III.

5

Tìm

18’

hiểu về
dậy thì

Kiến thức giáo dục thể chất:
để có sức khỏe tốt, thân hình
cân đối, chiều cao tốt đặc biệt
trong giai đoạn dậy thì các em
phải tập luyện thể dục thể thao
đúng cách: các bộ môn bơi, xà
đơn giúp tăng chiều cao, thể dục
nhịp điệu tạo vóc dáng cân đối
cho các bạn nữ…

- Nhóm 2: Tình yêu tuổi học trò nên hay không nên
GV: Định hướng lại về tình yêu tuổi học trò, phê
phán một số biểu hiện xấu trong xã hội, khuyến cáo
các em học sinh giữ gìn tình cảm, tình yêu tuổi học
trò trong sáng , lành mạnh. Gia đình và nhà trường
không cấm đoán tình yêu học đường nhưng phê
phán những bạn vì tình yêu mà bỏ bê học hành, sa
đà vào các tệ nạn xã hội, ảnh hưởng tới tương lai, vi
phạm pháp luật

- Nhóm 3: Vấn đề quan hệ tình dục và mang thai
tuổi dậy thì
GV: Nhắc nhở về hậu quả của quan hệ tình dục và
mang thai tuổi dậy thì..
Đề cập đến một số biện pháp tránh thai: đặt vòng,

sử dụng bao cao su, viên uống tránh thai, viên uống
tránh thai khẩn cấp…
Các lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục:
HIV/AIDS, giang mai, lậu, viêm gan B…
Bao cao su là biện pháp tránh thai và phòng các
bệnh lây qua đường tình dục hiệu quả

Kiến thức sinh sản sức khỏe vị
thành niên: các dấu hiệu tuổi
dậy thì, bảo vệ sức khỏe sinh
sản, vệ sinh cá nhân, đặc biệt
lưu ý hiện tượng kinh nguyệt ở
các bạn nữ và mộng tinh ở các
bạn nam là một hiện tượng bình
thường của tuổi dậy thì
Kiến thức môn giáo dục công
dân lớp 10: Bài 12: Công dân
với tình yêu, hôn nhân và gia
đình (giao tiếp trong tình bạn và
tình yêu, cách nhìn đúng đắn về
tình bạn và tình yêu ở lứa tuổi
học đường.

- Nhóm 4: Vấn đề về tình yêu đồng giới
GV: Giúp học sinh có cái nhìn đúng đắn về tình yêu
đồng giới, tránh kì thị phân biệt đối xử.
Tuy nhiên chúng ta cũng cần định hướng lại lối
sống của một số không nhỏ các bạn thanh niên,
tránh sự lệch lạc trong phát triển giới, bởi số những
người đồng giới là rất nhỏ, nhiều người đồng giới là

do sai lệch về lối sống, do môi trường xã hội…
Hôn nhân đồng giới kéo theo nhiều hệ lụy mà xã
hội khó giải quyết được.
GV: Nhận xét đánh giá sự chuẩn bị của các nhóm.
Tổng kết tiết học

Kiến thức sinh sản sức khỏe vị
thành niên:
Các biện pháp tránh thai, phòng
chống các bệnh lây nhiễm qua
đường tình dục, HIV/AIDS,
Kiến thức giáo dục công dân
tuyên truyền phổ biến pháp
luật: quan hệ tình dục với trẻ
em chưa đủ 16 tuổi là vi phạm
pháp luật

6


Kiến thức giáo dục công dân:
tuyên truyền phổ biến pháp
luật: bộ luật dân sự nhìn nhận
vấn đề hôn nhân đồng giới.
Chúng ta không cấm hôn nhân
đồng giới nhưng hiện tại vẫn
chưa thừa nhận hôn nhân đồng
giới

Dặn dò: (2’)

Làm và nộp bài thu hoạch
Nghiên cứu bài 41 và sưu tầm các hình ảnh và mẫu vật về sinh sản vô
tính ở thực vật
7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
a. Kiến thức về sinh trưởng và phát triển của động vật
- Đánh giá hoạt động của nhóm thông qua kết quả của phiếu học tập số 1
- Đánh giá kết quả học tập của nhóm thông qua trò chơi “gắn chữ”
- Đánh giá, cho điểm về hiệu quả làm việc của học sinh qua bài thu hoạch
b. Kiến thức giới tính và sinh sản sức khỏe vị thành niên
- Đánh giá kết quả hoạt động của nhóm thông qua báo cáo tìm hiểu theo
từng chủ đề về giới tính, sinh sản sức khỏe vị thành niên
8. Các sản phẩm của học sinh
Bài thuyết trình tìm hiểu về giới tính, sinh sản vị thành niên theo chủ đề của 4
nhóm
- Nhóm 1: Thế nào là dậy thì, các dấu hiệu nhận biết dậy thì
- Nhóm 2: Tình yêu tuổi học trò nên hay không nên
- Nhóm 3: Vấn đề quan hệ tình dục và mang thai tuổi dậy thì
7


- Nhóm 4: Vấn đề về tình yêu đồng giới

PHỤ LỤC
1. Giáo án power point
2. Phiếu học tập
3. Ảnh hoạt động của tiết học

8