SKKN bản đồ tư DUY VÀ KHẢ NĂNG vận DỤNG VÀO

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài: .......................................................................................... 1
2. Cơ sở lý luận ................................................................................................. 2
3. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................. 3
. PHẦN N

UN

.L t u tv

n

1. ự r đ i c
2.

c i c

2.

n đ t du ......................................................................... 4
n đ t du .............................................................................. 7

n

n

c đi
u đi
. Cá

1

u ........................................................................ 4

u n lý ho t đ n c
V n

1.

t

n đ t du ............................................................................ 6

3. h i ni
4.

..................................................................................... 4

c

t
ài

n đ t du ...................................................... 7
u tron

n học s ở tr

và h n chế c
ìn t ứ s

dụn

n

................................................... 17

n đ t du : ..................................................... 22
n

n

t

u : ................................................ 23

n đ t du tron ho t đ n nhó

2. h n h nh th c s dụn
IV. T ự n

ọ V n ọ s ............................. 17

n đ t du tron

............................................ 23
i học

n học s . ......... 27

iệm........................................................................................... 31

V Hiệu qu ..................................................................................................... 37
C. PHẦN

T LU N ............................................................................................... 38

. Đ xuất ki n n

ị ...................................................................................... 38

E. Tài liệu t am k

o .................................................................................... 39


NĐ

T

U V

H N N

HỌC V N HỌC S

V N ỤN

Ở TR ỜN

V O

THPT

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. L

o

ọn
n

tài:
v n là

n học i v tr qu n trọn tron ch ơn tr nh ph

th n . on theo h o s t c
nđ

ch t l

s t.

n

n học v n c
nđ n

dàn nhận th

c c nhà i o dục
học sinh

ởn

t d n v thế vốn có c

n ph

iến tron nhà tr

c t n à càn

i

nó. Ch n t có th dễ
nđ

n ph th n hi n n .

hực tế cho th

n

v n tron tr

n học ch nh có dun l

n

iến th c và số l

n

là

t tron nh n

n tiết d

nhiều.

n

c c u thành ởi nhiều phân môn nh : v n học tiến

i t là

v n, lí

luận v n học. ron đó v n học chiế
dun có v tr qu n trọn
iến th c ph n
học sinh toàn

n l n nh t và

t ph n n i

c ph n ố đều ở c

hối học

n học s .

n học s có v tr cực

nh n

tt c i

dun l

h n th thiếu đ

10, 11, 12 đó ch nh là ph n

về

tron nh n n

t nh tr n học sinh h n c n h n th v i vi c học

trở thành hi n t

nà đ

i t

qu n trọn

iến th c h i qu t nh t cơ

t th i

t i i đo n h

nó tr n

cho

n nh t ti u i u nh t

c nền v n học d n t c đ từ đó

học sinh có nh n nền t n v n chắc đi n hi n c u và tiếp thu từn

ài học

cụ th .
u nhi n vi c d
nhiều hó h n. Dung l
h i qu t l n.

n

n học s hi n n

iến th c tron

i học có hi u qu

trun c o đ là
h n sẽ h n
r n và h

học ph n

c n

ỗi tiết d
id

vi c hết s c hẩn tr ơn n hi
p th i i n. ron

h n c

hi đó

p ph i r t

đều qu dài và có đ
n

i học đều ph i tập

t c chuẩn

ĩ l ỡn nếu

iến th c cho ph n nà l i r t

h n n h thuật h n nhiều
1

cũn

à ch

ếu là các khái


ni

ho học trừu t

cho

nh tr n th i tinh th n tho i

n

ic nc
ơn n

n , v vậ

th

t

ỏi

ph ơn ph p

h n ph i n

é

i h n ph n hi học. hậ

iến th c

t

r nh n ph ơn ph p
n

à ch

có sự đ i

dục tr n con đ

i n đ i hó .

