giáo án tích hợp liên môn địa lý 9 bài 15 THƯƠNG mại và DU LỊCH

Ngày soạn :
8/10/2014
Tiết 15, bài 15
THƯƠNG MẠI VÀ DU LỊCH
I.Mục tiêu:
1. Kiến thức
– HS nắm được các đặc điểm phát triển và phân bố ngành thương mại
và du lịch ở nước ta.
– HS chứng minh và giải thích được tại sao Hà Nội và tp. HCM là các
trung tâm thương mại, du lịch lớn nhất cả nước.
– HS nhận thấy rằng nước ta có tiềm năng du lịch khá phong phú và
ngành du lịch đang trở thành ngành kinh tế quan trọng.
2. Kĩ năng
– Phân tích biểu đồ tổng mức bán lẻ hàng hóa các vùng, biểu đồ cơ cấu
giá trị hàng xuất khẩu
– Phân tích tranh ảnh, liên hệ kiến thức thực tế.
3. Thái độ
− Giáo dục ý thức việc bảo vệ môi trường để phát triển du lịch bền
vững
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: phân tích,quan sát,năng lực hợp tác,năng lực phản hồi..
- Năng lực chuyên biệt: sử dụng bản đồ,tư duy tổng hợp theo lãnh thổ….
II.Chuẩn bị của GV và HS:
1.Chuẩn bị của giáo viên
Giáo án, SGK
– Bản đồ giao thông và du lịch Việt Nam
Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu GDP, bản đồ hành chính Việt Nam
2.Chuẩn bị của học sinh:


– Chuẩn bị bài ở nhà , SGK , tập bản đồ, sưu tầm tranh ảnh đẹp về đất

nước ta.
III.Tổ chức các hoạt động học tập:
1.æn ®Þnh: 1’
- Lớp 9a1 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ
số:............................................................
- Lớp 9a2 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ
số:............................................................
- Lớp 9a3 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ
số:............................................................
- Lớp 9a4 : Ngày giảng: ..../...../2014 – Sĩ
số:............................................................
2.Kiểm tra bài cũ: 3’
Giao thông vận tải và bưu chính viễn thông có ý nghĩa và vai trò ntn đối
với đời sống và sự phát triển kinh tế?
- Thực hiện mối liên hệ kinh tế trong và ngoài nước
- Tạo cho các vùng khó khăn có cơ hội phát triển
- Là phương tiện quan trọng để tiếp thu các tiến bộ khoa học kĩ thuật
- Cung cấp kịp thời các thông tin cho việc điều hành các hoạt động kinh
tế, xã hội
- Phục vụ vui chơi, giải trí, học tập của nhân dân
- Góp phần đưa nước ta nhanh chóng hòa nhập với nền kinh tế thế giới
 Ngành quan trọng có vai trò, ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh
tế.
Một nền kinh tế phát triển phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố,trong đó sự phát
triển các ngành kt rất quan trọng.Trong đó, ngành thương mại và dịch vụ
là 2 ngành kinh tế có ý nghĩa vô cùng quan trọng để đưa nền kinh tế
không những phát triển mà còn có nhiều cơ hội vượt xa ra ngoài quốc
tế,sánh vai với các cường quốc.

3.Tiến trình bài học:
Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự phát triển và phân bố ngành thương
mại(23’)
+ Phương pháp dạy học : vấn đáp, thuyết trình, tích hợp
+ Hình thức tổ chức hoạt động : thảo luận nhóm, trao đổi cặp, hướng dẫn
HS liên hệ thực tế.
Nội dung
I Thương mại

Hoạt động của GV

H/đ của HS

? Thương mại là gì ?
Thương mại là hoạt động trao Trình bày
đổi của

cải, hàng

hóa, dịch

vụ, kiến thức, tiền tệ… giữa hai Bổ sung
hay nhiều đối tác, và có thể nhận
lại một giá trị nào đó (bằng tiền
hay bằng hàng hóa, dịch vụ
khác )
? Cơ cấu thương mại bao gồm
1.Nội thương

những phân nghành nào ?

-

HS

đọc

- Gồm nội thương và ngoại thông
- Là hoạt động thương thương.

tin

sgk, trả lời

mại giữa các vùng ? Nội thương là những hoạt
trong nước.

động như thế nào ?
Trao đổi cặp
GV cho HS quan sát 1 vài bức Nhận xét
tranh về các h/đ nội thương của Bổ sung
nước ta xưa và nay. Nhận xét,so
sánh hoạt động nội thương
nước ta qua từng giai đooạn ?


