LUẬN án TIẾN sĩ đổi mới NHẬN THỨC về xây DỰNG CHÍNH TRỊ của QUÂN đội TA

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quân đội ta là quân đội nhân dân cách mạng, quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân
dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Quân đội đó nhất định phải lấy chính trị làm gốc.
Xây dựng quân đội về chính trị là nguyên tắc căn bản đối với quân đội ta. Lịch sử xây dựng và
trưởng thành của quân đội ta đã khẳng định rằng, nhờ có chính trị vững vàng, chiến đấu vì độc
lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân mà quân đội ta trở thành
một đội quân hùng mạnh, một đội quân bách chiến bách thắng, một lực lượng chính trị trung
thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và của nhân dân ta.
Hiện nay, đất nước ta đang triển khai công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội
chủ nghĩa trong bối cảnh tình hình chính trị trên thế giới và trong nước đang có nhiều diễn biến
hết sức phức tạp. Đất nước ta vừa thoát khỏi khủng hoảng kinh tế- xã hội, mọi mặt về sản xuất,
đời sống, xã hội tuy có nhiều bước phát triển mới nhưng chưa thực vững chắc, đời sống còn
nhiều khó khăn, tệ tham nhũng, quan liêu, và những tệ nạn xã hội khác chưa giảm được bao
nhiêu, trình độ quản lý kinh tế- xã hội của Đảng, của Nhà nước tuy đã có những tiến bộ bước
đầu rất quan trọng, nhưng còn khoảng cách khá xa so với yêu cầu trong điều kiện mới. Nền kinh
tế ở nước ta hiện nay là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường
dưới sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nền kinh tế đó góp phần tích
cực, đẩy nhanh sự phát triển của lực lượng sản xuất, thúc đẩy sản xuất phát triển. Tuy vậy, bản
thân nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường đã chứa đựng những yếu tố tạo môi trường
thuận lợi làm nẩy sinh và phát triển các hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Chủ nghĩa đế quốc và
các thế lực thù địch đang diễn ra sức phản kích, chống phá quyết liệt hòng xoá bỏ chủ nghĩa
Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ nghĩa xã hội ở nước ta và trên thế giới bằng chiến
lược mới- chiến lược mới- chiến lược “diễn biến hoà bình” kết hợp với bạo loạn lật đổ. Trong
chiến lược đó, chúng đã coi Việt Nam là một mục tiêu chống phá quan trọng, đặc biệt chống phá
về chính trị- tư tưởng. “Phi chính trị hoá quân đội” là nội dung cơ bản, một thủ đoạn nham hiểm
của “diễn biến hoà bình” hòng làm vô hiệu hoá quân đội ta. Việc đế quốc Mỹ bình thường hoá
trong quan hệ với Việt Nam và Việt Nam tham gia vào khối ASEAN, bên cạnh những thuận lợi
mới trong quan hệ giao lưu hợp tác kinh tế, sẽ nẩy sinh nhiều khó khăn mới trong vươn lên đuổi
kịp các nước trong khối, trong bảo vệ độc lập chính trị, kinh tế- xã hội. Trước tình hình đó quân
đội ta có vai trò rất quan trọng, không những phải là một lực lượng quân sự hùng mạnh để bảo

đảm cho đất nước có điều kiện hoà bình xây dựng mà còn phải là lực lượng chính trị vững vàng
trong đấu tranh chính trị để giữ vững sự ổn định chính trị chung của đất nước.
Vì vậy xây dựng quân đội ta vững mạnh về chính trị ngày nay có ý nghĩa quan trọng hơn
bao giờ hết.Sự đổ vỡ của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên xô vừa qua đã
chỉ ra bài học kinh nghiệm xương máu rằng, đối với một quân đội cách mạng được trang bị vũ


khí kỹ thuật hiện đại vào bậc nhất thế giới, dù được huấn luyện rất kỹ càng về kỹ thuật, chiến
thuật vẫn có thể bị tan rã, mất sức chiến đấu, để mất phương hướng chính trị giai cấp. Chính vì
vậy, Đảng, Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm, thường xuyên chăm lo xây dựng quân đội ta vững
mạnh về chính trị.
Ngày nay chúng ta xây dựng quân đội về chính trị trong bối cảnh thế giới và trong nước đã
thay đôỉ khác nhiều so với các giai đoạn trước, yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội ta và bản thân
đối tượng con người, cán bộ chiến sỹ đã có những bước phát triển mới khác trước. Tình hình đó
đòi hỏi để xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị hiện nay, tất yếu phải đổi mới nhận thức về
xây dựng chính trị của quân đội cho phù hợp với tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân
đội trong giai đoạn mới.
Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội là một vấn đề lý luận và thực tiễn cấp
bách có ý nghĩa quan trọng, làm cơ sở nhận thức đối với việc xây dựng quân đội ta vững mạnh
về chính trị trong tình hình hiện nay.
2- Tình hình nghiên cứu đề tài
Ở Liên Xô (trước đây) đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về chính trị của quân đội
và việc xây dựng quân đội về chính trị dưới những góc độ khác nhau, như nguồn gốc, bản chất
chính trị- xã hội của quân đội; Vai trò của nhân tố chính trị- tinh thần trong chiến tranh: D.A VÔNCÔ- GÔ- NÔP “Học thuyết Mác –Lênin về chiến tranh và quân đội”. Nxb QĐND, H. 1987, “Nhân
tố tinh thần chính trị trong chiến tranh hiện đại” của Học viện Quân chính Lênin. Nxb ST,
H.1960...
Ở Việt Nam cũng đã có nhiều bài viết, nhiều công trình khoa học nghiên cứu về xây dựng
chính trị của quân đội ta trong tình hình mới của nhiều tác giả đã được công bố. Những công
trình đó ở những góc độ khác nhau đã đề cập đến vấn đề cần đổi mới nhận thức về xây dựng
chính trị của quân đội ta cho phù hợp với tình hình mới, như: “Đổi mới căn bản giáo dục chính trị,

lý luận trong quân đội- một vấn đề quan trọng và cấp bách” của Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp,
Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị. (Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Số 1- 1992); “Xây dựng Quân
đội nhân dân Việt Nam về chính trị trong thời kỳ mới” của Hà Học Hợi, Phó Ban Tư tưởng văn
hóa trung ương. (Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Số 12-1993) ; “Đôi điều suy nghĩ về xây dựng
chính trị của quân đội ta trong giai đoạn hiện nay” của Trung tướng, Giáo sư Trần Xuân Trường.
(Tạp chí Thông tin Giáo dục lý luận chính trị - quân sự. Số 1-1994); “Xây dựng quân đội về chính
trị trong giai đoạn cách mạng mới” của Thượng tướng Lê Khả Phiêu, uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ
nhiệm Tổng cục Chính trị (Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Số 12-1994)...
Tuy nhiên cho đến nay, chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu một cách trực tiếp toàn
diện có hệ thống dưới góc độ triết học- xã hội học đối với vấn đề đổi mới nhận thức về xây dựng
chính trị của quân đội ta hiện nay.


Vì vậy vấn đề đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay đang còn là
vấn đề lý luận và thực tiễn mới mẻ cần được nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống với
tính cách là một đề tài khoa học để góp phần xây dựng quân đội ta vững mạnh về chính trị đáp
ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.
3- Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của luận án
Mục đích nghiên cứu của luận án là, nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn để
khẳng định xây dựng quân đội về chính trị là vấn đề có tính nguyên tắc đối với quân đội ta, về
tính tất yếu và cấp thiết cần đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay,
làm rõ thực trạng nhận thức và những yêu cầu cơ bản của đổi mới nhận thức về xây dựng chính
trị của quân đội cho phù hợp với tình hình mới. Từ đó đề xuất một số định hướng cơ bản để chỉ
đạo quá trình đổi mới đúng đắn có hiệu quả, góp phần xây dựng quân đội ta vững mạnh về chính
trị.
Để thực hiện mục đích trên, đề tài tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau:
- Phân tích cơ sở khoa học của việc xây dựng quân đội về chính trị là một nguyên tắc đối
với quân đội và tính tất yếu, cấp thiết cần đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội
ta hiện nay.
-Phân tích thực trạng nhận thức và những yêu cầu cơ bản của đổi mới nhận thức về xây

dựng chính trị của quân đội ta trong tình hình mới.
- Đề xuất một số định hướng cơ bản để giữ vững phương hướng chính trị- giai cấp của
Đảng trong quá trình đổi mới nhận thức và góp phần xây dựng quân đội ta vững mạnh về chính
trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội trong giai đoạn mới.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu lĩnh vực: “Đổi mới nhận thức về xây dựng
chính trị của quân đội ta hiện nay” nói chung, vận dụng những vấn đề có tính qui luật của nhận
thức vào nghiên cứu lĩnh vực đặc thù là đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội.
Đề tài không đi sâu nghiên cứu một đối tượng, một chủ thể nhận thức cụ thể nào.
4- Những đóng góp mới về khoa học của luận án
- Từ góc độ triết học- xã hội học luận án phân tích tương đói có hệ thống cơ sở khoa học về
tính tất yếu va cấp thiết càan đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay.
- Khái quát thực trạng nhận thức, đặt ra một số yêu cầu cơ bản của đổi mới nhận thức về xây
dựng chính trị của quân đội ta cho phù hợp với tình hình mới.
- Đề xuất một số định hướng cơ bản như là những giải pháp lớn để chỉ đạo quá trình đổi mới
nhận thức đúng đắn và thiết thực góp phần xây dựng quân đội ta vững mạnh về chính trị đáp
ứng yêu cầu nhiệm vụ trong gia đoạn cách mạng mới.


5- Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận chủ yếu của đề tài là hệ thống các quan điểm tư tưởng của các nhà kinh
điển của chủ nghĩa Mác- Lênin, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và của Đảng ta về chiến tranh và quân
đội, nhất là về nguyên tắc xây dựng quân đội về chính trị thể hiện trong các văn kiện nghị quyết
của Đảng Cộng sản Việt Nam, các bài viết của các nhà lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta, các
nghị quyết của Đảng uỷ quân sự Trung ương, các chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, của
Tổng cục Chính trị.
- Cơ sở thực tiễn của đề tài chủ yếu dựa vào các tổng kết của Tổng cục Chính trị, của các
cơ quan và của một số đơn vị, nhà trường trong quân đội, các công trình nghiên cứu khoa học
cấp Nhà nước, cấp bộ của Bộ Quốc phòng, của Tổng cục Chính trị... kết hợp với trực tiếp đi
nghiên cứu tình hình thực tế, điều tra xã hội học ở một số đơn vị.
- Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của đề tài là sự vận dụng hệ thống phương pháp luận

của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phương pháp phân tích và tổng
hợp, phương pháp lô gích và lịch sử..., kết hợp với các phương pháp điều tra xã hội học,
phương pháp thống kê, phương pháp so sánh...
6- Ý nghĩa thực tiễn của luận án
Những luận chứng khoa học tương đối có hệ thống về tính tất yếu, về những yêu cầu cơ
bản của đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay, về một số định hướng
cơ bản trong quá trình đổi mới nhận thức của luận án, hy vọng sẽ góp phần vào việc xây dựng
quân đội ta vững mạnh về chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.
Đồng thời luận án còn có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy lý luận chính trị
trong các nhà trường, các đơn vị trong quân đội.
7- Kết cấu của luận án
Luận án gồm: phần mở đầu, hai chương, năm tiết, phần kết luận và danh mục tài liệu tham
khảo.
CHƯƠNG I
TÍNH TẤT YẾU VÀ NHỮNG YÊU CẦU CƠ BẢN CỦA ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ XÂY
DỰNG CHÍNH TRỊ CỦA QUÂN ĐỘI TA HIỆN NAY


Lịch sử 50 năm xây dựng và trưởng thành của quân đội ta đã khẳng định rằng: nhờ chăm lo
xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị mà quân đội ta không ngừng trưởng thành, lớn mạnh
và trở thành một đội quân bách chiến, bách thắng một lực lượng chính trị tin cậy của Đảng, Nhà
nước và nhân dân ta.
Trong bối cảnh quốc tế và trong nước đang có nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay, xây
dựng quân đội về chính trị càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Ngày nay, chúng ta xây dựng quân đội về chính trị trong bối cảnh cả nước đang triển khai
công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đối với nước ta đổi mới đang
là yêu cầu bức thiết của sự nghiệp cách mạng, là vấn đề có ý nghĩa sống còn. Đảng ta chủ
trương phải đổi mới nhiều mặt mà trước hết phải đổi mới tư duy.
Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội là một bộ pơhận trọng yếu trong đổi
mới tư duy quân sự- một lĩnh vực đặc thù trong sự nghiệp đổi mới đất nước. Do đó đổi mới nhận

thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là một đòi hỏi tất yếu và cấp bách.
I.1. Xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị- vấn đề cơ bản hàng đầu trong xây
dựng quân đội ta hiện nay
I.1.1. Xây dựng quân đội về chính trị là nguyên tắc căn bản đối với quân đội ta
Chính trị là sản phẩm của xã hội phân chia thành giai cấp. Chính trị là: “Những mối quan hệ
giữa các giai cấp, các tầng lớp với Nhà nước và Chính phủ, lĩnh vực những mối quan hệ giữa tất
cả các giai cấp với nhau (6)
Trong xã hội có giai cấp đối kháng, bao giờ cũng có hai giai cấp cơ bản: giai cấp thống trị và
giai cấp bị trị. Giai cấp thống trị là giai cấp làm chủ điều kiện vật chất của sản xuất, chi phối quá
trình sản xuất, do đó làm chủ các mặt khác của đời sống xã hội. Giai cấp bị trị là giai cấp bị phụ
thuộc vào hệ thống sản xuất của giai cấp thống trị, mất quyền làm chủ về kinh tế, do đó mất
quyền làm chủ về các mặt khác của đời sống xã hội. Do đối lập về lợi ích kinh tế của các giai
cấp. Chính trị, chính là cuộc đấu tranh giai cấp vì những lợi ích kinh tế, do đó, chính trị là biểu
hiện tập trung của kinh tế. Để bảo vệ lợi ích của mình, giai cấp thống trị phải tổ chức ra bộ máy
thống trị, đó là Nhà nước. Ngược lại, giai cấp bị trị, để giành lại lợi ích về mình, đã đấu tranh
chống lại quyền lực chính trị của giai cấp thống trị, lật đổ nền thống trị đó bằng hành động cách
mạng, giành lấy quyền thống trị. Do đó chính trị chính là quyền thống trị của một giai cấp trong
xã hội bằng Nhà nước
Như vậy, chính trị là toàn bộ hoạt động của các giai cấp trong xã hội, trong việc đấu tranh
để giành quyền lợi cho giai cấp mình trước hết là vấn đề giành và giữ chính quyền Nhà nước;
hoạt động chính trị, đấu tranh chính trị.


Giai cấp và dân tộc có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và chi phối lẫn nhau. Tuy nhiên mối
quan hệ về lợi ích giữa giai cấp và dân tộc biểu hiện ra hết sức khác nhau do lợi ích của các giai
cấp khác nhau. Bản chất của giai cấp tư sản là tư hữu bóc lột, do đó sự thống nhất giữa lợi ích
giai cấp và lợi ích dân tộc chỉ có tính chất tạm thời trong chừng mực làm cho giai cấp tư sản
vươn lên trở thành giai cấp thống trị, sau đó sự đối lập giữa hai lợi ích đó ngày càng phát triển
sâu sắc, quyết liệt. Giai cấp vô sản là giai cấp cách mạng, có sứ mện lịch sử, đào huyệt chôn chủ
nghĩa tư bản, xây dựng một xã hội mới tốt đẹp không còn giai cấp, không còn áp bức bóc lột.

Giai cấp vô sản không thể giải phóng mình nếu không đồng thời giải phóng toàn xã hội khỏi mọi
áp bức, mọi sự phân chia thành giai cấp. Do đó giữa lợi ích của giai cấp vô sản và lợi ích của
dân tộc luôn luôn có sự thống nhất.
Vì vậy, chính trị không chỉ là đấu tranh giai cấp mà còn là đấu tranh dân tộc. Chính là biểu
hiện của những lợi ích căn bản của giai cấp và của quan hệ giữa các giai cấp, đồng thời biểu
hiện quan hệ giữa các dân tộc
Chính trị là một hiện tượng lịch sử. Trên lập trường duy vật về lịch sử C. Mác đã khẳng định
rằng:
1. “Sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn liền với những giai đoạn phát triển nhất định của sản
xuất”.
2. Cuộc đấu tranh giai cấp nhất thiết sẽ dẫn đến chuyên chính vô sản.
3. Bản thân nền chuyên chính vô sản này chỉ là bước quá độ tiến tới thủ tiêu tất cả mọi giai
cấp và tiến tới một xã hội không còn giai cấp. (3)
Như vậy, giai cấp, chính trị là những hiện tượng lịch sử. Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản
chống lại giai cấp tư sản là cuộc đấu tranh giai cấp cuối cùng trong lịch sử. Cuộc đấu tranh đó tất
yếu sẽ dẫn đến một nền chính trị mới, đó là chuyên chính vô sản. Chuyên chính vô sản chỉ là
hình thức chính trị qúa độ nhằm xoá bỏ mọi chế độ xã hội có áp bức, bóc lột, xây dựng một xã
hội mới tốt đẹp không còn giai cấp, không còn bóc lột, bất công, đó là xã hội chủ nghĩa, cộng sản
chủ nghĩa.
Chính trị của Đảng ta là chính trị của giai cấp vô sản. Mục tiêu lý tưởng phấn đấu của Đảng
là vì độc lập tự do của Tô quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân.
Đảng ta quyết tâm xây dựng nước Việt Nam trở thành một nước xã hội chủ nghĩa: dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng văn minh, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế
giới vì hoà bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội. Kiên định với mục tiêu lý tưởng của mình,
ngày nay Đảng ta đã đề ra đường lối đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo định hướng xã
hội chủ nghĩa. Cương lĩnh “Xây dựng đất nước trong thời kỳ qúa độ lên chủ nghĩa xã hội” của
Đảng, đã chỉ rõ những đặc trưng cơ bản của mô hình chủ nghĩa xã hội Việt nam mà chúng ta xây


dựng, những phương hướng chính trị, khẳng định dứt khoát cách mạng nước ta phải tiếp tục tiến

liên theo con đường xã hộ chủ nghĩa mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn.
Quân đội ta là quân đội nhân dân cách mạng, mang bản chất của giai cấp công nhân, dưới
sự lãnh đạo của Đảng. Do đó chính trị của quân đội là chính trị của giai cấp công nhân và của
dân tộc Việt Nam trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội, là chính trị của Đảng, chiến đấu vì
mục tiêu lý tưởng của Đảng. Chính trị của quân đội được biểu hiện tập trung ở bản chất truyền
thống của quân đội, luôn “trung với Nước”, “trung với Đảng”, “hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu
hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó
khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” (19)
Tuy nhiên, quân đội là một tổ chức đặc thù- tổ chức quân sự, do đó, chính trị của quân đội
là chính trị- quân sự. Chính trị đó được thể hiện ở chức năng là một đội quân chiến đấu, một đội
quân công tác, một đội quân sản xuất mà Đảng, Nhà nước ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác
định cho quân đội- Chính trị đó đòi hỏi quân đọi trước hết phải đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối,
trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, phải có trình độ giác ngộ mục tiêu lý tưởng
cách mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lập trường giai cấp công nhân, ý chí chiến
đấu kiên cường một lòng một dạ trung thành với Đảng, với Tổ quốc và với nhân dân. Chính trị đó
yêu cầu mỗi quân nhân phải có đạo đức cách mạng trong sáng, ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm
minh “quân lệnh như sơn”, ở tinh thần cảnh giác cách mạng sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc
lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân. Chính trị đó đòi hỏi quân
đội phải gắn bó với nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn, quân đội ta là quân đội
nhân dân, có nhân dân là tất cả, phải chăm lo vận động giúp đỡ nhân dân: “Dân khí mạnh thì
quân lính nào, súng đạn nào cũng không chống lại nổi”

(14)

Xây dựng quân đội về chính trị ngày nay đòi hỏi phải không ngừng củng cố và tăng cường
bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc cho quân đội; củng cố và tăng cường
sự lãnh đạo tuy?t đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản đối với quân đội, quán triệt chủ
nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội kiểu mới, quân đội cách mạng
của dân, do dân, vì dân; không ngừng bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất chính trị- đạo đức của
người quân nhân cách mạng, giữa vững và phát triển những mối quan hệ bản chất của quân đội

