Lịch sử lễ hội ngắm hoa anh đào hanami

1.

Giới thiệu sơ lược

Hanami là lễ hội ngắm hoa anh đào diễn ra hàng năm ở Nhật từ tháng 3 tới tháng 5.
Hanami (花見) là từ ghép giữa hai từ "Hana (花)" và "Mi (見)", trong đó "Hana"
có nghĩa là hoa (hoa anh đào ("sakura") hoặc ít phổ biến hơn là hoa mơ ("ume"),
"Mi" có nghĩa là xem, ngắm nhìn. Hanami có nghĩa là ngắm nhìn hoa, hay được
gọi thành lễ hội hoa Anh Đào.
Tên gọi Hanami bắt đầu được gọi vào thời Heian (794-1185)
Hoa anh đào là một loài hoa chóng nở chóng tàn, thời gian từ lúc hoa nở cho đến
khi tàn chỉ khoảng 10 ngày đến 2 tuần. Tùy theo thời tiết khí hậu của mỗi vùng
mà hoa anh đào nở vào từng thời điểm khác nhau. Ở miền Nam nước Nhật ấm hơn
nên hoa nở vào tháng một trong khi miền Bắc thì có thể nở vào tháng 5. Vì vậy
người yêu hoa có thể du lịch từ Nam ra Bắc để thưởng lãm hoa cũng như hòa mình
vào không khí lễ hội trên mọi miền đất nước.
Ngày nay, việc ngắm hoa anh đào vào ban đêm gọi là Yozakura.
2.

Ý nghĩa của sakura

Sakura nào cũng chóng tàn, khi rụng vẫn còn giữ nguyên màu sắc, hương thơm
nên nó còn được xem là biểu tượng của các samurai, một tầng lớp võ sĩ kiêu hãnh
của Nhật Bản. Người võ sĩ (samurai) đã chọn hai thanh kiếm và hoa anh đào làm
biểu tượng, bởi họ nguyện sẵn sàng hiến thân cho chủ tướng giống như hoa anh
đào sẵn sàng rơi rụng trước cơn gió nhẹ. Đối với người Nhật Bản, hoa anh đào
không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp thanh cao mà còn là nỗi buồn về sự ngắn ngủi,
phù dung và tính khiêm nhường, nhẫn nhịn. Người Nhật yêu hoa anh đào vì sự
rụng rơi đúng lúc đẹp nhất của hoa như một biểu tượng mỹ học về cái chết.
Một điểm nữa đó là hoa anh đào không nở đơn lẻ mà nở rộ từng chùm nên với
người Nhật, hoa không chỉ tượng trưng cho vẻ đẹp mong manh, thanh khiết, mà

còn là biểu trưng cho tinh thần đoàn kết, sức mạnh tập thể của người dân Nhật.
Một cây sakura có thể có đến hàng nghìn, hàng vạn cánh hoa nở cùng lúc và phủ
kín trên thân cây.
Trong thế chiến thứ 2, sau khi trải qua những tổn thất nặng nề của chiến tranh, hoa
anh đào càng được coi là biểu tượng của một Nhật Bản đau thương nhưng vững
vàng với tinh thần vươn lên, phấn đấu. Loài hoa này được xem là đại diện tinh thần
của đất nước này.


Cây hoa anh đào đem tặng được xem như biểu tượng hòa bình của nước Nhật với
các nước khác trên thế giới. Hoa anh đào mọc ở Triều Tiên và Mỹ không có mùi
hương. Trong khi đó, ở Nhật Bản, người ta ngợi ca hương thơm của hoa anh đào
trong những vần thơ.
Nói theo ngôn ngữ nhà Phật, hoa anh đào là biểu tượng của sự vô thường (mujō 無
常), vô ngã (muga 無我) trong cuộc đời.
3.

Lịch sử , nguồn gốc của Hanami

Ở một xã hội nông nghiệp như Nhật Bản cổ-trung đại, hoa anh đào là một loạ i
cây thiêng liêng cho thần lúa gạo. Nhữ ng ngườ i nông dân tin rằ ng thầ n tồ n tạ i
bên trong cây, họ sẽ cầu nguyện, cúng và có một bữa cơm, họ tin rằng cây hoa
anh đào sẽ mang lại mù a mà ng bộ i thu. Hoa anh đào là dấu hiệu kết thúc một
mùa thu hoạch và bắt đầu mùa gieo trồng mới.
Cá c bữ a tiệ c dướ i gố c cây tương tự như mộ t buổ i lễ tôn giá o trong nhữ ng thờ i
gian nà y và nó dầ n thay đổ i thà nh mộ t lễ hộ i để thưở ng thứ c hoa anh đà o
trong thờ i kỳ Nara (710- 794)
Usuzumi Zakura là mộ t trong nhữ ng cây anh đà o cổ nhấ t Nhậ t Bả n hơn 1500
năm tuổ i. Cây đượ c cho là đã đượ c trồ ng trong thờ i hoà ng đế Keitai ( hoà ng
đế thứ 26 củ a Nhậ t Bả n ) và o thế kỉ thứ 6.