- Trong thời kì bao cấp các mặt
hàng từ lương thực, thực phẩm
Cho tới vải vóc, chất đốt, phụ
tùng xe đạp… đều được mua

bằng tem phiếu Và mỗi loại tem
phiếu đều ghi rõ số lượng hàng
hóa có thể được mua
- Hàng hóa không được mua bán
tự do trên thị trường, không được
phép vận chuyển tự do hàng hoá
từ địa phương này sang địa
phương khác. Phân phối hàng
hóa, hạn chế trao đổi bằng tiền
mặt. Chế độ hộ khẩu được thiết
lập trong thời kỳ này để phân
phối lương thực, thực phẩm theo
đầu người. Lương đôi khi cũng
được trả bằng hiện vật.
Đây được coi như một giai đoạn Lien hệ thực
thất bại và tù đọng nhất của tế - đánh giá
nền kinh tế Việt Nam trong thế - HS nhận
kỷ 20.

xét, bổ sung

Hiện nay các hoạt động nội
thương có sự chuyển biến như
thế nào?
- Thị trường thống nhất, hàng hóa
phong phú đa dạng và tự do lưu - HS nhận
thong, hệ thống các chợ, siêu thị xét
hoạt động tấp nập.

? Cho biết các thành phần kinh Quan
tế tham gia h/đ nội thương ?
-

Nhà

nước,doanh

sát

biểu đồ nhận

nghiệp,tư xét

nhân…
? Thành phần kinh tế nào giúp
nội thương phát triển mạnh
nhất ?
- Tư nhân

Trao đổi cặp

? Quan sát biểu đồ H15.1, nhận giải thích
xét sự phân bố ? Cho biết hoạt
động nội thương tập trung nhất
ở vùng nào, ít nhất ở vùng
nào ?
- Phát triển mạnh - ĐNB, ĐB Sông Hồng
nhưng không đều giữa - Tây Nguyên.
các vùng.

? Vì sao nội thương Tây
Nguyên chưa phát triển ? (Thưa
dân, điều kiện tự nhiên - kinh tế 1
chưa phát triển).

HS

bảng

lên
xác

 Sự phân bố của các cơ sở kinh định
- Hà Nội và TPHCM doanh thương mại, dịch vụ phụ Nhận xét
là 2 trung tâm thương thuộc vào quy mô dân số, sức Trao đổi cặp
mại, dịch vụ lớn, đa mua của nhân dân và sự phát giải thích
dạng nhất nước ta.

triển của các hoạt động kinh tế
khác.
GV yêu cầu HS quan sát lược
dồ h/đ thương mại.
? Xác định trên lược đồ 2


trung tâp thương mại dịch vụ
lớn và đa dạng nhất nước ta?

? Tại sao đây lại là 2 TT TMDV

lớn nhất nước ta ?

Trả lời

- Dân xư dông đúc, sức mua
tăng,thị trường rộng lớn

GIải

- Cơ sở hạ tầng : nhiều chợ lớn, tt thích,nêu
2.Ngoại thương

thương mại, siêu thị…

nghĩa

ý
của

- Là hoạt động thương - Các loại hình dịch vụ phát ngành ngoại
mại giữa trong và triển…
ngoài nước

thương.

- Hà Nội và TPHCM chiếm 1/3
tổng mức bán lẻ và dịch vụ, hơn
1/3 số doanh nghiệp thương mại
dịch vụ và khoảng 1/3 số người
kinh doanh thương mại dịch vụ

của cả nước. Có nhiều chợ lớn,
các trung tâm thương mại lớn,
các siêu thị…

Nhận
biểu đồ

?Ngoại thương là gì?

? Tại sao trong quá trình đổi Trả lời
- Những mặt hàng mới, ngoại thương lại được chú
xuất khẩu: là hàng trọng đẩy mạnh ?

xét


nông lâm thủy sản, - Ngoại thương là 1 h/đ kinh tế
hàng

công

nghiệp đối ngoại quan trọng nhất.nền kt

nhẹ, tiểu thủ công nhiều thành phần càng phát triển
nghiệp , khoáng sản.

và mở cửa thì h/đ ngoại thương
càng có vai trò quan trọng
+ Giải quyết đầu ra cho sản phẩm
+ Đổi mới công nghệ, mở rộng

sản xuất
+ Cải thiện đời sống

Trình bày

? Dựa vào biểu đồ: Nhận xét cơ
cấu giá trị xuất khẩu nước ta
năm 2002 ?
- Xuất khẩu nhiều nhất mặt hàng
CN nhẹ.