“trung với Nước”, “trung với Đảng”, “hiếu với dân”, tăng cường đoàn kết quân dân, đoàn kết
thống nhất trong nội bộ quân đội, đoàn kết quốc tế.
Quân đội ta là quân đội nhân dân cách mạng, quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân
dưới sự lãnh đạo của Đảng. Do đó việc tăng cường và củng cố bản chất giai cấp công nhân, tính
nhân dân và tính dân tộc cho quân đội là vấn đề có ý nghĩa hàng đầu trong nhiệm vụ xây dựng
quân đội về chính trị.
Sinh ra ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến quân đội ta bao gồm những con em của
nhân dân lao động của các dân tộc Việt Nam, quân đội ta hiểu sâu sắc nỗi cơ cực của người dân


mất nước, bị đế quốc, thực dân phong kiến áp bức bóc lột, từ đó đã đồng cam cộng khổ cùng
nhân dân các dân tộc, dũng cảm chiến đấu để giành lại đời sống ấm no, tự do hạnh phúc cho
nhân dân. Quan hệ máu thịt, quan hệ cá, nước giữa quân đội và nhân dân ngày càng được củng
cố phát triển, và trở thành bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã thường xuyên quan tâm, đặc biệt coi trọng xậy dựng cái “nền nhân dân” cho quân đội. Người
coi đó là cội nguồn tạo lên sức mạnh vô địch của quân đội. Trưởng thành lên từ các cuộc cách
mạng giải phóng dân tộc, từ cuộc chiến tranh nhân dân phát triển ở trình độ cao đã làm cho quân
đội ta không chỉ có mối quan hệ gắn bó với nhân dân mà còn có mối quan hệ gắn bó với cả dân
tộc. Vì vậy, bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc họp thành một thể thống
nhất không thể tách rời trong bản chất cachs mạng của quân đội ta.
Nội dung xây dựng quân đội về chính trị rất phong phú, toàn diện, bao gồm: lập trường, bản
chất chính trị, ý thức chính trị, củng cố và tăng cường các tổ chức chính trị và mặt chính trị trong
các tổ chức và các mối quan hẹe xã hội của quân đội... Trong tình hình hiện nay, để xây dựng
quân đội vững mạnh về chính trị, cần tập trung vào những vấn đề cơ bản sau:
- Quán triệt sâu sắc và phổ cập rộng rãi hệ tư tưởng chính trị của Đảng cho quân đội. Hệ tư
tưởng chính trị của Đảng là hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công nhân, là chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Hệ tư tưởng chính trị của Đảng là cốt lõi trong bản chất giai cấp
công nhân của quân đội. Do đó, việc truyền bá hệ tư tưởng chính trị của Đảng cho quân đội là
vấn đề có ý nghĩa quan trọng hàng đầu đối với việc xây dựng quân đội về chính trị. Truyền bá hệ
tư tưởng chính trị của Đảng cho quân đội không thể là một quá trình tự phát, là sự áp đặt một
cách duy ý chí, mà là một quá trình giáo dục công phu, tích cực chủ động. Nó còn là quá trình

đấu tranh kiên quyết chống lại mọi sự ảnh hưởng của ý thức hệ tư sản, những luận điểm phản
động đỏi “phi ý thực hệ” để bảo vệ hệ tư tưởng chính trị của Đảng. Sự giác ngộ hệ tư tưởng
chính trị của Đảng là cơ sở để nâng cao bản lĩnh chính trị vững vàng cho quân đội, giúp cho cán
bộ chiến sỹ có khả năng chủ động ứng sử đúng đắn các vấn đề chính trị, thực tiễn phức tạp phù
hợp với quan điểm của Đảng. Sự giác ngộ hệ tư tưởng chính trị của Đảng còn là một động lực
tinh thần mạnh mẽ, là cơ sở để nhình thành các phẩm chất chính trị, đạo đức, ý thức tổ chức kỷ
luật nghiêm minh, tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường của cán bộ chiến sỹ. Vì vậy, việc
quán triệt sâu sắc và phổ cập rộng rãi hệ tư tưởng chính trị của Đảng là một vấn đề rất cơ bản
trong nội dung xây dựng quân đội về chính trị, nhất là trong bối cảnh tình hình chính trị trên thế
giới và trong nước đang có nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay.
- Thường xuyên chăm lo xây dựng tổ chức, đặc biệt là các tổ chức chính trị vững mạnh theo
nguyên tắc tổ chức quân đội kiểu mới của Lê-nin. Nguyên tắc tổ chức quân đội kiểu mới trước
hết đòi hỏi Đảng Cộng sản phải lãnh đạo chặt chẽ quân đội, thực hiện nghiêm túc chế độ công
tác Đảng-công tác chính trị, chế độ chính trị viên. Vì vậy, thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng
bộ quân đội trong sạch vững mạnh, bồi dưỡng nâng cao trình độ lãnh đạo của tổ chức Đảng các


cấp, đặc biệt là tổ chức cơ sở Đảng là một yêu cầu rất cơ bản của nội dung xây dựng quân đội
về chính trị, là vấn đề có ý nghĩa quyết định sức mạnh chính trị của quân đội. Mặt khác, để thực
hiện nghiêm túc có hiệu quả chế độ công tác Đảng- công tác chính trị, chế độ chính trị viên phải
thực sự coi trọng việc củng cố, kiện toàn hệ thống cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị các
cấp- Đó là những lực lượng nòng cốt trong việc tổ chức thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với
quân đôị, lực lượng nòng cốt trong xây dựng các tổ chức quần chúng vững mạnh, như tổ chức
Đoàn thanh nhiên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội đồng quân nhân, Công đoàn... Đó là những lực
lượng trực tiếp thực hiện đường lối chính trị, quân sự, các chủ trương chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ của quân đội.
Các tổ chức trong quân đội vững mạnh làm cho chất lượng chính trị của quân đội được
nâng cao, sức mạnh chính trị của quân đội được củng cố và phát triển. Vì vậy việc thường xuyên
chăm lo xây dựng tổ chức vững mạnh trước hết là tổ chức Đảng, tổ chức cơ quan chính trị là
một vấn đề rất cơ bản của nội dung xây dựng quân đội về chính trị.

- Xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh, đủ số lượng, có chất lượng cao đặc biệt là đội ngũ
cán bộ chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của quân đội trong tình hình mới. Đội ngũ cán bộ có vị
trí vai trò rất quan trọng, trực tiếp quyết định thành bại trong việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ
của quân đội và xây dựng quân đội về mọi mặt. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc nhở, cán bộ
là cái “gốc”, muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém. Người yêu cầu cán
bộ phải có đức, có tài, phải là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của nhân dân: “Trong
quân đội cách mạng, cán bộ phải làm gương mẫu, phải chăm lo đời sống tinh thần, vật chất của
chiến sỹ, phải gương mẫu học tập và giữ nghiêm kỷ luật”. (19)
Trong quân đội ta đại đa số cán bộ là đảng viên của Đảng. Trong đảng bộ quân đội có tới
trên 90% đảng viên là cán bộ (71). Do đó thực chất xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh là xây
dựng đội ngũ đảng viên, xây dựng đảng bộ quân đội vững mạnh.
Ngày nay trước yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới, đòi hỏi phải xây dựng đội
ngũ cán bộ thành lực lượng nòng cốt, vững chắc đủ sức xây dựng quân đội nhân dân thực sự
cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ trong
mọi tình huống. Phải coi công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ là một trong những nhiệm
vụ trung tâm hàng đầu trong xây dựng quân đội, đặc biệt là xây dựng quân đội về chính trị trong
tình hình hiện nay. Đội ngũ cán bộ đó phải có cơ cấu đồng bộ, số lượng hợp lý và có chất lượng
cao, cả về chính trị, quân sự, cả về chuyên môn, kỹ thuật và nhiều mặt khác đáp ứng yêu cầu
của quân đội trong thời kỳ đổi mới. KHông chỉ với cán bộ chính trị, mà cả cán bộ quân sự,
chuyên môn kỹ thuật, đều yêu cầu trước hết phải có phẩm chất chính trị, bản lĩnh chính trị, giác
ngộ chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị, quân sự hiện nay. (44)
Cần nhanh chóng khắc phục tình trạng mất cân đối giữa cán bộ quân sự, chuyên môn kỹ
thuật với cán bộ chính trị. Đặc biệt coi trọng việc kiện toàn đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ


chính trị, không để tình trạng cán bộ cơ sởe vừa yếu, vừa thiếu kéo dài như những năm vừa qua
làm ảnh hưởng tới sức mạnh chiến đấu của quân đội.
Xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh là khâu then chốt để xây dựng quân đội về mọi mặt,
nhất là xây dựng quân đội về chính trị. Do đó cần đổi mới công tác cán bộ, độ ngũ làm công tác
cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh phải là trách nhiệm của tập thể các cấp uỷ Đảng,

cán bộ chủ trì, cán bộ chỉ huy quân sự, chính trị và cơ quan chính trị các cấp trong quân đội.
Xây dựng quân đội về chính trị là một nguyên tắc căn bản trong xây dựng quân đội cách
mạng. Khoa học quân sự Mác –Lênin và tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh đã khẳng định rằng,
trước đây và hiện nay, lực lượng quyết định trong chiến tranh bao giờ cũng vẫn là nhân tố con
người. Tất nhiên đó là những con người có trình độ giác ngộ chính trị, thấm nhuần mục tiêu lý
tưởng cách mạng, có tinh thần, tâm lý chiến đấu vững vàng, sẵn sàng xả thân, hy sinh vì mục
đích chính trị cao cả, vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân
dân. Đó là những con người có trình độ hiểu biết, có kiến thức khoa học kỹ thuật, thành thạo
trong việc sử dụng các lôại binh khí kỹ thuật. Vũ khí kỹ thuật chỉ có thể phát huy được sức mạnh
khi nằm trong tay những con người có giác ngộ, có tinh thần và trình độ chiến đấu cao. Chủ
nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh còn khẳng định rằng, chiến tranh ở mọi thời
đại bao giờ cũng là sự thử thách toàn diện đói với một chế độ xã hội. Trong đó nhân tố chính trị
là nhân tố quan trọng nhất, chi phối, quyết định toàn bộ tiến trình và kết cục của chiến tranh.
Nhân tố chính trị đã trở thành một động lực mạnh mẽ, tác động vào tình thần quyết tâm chiến
đấu của người cán bộ, chiến sỹ, trực tiếp quyết định thanh, bại của mỗi cuộc chiến tranh. V.I.Lênin đã từng khẳng định rằng : “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tuỳ thuộc vào
tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính
nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những anh em, là yếu tố
nâng cao tinh thần binh sỹ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy... Việc
quần chúng nhận thức được mục đích và nguyên nhân của chiến tranh có một tầm quan trọng to
lớn và đó là sự bảo đảm cho thắng lợi.” (13)
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh, sức mạnh
chiến đấu của quân đội là tổng thể các nhân tố vật chất và nhân tố tinh thần, quyết định trạng
thái và năng lực thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu của quân đội. Sức mạnh chiến đấu đó được
tạo thành bởi các yếu tố cơ bản có mối quan hệ biện chứng với nhau: số lượng bộ đội, số lượng
các binh đội, binh đoàn, các phẩm chất chính trị, đạo đức, kỷ luật; số lượng và chất lượng vũ khí,
kỹ thuật, cơ cấu tổ chức quân sự, trình độ tổ chức chỉ huy của cán bộ, trình độ khoa học, nghệ
thuật quân sự... Như vậy sức mạnh chiến đấu của quân đội là sức mạnh tổng hợp. Đó là sự kết
hợp biện chứng giữa các yếu tố, con người và vũ khí, chính trị và kỹ thuật, tư tưởng và tổ chức,
số lượng và chất lượng. Trong đó yếu tố con người với trình độ chính trị cao giữ vai trò rất quyết
định. Chính trị có vai trò rất quan trọng, định hướng toàn bộ các hoạt động của bộ đội cho phù