ở r tr

c

ắt n

i học n

nền i o dục c

n

ph ơn ph p d

học

s n t oc

i học. D

n

ph ơn ph p
đ n

n n vận dụn

t

t cu c c ch
id

học c c ài

phục đ
l

n n

học

n nói

n ành i o

n về ph ơn ph p đ n

i o điều v vậ
học ằn

i son vẫn c n t n t i

h n ph t hu đ

c t nh ch đ n

n đ t du đ n là

t tron nh n

c t nh t ch cực tự i c ch

i d ỡn ph ơn ph p tự học r n lu n

iến th c vào thực tiễn; t c đ n đến t nh c

vui h n th học tập cho học sinh. hiết n hĩ vận dụn
d

học

và c c nhà n hi n c u ho học. L u

c t tu có nhiều đ i

học sinh

n d

n n th n tin

ũi nhọn ho học c

n l i hi u qu c o ph t hu đ

s n t oc

n n c o ch t l

học nói chun và ph ơn ph p d

t h u đ t ph

n

. Do đó r t c n thiết ph i

là thế

ri n đ trở thành

o dun

n học s nói ri n .

iết thế

tri th c ph ơn ph p d

n

i nhằ

v n nói chun và ph n
h ch n t đ

p th i i n và đ

i nào đ n

i n ph p

n học s .

tron c c i học nà vẫn ch

ếu là thu ết tr nh từ đ u đến hết ài đ cho
n

c

ch nhiều

h n th tron c c i học

i n ph p i n d

l

i học nào cũn t o đ

n học s sẽ đ p n đ

c

uc uc

đe

l i niề

n đ t du vào

Luật i o dục

c nh n h n chế tr n đ n th i i p cho vi c i

hắc

t i đ t ch t

n .

2. Cơ sở lí lu n
- iến s

uỳnh C n

inh Gi

ốc ở GD-

hành phố

Ch

inh cho rằn “Ưu điểm của bản đồ tư duy là sẽ đem đến cho học sinh
những lợi ích cụ thể trong quá trình học tập là nắm được nội dung cơ bản của
2


bài học, hệ thống nội dung kiến thức và biểu thị bằng sơ đồ, ghi nhớ nội dung
học tập một cách sâu sắc và bền vững”

- C n th

oàn

c

u tron cuốn s ch Bản đồ tư duy đổi mới

dạy học” th cho rằn “Bản đồ tư duy là một công cụ hữu ích trong giảng dạy
và học tập ở trường Phổ Thông cũng như ở các bậc học cao hơn vì chúng
giúp giáo viên và học sinh trong việc trình bày các ý tưởng một cách rõ ràng,
suy nghĩ sáng tạo, học tập thông qua biểu đồ, tóm tắt thông tin của một bài
học hay một cuốn sách… hệ thống lại kiến thức đã học, tăng cường khả năng
ghi nhớ, đưa ra ý tưởng mới…”
Nh vậ
tron vi c nắ

s dụn

n đ t du h p l sẽ i p cho học sinh r t nhiều

v n và hắc s u iến th c.

3. Cơ sở t ự tiễn
iếu học là tru ền thốn quý
học đ tiếp thu iến th c c c e
thi ốt

hi p thi
ron

uc

hi p có h i h nh th c:

o in

h ch qu n; c n

l thi v i h nh th c tự luận. C n v i nh n

nh n

n

ho

ọc x h i cũn có l

đ học sinh h thốn
tr nh sự nh
n hi m nh n
sinh h thốn

iến th c nắ

lẫn? Là
thi ốt

v n

v n

iến th c

ật l

o n L ch

n ho học ự hi n

iến th c r t nhiều. Là

hi p t i lu n tr n trở là

iến th c và n tập

i có th nắ

n

inh học

thế nào

t c ch ho học lo ic,

t i o vi n đ c n nhiều thế h học sinh tr i

v n học sinh h n nh n ph i ch

ph h p

n oài vi c

.

ó học thi v i h nh th c trắc n hi
s

i nn

học sinh c n ph i tr i qua các kì thi gay go:

i ọc C o ẳn

thi ốt

d nt ct .

v n

t c ch tốt nh t?
học

iến th c cơ

3

thế nào đ
ối v i

i p học
n

à c n ph i có ph ơn ph p học
n.


t thực tr n đ n lo n i tron qu tr nh n tập là hi i o vi n hỏi
ài học sinh đ nắ

h u hết iến th c nh n

qu n ho c có sự nh
nà s n

lẫn t i h i.

h

hi i

tr l i th học sinh đ

lẫn iến th c c

i i đo n v n học h c t c i nà v i t c i

i i đo n v n học
h c thậ

ch từ

nh n vật nà s n nh n vật h c
hi s dụn
t i nhận th

n đ t du tron

học sinh h n th

u nhi n

hi thực hi n

và h thốn hó

iến th c

t ch cực hơn so v i c c ph ơn ph p h c.

n đ t du

nhu ễn nhiều ph ơn ph p đ
d

i n d

i o vi n cũn c n ết h p nhu n

h i th c tri t đ t c dụn c

ph ơn ph p

học t ch cực.