- Những mặt hàng ? Kể tên các mặt hàng

xuất Quan

sát

nhập khẩu: máy móc khẩu chủ lực của nước ta mà biểu đồ rút ra
thiết bị, nguyên liệu, em biết?

nhận xét

nhiên liệu và một số
mặt hàng tiêu dùng

GV cho HS quan sát 1 số các
mặt hàng xk chủ lực ở nước ta.
(Gạo, cá tra, cá ba sa, tôm, hàng
may mặc, giầy da thêu, mây tre
đan,

gấm

…Than

đá

dầu

mỏ(dạng thô)
Gv cho hs biết thêm nước ta
hiện có xuất khẩu lao động.


? Tuy nhiên nước ta còn phải
nhập khẩu những mặt hàng gì?

Trình bày

GV yêu cầu HS quan sát 2 biểu
đồ xnk của nước ta:
? So sánh tổng giá trị xuất và
nhập khẩu của nước ta? Nhận
xét về sự chuyển dịch cơ cấu
xuất nhập khẩu nước ta thời kì
1990-2005?
- Giá trị nhập khẩu vẫn cao hơn Giải thích
xuất khẩu.
- Cơ cấu xk nước ta vẫn cao hơn
- Hiện nay nước ta nhập khẩu nhưng giai đoạn gần

quan hệ buôn bán chủ đây đang dần cân bẳng do những
yếu với thị trường khu chính sách đổi mới ,phát triển
vực châu Á - Thái ngoại thương của nước ta
Bình Dương.

GV yêu cầu HS quan sát lược
đồ h/đ thương mại .
? Hiện nay nước ta quan hệ
buôn bán nhiều nhất với thị
trường khu vực nào? Vì sao?
- Trước đây, hoạt động thương
mại chủ yếu với các nước xã hội Nhận xét
chủ nghĩa, đứng đầu là Liên Xô;
khoảng trên 15 năm lại đây,


doanh nghiệp Việt Nam đã có
quan hệ xuất nhập khẩu với gần
220 nước và khu vực lãnh thổ.

- Vị trí địa lý thuận lợi cho việc
vận chuyển, giao nhận hàng.

Trao đổi,hoạt

- Các mối quan hệ có tính truyền động nhóm:
thống
-

Nghành

nghiên cứu,

ngoại - Thị hiếu tiêu dùng có nhiều lien hệ thực

thương nước ta đang điểm tương đồng dễ xâm nhập thị tế trình bày
phát triển nhanh theo trường

các

hướng hiện đại

khăn,hướng

- Tiêu chuẩn hàng hoá không cao

khó

- Đây là khu vực đông dân, có tốc giải

quyết

độ tăng trưởng cao.

ngành

của

thương mại.
GV cho HS xem vài h/a về giao

lưu hợp tác trong ngoại thương
của nước ta với nước bạn.
- VN gia nhâp tổ chức thương
mại thế giưois WTO có ý nghĩa
rất lớn tới sự phát triển kt VN
? Nhận xét xu hướng phát triển
ngành ngoại thương nước ta?
- Nghành ngoại thương nước ta


đang phát triển nhanh theo hướng
hiện đại, phấn đấu đạt trình độ
phát triển tiên tiến trong khu vực,
nâng cao thứ bậc trong thương
mại toàn cầu.
? ..... H/Đ thương mại nước ta
còn gặp phải những khó khăn,
thách thức nào? Hướng giải
quyết?
Thách thức
Hướng giải quyết
-Thị trường nội địa chưa được coi - Phát triển thương mại trong nước
trọng, còn lạc hậu, manh mún….
- Thương mại ngày càng phát triển
- Chất lượng hàng hoá chưa cao, theo hướng thân thiện với môi
mẫu mã chưa độc đáo, phong phú, trường
hang thật hàng giả lẫn lộn, giá
thành cao

- Phân phối lại dân cư giữa các

- Lợi ích của người kinh doanh và vùng.
người tiêu dùng chưa được bảo vệ
đúng mức

- Tích cực giải quyết việc làm cho

- Cơ sở vật chất, hạ tầng, giao lao động thu hút lao động vào ngành
thông còn chậm đổi mới, thiếu đầu thương mại.
tư.

