mẫu đề thi văn lớp 9

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Môn thi: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 150 phút
MA TRẬN
Møc
độ

NhËn biÕt
T
N

TL
Xác định
phép tu từ có
trong đoạn
thơ
Số câu : 1
Số điểm : 1,0

Cảm thụ
đoạn trích
truyện

Nghị luận
xã hội

Th«ng hiÓu
TN

TL

VËn dông
CÊp ®é thÊp
CÊp ®é cao

Céng

Phân tích
giá trị của
phép tu từ
đã xác định
Số câu : 1
Số điểm : 2,0

Số điểm :
1,0
Viết đoạn
văn giải
thích ý nghĩa
về nội dung
đoạn trích
Số câu: 1
Số điểm: 3,0

Số câu: 1
Số điểm: 3,0
Viết bài văn
ngắn suy
nghĩ về tình
cảm quê
hương

Số câu: 1
Số điểm: 5,0

Số câu: 1
Số điểm: 5,0


Nghị luận
văn học

Tổng số
câu
Tổng số
điểm

Số câu: 1
Số điểm:
1,0

Số điểm:
1,0

Số câu: 1
Số điểm: 3,0

Viết bài văn
cảm nhận về
tác phẩm
truyện
Số câu: 1

Số điểm: 10
Số câu: 2
Số điểm:
15,0

Số câu: 1
Số điểm: 10
Số câu: 2
Số điểm: 15,0

ĐỀ BÀI
Câu 1 (2.0 điểm):
Xác định và phân tích giá trị của các biện pháp tu từ trong khổ thơ sau:
"Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng".
(Nhớ con sông quê hương, Tế Hanh)
Câu 2 (3.0 điểm):
Trong tác phẩm "Lão Hạc" của Nam Cao, nhân vật ông giáo có suy nghĩ:
"Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà
hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi... toàn
những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng
thương; không bao giờ ta thương... Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi.
Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ
đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ


gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn
đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận."

Em hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy trình bày thành một đoạn văn.
Câu 3 (5.0 điểm):
Khi viết về quê hương, nhà thơ Đỗ Trung Quân viết:
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
(Quê Hương)
Từ cách hiểu về hai câu thơ trên, hãy trình bày suy nghĩ của em về quê
hương bằng một bài văn nghị luận.( Độ dài khoảng 1 trang giấy thi)
Câu 4 (10.0 điểm):
Trong tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" (Nguyễn Dữ),
nhân vật Trương Sinh vội tin câu nói ngây thơ của con trẻ đã nghi oan cho
Vũ Nương, ruồng rẫy và đánh đuổi nàng đi. Vũ Nương bị oan ức nên nhảy
xuống sông tự vẫn.
Theo em khi kể chuyện tác giả có hé mở chi tiết nào trong truyện để có
thể tránh được thảm kịch đau thương cho Vũ Nương. Suy nghĩ của em về cái
chết của Vũ Nương?
BIỂU CHẤM
Câu 1 (2,0 điểm):
*Chỉ ra các biện pháp tu từ: nhân hoá "soi tóc", so sánh "là một buổi trưa hè"
(1.0 điểm)
* Phân tích giá trị: (1,0 điểm)
- Các biện pháp tu từ được sử dụng phù hợp đã thổi hồn vào tạo vật khiến
cho sự vật được miêu tả hiện lên rất sinh động.


- Hình ảnh "hàng tre" yểu điệu như một thiếu nữ; cảnh vật vô tri mang hình
ảnh đời sống của con người và trở nên thân thương.
- Gợi lên vẻ đẹp của tâm hồn tác giả: Nhà thơ hoà mình cùng với nắng, với
dòng sông quê hương, qua đó thể hiện lòng yêu quê hương đất nước của
mình.

Câu 2 (3.0 điểm):
* Về hình thức: Đảm bảo là một đoạn văn nghị luận giải thích, lập luận chặt
chẽ, mạch lạc, hành văn trôi chảy, chữ viết rõ ràng, cẩn thận, không mắc lỗi
chính tả, dùng từ, diễn đạt.
* Về nội dung: HS giải thích để hiểu đúng quan niệm về cách nhìn người
của nhân vật ông giáo (cũng là của nhà văn Nam Cao) trong truyện ngắn
"Lão Hạc":
-> Đây là một quan niệm đúng đắn về cách nhìn người, thể hiện một phương
diện của chủ nghĩa nhân đạo.
Câu 3 (5.0 điểm):
. Yêu cầu về hình thức: Đảm bảo là một bài văn nghị luận, lập luận chặt
chẽ, mạch lạc, hành văn trôi chảy, chữ viết rõ ràng, cẩn thận, không mắc lỗi
chính tả, dùng từ, diễn đạt. (1.0 đ)
. Yêu cầu về nội dung: (4.0 đ)
Làm rõ được các yêu cầu cơ bản sau:
Quan niệm về quê hương của nhà thơ Đỗ Trung Quân (1.0đ)
Gợi mở một cách sống, cách làm người: Phải biết coi trọng gốc rễ, hướng về
cội nguồn, biết yêu quê hương. Thiếu đi tình cảm này là một khiếm khuyết
lớn của mỗi con người trong đời sống tâm hồn, tình cảm khiến con người
sống thiếu tính nhân văn cao cả (1.0đ)
Suy nghĩ của bản thân: (1.0đ)
Mở rộng: tình cảm gia đình - quê hương - đất nước (1.0đ)


Câu 4 (10.0 điểm)
* Về kĩ năng: (1,0 điểm)
Đảm bảo một văn bản hoàn chỉnh, không mắc lỗi diễn đạt về các mặt chính
tả, dùng từ, đặt câu. Cách lập luận chặt chẽ, thuyết phục, khuyến khích
những học sinh có những kiến giải sâu sắc, hợp lí.
* Về kiến thức (9 điểm): Bài viết đảm bảo các ý cơ bản sau:

1, Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận
(0,5 điểm)
2, Tóm tắt ngắn gọn câu chuyện
(0,5 điểm)
3, Nêu được những chi tiết hé mở trong truyện để có thể tránh được thảm
kịch cho Vũ Nương:
(2,0 điểm)
=>Thể hiện tài năng kể chuyện của Nguyễn Dữ (thắt nút truyện làm cho mâu
thuẫn đẩy lên đỉnh điểm tăng sự li kỳ, hấp dẫn cho câu chuyện (1,0 điểm)
4, Suy nghĩ về cái chết của Vũ Nương: (3,0 điểm)
5, Đánh giá, liên hệ, mở rộng: (2,0 điểm)
Lưu ý: Giáo viên cần linh hoạt trong cách cho điểm. Trân trọng những bài
viết có tính sáng tạo. Những bài viết không có luận điểm rõ ràng, sa vào
phân tích nhân vật, kể lại chuyện - chỉ cho không quá 1/3 số điểm.