B. PHẦN N

UN

I. L t u t v
1. Sự ra ời

n
a

n o con n
ào n o tự nh
x c tu.

n

t

u :
t

i có
t con si u

u :
c chừn

t n àn t nơ-ron tế ào n o

ch tu c v i hàn chục hàn tr

ài Ch rles herrin ton- ch đ c

n hi n c u tế ào n o đ x c đ n đến
n o con n

i là v n tối

hàn n h n

n ành sinh lý th n inh- hi

c thốt l n nh n l i nh thơ:

thuật v i hàn tri u con thoi l p l nh uốn l

thành c c v t s n đ n xen vào nh u và ết n n nh n ho v n
nh n

n

ch l c

h n hề n đ nh r i chu n thành nh n ho v n nhỏ hơn c n nh

h

đi u nh d i hi n à h
hi

n o

vào vũ h c c

ỗi th n đi p su n hĩ h

t du

là

ọi là

t vết

c .

vũ trụ .

c t i hi n dẫn tru ền qu tế ào

t l tr nh đi n từ hó sinh sẽ đ

tế ào n o
n o

ỗi tế

ct or .

ỗi đo n l tr nh qu từn

t c vết ý c đó h

t tron nh n lĩnh vực th v nh t c

.

4

c n ọi là ơ đ

ho học n hi n c u về


Dự tr n nh n đ c đi

đó c

n o

n đ t du theo n u n lý ho t đ n c
nh n s dụn ch

số c c d n

h nh nh. C c d n

chuỗi ch

n n th n inh c
vi c
h n.

nh th

n

n o tr i.

on

u nđ s n t or

n o.

n đ t du

à c n có th s dụn c
số và c c d nh s ch đ
là

nc un ođ

cx l

àu sắc và
ằn ch c

c s dụn cho c c c n

do đó hi s dụn nó t du s n t o c

con n

thực sự trở n n s n t o ch n c n s dụn tr t ởn t
5

h n

i

i i

n - ch c


n n ho t đ n c
đi u h n

n c u n o ph i nh sự tri i c

i n.

ừ lý thu ết về tr nh

on

u n- n

i

tr nh cố v n hàn đ u thế i i cho c c ch nh ph
tr

n đ i học tr

ch r rằn

n học về n o

h i nh n tố ch nh c

sở đó

h ơn ph p t du

2. Tá

i

a

n

s n lập s u đó

rr

p

n đ t du

tr i c

óp cho qu tr nh ph t tri n Lập

c

ỗi l n nhắc đến

ph n l n

n th o.

rằn s c

nh thật sự c

ón

ch đ o.

t o
ắn

hi nh

rr đ nói
ối li n h

i

ho n 8

c

cuốn s ch là

sự s n t o và tr nh

cũn ch nh là n

i ch p

c c

ối li n h

t v nh

viết

t i là sắp xếp cuốn s ch và lý luận
c i i phón qu vi c s dụn

t i c n đón v i tr ph

nh

hu n c n ch

i có chun ý t ởn .

th h i

n đ t du đ

c on n hĩ r

hi n nhận r rằn
đ n

hối l

ắt đ u từ l c n

n c n vi c học thuật

ắt đ u oằn đi do ph i c n r đ su n hĩ s n

i i qu ết v n đề ph n t ch r i viết ti u luận nh n càn cố

o nhi u n l i càn nhận đ

t i th n hi
hu tối đ

n . u nhi n từ tr

i t h u nh ch n hĩ đến on

ơ đ t du đ

t ởn s dụn
i t n và n o

u n

n - đ có nhiều n hi n c u đón

óp ch nh c

oài r

tr ch hỗ tr và là n

đ n

c đ t du do on

thuật h u hết nh n c u chu n và t t c

v i c c n hi n c u h c. nh

học đ i học n

nh. r n cơ

r đ i.

