Bài 3 thoát hơi nước

TiÕt 3:

Tho¸t h¬I n­
íc


1 cây ngô tiêu thụ 200kg nước trong đời sống
1hecta ngô trong thời kì sinh trưởng cần 8000
tấn nước.
Để tổng hợp 1g chất khô cây cần từ 200g đến
600g nước
Nhà sinh lý thực vật học người Nga Macxinôp
cho rằng: “Thoát hơi nước là tại hoạ cần thiết
của cây”
Tại sao thoát hơi nước là tai họa nhưng lại cần
thiết cho cây?


Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ giúp:
+ Vận chuyển nước, ion khoáng và các chất tan khác từ rễ đến
các cơ quan của cây.
+ Tạo môi trường liên kết các bộ phận của cây.
+ Tạo độ cứng cho bộ phận thân thảo.
Giúp khí khổng mở ra cho khí CO2 khuyếch tán vào lá là
nguyên liệu cho quá trỡnh quang hợp.
Giúp hạ nhiệt độ của lá cây vào nhng ngày nắng nóng đảm
bảo cho quá trỡnh sinh lí xảy ra bỡnh thường.
Trong ba vai trò trên vai trò nào là quan trọng nhất? Vỡ sao?

TiÕt 3: Tho¸t h¬i n­íc
I. Vai trß cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i n­íc
II. Tho¸t h¬i n­íc qua l¸
1. L¸ lµ c¬ quan tho¸t h¬i n­íc:
Tại sao lá là cơ quan thoát hơi nước?



Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước

II. Thoát hơi nước qua lá
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
Số lượng tế bào khí khổng trên lá có liên
quan đến sự thoát hơi nước của lá cây.
Ngoi ra cú lp cutin biu bỡ trờn tham
gia thoỏt hi nc.
ặc điểm cấu tạo nào của lá thích nghi với
chức nng thoát hơi nước?


Kết quả thí nghiệm của Garô
Trên cây

Mặt lá

Số lượng khí
khổng/mm2

Cây thược
dược

Mặt trên

22

Thoát hơi
nước
(mg/ 24 giờ)
500

Mặt dưới

30

600

Mặt trên

0

200

Mặt dưới

60

490

Mặt trên

0

0

Mặt dưới

80

180

Cây đoạn

Cây thường
xuân

Số liệu nào cho biết khí khổng có vai trò quan trọng
trong sự thoát hơi nước của lá cây?
Vì sao mặt trên của lá cây đoạn không có khí khổng
nhưng vẫn có sự thoát hơi nước?


Có những con đường thoát hơi nước nào?


TiÕt 3: Tho¸t h¬i n­íc

I. Vai trß cña qu¸ trình tho¸t h¬i n­íc
II. Tho¸t h¬i n­íc qua l¸

1. L¸ lµ c¬ quan tho¸t h¬i n­íc
2. Hai con ®­êng tho¸t h¬i n­íc: qua khÝ khæng
vµ qua cutin
Nªu cÊu t¹o cña tÕ bµo khÝ khæng?


Tế bào khí khổng có cấu
trúc giống và khác tế bào
thường như thế nào?


Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
1.

Lá là cơ quan thoát hơi nước

2.

Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin
- Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bỡ lá: l hơi nước
có thể khuyếch tán qua lớp biểu bỡ của lỏ. Lớp cutin
càng dày thỡ thoát hơi nước càng gim và ngược lại.
Nhng loài cây thường sống trên đồi và nhng loài cây
sống trong vườn, loài cây nào thoát hơi nước qua cutin
- Thoát hơi nước ch yu l qua khí khổng: Do s iu
mạnh hơn? Vỡ sao?
tit m ca khớ khng l quan trng nht. ộ mở
của khí khổng phụ thuộc chủ yếu vào hàm lượng nước

trong các tế bào khí khổng (tế bào hạt đậu)
Khi no khớ khng m v úng?
Vn tc thoỏt hi nc qua khớ khng ln hn hay nh
hn thoỏt hi nc qua cutin? Ti sao?


Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
1.

Lá là cơ quan thoát hơi nước

2.

Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin
+ Khi tế bào hạt đậu no nước
>thành mỏng và thành dày cong
ra > lỗ khí mở.
+ Khi tế bào hạt đậu mất nước >
thành mỏng hết cng và thành dày
duỗi thẳng > lỗ khí đóng lại.
T bo khớ khng cú úng li
hon ton khụng?


Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
III. Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nư

ớc
Nhng yu t no nh hng n thoỏt hi nc?


Nước.
Ánh sáng
Nhiệt độ, gió, một số iôn khoáng…
Từng yếu tố đó ảnh hưởng trực tiếp đến thoát hơi nước như thế nào?


Tiết 3: Thoát hơi nước

I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
III. Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nư
ớc
Nước ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nước
thông qua việc điều tiết độ mở của khí khổng.
ánh sáng: Khớ khng m khi cõy c chiu
sỏng, độ mở của khí khổng tng khi cường độ khí
khổng tng và ngược lại.
Nu
Ti chuyn
sao khicõy
tritnng
trong
to ti
ta khụng
ra ngoi
nờnsỏng

tithỡ
nc
khớ cho
khng
cõy?
v ngc
li. Hin
nykhoáng
núi lờn iucũng
gỡ? ảnh hư
m
Nhiệt
độ, gió,
mộttng
số iôn

ởng đến sự thoát hơi nước
Trong các tác nhân trên của cây thỡ tác nhân nào là
quan trọng nhất? Vỡ sao?


