Cảm xúc mùa thu (Đỗ Phủ)

NS:17/12/2006 Tiết: Đọcvăn:
ND:19/12/2006 Cảm xúc mùa thu
( Thu hứng ) _ Đỗ Phủ _
A- Mục tiêu cần đạt
Giúp học sinh:
- Cảm thông với tấm lòng Đỗ Phủ: Nỗi lo âu cho đất nớc, nỗi buồn
nhớ quê hơng và nỗi ngậm ngùi cho thân phận mình.
- Bài thơ này cũng đặc biệt tiêu biểu cho đặc điểm nghệ thuật của thơ
Đờng.
B Chuẩn bị:
Thầy: Soạn giáo án
Trò: Đọc trớc văn bản + trả lời các câu hỏi HDHB
C Tiến trình bài học:
I. ổn định tổ chức: Lớp: Sĩ số: Vắng:
II. Kiểm tra bài cũ:
III. Bài mới:
H/Đ của GV H/Đ của HS Nội dung cần đạt
H: Dựa vào phần TD SGK
hãy nêu những nét chính về
ĐP ?
Thơ ĐP có đặc điểm gì nổi
bật?
Sự nghiệp sáng tác của ĐP ?
GV đọc mẫu

Hớng dẫn
HS đọc
H: Văn bản này có đặc điểm
gì về thể loại ?
H: Bố cục của bài thơ ?
Trả lời

T duy lại chơng trình
ngữ văn ở THCS
Trả lời
1 HS đọc văn bản
( phiên âm, dịch
nghĩa, dịch thơ )
Nhận diện và trả lời
1 HS đọc
I. Đọc tiếp xúc văn bản
* Tác giả, tác phẩm
- Đỗ Phủ ( 712 770 )
- Là nhà thơ hiện thực lớn nhất đời
Đờng ( Thi thánh )
- Sự nghiệp sáng tác: 1500 bài
* Đọc văn bản
* Thể loại: thất ngôn bát cú Đờng
luật
* Bố cục: + 4 câu đầu
+ 4 câu sau
II. Đọc hiểu văn bản
GV gọi 1 hs đọc 4 câu thơ
đầu phần phiên âm, dịch
nghĩa, dịch thơ.
H: Em hãy so sánh bản dịch
thơ với bản dịch nghĩa và
nguyên tác xem bản dịch thơ
đã chuyển tải hết nguyên tác
hay cha ?
Có những từ ngữ nào ở
nguyên tác mà bản dịch thơ

không dịch đợc ?
GV: Giải nghĩa từ điêu th-
ơng
H: Bốn câu thơ đầu tác giả
cho chúng ta biết điều gì ?
H: Phong cảnh mùa thu đợc
nhà thơ miêu tả bằng những
hình ảnh nào?
H: Tác giả đã sử dụng thủ
pháp nghệ thuật gì ở đây?
Tác dụng của thủ pháp nghệ
thuật ấy?
Chuyển ý: .
H: ở 2 câu 3,4 có những chi
tiết NT nào đáng chú ý? Hãy
phát hiện biện pháp NT nổi
bật đợc sử dụng ở đây? Hiệu
quả thẩm mĩ của NT ấy?
H: Hãy so sánh cảnh thu ở 2
câu này với 2 câu trớc và rút
ra nhận xét?
Hs khác so sánh và
nhận xét
Từ: Điêu thơng
HS tìm hiểu, phát
hiện
Trả lời
Tìm NT, rồi nhận xét
Chốt lại nội dung
của 2 câu đầu

Phát hiện và đánh
giá
Trả lời
Nhận xét
1. Bốn câu đầu
- Bức tranh thiên nhiên mùa thu:
+ Rừng phong:xơ xác, tiêu điều, tang
thơng với sơng móc trắng xóa

Hình ảnh rừng phong gợi lên 1 vẻ
thu, sắc thu buồn bã, thê lơng.
+ núi Vu, kẽm Vu: Khí thu hiu hắt.