n đ t du c

ởi nh

on : t t c lý thu ết n o

nh n

L

n đ t du n

rr

qu luật ph n l n

n n t du - đ

u :
u n- e

u n t i n hĩ t i

do nh n hi p n ành n hề

tr nh là li n t ởn và nh n

ind

t

nh nhà v n nhà thu ết

iến th c và nh n

n đ t du c n ọi là ơ đ t du

đến n

àu sắc h nh nh nh p

c t thành c n

nhi u.

n đ t

r t nhiều và cuối c n đ ph t hi n r c ch học nhằ

h n n

hi nh

di u c

n o
6

.

hi n c u

ph t

ch ho toàn


th về n o
Lập

và c ch s dụn nó c

n đ t du s u nà .

i i l n đ u ti n vào
t c i có s ch

he
n ch

ái niệm

3.

đ

1974. C n v i nh n qu n s ch tron

ind et

t

n đ t du đ đ

u n th

n đ t du là
.

c ph t tri n ằn c c nh nh t
n đ t du

c c ý t ởn c

.

con n

n là tr n i
là

ỗi chi tiết

sắp xếp và x c lập u ti n đối v i

i nh tron
n

hi n

t ý t ởn h

h nh nh h

ý trun t

ỗi lo i th n tin

ý c cụ th và ph t sinh c c ý t ởn

n đ t du là ch
a

n t nh đ

h nh nh then chốt ho c

n

t

hó

h i

n n c

c
t h i ni

i
i.

ở c c sự i n ý

n o ỳ di u.

u :

n đ t du ho t đ n theo n u n tắc li n t ởn
n o.

c nối

r xun qu nh.

n đ t du là ph ơn ph p ết nối

ật l n nh n

c

nà sẽ

i sẽ ph t tri n.

ằn c ch s dụn từ h

o t

h nh nh trun t

t

i cũn ph i ho t đ n t ơn tự. ừ đó

t ởn và th n tin đ n th i hơi n u n tiề
4. N u n l

n đ là

n tr n cho c c ý ch nh và đều đ

hiến t du con n

họ có t c dụn l u i
nh nhằ

t ởn h

i

i ph ơn th c tiến d n từ trun t

nói c ch h c
th

t h nh th c hi chép s dụn

ở r n và đào s u c c ý t ởn .

t h nh nh trun t

v i c c ý trun t

n đến v tr c

u :

àu sắc và h nh nh đ
ý t ởn h

c ch nh th c i i thi u v i thế

nh t thế i i.

n

heo on

n đ t du đ

xu n n

s ch về t du

n đ trở thành cơ sở cho cuốn s ch

n đ là

ý nà

t h nh nh h

ch đ o. run t

đó đ

ọi ý i

t từ hó th
c nối v i c c

từ hó c p 1 ằn c c nh nh ch nh từ c c nh nh ch nh đó l i

có sự ph n nh nh đến c c từ hó c p 2 đ n hi n c u s u hơn. C thế sự
ph n nh nh c tiếp tục và c c h i ni

h

7

h nh nh lu n đ

c ết nối v i


nh u. Ch nh sự li n ết nà t o r
t c ch đ

đ

t

c tr nh t n th

r ràn .

8

t về ý trun t


i t
về nhiều

đ n n c o ch t l

n đào t o ch n t đ c i tiến đ n

t từ ch ơn tr nh đào t o ph ơn ph p i n d
9

đến đ i n ũ

i o vi n tron đó vi c đ i
tron nh n

ếu tố qu n trọn

c ch ền v n
n

i ph ơn ph p i n d

v đ i

óp ph n n n c o ch t l

i ph ơn ph p i n d

n

th
i t

là vi c là

nh n

n đào t o vi c đ i

n đào t o

t

nh

iến qu tr nh học

iết.
c

t c ch đ n

.

i

i

sẽ cun c p nh n cơ h i đ c i t đ nhận th c r

i tr qu n trọn

n n

thực ch t tron cu c sốn .

