Hệ thống văn bản lớp 8

Hệ thống kiến thức 8 văn bản học kỳ i lớp 8
TT Tên tác phẩm Thể loại
VH
PT biểu
đạt
Tác giả và xuất xứ tác
phẩm
Tóm tắt ngắn gọn Nội dung chính Nghệ thuật đặc sắc
1 Tôi đi học
Truyện
ngắn
Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm
Tác giả Thanh Tịnh (1911-
1988), tên khai sinh là Trần
Văn Ninh, quê ở xóm Gia
Lạc, ven sông Hơng, ngoại ô
thành phố Huế. Từ năm
1933, ông đi làm ở các sở t
rồi vào nghề dạy học và bắt
đầu viết văn, làm thơ. Sáng
tác của T.Tịnh thờng tóat lên
vẻ đẹp độc đáo, tình cảm êm
dịu, trong trẻo. Tác phẩm
chính: Hận chiến trờng, Quê
mẹ, Ngậm ngải tìm trầm, Sức
mồ hôi, Những giọt nớc biển..
Truyện ngắn Tôi đi học in
trong tập quê mẹ, xuất bản
năm 1941

Hàng năm cứ vào cuối thu, khi
cảm nhận đợc khoảnh khắc
giao mùa và thấy mấy em nhỏ
lần đầu tiên tới lớp, lòng
Thanh Tịnh lại náo nức những
kỷ niệm mơn man của buổi
tựu trờng đầu tiên, khi ông vẫn
còn là một cậu bé. Sớm hôm
ấy, chú bé T.Tịnh đợc mẹ dắt
đi trên con đờng làng quen
thuộc. Chợt điều gì cũng trở
nên thật mới mẻ và xa lạ với
chú. Ngôi trờng bỗng trở nên
to cao, đông đúc và uy nghi lạ
thờng. Chú lúng túng lo sợ,
toan khóc nh bao nhiêu bạn
khác. Nhng rồi ông đốc đã
nhẫn nại khuyên nhủ, dẫn chú
và đám bạn vào lớp. Chú đợc
học bài học đầu tiên ở trong
lớp, bài học có tên Tôi đi
học.
Bố cục 2 phần:
_ Phần 1 : Mùa thu
gợi nhớ ngày tựu tr-
ờng
_ Phần 2 : Tâm trạng
của nhân vật tôi với
những kỷ niệm mơn
man ngày đầu tiên đi

học
+ Trên con đờng
cùng mẹ tới trờng
+ Khi nhìn ngôi tr-
ờng và bạn bè mới
+ Khi nghe gọi tên
vào lớp và rời bàn
tay mẹ
+ Khi ở trong lớp
với giờ học đầutiên.
Nội dung: Gợi lại
ngày khai trờng đầu
tiên với những kỷ
niệm mơn man
không bao giờ phai
nhạt.
_ Tự sự kết hợp với
miêu tả và biểu
cảm
_ Ngôn ngữ giàu
cảm xúc
_ Các phép tu từ
(nhân hóa, so sánh,
điệp từ )
_ Sử dụng các từ
láy và động từ gợi
cảm
2 Trong lòng
mẹ
Hồi ký Tự sự,

miêu tả,
biểu cảm
Tác giả Nguyên Hồng
(1918-1982), tên khai sinh là
Nguyễn Nguyên Hồng, quê ở
thành phố Nam Định. Trớc
cách mạng, ông sống chủ
yếu ở thành phố cảng Hải
Phòng, trong một xóm lao
động nghèo. Ngay từ tác
phẩm đầu tay, ông đã hớng
ngòi bút về những ngời cùng
khổ gần gũi mà ông yêu th-
ơng thắm thiết. Sau Cách
mạng, Nguyên Hồng viết cả
tiểu thuyết, kí, thơ, nổi bật
hơn cả là các bộ tiểu thuyết
sử thi nhiều tập. Nguyên
Hồng đợc nhà nớc trao tặng
giải thởng Hồ Chí Minh về
văn học, nghệ thuật năm
1996. Tác phẩm chính : Bỉ
vỏ, Những ngày thơ ấu, Cửa
biển, Núi rừng Yên Thế, Bớc
đờng viết văn Những
ngày thơ ấu là tập hồi kí về
tuổi thơ cay đắng của tác giả.
Tác phẩm gồm 9 chơng,
đăng báo năm 1938, in thành
sách năm 1940. Đoạn trích