Hai câu miêu tả bức tranh thu
mang màu sắc buồn thuơng, tàn tạ.
- Câu 3, 4 vẫn miêu tả cảnh thu với
những hình ảnh dữ dội.
+Kẽm Vu: sóng vọt lên tráng xóa
+ Núi Vu: Mây kéo đến sa sầm mặt
đất.
- NT: Đối lập

ấn tợng mạnh mẽ
về sự chao đảo, tối tăm của trời đất.

Cảnh có sự vận động.

Tâm trạng buồn thơng lo lắng của
nhà thơ.
2. Bốn câu sau.

H: Nh vậy điểm nhìn của
nhà thơ ở 4 câu đầu có gì đặc
biệt?
Chuyển: Bức tranh thiên
nhiên mùa thu đợc cảm nhận
bằng một tâm hồn nh thế nào
và tâm trạng của ngời nghệ
sĩ ấy ra sao?
GV gọi HS đọc 4 câu sau
H: Đối chiếu với nguyên tác
và tìm ra những điểm còn
hạn chế của bản dịch thơ?
GV: Y/c HS gạch chân
những từ ngữ quan trọng
trong SGK.
H: ở câu 5,6 t/giả đã sử dụng
biện pháp NT gì? NT ấy có ý
nghĩ ntn?
H: Tâm trạng của nhà thơ
lúc này ra sao?
( Y/c HS liên hệ với hoàn
cảnh thực tại của ĐP )
H: Em có nhận xét gì về
cách kết thúc tác phẩm của
thi nhân?
H: Câu thơ 7, 8 có sự xuất
hiện của chi tiết NT nào?
Chi tiết ấy cho ta hiểu gì về
tâm trạng của t/giả? Hiểu gì
về tài năng nghệ thuật của

thi thánh? Hiểu gì về đặc tr-
ng của thơ Đờng?
H: Nhận xét mối quan hệ
HS đọc
So sánh
Lỡng khai
Cô chu
Tìm và phát hiện
Nhận xét
Liên hệ với đặc trng
NT của thơ Đờng đã
đợc học ở THCS
Khái quát giá trị NT
Đánh giá nội dung
- Hình ảnh:
+ Khóm cúc: 2 lần nở hoa
2 lần lệ rơi
+ Con thuyền: lẻ loi, đơn chiếc thắt
buộc lòng ngời nhớ nơi vờn cũ.
- NT: Đối lập,
- Thời gian: 2 lần nở hoa ( 2 năm )

cụ thể, hoàn cảnh thực tại của bản
thân nhà thơ.

Miêu tả nỗi buồn của ngời tha h-
ơng và tấm lòng mong nhớ đến khát
khao đợc về quê cũ của t/giả.

Cảnh đã nhập tâm.

- Âm thanh: Tiếng chày đập áo


Kết lại bài thơ và mở ra tâm trạng
buồn thơng của tác giả vẫn còn tiếp
tục lan tỏa.

Đặc trng thi pháp thơ Đờng.
III. Tổng kết:
1. NT:
- NT thơ Đờng ở đây đã đạt đến trình
độ mẫu mực.
2. ND:
- Bài thơ là nỗi lòng riêng t của Đỗ
Phủ nhng cũng chan chứa tâm sự yêu
nớc, thơng đời.
IV. Luyện tập
BT 1,2 SGK
giữa 4 câu đầu và 4 câu sau
của t/phẩm? Mối quan hệ
giữa toàn bài thơ với nhan đề
Thu hứng ?
H: Bài thơ có những thành
công gì về NT?
H: Thông qua t/phẩm chúng
ta hiểu gì về tâm trạng và
tấm lòng của Đỗ Phủ?
GV HD h/s làm BT
Làm BT
IV. Củng cố, dặn dò.

- Viết một đoạn văn nêu cảm nhận của em về con ngời Đỗ Phủ sau khi học
xong bài thơ này.
- Về nhà làm BT SGK