iều đó là

t n

h

à thực r là

u c u i o vi n h n n ừn n n c o tr nh đ hi u

vậ v i tr

ic

n

i học

n

i i o vi n trở thành nh n tố

ài sắc th

n n t ch c s dụn
nđ

d

iđ

c c ph ơn ph p d

học t ch cực h c vi c tri n h i d

t i đ t ch t l

Gi o dục-

c c c nhà n hi n c u

cũn nh học sinh qu n t

t c n cụ ph h p

heo n

h

c đề xu t và vận dụn tron nh n

n đ t du đ c i t đ

nhà ho học và i o vi n i n d

hành i

n

iến th c và h n n s n t o.

học ằn

t du ch nh là

ch th ch tr t

n n lực n hi n c u đ c lập t n c

ron c c ph ơn ph p

ũ

à c c tr

.C n v i

học ằn

nđ

n đ n thực hi n đ tiến

n .
nh Chuẩn

ụ tr ởn

ụ Gi o dục trun học c

ào t o n oài t nh ho học ph ơn ph p học nà có nhiều u

ph h p v i điều i n inh tế và cơ sở vật ch t c
:

t

i ph ơn ph p đào t o t i

c p thiết và c n tiến hành

ph ơn ph p i n d

đi

là

i học thành qu tr nh ph t tri n t du s n t o. ừ thực tế tr n cho
đ n n c o ch t l

n

c xe

sẽ t o điều i n tốt cho

i học có th ph t hu hết h n n t du c

c

đ

n đ t du có th

c cv n n h o

p dụn cho nhiều v n

i o vi n có hi ch c n

d n r i ch c n

t

th học tr n

t ằn

t

t i

tt

cũn có th vẽ đ
thậ

ch là

n n p dụn nó h thi .
10

n ành i o dục i t
h c nh u đ c i t t i

nđ d n r i

t t l ch

c ơ đ t du . ọc sinh có

t nền đ t. Ch nh v t nh linh ho t


Qu thực tế
ph ơn ph p d

n dụn

nhiều i o vi n đ nh i :

học t ch cực h c

n đ t du sẽ là đ n ẩ

ết h p v i c c

à n ành i o dục đ và đ n tri n h i

óp ph n n n c o ch t l

n

i o dục

i p học

sinh t ch cực ch đ n và có t du tốt hơn.
u iểm và

5.

n

a

n

t

u :

Cũn nh c c ph ơn ph p ph ơn ti n d
t du tron d

học cũn có nh n

u và nh

học h c s dụn

c đi

nđ

nh t đ nh.

a. u iểm:
Lập

n đ t

n u n v tận c
nhi n

du là ph ơn ph p nhằ

tận dụn c c n u n tài

n o. ron học tập nó là c n cụ tr

n đ t du

h n ch là

tập qu n lý th i i n

i p r t th ch h p tu

n hi nh trực qu n

à c n là c n cụ n

ch th ch tr nh linh ho t và h u cơ.

n đ t du hi u qu hơn so v i hi ch th n th
c ch hi chép tru ền thốn
c n về ố cục
sun

thành c u v n đ

h n r ý t ởn

ó về t du và
c x c đ nh cụ th

r

c c ý qu n trọn hơn có th đ
ối li n ết i

đ th có th

hó nắ

ắt trọn t

t nhiều th i i n.

đ

i

chốt- t o điều i n li n h i c c ý t ởn

h i ni

t c ch dễ dàn

tr nh s n t o t c phẩ
ận dụn
-

ý ch đ o
c nhận iết
n đ t du

và n n c o tr nh

nl i

n đ t du cho phép

n đ t du là ết qu c

qu

đ c đ o i p nh l i ch nh x c.

n đ t du tron

n đ t du

ỗi

ởt

ch

c nhận iết t c th - nh từ then

nh n th n tin hi u qu và nh nh chón c u tr c
sung c c h i ni

hó s
ỗi ý đ

c nhận iết v nằ

then chốt đ

thiếu ý l n

n đ t du

c đ qu n trọn t ơn đối c

c c h i ni

n ; nếu s dụn

i n d

i h n th cho n

sẽ
i học

i p họ tiếp thu nhiều hơn và t ch cực hơn tron l p.