hợp với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong từng giai đoạn. Chính trị còn có khả năng thẩm thấu,
liên kết chặt chẽ các yếu tố tạo thành sức mạnh chiến đấu tổng hợp của quân đội. Do đó vấn đề
trọng tâm trong xây dựng sức mạnh chiến đấu của quân đội là xây dựng phát huy nhân tố con
người.
Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội kiểu mới của gia cấp công nhân, của nhân dân
Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, giáo dục. Quân đội đó
nhất thiết phải lấy chính trị làm “gốc”. Chủ tịch Hồ chí Minh chỉ rõ: “quân sự mà không có chính trị
như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”. (19). Chính trị là yếu tố quyết định sự trưởng thành
và lớn mạnh của quân đội ta.Xây dựng quân đội về chính trị là tư tưởng chỉ đạo cơ bản, xuyên
suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình tổ chức, giáo dục, rèn luyện quân đội
ta. Chính vì vậy Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rèn luyện quân đội ta. Chính vì vậy Đảng ta
và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt quan tâm chăm lo xây dựng quân đội về chính trị. Đó là vấn
đề có ý nghĩa quyết định bảo đảm cho quân đội ta trở thành lực lượng chiến đấu, lực lượng
chính trị tin cậy của Đảng và Nhà nước ta, một quân đội thực sự của dân, do dân, vì dây, mang
bản chất của giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc.
Ngay từ đầu, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định: “Tổ chức ra quân đội công nông”, chuẩn bị
lực lượng cho tổng khởi nghĩa, Người không ngừng quan tâm xây dựng lực lượng cách mạng, từ
lực lượng chính trị mà tiến tới lực lượng vũ trang, gắn chính trị với quân sự. Trong “Chỉ thị thành
lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội
tuyên truyền. Vì muốn hành động có kết quả về quân sự, nguyên tắc chính là nguyên tắc tập
trung lực lượng, cho nên theo chỉ thị mới của đoàn thể, sẽ chọn trong hàng ngũ những đội du
kích Cao- Bắc- Lạng, số cán bộ và đội viên kiên quyết, hăng hái nhất và sẽ tập trung một phần
lớn vũ khí để lập ra đội chủ lực”. (19)
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đòi hỏi quân đội phải có trình độ giác ngộ mục tiêu lý tưởng cách
mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu kiên cường, luôn trung với Nước, trung với
Đảng, và hiếu với dân. Chính trị của quân đội không chỉ biểu hiện ở ý thức chính trị mà còn được
biểu hiện ra cụ thể ở tác phong quân nhân, ở hành động cách mạng tích cực, kiên quyết trong
chấp hành mọi chủ trương, chính sách, mọi nhiệm vụ xây dựng, chiến đấu của quân đội. Để xây

dựng quân đội vững mạnh về chính trị, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn nhắc nhở quân đội phải
không ngừng học tập, nâng cao giác ngộ cách mạng, phải có hành động cách mạng tích cực,
thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, của Nhà nước và các nhiệm vụ
được giao cho. Người chỉ rõ: “Học tập chính cương, chính sách của Đảng cho hiểu và làm đúng,
tức là thực hành chủ nghĩa Mác-Lênin... Riêng về các chú, chính trị biểu hiện ra trong lúc đánh
giặc. Học chính cương, chính sáhc rồi thì phải thực hiện. Nếu thuộc lầu mà không biết đánh giặc
thì vô dụng” (19)


Yếu tố chính trị chỉ được phát huy trên cơ sở liên kết chặt chẽ với các yếu tố khác, trong
các hoạt động của quân đội, trong giải quyết các mối quan hệ cơ bản của quân đội. Quân đội đói
với Nước, với Đảng, quân đội với nhân dân và quan hệ nội bộ quân đội. Trong đó có nội dung rất
quan trọng thường xuyên thể hiện sự quan tâm đến yếu tố con người. Do đó Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn nhắc nhở phải chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội. Người nói: “Nếu
anh em tư tưởng vững vàng, chính trị vững, kỷ luật khá, thân thể khoẻ mạnh thì nhất định thắng.
Trái lại, nếu anh em chính trị khá, nhưng quân sự kém, hoặc chính trị, quân sự đều khá, nhưng
thân thể yếu đuối thì cũng không thắng được” (19). Người căn dặn: “Từ tiểu đội trưởng trở lên,
từ tổng tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời sống vật chất, tinh thần của đội viên, phải xem đội
viên ăn uống như thế nào, phải hiểu nguyện vọng và thắc mắc của đội viên”. (19) Người còn
nhắc nhở, bộ đội cũng phải sản xuất tự túc một phần và thực hành tiết kiệm để đỡ phần đóng
góp của nhân dân.
Quân đội ta, nhờ có chính trị vững mạnh mà đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh
như ngày nay. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và cuộc kháng chiến chống đế
quốc Mỹ xâm lược, mặc dù về trang bị vũ khí, kỹ thuật quân đội ta có phần kém hơn địch, song
nhờ có giác ngộ chính trị cao, nhờ có tinh thần chiến đấu dũng cảm thông minh, sáng tạo của
cán bộ, chiến sỹ mà quân đội ta đã vượt qua muôn vàn thử thách, khắc phục mọi thiếu thốn vật
chất, lập lên nhiều chiến công hiển hách. Ngay từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến toàn
quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận định rằng: “Tuy khí giới ta còn kém, kinh nghiệm ta còn ít,
nhưng lòng kiên quyết, chí hy sinh của tướng sỹ ta đem tinh thần mà thắng vật chất, hàng nghìn
vị tướng sỹ ta đã lập những chiến công oanh liệt, vẻ vang, có thể nói là kinh trời động đất” (19)

Ngày nay, trong tình hình chính trị trên thế giới và trong nước đang có nhiều diễn biến phức
tạp, quân đội ta đã có nhiều cố gắng, củng cố được vững vàng, ổn định về chính trị. Sự ổn định
về chính trị của quân đội đã góp phàn giữ vững ổn định về chính trị chung của đất nước làm thất
bại từng bước âm mưu phá hoại cách mạng của các thế lực thù địch.
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh rằng, đối với một quân đội cách mạng, dù được trang bị vũ
khí, kỹ thuật hiện đại, được huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật chu đáo vẫn có thể bị tê liệt, mất sức
chiến đấu, nếu quân đội đó mất phương hướng chính trị giai cấp. Sự tan rã nhanh chóng của
chế độ xã hội chủ nghĩa hiện thực ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu là một bài
học lớn của “phi chính trị hoá quân đội”. Những người lãnh đạo đảng, Nhà nước ở đó, đã mắc
phải những sai lầm nghiêm trọng về chính trị trong thời kỳ cải tổ như tổ, như đã xoá bỏ các tổ
chức Đảng Cộng sản trong quân đội, xoá bỏ cơ quan chính trị từ trên xuống dưới, thậm chí có
nơi còn cấm quân nhân tham gia các hoạt động chính trị, tách quân đội khỏi chính trị của Đảng
Cộng sản. Những hành động sai lầm ấy đã nhanh chóng biến quân đội cách mạng thành những
đội quân chuyên nghiệp dưới sự điều hành trực tiếp của Chính phủ không do Đảng Cộng sản
lãnh đạo. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ở Cộng hoà dân chủ Đức trước khi thống nhất vào cộng


hoà liên bang Đức là một linh mục. Ở Hung- ga- ri, tư lệnh quân đội chịu trách nhiệm trực tiếp
trước Chủ tịch nước. (37).
Như vậy ở các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô trong thời kỳ cải tổ, Đảng
Cộng sản đã mất quyền lãnh đạo chính trị trong xã hội trong quân đội, làm cho quân đội mất
phương hướng chính trị, mất mục tiêu chiến đấu. Lợi dụng tình trạng đó, các thế lực thù địch đã
nhanh chóng lôi cuốn quân đội vốn là quân đội xã hội chủ nghĩa đi theo chính trị phản động của
giai cấp tư sản, tạo điều kiện thuận lợi để chúng thực hiện mưu đồ chính trị phản động là tấn
công các Đảng Cộng sản, làm sụp đổ các Đảng Cộng sản và các Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trên đây, một lần nữa cần khẳng định rằng, xây dựng
quân đội về chính trị luôn luôn là một nguyên tắc cơ bản đối với một quân đội cách mạng . Do đó
luận điểm “phi chính trị hoá quân đội” chỉ là một luận điểm phản động, phản khoa học. Chính trị
của quân đội tồn tại có cơ sở khách quan. Quân đội bao giờ cũng là công cụ bạo lực của một
giai cấp, một Nhà nước nhất định. Chính trị của quân đội do giai cấp, Nhà nước tổ chức ra và

quy định nó. Các giai cấp bóc lột, cùng các nhà tư tưởng của họ luôn luôn tìm cách che giấu bản
chất chính trị phản động trong quân đội của các giai cấp bóc lột. Giai cấp tư sản cố tình che giấu
chính trị của quân đội họ, vì chính trị của họ chống lại lợi ích của nhân dân. Nếu nhân dân ủng
hộ. Đặc biệt làm nếu quân đội của họ sẽ không được nhân dân ủng hộ. Đặc biệt là, nếu quân đội
của họ, hiểu rõ mục đích chống lại nhân dân, nghĩa là chống lại chính những người thân thiết của
họ, sẽ làm cho quân đội nhụt ý chí chiến đấu, thậm chí sẽ dẫn tới những cuộc phản chiến. V.I.
Lê-nin đã nhận xét rằng: “Một vua Phổ thế kỷ XVIII đã nói một câu rất thông minh: “Nếu quân lính
của chúng ta hiểu tại sao chúng ta đánh nhau, thì chúng ta sẽ không thể tiến hành được một
cuộc chiến tranh nào cả” (11).
Trong tình hình chính trị phức tạp như hiện nay, quân đội ta cần đề cao cảnh giác, kiên
quyết đập ta những luận điểm phản động, đòi “phi chính trị hoá quân đội”, “không lôi kéo quân
đội vào chính trị” của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch. Thực chất của những luận điểm
này là đòi phi chính trị của giai cấp vô sản trong quân đội xã hội chủ nghĩa, tách quân đội ra khỏi
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, hòng làm vô hiệu hoá quân đội vô sản. Những luận điểm này
đã từng làm tan rã quân đội một số nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô trước đây.
Trong tình hình hiện nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần ghi nhớ lời dạy của V.I.Lê nin: “Quân đội
không thể và không nên trung lập. Không lôi kéo quân đội vào chính trị, đó là khẩu hiệu của bọn
tôi tớ, giả nhâ, giả nghĩa của giai cấp tư sản” (7) và lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, muốn
đánh thắng Pháp- Nhật, ta phải có quần chúng giác ngộ chính trị, trong điều kiện quân địch mạnh
hơn quân đội ta gấp bội về quân số và trang bị vũ khí đã chứng minh chân lý đó.
I.1.2. Những yêu cầu mới cấp bách của nhiệm vụ xây dựng quân đội ta về chính trị
hiện nay