Trong lòng mẹ là chơng IV
của tác phẩm.
Sau khi ngời cha nghiện ngập
qua đời, mẹ bé Hồng cũng bỏ
vầo Thanh Hóa buôn bán,
Hồng phải sống dựa vào nhà
nội, trong sự cay nghiệt ghẻ
lạnh của họ hàng. Gần đến
ngày dỗ cha, cô Hồng gọi cậu
lại, kể về mẹ Hồng, rắp tâm
gieo rắc vào trí óc cậu những
điều xấu xa về mẹ. Nhng
Hồng đã sớm nhận ra âm mu
thâm độc của bà cô, vẫn giữ
vững niềm tin và tình yêu với
mẹ. Cuộc nói chuyện kết thúc
trong sự uất ức, tủi nhục và
những giọt nớc mắt của Hồng.
Chiều ngày giỗ cha, Hồng bất
ngờ gặp lại Mẹ, đợc mẹ vuốt
ve, âu yếm. Những lời cay độc
của bà cô thoáng hiện ra trong
trí óc cậu nhng rồi cũng tan
biến ngay.
Bố cục 2 phần:
_ Phần 1 : Bé Hồng
trong cuộc nói
chuyện với bà cô
_ Phần 2 : Bé Hồng
và cảm giác sung s-

ớng, hạnh phúc khi
đợc ở trong lòng mẹ.
Nội dung: Kể lại
một cách chân thực
và cảm động những
cay đắng, tủi cực
cùng tình thơng yêu
cháy bỏng của nhà
văn dành cho ngời
mẹ bất hạnh thời thơ
ấu.
_ Hồi ức chân thực,
cảm động
_ Nghệ thuật miêu
tả tâm lý nhân vật
đặc sắc
_ So sánh đầy ấn t-
ợng
_ Tự sự kết hợp với
miêu tả và biểu
cảm.
3 Tức nớc vỡ bờ
Tiểu
thuyết
Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm
Tác giả Ngô Tất Tố (1893
1954), quê ở làng Lộc Hà,
huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc

Ninh; xuất thân là một nhà
nho gốc nông dân. Ông là
một học giả có nhiều công
trình khảo cứu về triết học,
văn học cổ có giá trị; một
nhà báo nổi tiếng với nhiều
bài báo mang khuynh hớng
dân chủ tiến bộ và giàu tính
chiến đấu ; một nhà văn hiện
thực xuất sắc chuyên viết về
ngời nông dân trớc Cách
mạng. Ông đợc nhà nớc truy
tặng giải thờng Hồ Chí Minh
về văn học nghệ thuật năm
1996. Tác phẩm chính : Tắt
đèn, Lều chõng, Tập án cái
đình, Việc làng Văn bản
Tức nớc vỡ bờ trích trong
chơng XVIII của tác phẩm
Tắt đèn tác phẩm nổi
tiếng nhất của Ngô Tất Tố
Ngày thu su thuế, bầu không
khí ngột ngạt, căng thẳng bao
trùm lên cả làng. Vốn thuộc
hạng nhất nhì cùng đinh,
anh Dậu không đủ tiền nộp su
nên bị bọn cai lệ bắt trói, hành
hạ ở sân đình. Anh Dậu không
chịu nổi ngất đi, bọn cai lệ t-
ởng anh đã chết, khiêng về trả

cho chị Dậu. Với bát gạo bà
hàng xóm mang sang, chị Dậu
nấu cháo cho chồng ăn cho lại
sức. Anh vừa bng bát lên thì
bọn cai lệ và ngời nhà lý trởng
xông vào quyết bắt trói anh,
mặc cho chị Dậu ngăn cản,
van xin. Chị Dậu không chịu
đợc nữa, liều mạng cự lại, đuổi
chúng ra khỏi nhà.
Nội dung: Vạch
trần bộ mặt tàn ác
của xã hội thực dân
phong kiến đơng
thừoi, đẩy ngời nông
dân vô tội vào tình
cảnh khốn cùng,
đồng thồi bộc lộ vẻ
đẹp tâm hồn của ng-
ời phụ nữ nông dân,
vừa giàu tình yêu th-
ơng vừa có sức sống
tiềm tàng mạnh mẽ.
_ Xây dựng nhân
vật đặc sắc
_ Ngòi bút miêu
tả sinh động, linh
họat
_ Ngôn ngữ kể
chuyện, miêu tả,

đối thoại đặc sắc
_ Cốt truyện gần
gũi với làng quê
Việt Nam.
_ Tự sự kết hợp
với miêu tả và
biểu cảm
_ Động từ mạnh
mẽ, ấn tợng
4 Lão Hạc
Truyện
ngắn
Tự sự,
miêu tả
và biểu
cảm.
Tác giả Nam Cao (1915-
1951), tên khai sinh là Trần
Hữu Tri, quê ở làng Đại
Hoàng, phủ Lý Nhân, tỉnh
Hà Nam, là nhà văn hiện
thực xuất sắc chuyên viết về
ngời nông dân nghèo đói bị
vùi dập và những ngời trí
thức nghèo sống mòn mỏi,
bế tắc trong xã hội cũ. Sau
Cách mạng, Nam Cao chân
thành, tận tụy sáng tác trong
công tác phục vụ kháng
chiến. Ông đã hi sinh trên đ-