11

n l i nh n l i ch s u:
t c ch tự nhi n nh đó


n đ t du là

-

cho ài học cũn nh c ch tr nh à

h n s n t o và lý th hơn đối v i c n
- h
t

n đ t du

iến. ron th i đ i

hi ch
à

id

ài i n c

ọi th đều th

i o vi n c n có h n n là

lẫn n

ài học n ẫu

i học.

i o vi n trở n n linh ho t

đ i và ph t tri n nh nh chón

i đ n th i

sun

hi ch

ài i n

t

c ch dễ dàn nh nh chón .
n đ t du

-

dễ nh n n n

i học có hu nh h

- h cv iv n
h n nh n

n đ t đi

i h nh th c r ràn và

c o hơn tron c c ỳ thi.

n tr nh à n i dun theo c ch tu n tự

i u th sự i n

y, nh đó i p n
- ốl

i u th n i dun th ch h p d

à c n cho th

n đ t du

mối liên hệ giữa các s kiện

i học hi u s u hơn về ch đề.

n

hi ch cho ài i n đ

c i

ron thu ết tr nh và viết v n vận dụn

đi r t nhiều.
n đ t du cũn

n l i

nhiều l i ch:
n đ t du lo i ỏ sự c n thẳn

-

h n h p lý cũn nh nỗi lo
n đ t du

-

dự n ho c

t

i p

n l

i li n t ởn

i và chỗ ế tắc c

n l i

o c o có trọn t

Cơ chế ho t đ n c
v ic c

th t

hó ch u ph t sinh từ c ch sắp xếp
n

i viết v n .

t ài thu ết tr nh ho c ti u luận
r ràn và ố cục h p lý hơn.

n đ t du ch trọn t i h nh nh
c c nh nh .

học iến th c

h thốn hó

iến th c s u

àu sắc

n đ t du là c n cụ đ họ

nối c c h nh nh có li n h v i nh u v vậ có th vận dụn
vào hỗ tr d

t

i c n cố iến th c s u
ỗi ch ơn ... và i p c n

n đ t du

ỗi tiết học
qu n l

n tập

i o dục lập

ế ho ch c n t c.
n đ t du

i p học sinh học đ

c ph ơn ph p học:

lu n ph ơn ph p học tập cho học sinh h n ch là
hi u qu d

học

à c n là

ục ti u d
12

học..

i c r n

t i n ph p n n c o

dụn thành th o

nđ t


duy tron d

học học sinh sẽ học đ

c ph ơn ph p học t n t nh đ c lập

ch đ n s n t o và ph t tri n t du .

n đ t du

i p học sinh học tập

n hi n c u cho th
à do ch nh

n oc

n đ t du

đ n tối đ tiề

n n c

thẳn

tự do chọn
con

c ce

tự thiết ế n n c c e

đ
ỗi

học sinh

n nét đậ

t c phẩ

n đ t du do các
c

nh.

i p học sinh hi chép có hi u qu . Do đ c đi
i thiết ế

sắp xếp ố cục đ

nh t

n đ t du th hi n r

từn học sinh và

u qu tr n trọn

n đ t du n n n
n

sở th ch c

t

tự s n t c n n tr n
iến th c c

là ph t hu tối đ t nh

hiếu h i họ

àu sắc x nh đỏ vàn

n đ t du

nh v vậ

t c ch t ch cực hu

n đ t du có u đi

học sinh ph t tri n n n

c ch hi u c ch tr nh à
e

i p học sinh học tập

c

c i

n o.

i c học sinh tự vẽ
s n t oc

t số ết qu

i sẽ hi u s u nh l u và in đậ

nh tự su n hĩ tự viết vẽ r theo n n n

vi c s dụn

c ce

con n

t c ch t ch cực.

c

n đ t du ph i chọn lọc th n tin từ

hi th n tin c n thiết nh t và l ic v vậ s dụn

n đ t du sẽ i p học sinh d n d n h nh thành c ch hi chép có hi u qu .
ói tó
và n

l i d

id

học ằn

hi u dễ tiếp thu có th nh n th
tr dễ
- h n
th

ho c

sun

đ

c tối đ

i có th

ý t ởn

c tr nh t n th c

i học

ỗi n

i vẽ

n o.

n đ đ lý n n có th vẽ

t i u h c nh u có th d n

từ diễn đ t h c nh u n hĩ là c n
th hi n theo

h n n s n t oc

ỗi n
13

i dễ nh n dễ

v n đề nh vậ r t

ố cục tốt hơn v theo su n hĩ c

t c c nh nh

ỗi n

dễ ph t tri n th

u c u t l chi tiết hắt he nh

sắc h nh nh c c cụ
nh n

n l i cho c n

nhiều l i thế:

- h nh n ắn ọn dễ là
dễ i

n đ t du sẽ

t c ch ri n
i.