Ngày nay đất nước ta đã bước vào giai đoạn cách mạng mới, xây dựng và bảovệ Tổ quốc
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong tình hình mới, nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị
đã được coi trọng và có những phát triển mới. Vì vậy hiện nay quân đội ta vẫn vững vàng và ổn
đọnh về chính trị. Tuy nhiên trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của quân đội trong
giai đoạn cách mạng mới, quân đội ta còn bộc lộ nhiều yếu kém về chính trị. Lợi dụng tình hình
chính trị trên thế giới đang có nhiều diễn biến phức tạp; tình hình kinh tế – xã hội nước ta còn

đang gặp khó khăn; đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội còn nhiều thiếu thốn, chủ nghĩa đế
quốc, chủ nghĩa cơ hội xét lại và các thế lực thù địch đã và đang tìm mọi cách công kích, chống
phá quân đội tan một cách quyết liệt về chính trị- tư tưởng bằng thủ đoạn “diễn biến hoà bình”.
Trước tình hình đó, không ít cán bộ, chiến sỹ ta đã chao đảo, dao động về chính trị tư tưởng.Ở
mức độ khác nhau đã giảm sút ý chí chiến đấu, nhiệt tình cách mạng, phai nhạt lý tưởng, giảm
sút niềm tin vào thắng lợi của công cuộc đổi mới theo con đường xã hội chủ nghĩa. (Điều tra tại
một trung đoàn bộ binh năm 1994, trong số 500 quân nhân được điều tra có 40% rất tin vào
thắng lợi của công cuộc đổi mới, 50% cho rằng cần thiết phải đổi mới, nhưng niềm tin chưa thật
vững chắc, còn 10% không tin hoặc lúng túng khó trả lời. Cũng với số quân nhân được điều tra
trên, thật tin vào thắng lợi của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội có 30%, 50% cho rằng đi lên
chủ nghĩa xã hội được nhưng rất khó khăn. Số 20% còn lại lúng túng khó trả lời hoặc cho rằng
khó giữ vững được định hướng xã hội chủ nghĩa trong tình hình hiện nay)
Hiện tượng thiếu yên tâm gắn bó với quân đội, làm việc cầm chừng thiếu chí tiến thủ tương
đối phổ biến. Điều tra tại một đơn vị có tới trên 50% số quân nhân cho rằng, trong tình hình hiện
nay chỉ cần làm việc, hoàn thành nhiệm vụ ở mức độ trung bình, trên không chê, dưới không
trách. Tác động của cơ chế thị trường vào quân đội đã nẩy sinh tình trạng tính toán thiệt hơn
giữa nghiã vụ và quyền lợi, giữa các ngành nghề trong quân đội. Phần đông cán bộ chiến sỹ
thích lựa chọn ngành nghề hậu cần, kỹ thuật để có điều kiện bảo đảm cho cuộc sống dễ dàng
hơn. Số có nguyện vọng lựa chọn vào ngành chính trị, quân sự chung chiếm tỷ lệ rất thấp. Đặc
biệt số lựa chọn vào chuyên ngành chính trị càng ít hơn. Hiện nay có tình trạng thí sinh thi vào
các trường sỹ quan quân đội rất đông. Điều đó không chỉ từ động cơ yêu m ến quân đội, vinh dự
tự hào được đứng vào hàng ngũ sỹ quan để trực tiếp góp phần trách nhiệm xây dựng quân đôị
lâu dài, mà phần lớn từ động cơ được nuôi ăn học, khi tốt nghiệp có công ăn việc làm, có đời
sống ổn định; trong điều kiện thi vào các trường đại học ngoài quân đội rất khó khăn, vả lại, sau
khi tốt nghiệp đại học, việc tìm kiếm công việc phải là dễ dàng. Những biểu hiện tiêu cực về
chính trị tư tưởng đã dẫn tới những hành vi rất tiêu cực. Một số cán bộ, chiến sỹ đã thoái hoá
biến chất, sa đoạ, tự do vô kỷ luật, tham nhũng, thu vén cá nhân gây tác hại xấu. Có cán bộ,
đảng viên đã bỏ ngũ. Một sốt ít đang vien đã xin ra Đảng, khi về nghỉ hưu đã không nhận giấy
sinh hoạt Đảng, về địa phương không nộp giấy chuyển Đảng... (71)

Trong đảng bộ quân đội, điều cần quan tâm là những tổ chức và đảng viên thực sự tiên
phong gương mẫu có sức chiến đấu cao không nhiều. Tình trạng thiếu dân chủ, mất đoàn kết nội
bộ lại có biểu hiện tăng. (45)
Những biểu hiện non kém về chính trị của một số cán bộ, chiến sỹ, một số cơ sở Đảng
chứng tỏ chất lượng chính trị của quân đội chưa ngang tầm với nhiệm vụ của quân đội hiện nay.
Xây dựng quân đội về chính trị trong mỗi giai đoạn lịch sử đều có những yêu cầu cụ thể, do
bối cảnh lịch sử, do điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội, do yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ
quân đội và do nhu cầu phát triển của bản thân quân đội quy định. Ngày nay chúng ta xây dựng
quân đội về chính trị trong bối cảnh thế giới và trong nước khác với các giai đoạn trước, trong
những điều kiện phức tạp hơn, nhiều vấn đề mới mẻ đặt ra không còn giống như các giai đoạn
trước đấy. Xuất phát từ bối cảnh lịch sử mới, từ yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân
đội, từ thực trạng và nhu cầu phát triển của quân đội trong giai đoạn cách mạng mới, đòi hỏi phải
xây dựng quân đội ta tinh nhuệ về chính trị, thực sự trở thành lực lượng chính trị vững mạnh,
trung thành tin cậy của Đảng, Nhà nước và của nhân dân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ
quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình hiện nay.
Ngày nay, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của quân đội đã đặt ra những yêu
cầu mới và nội dung mới. Điều đó bắt nguồn từ sự thay đổi chiến lược của chủ nghĩa đế quốc và
các thế lực thù địch. Trước đây chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch tấn công và thôn tính
các nước xã hội chủ nghĩa chủ yếu bằng chiến tranh vũ trang xâm lược. Nay do tương quan lực
lượng giữa cách mạng và phản cách mạng trên thế giới bất lợi cho chủ nghĩa xã hội, xu thế đối
thoại, quốc tế hoá về kinh tế có chiều hướng phát triển, chủ nghĩa đế quốc và các lực lượng
phản động trên thế giới tấn công các nước xã hội chủ nghĩa chủ yếu bằng “diễn biến hoà bình”
kết hợp với việc chuẩn bị tiến hành chiến tranh khi có thời cơ. Trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc,
quân đội phải đương đầu với các thế lực thù địch bên ngoài và bên trong, đương đầu với cả các
tệ nạn xã hội mới nẩy sinh trong quá trình xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của quân đội ngày nay gắn liền với bảo vệ đường lối chính trị
của Đảng, bảo vệ Đảng, bảo vệ hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ
nghĩa, bảo vệ nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, bảo vệ sự nghiệp đổi mới theo định
hướng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta.

Trước yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, đòi hỏi quân đội không chỉ là một đội
quân tinh nhuệ trên mặt trận đấu tranh vũ trang mà còn phải là một đội quân tinh nhuệ trên mặt
trận đấu tranh chính trị tư tưởng văn hoá. Quân đội ta không những phải là một đội quân chiến
đấu giỏi, mà còn là một đội quân công tác giỏi, một đội quân chính trị, một lực lượng chính trị
vững mạnh để xây dựng và bảo vệ chế độ mới. Quân đội phải luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng đập
tan mọi âm mưu thủ đoạn “diễn biến hoà bình’ của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch,
bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, đòi hỏi quân đội ta không những


phải có trình độ nhận thức đúng đắn về chính trị, nhạy bén về ý thức chính trị và nhiệm vụ chính
trị mà còn có bản lĩnh chính trị vững vàng, có kinh nghiệm làm công tác quần chúng, xây dựng
cơ sở chính trị, có nghệ thuật, chủ động ứng xử linh hoạt mọi tình huống về chính trị phù hợp với
quan điểm đường lối của Đảng. Trong tình hình hiện nay để xây dựng quân đội vững mạnh về
chính trị, cần đáp ứng một số yêu cầu cơ bản, cấp bách sau:
- Nâng cao trình độ giác ngộ chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là một yêu cầu cơ bản và cấp bách cuả nhiệm vụ xây dựng quân
đội về chính trị hiện nay.
Thời cuộc ngày nay đang có nhiều diễn biến phức tạp. Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước
xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu đã đưa chủ nghĩa xã hội thế giới lâm vào tình trạng khủng hoảng,
làm cho so sánh lực lượng giữa cách mạng và phản cách mạng trên thế giới bất lợi cho chủ
nghĩa xã hội. Ở trong nước công cuộc đổi mới theo con đường xã hội chủ nghĩa đã đạt được
những thành tựu quan trọng, nhưng đất nước ta vừa ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế –xã hội,
còn đang gặp nhiều khó khăn; đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội còn nhiều thiếu thốn. Chủ
nghĩa đế quốc, chủ nghĩa cơ hội xét lại và các thế lực thù địch ra sức phản kích, tiếp tục tiến
công vào các nước xã hội chủ nghĩa còn lại, trong đó Việt Nam được coi là một trọng điểm.
Chúng sử dụng chiến lược “diễn biến hoà bình”, kết hợp bạo loạn lật đổ nhằm tiến tới làm sụp đổ
hoàn toàn các nước xã hội chủ nghĩa. Trên lĩnh vực chính trị-tư tưởng, chúng tuyên truyền rùm
beng cái gọi là “tư duy chính trị mới”, rằng thời đại ngày nay là thời đại “phi hệ tư tưởng hoá”.
Trắng trợn hơn, hoà vào bản đồng ca của chủ nghĩa chống cộng, chúng tuyên bố “sự sụp đổ của
học thuyết Mác- Lê nin về chủ nghĩa xã hội”, “sự cáo chung của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa

cộng sản”. Bên cạnh việc vu cáo, xuyên tạc bản chất của chủa nghĩa Mác-Lê nin, chủ nghĩa xã
hội, chúng đã hết lời ca ngợi chủ nghĩa tư bản. Chúng cho rằng chủ nghĩa tư bản đang ở thời kỳ
thanh xuân, chủ nghĩa tư bản không chết mà lại đang phát triển. Những luận điểm phản động
này đã gây tác hại rất nguy hiểm tới lập trường, tư tưởng, tâm lý, tình cảm của cán bộ, chiến sỹ
ta. Không ít cán bộ, chiến sỹ ta đã dao động về lập trường tư tưởng, thậm chí có người ngộ nhận
rằng, chủ nghĩa tư bản ngày nay đã thay đổi bản chất, hoài nghi tính ưu việt của chủ nghĩa xã
hội. Có người không thật tin ở sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa của Đảng ta,
thật sự dao động, hoài nghi trước những khó khăn, phức tạp, những tiêu cực sản sinh từ nền
kinh tế hàng hoá theo cơ chế thị trường trong bước đường đi lên.
Trong bối cảnh như hiện nay, việc giáo dục, nâng cao trình độ giác ngộ chủ nghĩa Mác-Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho hệ tư tưởng đó trở thành hệ tư tưởng chủ đạo trong đời sống
tinh thần của bộ đội, là vấn đề hết sức hệ trọng tới sự sống còn của cách mạng và của quân đội.
Kiên định sự nghiệp đổi mới theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã lựa chọn là vấn đề có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong xây dựng quân đội về chính trị hiện
nay. Đó là mục đích, là nguyên tắc của nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong


