Bài 2 trong lòng mẹ

NhiÖt liÖt chµo mõng

c¸c thÇy c« gi¸o

®Õn dù tiÕt häc h«m nay


Kiểm tra bài cũ
Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về chủ đề của văn
bản Tôi đi học ?
A. Tôi đi học tô đậm cảm giác trong sáng nảy nở trong
lòng nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
B. Tôi đi học tô đậm cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của nhân vật
tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
C. Tôi đi học tô đậm sự tận tình và âu yếm của những ngư
ời lớn như người mẹ, ông đốc... đối với những em bé lần
đầu tiên đến trường.
D. Tôi đi học tô đậm niềm vui sướng hân hoan của nhân
vật tôi và các bạn vào ngày khai trường đầu tiên.


Kiểm tra bài cũ
Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về chủ đề của văn
bản Tôi đi học ?
A. Tôi đi học tô đậm cảm giác trong sáng nảy nở trong
lòng nhân vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
B. Tôi đi học tô đậm cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của nhân
vật tôi ở buổi đến trường đầu tiên.
C. Tôi đi học tô đậm sự tận tình và âu yếm của những
người lớn như người mẹ, ông đốc... đối với những em
bé lần đầu tiên đến trường.

D. Tôi đi học tô đậm niềm vui sướng hân hoan của
nhân vật tôi và các bạn vào ngày khai trường đầu
tiên.


Trường THCS quang trung
Tổ Khoa học xã hội

Bài 2 - văn bản :

< Trích Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng >

Người thực hiện : Trịnh Thu Hương


TiÕt 5-6:

§äc - hiÓu v¨n b¶n


Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng -

-

Nguyên Hồng
( 1918 1982 )
Tên khai sinh : Nguyễn Nguyên Hồng
Quê : phố Hàng Cau, Nam Định ( trước cách mạng sống chủ
yếu ở Hải Phòng )

Sự nghiệp sáng tác : luôn hướng ngòi bút về những người cùng
khổ.
. Rất bền bỉ sáng tác với nhiều thể loại : tiểu thuyết, kí, thơ,
nổi bật là bộ tiểu thuyết sử thi nhiều tập.
. Năm 1996 : được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí
Minh về văn học nghệ thuật
. Tác phẩm chính : Bỉ vỏ ( tiểu thuyết, 1938 ); Những ngày
thơ ấu ( hồi kí, 1938 ); Trời xanh ( tập thơ , 1960 ); Cửa biển
( bộ tiểu thuyết 4 tập ); Núi rừng Yên Thế ( bộ tiểu thuyết lịch
sử ); Bước đường viết văn ( hồi kí , 1970 )




Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng Giải nghĩa từ ngữ khó
. Tha hương cầu thực :
đi xa quê kiếm ăn
. Phát tài :
kiếm được nhiều tiền
. Tâm can :
tim gan, gan ruột; ý nói chỗ sâu kín nhất, tha thiết nhất trong
lòng.
. Thành kiến :
cách nhìn có phần thiên lệch từ trước, khó thay đổi.
. Cổ tục :
tục lệ xưa cũ.


Trong lßng mÑ

- Nguyªn Hång -


Trong lòng mẹ
- Nguyên Hồng Hoàn cảnh gia đình bé Hồng
-

-

-

-

Cuộc hôn nhân của bố mẹ bé Hồng là cuộc hôn
nhân không tình yêu => không khí gia đình giả
dối, lạnh lẽo.
Người bố nghiện ngập => gia đình sa sút rồi sụp
đổ.
Bố chết, mẹ vì cùng túng phải bỏ con đi tha hư
ơng cầu thực.
Bé Hồng sống bơ vơ trong sự cay nghiệt, ghẻ
lạnh của họ hàng.