àu

t n i dun

v vậ sẽ ph t hu


-

đ

c ph t tri n t i

-

ối v i n

i học dễ nh n dễ viết

và h n n s n t o c
nh c

phụ

c v h n nh n l i dễ li n ết c c ý t ởn .

n

c h n th học tập

i học đ n th i ph t hu tối đ tiề

n o r n lu n đ

n n

hi

c c ch x c đ nh ch đề và ph t tri n ý ch nh ý

t c ch lo ic.
ơn n

ph ơn ti n thiết ế
n phụ ph n

- Gi

- Vận dụn v i
hi n n .

t

n đ t du cũn

àu

c c nhà tr

p dụn t i nh n tr

n

n v n s u

n đ t du tr

t ch ơn đ

i pc ce

c n nh n l i nh n
học sinh là

ph ơn ph p d

trun t

đ th

học ằn

t

ph ơn ph p d

r hơn nh n

hi u đ n c

- Dự vào inh n hi

i học

nh tron qu tr nh tự h

ph .

c

n ph t

i học đ đ t đ

n i ật c
tđ

n tron c

học sinh qu ết đ nh

i tr

n x

c đ tin

học sinh.

h i th c inh n hi

đó d n

i o điều nu i d ỡn t nh sẵn sàn

t nh t ch

c

ục đ ch học tập và ph t tri n c nh n.

i học tự nhận th c tự ph t tri n tự thực hi n tự i

i tự hoàn thi n tron

t ài h

học t ch cực-

u đi

v i học sinh.

ch th ch đ n cơ
n

ép

c ho c s u hi học

n đ t du :

cậ t o s c thu h t thu ết phục

n

n và

ph t tri n t du lôgic.

i u hi n c

- hừ nhận t n trọn

- Chốn

n đ t du l n

i p tiếp thu ph t tri n ý tốt hơn s n t o hơn.

- ập thói quen lập
t ch đề

àu vẽ

.

- ọc sinh có th vẽ t

-N

àu tẩ

inh tế hó h n.

àu vẽ tr n i

cực ý ch c

h đơn i n:

điều i n cơ sở vật ch t nào c

- r n l p học n n d n ph n

thành s c

t ch

thế ph ơn ph p nà có th

v n x v n

l

ch th ch đ

n đ

ho t đ n
14

cđ

tr đ nh

o qu ền lự chọn tối đ c


- ối đ hó sự th
thi p c
-

n

i c

n

i học tối thi u hó sự p đ t c n

id .

o cho học sinh t nh n n đ n

ch đ n , tự tin.

- h t tri n t du đ c lập s n t o

h n n su n ẫ

óc ph ph n

và t n trọn c t nh.
i dun học tập

n

i tr

n học tập

c i

so t ởi ch nh

i học.
o t nh

-

ề

d o th ch n c o c

- ết s c coi trọn v i tr to l n c
- Chốn đ
hụ đ n

pđ t

n n .

i o điều xơ c n

n o nn o n

học vẹt lý thu ết su n

hu n

i vốn sẵn có nh n tiề

h i th c tối đ c c tiề

i học

à phục vụ cho nhu c u c

số đ n .
i p

n n s n t o.

t

i tr

n đ n

i học có th

tron tr nh luận tự h

ph .