tình hình hiện nay. Thực chất đó là cuộc đấu tranh tư tưởng, đấu tranh giai cấp hết sức quyết
liệt, phức tạp, vừa đấu tranh chống trả lại những luận điểm phản động của chủ nghĩa để quốc và
các thế lực thù địch trong chiến lược “diễn biến hoà bình”, vừa đấu tranh với những nhận thức
mơ hồ, lệch lạc ngay trong nội bộ quân đội ta. Vì vậy, việc giáo dục nâng cao trình độ giác ngộ
chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, xét về tầm
quan trọng và ý nghĩa thời sự của nó, thì đó là những yêu cầu mới, vừa cơ bản, vừa cấp bách
đối với nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị trong giai đoạn cách mạng mới.
- Nâng cao chất lượng chính trị của quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm
vụ của quân đội trong giai đoạn cách mạng mới. Đây là một yêu cầu rất cấp bách của nhiệm vụ
xây dựng quân đội về chính trị hiện nay.
Cùng với sự phát triển của tình hình và nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của quân đội trong
mỗi giai đoạn lịch sử, đòi hỏi chất lượng chính trị của quân đội cũng phải từng bước được nâng
cao. Hiện nay, cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trên thế giới và trong nước đang diễn

ra hết sức phức tạp, quyết liệt, cuộc đấu tranh ý thức hệ cũng đang diễn ra gay gắt. Trong tình
hình chính trị phức tạp như hiện nay, đòi hỏi quân đội phải hết sức vững vàng về chính trị. Cán
bộ, chiến sỹ phải có bản lĩnh chính trị vững vàng được xây dựng trên lập trường cách mạng của
giai cấp công nhân. Cán bộ chiến sỹ cần có sự giác ngộ về lý tưởng xã hội chủ nghĩa sâu sắc,
tinh thần cảnh giác cách mạng, ý thức giai cấp sâu sắc, trung thành tuyệt đối với Đảng, với nhân
dân, nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, ý chí quyết chiến, quyết thắng, đoàn kết
thống nhất thành một khối để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Yêu cầu quân đội phải có trình
độ chính trị cao, phải nhạy cảm về chính trị, đủ sức ứng xử, giải quyết đúng đắn các tình huống
chính trị, thực tiễn phức tạp, chủ động tiến công làm thất bại mọi âm mưu phá hoại cách mạng,
phá hoại quân đội bằng thủ đoạn “diễn biến hoà bình” của địch. Hiện nay, thực trạng chất lượng
chính trị của quân đội còn có nhiều biểu hiện non kém, chưa ngang tầm với nhiệm vụ cách mạng
và nhiệm vụ của quân đội. Do đó việc nâng cao chất lượng chính trị của quân đội ta trong giai
đoạn cách mạng hiện nay là một yêu cầu cấp bách.
- Nâng cao vai trò của đảng bộ quân đội, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị. Đây là một yêu
cầu cấp bách để xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong tình hình hiện nay.
Xây dựng quân đội về chính trị là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân, trong
đó Đảng bộ quân đội, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị đóng vai trò nòng cốt, là lực lượng trực
tiếp xây dựng quân đội về chính trị. Tuy vậy, trong Đảng bộ quân đội hiện nay một số tổ chức cơ
sở đảng và tổ chức trên cơ sở đã tỏ ra yếu kém, sức chiến đấu không cao, chưa đáp ứng với
yêu cầu lãnh đạo đơn vị trong tình hình mới. Một số đảng viên trong quân đội đã không còn giữ
được tính tiền phong gương mẫu. Thậm chí có đảng viên đã thoái hoá biến chất mất sức chiến
đấu, tự tách mình ra khỏi đội ngũ của Đảng. Những tổ chức Đảng và đảng viên trong quân đội
thực sự tiền phong không nhiều (45). Năng lực hoạt động công tác Đảng-công tác chính trị của


cơ quan chính trị và cán bộ chính trị còn nhiều hạn chế. Nội dung, phương thức tiến hành công
tác chính trị ở nhiều đơn vị cơ sở còn nghèo nàn, khô khan chưa đáp ứng với tâm tư nguyện
vọng của cán bộ chiến sỹ trong tình hình mới. Chất lượng và hiệu qủa công tác chính trị còn
thấp. Đội ngũ cán bộ chính trị, đặc biệt là cán bộ chính trị ở cơ sở còn thiếu và yếu kéo dài. Điều
đáng quan tâm là trong đội ngũ cán bộ chính trị, không ít người còn có tâm tư, băn khoăn, mặc

cảm về vị trí vai trò của cán bộ chính trị, về cơ chế một thủ trưởng hiện nay, nên chưa thật yên
tâm, chưa đề cao được tinh thần trách nhiệm.
Những hạn chế ở một số tổ chức Đảng, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị trong quân đội
đã có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng xây dựng quân đội về chính trị. Vì vậy trong tình hình
hiện nay, đòi hỏi cấp bách phải nâng cao vai trò lãnh đạo của đảng bộ quân đội, trực tiếp là các
tổ chức cơ sở Đảng, và nâng cao vai trò của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị. Sự lãnh đạo của
đảng bộ quân đội phải vươn tới một chất lượng mới. Chất lượng mới đó thể hiện ở trình độ lý
luận Mác-Lê nin và tư tởng Hồ Chí Minh, trình độ khoa học quân sự, khoa học xã hội, nhân văn,
trình độ quán triệt và vận dụng đường lối của Đảng, chủ trương chính sách của Nhà nước trong
tình hình mới, ở trình độ lãnh đạo chính trị, định hướng chính trị đúng đắn trước mọi tình huốn
diễn biến phức tạp, ở tính nhạy cảm về chính trị, kiên định về nguyên tắc và mềm dẻo về
phương pháp; ở năng lực lãnh đạo toàn diện của các tổ chức Đảng, cũng như bản lĩnh trình độ
năng lực và phẩm chất đạo đức của mỗi đảng viên. Cơ quan chính trị, cán bộ chính trị phải thực
sự coi trọng việc củng cố, tăng cường, chăm lo bồi dưỡng nâng cao trình độ nghề nghiệp, bản
lĩnh chính trị, trách nhiệm trong thực hiện công tác đảng-công tác chính trị, góp phần tích cực vào
nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Bản thân đội ngũ cán bộ chính trị cũng phải
tự đổi mới nhận thức về vị trí vai trò trách nhiệm, phấn đấu vươn lên một cách toàn diện, hoàn
thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao cho.
Để đáp ứng được những yêu cầu mới trong nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị hiện
nay, đòi hỏi trước hết phải đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội cho phù hợp với
tình hình trong giai đoạn cách mạng mới.
I.2. Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là tất yếu và
cấp thiết
I.2.1. Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là vấn đề có
tính quy luật

Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng, nhận thức là sự phản án thế giới khách quan bởi
con người. Đó là quá trình thâm nhập của con người vào thế giới khách quan. Thông qua hoạt
động thực tiễn, con người khám phá, phát hiện bản chất, quy luật tồn tại, vận động và phát triển
của các sự vật, hiện tượng. Nhận thức thế giới khách quan là một quá trình biện chứng. Dựa

chắc trên quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, V.I.Lênin đã đưa ra một định nghĩa kinh
điển về quá trình biện chứng của nhận thức con người vào thế giới khách quan. Người viết: “Từ
trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn-đó là con
đường biện chứng của sự nhận thức chân lý, của sự nhận thức hiện thực khách quan” (9). Quan
niệm nhận thức là một quá trình biện chứng từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, đến
thực tiễn đã khắc phục được những hạn chế của chủ nghĩa duy vật siêu hình, thuyết duy cảm,
duy lý, giáng một đòn mạnh vào chủ nghĩa duy tâm.
Thế giới khách quan vốn tồn tại biện chứng. Chỉ có tư duy biện chứng mới có khả năng
nhận thức đúng đắn và ngày càng sâu sắc thế giới khách quan. Nhờ đó “tư tưởng của người ta
có thể đi sâu một cách vô hạn từ hiện tượng tới bản chất, từ bản chất cấp một nếu có thể nói
như vậy, đến bản chất cấp hai v.v.. cứ như thế mãi” (9).
Nhận thức có vai trò rất quan trọng đối với con người, đặc biệt là nhận thức, tư duy lý luận.
Nhận thức là sự phản ánh hiện thực trên cơ sở thực tiễn của con người và trở lại chỉ đạo hoạt
động thực tiễn cải tạo thế giới khách quan. Nhận thức đúng sẽ giúp cho con người có chủ trương
biện pháp đúng đắn trong hoạt động cải tạo tự nhiên, xã hộ và bản thân. Thông thường tư duy
của con người thường lạc hậu so với sự vận động, biến đổi của thế giới khách quan, vì tư duy
chỉ là sự phản ánh hiện thực khách quan. Song sự phản ánh hiện thực khách quan của tư duy
không phải là một quá trình thụ động, mà bản chất của nó là có tính chủ động, tích cực, sáng tạo.
Đặc biệt là tư duy lý luận, có khả năng phản ánh vượt trước, nghĩa là có khả năng dự báo sự vận
động phát triển của thế giới khách quan theo những quy luật vốn có của nó. Tuy nhiên, tư duy lý
luận không phải là cái gì tự phát vốn có của mỗi người, mà là một quá trình học tập, rèn luyện
công phu bền bỉ mới có được. Ph. Ăng ghen đã từng chỉ rõ: “Tư duy lý luận chỉ là một đặc tính
bẩm sinh dưới dạng năng lực của người ta mà thôi, năng lực ấy cần phải được phát triển, hoàn
thiện” (4). Tư duy lý luận có vai trò rất quan trọng, nó giúp cho con người nhận thức đúng đắn
bản chất, quy luật vận động của thế giới khách quan, từ đó đề ra những chủ trương biện pháp
tích cực, đúng đắn cải tạo thế giới khách quan có hiệu quả theo mục đích của con người. Ph.
Ăng ghen khẳng định rằng: “Một dân tộc muốn đứng vững trên đỉnh cao của khoa học, không thể
không có tư duy lý luận” (4)

Mục đích của nhận thức là nhằm ngày càng phản ánh đúng đắn thế giới khách quan, nghĩa
là phải đạt tới chân lý khách quan. Thế giới khách quan không tồn tại một cách trừu tượng, mà
được tồn tại dưới dạng các sự vật, hiện tượng cụ thể. Mỗi đối tượng cụ thể của nhận thức và
hoạt động thực tiễn, tồn tại và vận động với những đặc điểm cụ thể, riêng biệt của nó. Không có
chân lý trừu tượng, chân lý bao giờ cũng cụ thể. Mọi chân lý đều trở thành nói suông nếu người
ta không đem vận dụng vào một sự vật, hiện tượng cụ thể nào. Mọi chân lý sẽ thành phi lý, nếu
người ta quá thổi phồng nó. Điều đó đòi hỏi tư duy của con người phải hết sức năng động, sáng
tạo, luôn luôn đổi mới cho phù hợp với sự vận động, biến đổi của hiện thực.