Trong lßng mÑ
- Nguyªn Hång BÐ hång
trong cuéc ®èi tho¹i
víi bµ c«

Bà cô
- Cười hỏi : Hồng ! Mày có muốn vào Thanh

Hoá chơi với mẹ mày không ?
=> giả dối, độc ác
- Hỏi luôn, giọng vẫn ngọt : Sao lại không
vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trư
ớc đâu ! Rồi hai con mắt long lanh, chằm
chặp nhìn.
=> không buông tha cho đứa cháu tội nghiệp
- Vỗ vai, cười nói : Mày dại quá, cứ vào đi,
tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày
may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ.
Hai tiếng em bé ngân dài thật ngọt, thật rõ.
=> thâm hiểm, cố ý làm tổn thương cháu.
- Tươi cười kể chuyện mẹ bé Hồng ăn vận
rách rưới, mặt mày xanh bủng, người gầy
rạc, ngồi ở chợ cho con bú bên rổ bóng
đèn.
=> độc ác, tàn nhẫn, thích thú trước nỗi bất
hạnh của người khác.
- Vỗ vai, đổi giọng nghiêm nghị
=> trơ trẽn.

Bé Hồng

- Cười đáp : Không ! Cháu không muốn vào.
Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về
=> nhạy cảm, thông minh.
- Im lặng, cúi đầu xuống đất, lòng thắt lạ i,

khoé mắt cay cay.
=> tủi thân và thương mẹ.

-

Nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên
mép, chan hoà đầm đìa ở cằm và ở cổcư
ời dài trong tiếng khóc.
=> đau đớn, phẫn uất đến nỗi không còn
kìm nén được
- Cổ họng nghẹn ứ, khóc không ra tiếng
=> uất ức tột cùng, căm thù những cổ tục
đã đày đoạ mẹ.


Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn
đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy
mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.

Em có nhận xét gì về lời
văn và cách sử dụng từ ngữ
của tác giả trong câu văn
này ?


Lời văn dồn dập, động từ mạnh
đặc biệt là những từ cùng một trư
ờng nghĩa : cắn, nhai, nghiến =>
tâm trạng uất ức và căm giận tột
cùng của bé Hồng đối với những

cổ tục đã làm khổ mẹ.


Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n
vËt bµ c« vµ nh©n vËt bÐ
Hång ?


* Bà cô : lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm, tàn nhẫn đến
mức khô héo cả tình máu mủ ruột rà.
* Bé Hồng : tin yêu mẹ, cảm thông cho hoàn cảnh
của mẹ, căm hận những cổ tục đã đày đọa mẹ =>
yêu thương mẹ sâu sắc.


BÐ Hång
trong phót gi©y
gÆp mÑ


Nếu người quay lại ấy là người khác thì thật
là một trò cười tức bụng cho lũ bạn tôi, chúng
nó khua guốc inh ỏi và nô đùa ầm ĩ trên hè. Và
cái lầm đó không những làm tôi thẹn mà còn
tủi cực nữa, khác gì cái ảo ảnh của một dòng
nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra
trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành
ngã gục giữa sa mạc.

. ríu cả chân lại => cuống quýt vì vui mừng
. oà lên khóc nức nở => khóc vì được thoả nỗi
nhớ mong và tủi hờn, khóc vì hạnh phúc và
mãn nguyện


H×nh ¶nh cña ng­êi mÑ
trong con m¾t bÐ Hång sau
bao ngµy xa c¸ch nh­ thÕ
nµo ?


-

-

Gương mặt tươi sáng, đôi mắt trong và nước da
mịn làm nổi bật màu hồng của hai gò má.
Hơi quần áo và hơi thở ở khuôn miệng xinh
xắn nhai trầu phả ra thơm tho lạ thường.
=> khác hẳn với lời nói của bà cô.


Phải bé lại và lăn
vào lòng mẹ, áp mặt
vào bầu sữa nóng của
mẹ, để bàn tay mẹ
vuốt ve từ trán xuống
cằm, và gãi rôm ở
sống lưng cho

Ghi nhớ
* Nghệ thuật :
- Sử dụng thành công phương thức tự sự kết hợp
miêu tả và biểu cảm.
- Lời văn giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, thấm đư
ợm chất trữ tình.
* Nội dung : tái hiện một cách chân thực và cảm
động những cay đắng, tủi cực cùng tình yêu thư
ơng cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với
người mẹ bất hạnh.


Luyện tập
Bài 1 : Nhận định nào sau đây nói đúng nhất về nội
dung của đoạn trích Trong lòng mẹ ?
A. trình bày nỗi đau khổ của mẹ bé Hồng ?
B. Trình bày tâm địa độc ác của bà cô bé Hồng.
C. Trình bày sự hờn tủi của bé Hồng khi gặp mẹ.
D. Trình bày diễn biến tâm trạng của bé Hồng.