Bài 35: Benzen và đồng đẳng

Hiđrocacbon thơm là những
hiđrocacbon trong phân tử có chứa
một hay nhiều vòng benzen.
CH
3

Bài 35: BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG.
MỘT SỐ HIĐROCACBON THƠM
KHÁC

A/ BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG
I/ Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp, cấu tạo.
Benzen (C
6
H
6
) và các hiđrocacbon thơm
khác có công thức phân tử C
7
H
8
, C
8
H
10

…lập thành dãy đồng đẳng có công
thức phân tử chung :
1/ Dãy đồng đẳng benzen.
Những chất như thế nào là dãy

đồng đẳng của benzen?
n 2n 6
C H
−
(n 6)
≥


Hai chất đầu dãy không có
đồng phân hiđrocacbon thơm.

Từ C
8
H
10
trở lên mới có đồng
phân về vị trí nhóm ankyl quanh
vòng benzen và về cấu tạo mạch
C của mạch nhánh .
2. Đồng phân , danh pháp.

CH
CH
2
2
CH
CH
2
2
CH

CH
3
3




– CH – CH
3
CH
3
CH
3
CH
2
CH
3
CH
3
CH
2
CH
3
CH
3
CH
2
CH
3
VD:một số đồng phân của C

9
H
12

CH
CH
2
2
– CH
– CH
3
3


CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3

CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
Phiếu học tập số 1:các em
hãy thảo luận nhóm và
viết các đồng phân
hiđrocac thơm của: C
8
H
10
.

Danh pháp
Tên thông thường : tên thông
thường của đồng đẳng
benzen không tuân theo một
quy tắc nhất định, người ta gọi
tên thông thường dựa trên “
đặc tính, nguồn gốc….”

Ví dụ:
CH
CH
3
3

CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
benzen
toluen
m-xilen p-xilen
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
o-xilen

Tên thay thế


Đánh STT trên vòng sao cho tổng số
chỉ trong tên gọi là nhỏ nhất.

Số chỉ vị trí+Tên nhóm ankyl+Benzen
1
R
R
1
1
R
R
2
2
2
3
4
5
6
1+2+3 =6

1
1
6
6
R
R
1
1
R

R
2
2
5
5
4
4
2
2
3
3
1+6+5=12


Vị trí của các nguyên tử C trong vòng
benzen được đánh theo số hoặc chữ
cái: (1-2;1-6 gọi là ortho “o-”)
(1-3;1-5 gọi là meta “m-”)
(1-4 gọi là para “p-”)
4;(p)
(m);5
R
R
1
2;(O)
3;(m)
(O);6

Etylbenzen
CH

CH
2
2
– CH
– CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
CH
3
3
CH
3
CH
2
CH
3
1,2- đimetylbenzen
o-đimetylbenzen
1-etyl -4-metylbenzen
1
2;o
1
4

Phiếu học tập số 2: chọn đáp án

đúng .
Công thức
C
H
3

C2H5
C
2
H5
CH3
Có tên gọi là :
a. 4,6-đietyl-1,3-metylbenzen
b. 2,4-đietyl-1,5-đimetylbenzen
d. 2,4-đietyl-1,5-metylbenzen
c. 1,5-metyl-2,4-etylbenzen
1
2
3
4
5
6

II/ Tính chất vật lí.

Ở điều kiện thường các hiđrocacbon thơm là
chất lỏng hoặc rắn, chúng có nhiệt độ sôi tăng
theo chiều tăng phân tử khối.

Các hiđrocacbon ở thể lỏng có mùi đặc trưng,

không tan trong nước và nhẹ hơn nước, có khả
năng hoà tan nhiều chất hữu cơ.
Benzen

III/ TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
các đồng đẳng của benzen có tính chất của
vòng benzen và của các mạch nhánh
a)Thế nguyên tử H của vòng benzen
- Phản ứng với halogen.
1/ Phản ứng thế.
Phiếu học tập số 3:quan sát thí
nghiệm, nêu hiện tượng,giải
thích và viết phương trình?