Đổi mới nhận thức, nhằm phản ánh ngày càng sâu sắc thế giới khách quan, cải tạo thế giới
khách quan có hiệu quả là một đòi hỏi tất yếu. Đại hội Đại biểu toàn quốc là thứ VI của Đảng ta
đã phân tích và nhấn mạnh là, để tăng cường sức mạnh chiến đấu và năng lực thực tiễn của
mình, Đảng ta phải đổi mới nhiều mặt, mà trước hết là đổi mới tư duy. Đổi mới tư duy là vấn đề
cấp bách hiện nay của Đảng ta, là trách nhiệm lãnh đạo của Đảng, nó vừa là đòi hỏi bên trong
của Đảng ta, vừa là mệnh lện của cuộc sống và phù hợp với xu thế thời đại. Đổi mới tư duy là
yêu cầu bức thiết với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, trên tất cả các ngành, các lĩnh vực chính
trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quân sự, từ công tác tư tưởng, công tác tổ chức đến công tác cán
bộ, từ quan niệm đến phong cách, phương pháp công tác. Công cuộc đổi mới ở nước ta, cùng
với những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới đang đặt ra, nhiều vấn đề mới về nhận thức,
lý luận, tác động đến tư tưởng, tình cảm của cán bộ, đảng viên và nhân dân ta. Đối với nước ta,
đổi mới đang là yêu cầu bức thiết của sự nghiệp cách mạng, là vấn đề có ý nghĩa sống còn
(105). Đổi mới là một cuộc cách mạng sâu sắc và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống
xã hội (63)
Thực tiễn thành quả về mọi mặt trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội
chủ nghĩa của Đảng ta, nhân dân ta trong 10 năm qua đã chứng minh chủ trương đổi mới là
đúng đắn.
Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội là một bộ phận quan trọng trong đổi
mới tư duy quân sự, một lĩnh vực đặc thù trong sự nghiệp đổi mới đất nước. Do đó, đổi mới nhận
thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là một đòi hỏi bức thiết, đồng thời là vấn đề

có tính quy luật.
Xây dựng quân đội về chính trị luôn bị chi phối bới những điều kiện khách quan và chủ quan
trong mỗi giai đoạn lịch sử nhật định. Ở mỗi thời kỳ cách mạng, nhiệm vụ quân đội mà đặt ra
những yêu cầu xây dựng quân đội về chính trị khác nhau. Vì vậy đòi hỏi nhận thức về xây dựng
chính trị của quân đội phải hết sức tích cực, chủ động sáng tạo, luôn vận động phát triển, đổi mới
cho phù hợp với sự vận động phát triển của tình hình, nhiệm vụ cách mạng và nhiệm vụ của
quân đội. Hiện nay chúng ta xây dựng quân đội về chính trị trong bối cảnh thế giới và trong nước
khác với bối cảnh của các giai đoạn trước. Nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị đã đặ ra yêu
cầu rất so cao với trước đây. Trong cách mạng tháng Tám và kháng chiến chống thực dân Pháp,
xây dựng quân đội về chính trị tập trung chủ yếu vào xây dựng tinh thần yêu nước, chí căm thù
giặc sâu sắc, giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ
quốc. Xây dựng quân đội về chính trị trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược là tiếp
tục giáo dục tinh thần yêu nước và quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, cùng với việc mở
rộng và tăng cường những nhân tố về chính trị tư tưởng, tổ chức để biến quyết tâm đó thành
hiện thực chiến tháng kẻ thù.


Ngày nay trong bối cảnh phức tạp của tình hình và nhiệm vụ mới, xây dựng quân đội về
chính trị đòi hỏi phải không ngừng củng cố, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân
dân và tính dân tộc trên cơ sở chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan
điểm của Đảng. Quân đội ngày nay phải vững mạnh cả về quân sự và chính trị, mà trước hết là
về chính trị. Phải có trình độ giác ngộ xã hội chủ nghĩa, giác ngộ về đường lối đổi mới của Đảng,
có tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tinh thần độc lập tự do, tự lực tự cường, tình thần
cảnh giác cách mạng cao. Quân đội phải thực sự là một tổ chức vũ trang, một lự lượng chính trị
vững mạnh cả về tổ chức và con người, đáp ứng và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc xã hộ chủ nghĩa trong tình hình mới, trong đó bảo vệ độc lập chủ quyền toàn vẹn
lãnh thổ chủ nghĩa, bảo vệ an ninh chính trị đất nước, bảo vệ tính mạng, tài sản và cuộc sống lao
động hoà bình của nhân dân, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hoà bình” kết
hợp với bạo loạt lật đổ và các hoạt động vũ trang xâm lược của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực
thù địch.

Nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai
đoạn cách mạng mới đặt ra nhiều yêu cầu, nội dung, phương tức mới. Cần nhận thức kịp thời,
những phát triển mới đó để có cơ sở định ra chủ trương biện pháp, xã định nội dung phương
thức xây dựng quân đội về chính trị phù hợp với yêu cầu phát triển mới của tình hình cách mạng.
Chậm đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội hoặc nhận thức không đúng sự phát
triển khách quan, yêu cầu khách quan cả đổi mới về xây dựng chính trị của quân đội là một cản
trở lớn tới sự phát triển của quân đội về chính trị. Trong tình hình hiện nay, đổi mới nhận thức về
xây dựng chính trị của quân đội là một yêu cầu khách quan, bức thiết, là một tiền đề, một cơ sở
trước hết để xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị hiện nay.
Thực chất đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là trên cơ sở
quán triệt những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng
về xây dựng quân đội cách mạng, vận dụng sáng tạo phép biện chứng duy vật vào nhận thức
lĩnh vực xã hội đặc thù là xây dựng quân đội về chính trị, phản ánh đúng quy luật, yêu cầu, nội
dung, phương thức phát triển mới về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay, phù hợp với
tình hình nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, với nhiệm vụ xây dựng lực lượng
vũ trang trong tình hình mới. Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội đòi hỏi khắc
phục lối tư duy chủ quan, phiến diện giáo điều, kinh nghiệm chủ nghĩa, kiên quyết phê phán
khuynh hướng xem nhẹ, phủ nhận vai trò xây dựng quân đội về chính trị, tước bỏ bản chất giai
cấp công nhân của quân đội theo hướng phi chính trị hoá quân đội.
Để có đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay, đòi hỏi trước hết
phải đánh giá lại một cách nghiêm túc với thái độ khách quan trung thực, thực trạng nhận thức
cũ, chỉ ra những mặt ưu điểm để kế thừa, phát triển, những sai lầm khuyết điểm để sửa chữa
khắc phục. Đó là điều kiện đầu tiên, rất cần thiết, cơ bản để đổi mới nhận thức. Trên cơ sở đó


đặt ra những yêu cầu mới cấp bách, thiết thực của sự nhận thức về xây dựng chính trị của quân
đội, từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị trong giai đoạn cách
mạng mới.
I.2.2. Thực trạng nhận thức và những yêu cầu cơ bản của đổi mới nhận thức về xây
dựng chính trị của quân đội ta hiện nay.

*Thực trạng nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay
Thực trạng nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay là toàn bộ hiện thực
của nhận thức, phản ánh tình hình xây dựng chính trị của quân đội đang tồn tại, vận động một
cách khách quan, bao gồm những hiểu biết, quan niệm, quan điểm và hạn chế trong quá trình
nhận thức. Việc giải quyết những mâu thuẫn đó chính là động lực phát triển nhận thức mới.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Ban chấp hành Trung ương, mà thường xuyên trực tiếp
là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng uỷ Quân sự trung ương, chúng ta đã có những nhận thức đúng
đắn về vị trí vai trò, nội dung phương thức xây dựng quân đội về chính trị, phù hợp với yêu cầu
nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ của quân đội qua các thời kỳ cách mạng:
- Nhận thức được nội dung xây dựng quân đội là hết sức phong phú, và luôn luôn vận động
phát triển, chúng ta đã triển khai xây dựng quân đội về chính trị trên nhiều mặt và đặt ra những
yêu cầu cụ thể cho phù hợp với tình hình, nhiệm vụ cách mạng và nhiệm vụ của quân đội ở từng
giai đoạn cách mạng. Điều có ý nghĩa quan trọng hàng đầu là đã chú ý truyền bá hệ tư tưởng
của Đảng là chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng vào
quân đội. Làm cho hệ tư tưởng đó thấm sâu vào quân đội và giữ vị trị chủ đạo trong toàn bộ đời
sống tinh thần của bộ đội. Chúng ta đã quan tâm xây dựng các tổ chức chính trị trong sạch vững
mạnh, bao gồm các tổ chức Đảng, đặc biệt việc xây dựng tổ chức cơ sở Đảng, hệ thống tổ chức
cơ quan chính trị có ý nghĩa quan trọng trong nội dung xây dựng quân đội về chính trị. Từng
bước thiết lập và hoàn thiện cơ chế hoạt động của công tác Đảng-công tác chính trị trong quân
đội có ý nghĩa thiết thực cho việc triển khai cụ thể nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị. Vấn
đề có ý nghĩa sống còn, quyết định sức mạnh chính trị của quân đội là thiết lập và thực hiện
nghiêm túc nguyên tắc lãnh đạo, tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt của Đảng với quân đội.
Ở mỗi thời kỳ cách mạng do những điều kiện lịch sử, kinh tế, chính trị xã hội, nhiệm vụ cách
mạng,nhiệm vụ quân đội khác nhau mà quy định những yêu cầu, nội dung xây dựng quân đội về
chính trị khác nhau. Trước mỗi giai đoạn cách mạng, Đảng ta đều đặt ra những yêu cầu mới về
nhiệm vụ xây dựng chính trị của quân đội cho phù hợp với sự vận động phát triển của tình hình
nhiệm vụ cách mạng và nhiệm vụ quân đội. Nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị, là phải làm
cho quân đội ta thực sự trở thành quân đội nhân dân cách mạng, mang bản chất của giai cấp
công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc, một quân đội của dân, do dân, vì dân, luôn “trung với
Nước”, “trung với Đảng”, “hiếu với dân”, “sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ

quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù
nào cũng đánh thắng”.
-Nhận thức được về cơ bản quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức của chủ nghĩa
duy vật biện chứng, chúng ta đã thường xuyên nghiên cứu tìm tòi, phát huy tính chủ động sáng
tạo của cán bộ, chiến sỹ, có những phương thức, hình thức mới xây dựng quân đội về chính trị
cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, yêu cầu nội dung xây dựng chính trị của quân đội ở mỗi
thời kỳ cách mạng. Kết hợp chặt chẽ việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị với việc xây
dựng tư tưởng và tổ chức vững mạnh là một trong những phương thức cơ bản, thường xuyên
trong nhiệm vụ xây dựng quân đội về chính trị. Tăng cường củng cố các mối quan hệ xã hội của
quân đội, trung thành gắn bó với Đảng, quân với dân như cá với nước, cán bộ chiến sỹ ruột thịt
như chân với tay, tình thân ái đồng đội trong chiến sỹ như anh em một nhà; đó vừa là nội dung
vừa là những phương thức rất quan trọng để xây dựng quân đội về chính trị. Chúng ta đã coi
việc chăm lo, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội là nhiệm vụ chính trị
thường xuyên của quân đội vững mạnh về chính trị... Đặc biệt là trong công tác giáo dục chính
trị-tư tưởng, chúng ta đã sử dụng nhiều hình thức phong phú, sinh động phù hợp với điều kiện,
hoàn cảnh, phù hợp với tâm tư, tình cảm của cán bộ chiến sỹ trong từng thời kỳ cách mạng.
Phương thức xây dựng quân đội về chính trị với những hình thức thích hợp, đã có tác động
tích cực tới tình hình chính trị, tư tưởng bộ đội. Làm cho những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa
Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng từng bước thấm sâu vào cán bộ, chiến
sỹ ta một cách tự giác, trở thành động lực tinh thần mạnh mẽ, phát huy cao độ sức mạnh chiến
đấu tổng hợp của quân đội, giúp cho quân đội ta luôn hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được
giao cho.
Những nhận thức đúng đắn về xây dựng chính trị của quân đội, đã là cơ sở để chúng ta đề
ra được mục tiêu yêu cầu, nội dung, phương thức đúng đắn trong việc xây dựng quân đội về
chính trị. Nhờ vậy, trước những diễn biến phức tạp của tình hình cách mạng qua các giai đoạn,
quân đội ta vấn luôn vững vàng, ổn định về chính trị, giữ vững và phát huy truyền thống, bản
chất cách mạng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân, tự lực, tự cường,
khắc phục mọi khó khăn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao cho.

Tuy nhiên bước vào giai đoạn cách mạng mới, trước những biến đổi sâu sắc về tình hình
chính trị trên thế giới và trong nước, nhiều vấn đề chính trị, lý luận thực tiễn cấp bách mới nảy
sinh, nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội còn biểu hiện nhiều hạn chế cả về vị trí, vai
trò, nội dụng và phương thức xây dựng chính trị của quân đội. Những hạn chế đó được biểu hiện
cụ thể trên các mặt sau đây:
- Trong quân đội ta, không ít cán bộ chiến sỹ chưa nhận thức hết vị trí vai trò quan trọng của
cây dựng quân đội về chính trị. Nhận thức yếu kém này, xuất phát từ sự nhận thức không đầy đủ
về tình hình chính trị của đất nước trong giai đoạn cách mạng mới. Ngày nay đất nước chúng ta


đang triển khai công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong điều kiện
hoà bình. Tuy nhiên đó là một nền hoà bình chưa thật sự ổn định, cuộc đấu tranh giai cấp, dân
tộc đang diễn ra gay go phức tập, trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, dưới những hình thức
mới: hợp tác liên doanh, đầu tư vốn, công nghệ và kỹ thuật, cạnh tranh trên thị trường... giữa các
đối tác của các lực lượng kinh doanh, hoạt động văn hoá xã hội... theo định hướng xã hội chủ
nghĩa hay chệch hướng, theo sự điều tiết của pháp luật Nhà nước hay trốn thuế, đầu cơ, hối lộ...
Các thế lực thù địch trong và ngoài nước đang ra sức phản kích chống phá sự nghiệp cách
mạng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta, thực hiện âm mưu gây mất ổn định chính trị trên đất
nước bằng những chiến lược rất thâm hiểm:
- Chi phối đầu tư: Qua đầu tư vào ngành nào, cho ai, mức độ như thế nào mà vực kinh tế tư
nhân, từng bước chi phối những ngành kinh tế then chốt, làm chuyển hướng nền kinh tế theo
hướng kinh tế tư bản chủ nghĩa, làm cơ sở để chuyển hoá chế độ chính trị. Cũng qua chính sách
đầu tư mà chia rẽ nội bộ đất nước ta giữa trung ương và địa phương, giữa Nam và Bắc, giữa
miền xuôi và miền ngược và cũng qua đầu tư mà tác động chia rẽ Việt Nam và các nước khác
- Chiến lược ngoại giao thân thiện: Qua các quan hệ chính phủ và phi chính phủ; quan hệ
hợp tác đầu tư kinh doanh, hoặc là quan hệ viện trợ từ thiện... mà xâm nhập vào nội bộ ta, từng
bước, từng mặt, dần dần làm chuyển hoá đất nướcd ta về chính trị, kinh tế, văn hoá...
- Chiến lược khoét sâu nội bộ : Tìm cách phân hoá, tác động vào nội bộ Đảng ta, nhằm chia
rẽ thành các nhóm có sự khác nhau về nhận thức, khác nhau về chính trị, giương cao ngọn cờ
xã hội dân chủ, con đường thứ ba nhằm hướng cán bộ, nhân dân ta đi chệch định hướng xã hội

chủ nghĩa, mục tiêu lý tưởng mà Bác Hồ, Đảng ta, nhân dân ta đã lựa chọn. Lợi dụng những bất
đồng ý kiến trong xã hội, sự phân hoá giàu nghèo, các hoạt động tôn giáo... kích động, dần dần
hình thành các tổ chức đối lập.
Những chiến lược đó đều chủ yếu nhằm vào những sơ hở, yếu kém của nội bộ Đảng ta,
Nhà nước ta, Quân đội ta mà tác động, tiến công theo một chủ trương, kết hoạch thống nhất, kết
hợp tác động trước mắt và lâu dài, kết hợp kinh tế, chính trị, văn hoá. Đó là một chiến lược toàn
diện, rất nguy hiểm nếu chúng ta không vươn lên về mọi mặt và có biện pháp ngăn chặn hữu
hiệu. Đặc biệt cần chú ý là trong tiến công về chính trị chúng coi quân đội ta là một trọng điểm
chống phá.
Trong nước, trong mấy năm gần đây, nhất là từ khi Liên Xô và các nước xã hộ chủ nghĩa ở
Đông Âu tan rã, một số người vốn là cán bộ, đảng viên đã dao động mất phương hướng dẫn tới
đi đến khuynh hướng phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quá độ
lên chủ nghĩa xã hội của Đảng ta. Nhân danh tìm tòi con đường mới, họ ngả theo khuynh hướng
xã hội dân chủ, rơi vào thủ đoạn của các thế lực chống Đảng, chống chủ nghĩa xã hội, họ ca
ngợi chủ nghĩa tư bản lên tận mây xanh nhằm phủ nhận chủ nghĩa xã hội, phủ nhận sự lãnh đạo
của Đảng. Mặt khác, một số cán bộ, đảng viên do trình độ nhận thức, thông tin bị hạn chế, trước


những biến chuyển về mọi mặt của đất nước trong thời gian qua, trong đó thắng lợi là rất to lớn,
tạo nên chuyển biến căn bản trong quá trình xây dựng đất nước, nhưng cũng còn tồn tại nhiều
khó khăn, thử thách... thì họ chỉ phiến diện thấy những khó khăn, những tiêu cực, thách thức dẫn
đến hoài nghi đường lối đổi mới... Những quan niệm sai lầm, trái quan quan điểm đường lối của
Đảng ta, ít nhiều cũng đã tác động vào nội bộ quân đội, tạo nên những luồng gió độc, ảnh hưởng
đến sức mạnh chính trị-tinh thần của cán bộ, chhiến sỹ ta.
Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực lý luân, đường lối, quan điểm đang diễn ra gay gắt, phức tạp
giữa ta và địch, giữa quan điểm chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh với quan điểm thù
địch, cơ hội, xét lại, giáo điều, bảo thủ. Đồng thời cuộc đấu tranh trên lĩnh vực nhân sinh quan,
phẩm chất, đạo đức và lối sống đang diễn ra hằng ngày hàng giờ trong mọi lứa, lớp cũng rất
phức tạp. (52) Sự tha hoá về quan niệm sống, chủ nghĩa thực dụng, chiều hướng chạy theo văn
minh tiêu thụ sẽ là cơ sở cho sự tha hoá biến chất về chính trị.

Tình hình trên đòi hỏi quân đội phải hết sức vững vàng về chính trị, cảnh giác cách mạng,
sẵn sàng chiến đấu cao hơn bao giờ hết. Thế nhưng, trong những năm qua khi kẻ thù ra sức tấn
công ta trên mặt trận chính trị thì việc xây dựng quân đội về chính trị đã không được tăng cường
đúng mức. Có thế nói, nhìn chung trận địa lý luận, chính trị tư tưởng của quân đội ta vừa qua
chưa được chuẩn bị đủ mạnh cả về lý luận và đội ngũ ở các mũi nhọn trong cán bộ chủ trì lãnh
đạo, chỉ huy và trong cán bộ, đảng viên, chiến sỹ. (52). Công tác chính trị tư tưởng trong quân
đội có phần hữu khuynh, buông lỏng, bị động, phòng ngư. Từ đó, nhiều nhân tố tư tưởng, tâm lý,
văn hoá, lối sống phi bản chất giai cấp công nhân đã xâm nhập vào quân đội ta với những mức
độ khác nhau, làm cho chất lượng chính trị của quân đội chưa ngang tầm với nhiệm vụ cách
mạng trong giai đoạn cách mạng mới. Nhận thức về vị trí vai trò, tầm quan trọng của xây dựng
quân độ về chính trị chưa đúng mức sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc chỉ đạo về nội dung và
phương thức xây dựng chính trị của quân đội, cản trở sự phát triển về chính trị và sức mạnh
chiến đấu của quân đội.
- Nhận thức về nộ dung, phương thức xây dựng quân đội về chính trị, còn có biểu hiện giản
đơn, phiến diện, xơ cứng áp đặt một chiều không có sức thuyết phục.
Trong những năm qua, nhận thức về nội dung, phương thức xây dựng chính trị của quân độ
ta đã có những đổi mới, song sự đổi mới đó còn chậm, chưa đáp ứng được với yêu cầu phát
triển của tình hình, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới. Tình trạng đơn điệu, nghèo nàn cả
về nội dung và phương thức xây dựng quân đội về chính trị còn tương đối phổ biến và kéo dài.Ở
nhiều đơn vị chưa kết hợp chặt chẽ công tác giáo dục chính trị với việc xây dựng các tổ chức
chính trị vững mạnh, chưa kết hợp thường xuyên giữa công tác giáo dục chính trị với việc chăm
lo đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội. Vừa qua trong xây dựng quân đội về chính trị, một thời
gian khá dài chúng ta có thiên hướng nặng về mặt động viên chính trị- tinh thần, đã đòi hỏi rất
cao ở người quân nhân về tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật, đức tính sẵn sàng hy