- Lợi ích của người tiêu dùng, sản

- Nội thương phát triển chưa đều xuất cần được bảo vệ.
giữa các vùng.
- Mức xuất khẩu của Việt Nam còn - Sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư
thấp.Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu
thấp hơn so với nhập khẩu, dẫn tới - Cân bằng cán cân thương mại ,


nhập siêu lớn .

kìm chế tốc độ tăng nhập khẩu

- Ảnh hưởng của biến động thị
trường.
* Chuyển ý: Du lịch đã và đang trở thành nhu cầu không thể thiếu trong
đời sống nhân dân. Ở nước ta gần đây thu nhập từ du lịch tăng lên rõ rệt.
Vậy VN có những tiềm năng du lịch nào?
Hoạt động 2: Tìm hiểu sự phát triển và phân bố ngành du lịch (12’)

+ Phương pháp dạy học : vấn đáp, thuyết trình,
+ Hình thức tổ chức hoạt động : thảo luận nhóm, trao đổi cặp, hướng dẫn
HS liên hệ thực tế.
Nội dung
II Du lịch

Hoạt động của GV

H/đ của HS

GV hướng dẫn HS tham gia trò Tất cả HS
chơi : Du lịch vòng quanh đất tham gia trò
nước VN (thời gian : 5-7 phút)

chơi

Hướng dẫn : HS quan sát hình
ảnh, thông tin , nghe câu hỏi trả
lời các địa danh du lịch nước ta.
? Các em có cảm nhận gì sau - HS nhận
khi tham gia trò chơi ?

xét, nêu cảm

- Vui,thêm nhiều hiểu biết và nghĩ
thêm yêu,tự hào về quê hương đất
nước VN.
? Nước ta có những thuận lợi gì
- Du lịch nước ta có để phát triển du lịch ?
nhiều tiềm năng phát

triển:

- HS trả lời


+ Tài nguyên du lịch
tự nhiên ( phong cảnh,
bãi

tắm,

khí

hậu

tốt,vườn quốc gia ...)
+ Tài nguyên du lịch
nhân văn ( kiến trúc, di
tích lịch sử, lễ hội ,văn
hóa dân gian,làng nghề
truyền thống...)

- HS trả lời
? Nhận xét hoạt động du lịch
nước ta hiện nay ?

- Du lịch nước ta phát - Du lịch nước ta phát triển ngày
triển ngày càng nhanh càng nhanh đem lại nguồn thu
đem

nhập lớn, cải thiện đời sống nhân
dân, góp phần mở rộng giao lưu
giữa Viêt Nam với các nước trên
thế giới.
? Theo em điều gì là quan trọng Trao

đổi

nhất để tạo ra một môi trường trình bày ý
du lịch sạch đẹp, đưa ngành du kiến.
lịch ngày càng phát triển nhanh
- Bảo vệ môi trường và bền vững nhất?
góp phần phát triển du

(Ví dụ minh họa)

lịch ngày nhanh và bền
vững.

? TN ta có những điểm du lịch
nổi tiếng nào ?
? Tình hình phát triển du lịch ở
tỉnh ta hiện nay ntn ? có khó Liên hệ địa
khăn gì ?

phương.


- Có nhiều đanh lam,di tích lịch
sử,hang động đẹp thu hút nhiều

khách du lịch : HNC, ATK, hang
phương Hoàng, đền Đuổm ,bảo
tàng các dân tộc VN.
- Tuy nhiên du lịch TN còn nhiều
hạn chế : cơ sở vật chất, hạ tầng,
giao thông còn chưa được đầu tư
mạnh, các dịch vụ chưa tốt, thiếu
chuyên nghiệp…
+Biện pháp khắc phục :
- Đầu tư cơ sở vật chất,hạ
tầng,giao thông
- Nâng cao dịch vụ
- Bỏa vệ môi trường anh sạch
đẹp…
IV. Tổng kết và hướng dẫn học tập:
1. Tổng kết: 4’
Tổng kết nội dung bài học
? Ý nghĩa của ngành thương mại trong nền KT?
? Bằng 1 hoặc vài câu văn ngắn em hãy quảng bá du lịch Việt Nam?
2. Hướng dẫn học tập. 1’
- Chuẩn bị bài mới : Thực hành .
+ Dụng cụ : thước , bút màu, máy tính cầm
+ Ôn lại cách vẽ biểu đồ tròn, biểu đồ cột chồng.
*Rót kinh nghiÖm:
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………