710-794: thời Nara
Bắt đầu ở thời kỳ Nara (710-794), xã hội Nhật Bản chịu ảnh hưởng rất nhiều từ
Trung Quốc thời nhà Đường cả về văn hóa, kinh tế, quân sự, trong đó có phong tục
thưởng thức hoa
Tuy nhiên, thời kỳ này việc ngắm hoa mận ( ume) phổ biến hơn hoa anh đào.
Hoa anh đào được kết nối với các tôn giáo dân gian Nhật Bản, một biểu tượng của
sự sinh sản và cuộc sống mới.
Trong thời gian này, người Nhật bắt đầu cấy cây anh đào từ vùng núi đến những
nơi mà người dân sinh sống. Những cây anh đào đã được kết nối với tín ngưỡng
tôn giáo trong dân gian Nhật Bản; nhiều người Nhật sẽ đi vào núi trong mùa xuân
để thờ cây. Các cây được xem là linh thiêng, vì họ đã được coi là nơi linh hồn của
các vị thần núi xuống cho con người.


712: tài liệu đầu tiên về hoa anh đào được ghi lại trong "Kojiki"

"Kojiki" là một cuốn tài liệu về nguồn gốc Nhật Bản của hoàng hậu Gemmei. Sự
ảnh hưởng của triều đại nhà Đường đến văn hóa, kinh tế và quân sự lên đến đỉnh
điểm. Các hoàng hậu, thấy văn hóa Trung Quốc đang thấm vào đất nước, tìm cách
thiết lập một bản sắc độc đáo của Nhật Bản đã chứng minh rằng văn hóa Nhật Bản
phát triển tự chủ đối với các khu vực khác. Do đó, cuốn sách mô tả những gì đã
được biết đến như là "tinh thần Nhật Bản."
Trong khi người Trung Quốc thưởng thức hoa mận, tầng lớp quý tộc của Nhật Bản
đã thưởng thức hoa đào. Cây anh đào được trồng ở Kyoto và hanami đã được phổ
biến trong tầng lớp quý tộc. Vẻ đẹp thoáng qua của hoa anh đào đã trở thành chủ
đề của nhiều bài thơ trong tuyển tập kinh điển. Việc ngắm hoa anh đào với các
nghi lễ, ca hát, nhảy múa, uống rượu diễn ra trong triều đình. Và ở khu vực nông
thôn, người dân cũng được tổ chức.
thời kỳ Heian (794-1192)
Sakura đã thu hút sự chú ý nhiều hơn hoa mận. Mọi thứ thay đổi sau khi cuốn tiểu

thuyết nổi tiếng của Nhật “ the Tale of Genji” ( Genji Monogatari) đã được viết,
trong đó hoa anh đào trong một bữa tiệc Hanami được đặc trưng trong câu chuyện.
Từ đó về sau Hanami bắt đầu được độc quyền kết hợp với hoa anh đào.
Từ đó về sau, trong thơ Tanka và Haiku, "hoa" tương đương với "sakura."
Hoa anh đào là một bông hoa rất tinh tế, nở trong một thời gian rất ngắn, nó thể
hiện sự ngắn ngủi của cuộc sống, một giáo lý cơ bản của Phật giáo. Trong Phật


giáo, hoa anh đào biểu trưng cho sự vô thường, vô ngã trong cuộc đời. Bởi thế
người ta cho rằng việc ngắm hoa anh đào phổ biến hơn hoa mận trong thời kỳ này
cho thấy phật giáo thời kỳ này phát triển mạnh mẽ hơn thời kỳ Nara.
xuất hiện trong văn học rất sớm từ năm 894, và đã ảnh hưởng văn hóa Nhật Bản bao gồm nghệ thuật, ẩm thực, thời trang và sân khấu - cho đến ngày nay
1192: Các lớp samurai tăng quyền lực chính trị.
1192,Minamoto Yoritomo chiếm được tình cảm của Nhật hoàng, được phong cho
chức “ chinh di đại tướng quân” với quyền thao túng các tỉnh miền Đông nhưng
tham vọng thao túng toàn đất nước. Ông đã thành lập chính quyền quân sự Bakufu
( Mạc phủ), quy tụ thế lực lớn manh nhất lúc bấy giờ là Sumurai. Họ có vai trò bảo
vệ cho chính quyền Mạc phủ và Shogun
Vẻ đẹp tinh khiết thanh cao của loài hoa sakura tương đồng với tầng lớp samurai –
những võ sĩ đạo trung thành, trọng danh dự, sẵn sàng xả thân vì lãnh chúa.
Thời gian này, lễ hội Hanami nhanh chóng lan rộng ra tầng lớp võ sĩ đạo
Việc mổ bụng tự sát (nghi lễ tự sát- Seppuku) đã trở thành một phần quan trọng
của tầng lớp võ sĩ đạo samurai nhằm lấy lại danh dự cho những võ sĩ phạm phải sai
lầm, hoặc bị rơi vào tay quân thù .chỉ có những Samurai lập được nhiều công lớn
như tướng quân, đội trưởng mới được thực hiện nghi thức long trọng này. Samurai
được ví với hoa anh đào bởi vì nó rơi vào thời điểm đẹp nhất của nó, đó là một cái
chết lý tưởng.
Hoa anh đào là hình mẫu cao quý của "linh hồn của Nhật Bản" - người đàn ông
không sợ chết.
Thời kỳ Edo ( 1603- 1868)