ờng công tác vùng sau lng
địch. Nam Cao đợc nhà nớc
truy tặng giải thởng Hồ Chí
Minh về văn học nghệ thuật
năm 1996. Tác phẩm chính :
truyện ngắn Đời thừa, Trăng
sáng, Chí phèo, Lão Hạc,
Đôi mắt, Một đám cới ,
truyện dài Sống mòn , bút ký
Chuyện biên giới, tập nhật kí
ở rừng
Lão Hạc có một ngời con trai,
một mảnh vờn và một con chó
vàng. Con trai lão không đủ
tiền lấy vợ, phẫn chí bỏ đi phu
ở đồn điền cao su. Lão chỉ còn
lại cậu Vàng. Nhng vì muốn
giữ lại mảnh vờn cho con, lão
đành phải bán con chó. Còn ba
mơi đồng bạc, lão gửi ông
giáo để khi lão chết thì khỏi
phiền làng xóm và nhờ ông
giáo trông hộ mảnh vờn. Một
hôm lão xin Binh T ít bả chó,
nói là định bắt con chó lạ vẫn
quanh quẩn trong vờng. Nghe
chuyện, ông giáo rất buồn.
Nhng bỗng nhiên lão Hạc lăn
ra chết, cái chết thật dữ dội.
Cả làng chẳng ai hiểu vì sao,

chỉ mình Binh T và ông giáo
hiểu.
Nội dung : Thể hiện
một cách chân thực
và cảm động số phận
đau thơng của ngời
nông dân trong xã
hội cũ và phẩm chất
cao quý tiềm tàng
của họ
_ Xây dựng tình
huống truyện bất
ngờ
_ Nghệ thuật
miêu tả tâm lý
nhân vật tinh tế,
có chiều sâu.
_ Cách kể chuyện
đặc sắc
_ Kết hợp tự sự,
miêu tả và biểu
cảm.
5 Cô bé bán
diêm
Truyện
ngắn
Tự sự,
miêu tả
và biểu
cảm.

Tác giả An-đéc-xen (1905
1975) , nhà văn Đan
Mạch nổi tiếng với những
truyện ngắn viết cho thíêu
nhi. Có những chuyện là do
ông biên soạn lại từ truyện
cổ tích, nhng cũng có những
truyện là do ông hoàn toàn
sáng tạo ra. Bạn đọc khắp
năm chău đã quen với các
tác phẩm của ông nh Nàng
tiên cá, Bộ quần áo mới của
hoàng đế, Cô bé bán diêm,
Bỗy chim thiên nga, Nàng
công chúa và hạt đậu Văn
bản này trích gần hết truyện
ngắn Cô bé bán diêm
Đêm giao thừa rét mớt, một cô
bé mồ côi mẹ dò dẫm trong tối
đi bán diêm. Cả ngày em
không bán đợc que diêm nào,
không dám về nhà vì sợ bố
đánh. Em ngồi nép vào xóc t-
ờng, đánh liều quẹt một que
diêm cho đỡ lạnh. ánh lửa
diêm bùng lên, em thấy một
lò sởi ấm áp. Quẹt tiếp que
diêm thứ hai, em thấy một bàn
ăn thịnh soạn với ngỗng quay,
có cả dao ăn và phuốc-sét.

Que diêm thứ ba sáng lên, em
thấy một cây thông Nô-en
lộng lẫy. Lại một que diêm
khác, em thấy bà hiện ra ,
nhân từ và hiền hậu. Cứ thế em
quẹt hết số diêm còn lại, gặp
đợc bà và hai bà cháu cùng về
chầu thợng đế. Mồng một đầu
năm, mọi ngời thấy một em bé
chết cóng bên đờng với những
que diêm bên cạnh, nhng
không ai biết đợc những điều
kỳ diệu mà em đã thấy trong
đêm
Nội dung : Tác
phẩm thể hiện lòng
thơng cảm sâu sắc
của tác giả dành cho
những cảnh đời bất
hạnh nh em bé bán
diêm, qua đó nêu lên
số phận những trẻ
em thiếu thốn về cả
vật chất và tình cảm
trong một xã hội
thiếu vắng tình ngời;
phê phán những con
ngời lạnh lùng trớc
số phận kẻ khác.
_ Cách kể chuyện

đặc sắc, đan xen
giữa hiện thực và
mộng tởng.
_ Tình tiết, diễn
biến truyện hợp lý
_ Nghệ thuật tơng
phản đối lập.
_ Những hình ảnh
tiêu biểu, giàu sức
gợi cảm
_ Sự kết hợp giữa
yếu tố trữ tình và
cổ tích.