Tiết 3: Thoát hơi nước
I. Vai trò của quá trỡnh thoát hơi nước
II. Thoát hơi nước qua lá
III. Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trỡnh thoát hơi nư
ớc
IV. Cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng:
Cõn bng nc l s tng quan gia quỏ trỡnh
hp th nc v quỏ trỡnh thoỏt hi nc.
Cần

Thếlàm
nàogỡlàđể
tưới
đảm
tiêubảo
hợphàm
lí?Chỳng
lượng nước
ta phi
trong
tr cây?
li cõu hi
Khi no cn ti nc? Lng nc cn ti l
sau:
Dựa vào đặc diểm di truyền, pha sinh trưởng, phát
bao nhiờu?Cỏch ti nh th no?

triển của loài, đặc điểm của đất và thời tiết, chuẩn
đoán nhu cầu về nước của cây theo các chỉ tiêu sinh
lí như áp suất thẩm thấu, hàm lượng nước và sức
hút của lá cây


Kết luận: Khí khổng là tế bào xảy ra
sự thoát hơi nước, còn sự điều chỉnh
thoát hơi nước qua khí khổng là ở
cấp cơ thể.


1- Để tiết kiệm được lượng nước đến mức tối đa, khí khổng ở cây

có phản ứng thích nghi gì?
2-T¹i sao d­íi m¸i che t¸n c©y l¹i m¸t h¬n d­íi m¸i
che vËt liÖu x©y dùng?
3- Chúng ta cần có chế độ tưới tiêu nước hợp lí như thế nào?
Đối với các loại đất trồng cây khác nhau thì chế độ có khác
nhau không? Đối với đất cát, đất mặn thì tưới như thế nào?
4- Nêu cách tưới nước hợp lí của cây lúa nước và cây trồng cạn
khác nhau như thế nào?
5- Tại sao hiện tượng ứ giọt chỉ xảy ra ở những cây bụi thấp và
những cây thân thảo?


1-

tit kim c lng nc n mc ti a, khớ khng

cõy cú phn ng thớch nghi: lỳc tra nng khớ khng úng li
2- Vỡ cõy cú s thoỏt hi nc nờn di tỏn cõy s mỏt hn
di mỏi bờ tụng
3- Dựa vào đặc diểm di truyền, pha sinh trưởng, phát triển của
loài, đặc điểm của đất và thời tiết, chuẩn đoán nhu cầu về nư
ớc của cây theo các chỉ tiêu sinh lí như áp suất thẩm thấu,
hàm lượng nước và sức hút của lá cây.
i vi cỏc loi t trng khỏc nhau thỡ cú ch ti nc
khỏc nhau.
t cỏt phỏi ti nhiu ln, t mn phi ti nhiu nc
hn nhu cu nc ca cõy.


4- Cây

lúa nhu cầu nước nhiều nên tưới nhiều nước.
Các cây trồng cạn nhu cầu nước phụ thuộc từng
loài, từng giai đoạn phát triển….

5- Vì

không khí bão hoà hơi nước, nước bị đẩy từ mạch
gỗ của rễ lên lá không thoát được thành hơi qua khí
khổng đã thành các giọt ở mép lá.
Thân thảo và cây bụi thấp diện tích mép lá so với bề
mặt lá lớn hơn các cây gỗ thường


Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm sau
1. Vai trò nào không phải của quá trình thoát hơi nước?
A. Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ
nhằm vận chuyển nước, các ion khoáng và chất tan…
B. Làm cho khí khổng mở ra khí CO2 khuếch tán vào lá cung
cấp cho quá trình quang hợp.
C. Giúp vận chuyển các chất hữu cơ do quang hợp từ lá đến
các bộ phận khác của cây
D. Giúp hạ nhiệt của cây vào những ngày nắng nóng, đảm
bảo cho các quá trình sinh lí xảy ra bình thường.


2. Quá trình thoát hơi nước của cây lúa sau
1 thời gian sẽ bị ngừng khi:
A. Đưa cây ra ngoài ánh sáng
B. Tưới nước cho cây

C. Tưới nước mặn cho cây
D. Đưa cây vào trong tối


Bài tập
Nước được rễ cây ngô hấp thụ chỉ có 2% được sử dụng còn
lại 98% ra ngoài qua sự thoát hơi nước. Để tổng hợp 1kg
sinh khối tươi ở ngô cần 250kg nước. Muốn thu hoạch được
một vụ ngô có lượng sinh khối tươi là 60tấn/ha thì người ta
cần phải sử dụng tổng cộng lượng nước là bao nhiêu?
Để tổng hợp 1kg chất tươi, cây ngô cần 250kg nước.
Vậy để tổng hợp được 60tấn chất tươi thì cần lượng nước là:
(60 x 250) : 1 =15000 tấn nước.