Nhiều cây anh đào đã được trồng tại thủ đô Edo (nay là Tokyo)
Bắt đầu từ hoàng tộc, lễ hội Hanami nhanh chóng lan rộng ra tầng lớp võ sĩ đạo và
tới thời Edo, trở thành một lễ hội cho cả giới bình dân. Shogun thứ tám của dòng
Tokugawa, Tokugawa Yoshimune (1684-1751) là người rất ham thích hoa anh đào
và đã ra lệnh trồng rất nhiều cây hoa này để mọi người có chỗ tiệc tùng dưới các
tán hoa vào mùa Xuân.


Hoa anh đào mới được trồng phổ biến tại các công viên tạo thành Satora-Kuralàng hoa anh đào, nơi thường diễn ra các lễ hội hoa anh đào cho đến ngày nay.
1868-1912: Thời ký Minh Trị duy tân.
Hoàng đế Minh Trị thành lập đế quốc Nhật Bản, khẳng định rằng hoàng đế tổ chức
cơ quan tối cao, quân đội Hoàng gia mới được tạo ra, các sumurai mất địa vị và
đặc quyền trong xã hội.
Hoa anh đào phản ánh sự hy sinh của những người lính Nhật Bản phục vụ cho nhà
nước của Nhật Bản.
Hoa anh đào được trồng tại đền Yasukuni, một đài tưởng niệm đặc biệt dành cho
những người lính. Lễ hội Hoa anh đào được cho là để an ủi linh hồn của những
người lính.
1912: Nhật Bản cung cấp cho 3.000 cây anh đào Mỹ.
Vào năm 1912, chính phủ Nhật đã tặng Hoa Kỳ 3000 cây anh đào, và năm 1956 lại
tặng thêm 3800 cây. Tất cả các cây này được trồng tại Công viên West
Potomac ở Washington, D.C. và là chủ đề cho Hội hoa anh đào quốc gia hàng năm.

Ngày nay
Trong tiết trời xuân ấm áp, người dân Nhật thường chọn cho mình những địa điểm
trồng nhiều hoa anh đào như công viên, dọc bờ sông để tổ chức picnic, ngắm hoa,
trò chuyện, ca hát cả ngày lẫn đêm.
4.

Dịp lễ Hanami cũng thường đi kèm với các buổi tiệc tùng và ca múa nhạc.

Họ thưởng thức những món ăn truyền thống như sushi, cơm hộp bento, uống rượu
sake hay một loại rượu thường uống khi ngắm hoa được gọi là Hanamizake. Vào
thời điểm này, các bạn dễ dàng bắt gặp hình ảnh các võ sĩ sumo hay những người
phụ nữ Nhật trong trang phục kimono truyền thống.
Hiện nay, lễ hội hoa anh đào không chỉ được tổ chức ở Nhật mà nó còn diễn ra ở
nhiều nơi trên thế giới như: Việt Nam,Mỹ,Australia,...Đây là cơ hội để mọi người
có thể thưởng thức vẻ đẹp thanh khiết của hoa anh đào cũng như là cơ hội để nước
Nhật quảng bá nét đẹp văn hóa của họ.


Các địa điểm ngắm hoa ưa thích bao gồm Tokyo , Okinawa, Osaka, Yokohama,
Nara, Nagoya, Kyoto, Hokkaido, Fukushima, Hiroshima …
5.

Tổng kết

Nó có một lịch sử lâu đời và được xem là quốc lễ của Nhật Bản, là một nét đẹp
không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản.
Lễ hội này đã có một lịch sử lâu đời từ hàng ngàn năm nay, bắt đầu ở thời kỳ Nara
(710-794), khi hoa mai còn được ưa thích hơn, rồi sau đó là hoa đào ở thời Heian
(794-1185). Trong thời kỳ bùng nổ của văn học và nghệ thuật Nhật Bản này, “hoa”
trong thơ haiku và tanka luôn được hiểu là “anh đào”. Bắt đầu từ hoàng tộc, lễ hội
Hanami nhanh chóng lan rộng ra tầng lớp võ sĩ đạo và tới thời Edo, trở thành một
lễ hội cho cả giới bình dân.