Bài 24 hoán dụ ngữ văn 6

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Ẩn dụ là gì? Hãy nêu tác dụng của ẩn dụ ? Cho
ví dụ minh hoạ ?

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật,
hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng
sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.

Ví dụ:

Thuyền về có nhớ bến chăng?
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền.


Tiết 101:
I.Hoán dụ là gì?
Ví dụ 1:

áo nâu <=> ch nông dân
áo xanh <=> Ch công nhân

Cỏch 1:
áo nâu cùng với áoáoxanh
xanh
thành
Nông thôn cùng với thịthị
thành
đứng lên.

Nông thôn <=> Những người

sống ở nông thôn

Thị thành <=> Những người sốngCỏch 2:
ở thành thị
Tt c nụng dõn nụng thụn
Gọi tên sự vật bằng tên sự vật v cụng nhõn thnh th
ng lờn.
khác có quan hệ gần gũi.
Tăng sức gợi hình, gợi cảm.
=> Hoỏn d
Ghi nh: Sgk/82


Sử dụng biện pháp
hoán dụ để gọi tên các
sự vật, hiện tượng
trong các bức ảnh
sau:
Hoa học trò

Áo dài xuống phố

Cả trường yên lặng nghe thầy giáo
nói chuyện dưới cờ.


TiÕt 101:
I.Ho¸n dô lµ g×?
II. C¸c kiÓu ho¸n dô:
VÝ dô:

a) Bàn tay ta  chỉ người lao động
( Bộ phận - Toàn thể)
b) Nông thôn  Chỉ những ngườisống
ở nông thôn
Thành thị  Chỉ những người sống
ở thành thị
( Vật chứa đựng - Vật bị chứa đựng)
Áo nâu, áo xanh  Chỉ những người
nông dân và công
nhân
(Dấu hiệu của sự vật - sự vật )
c) Một, ba được
.
dùng thay cho “số ít”
và “số nhiều” nói chung
.
(Cụ thể - Trừu tượng )
* Ghi nhớ: Sgk/ 83

a)

Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm
(Hoàng Trung
b) Thông)
Áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
(Tố Hữu )
c) Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
(Ca dao)


Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ sau và cho biết
nó thuộc kiểu hoán dụ nào.
a/

Cả làng quê, đường phố
phố,
Cả lớn nhỏ, gái trai,
Đám càng đi càng dài
Càng dài càng đông mãi…
( Thanh Hải)
Vật chứa đựng_ Vật bị chứa đựng

b/

Một tay lái chiếc đò ngang

Bến sông Nhật Lệ quân sang đêm ngày.
( Tố Hữu)
Bộ phận _ Toàn thể


Thảo luận:
Điểm giống và khác giữa ẩn dụ và hoán dụ?
Giống
Gọi tên sự
vật, hiện tư

ẩn d
ợng này
bằng tên sự
vật, hiện tư
ợng khác.
Hoán
d

Khác
Dựa vào
quan hệ tư
ơng đồng.

Vớ d
Ngày ngày mặt trời đi
qua trên lăng
Thấy một mặt trời
trong lăng rất đỏ.

Dựa vào
o chm a bui phõn li
quan hệ gần
Cm tay nhau bit núi gỡ
gũi.
hụm nay


Tiết 101:
I. Hoỏn d l gỡ?
II. Cỏc kiu hoỏn d.

III. Luyện tập.

a/ Lng xúm ta xa kia lam l
quanh nm m vn quanh nm úi
rỏch. Lng xúm ta ngy nay bn
mựa nhn nhp cnh lm n tp th.
( H Chớ Minh )

Bài tập 1: SGK - 84

b/. Vỡ li ớch mi nm phi
a. Làng xóm Người nông dân trng cõy,
Vt cha ng / vt b cha
Vỡ li ớch trm nm phi trng
ng.
b. Mười năm Thời gian trước ngi.
mắt
( H Chớ Minh )
Trăm năm Thời gian lâu dài C/
o chm a bui phõn li
Cỏi c th / cỏi tru tng
Cm tay nhau bit núi gỡ hụm
c. o chàm Đồng bào Việt Bắc nay.
Du hiu / s vt
d. Trái đất

ch ngi những
sng trờn trái đất

Vt cha ng / vt b cha ng

(T Hu )
d. Vỡ sao? Trỏi t nng õn tỡnh
Nhc mói tờn Ngi: H Chớ
Minh


Tiết 101:
I. Hoỏn d l gỡ?
II. Cỏc kiu hoỏn d.
III. Luyện tập:
IV. Cng c:
V. Dn dũ:Hoỏn d l gỡ? Cú my kiu hoỏn d?
- Học bài nắm vững nội dung ghi nhớ.
- Hoàn chỉnh các bài tập đã làm, làm bài tập
SBT.
- Tìm biện pháp tu từ hoán dụ trong bài thơ:
Lượm, Đêm nay Bác không ngủ .
- Chuẩn bị nội dung làm thơ 4 chữ (5 câu hỏi hư
ớng dẫn - SGK).