:

C c h nh th c học tập đ d n

linh ho t.

i dun học tập ph h p v i

on

uốn

h n n và thi n h

n

i học.

h n qu n h th y - tr

d n ch

chi phối

n n . Gi o dục c n và có th

tự i c tự do tron su n hĩ tron vi c là

n

ẫu qu l thu c dễ

n n đó đ c i t là tiề

- Gi o dục là t o r cho n
C c thành tố đó

óc đối v i i o vi n

đối v i học sinh)

- Gi o dục h n ch phục vụ số đ n
- Con n

i o dục.

c c c i u hi n:

Qu ền u

c

đ

i p cho n

n

i học đ t t i

v i tinh th n h

n dẫn h p t c

ục đ ch nhận th c theo 3

u c u nói

tr n tự i c tự do, khám phá).
h vậ
vận dụn

xét c tr n lý thu ết và thực tế vận dụn có th

n đ t du tron d

học có r t nhiều u đi

15

hẳn đ nh

ch n t có th


ỳ vọn về

t di n

thực hi n đ n

.

b. H n

o

i i o dục nếu ph ơn ph p d

n đ t du đ n là cơn sốt c

son ở c p run học ph th n vẫn ch
c n do tự ph t

đ

t số i o vi n v t

th v n n p dụn th
học hỏi và đ
iết

r đ

i và

c tri n h i đ n

cc

n

h u hết

c iết đến nó th

cũn có nhiều i o vi n x c đ nh đ

có n he nói

Có th nói

n ành i o dục

ho c t nh c đ

hi u qu và hoàn toàn th ch h p tron d

d

c

:
c d u s dụn

ch

học nà đ

là ph ơn ph p

học n n ch đ n đ u t t

iến inh n hi

iết nh n ch

d

.

t i

h n số đ n vẫn là

p dụn ...

h nhiều i o vi n n i p dụn c c ph ơn ph p i n

n đ t du

n đ u nh ph i x

h n ph i là n o i l . Có th do nh n

dựn thói quen cho học sinh nếu vậ s

hó h n

h n theo

p

ch ơn tr nh
ếu h n h
t c cho ài học
là

n dẫn cho học sinh chuẩn

hi l n l p dễ rơi vào t nh c nh ch có

vi c. Gi o vi n ch tr nh chiếu nh n tr n

r h nh nh

nđ

c n th c

n oài s u đó thu ết tr nh ho c đ
t ởn c

ở nhà và đ u t n hi

th

tự th

cho s dụn

sẵn

nh i o vi n

cho viết

n

đ

n phụ tr nh vẽ

n

n đ t du vào ph n ết ài theo ý

i o vi n... nếu vậ th học sinh vẫn ch tiếp nhận iến th c

c ch thụ đ n . hi đó học sinh ch cố nh nh n
t du có sẵn c

i o vi n

đen là

đ

tiếp tr n

c th

rằn : nh n

h n c n thiết ph i so n d

n đ học sinh hi nh

học ằn

n đ t du

qu n s t th

tr n

t
nđ

à h n hề t du .

Qu qu tr nh so n i n t i th

d

t

tr n

à ph n trắn

chiếu có th vẽ trực

ởi lẽ h n chế l n nh t c

nếu thiết ế tr n ph n

n

ề

ph ơn ph p

là hi chiếu l n

n th ch r t nhỏ.
ron thực tế h n ph i ài nào cũn có th s dụn
nh t là v i

n

n đ t du

v n ch n t c n iết chọn lọc c c ài ho c
16

t
t số


ph n tron
qu c o.

ài có h n n
h n s dụn

cũn có th đ

đ

n

n đ t du tr n

t nh

n đ t du trực tiếp tr n

à đ t hi u

n th

ài học nào

vào.

heo inh n hi
t

n dụn

c

n th n t i h n n n s dụn

n đ t du cho

iến th c qu l n hi đó hiến học sinh rối h n

iết ắt đ u từ đ u

hi nh và li n t ởn c c ph n iến th c v i nh u và học sinh cũn

hi n toàn

iến th c vào

t

n đ t du .

àn nh

c c ph n iến th c n i dun c c ch đề ằn

t

.Đ

n
iểm

n đ t du .

t vài h n chế nh t đ nh nh n su cho c n

vẫn là "chiếc c u nối" n ắn nh t i
II/ V n

n dẫn học sinh tách

u chốt qu n trọn nào đó

s u đó li n h c c iến th c đó v i nh u ằn nhiều
Dẫu c n

n

t

ho tàn tri th c và

u tron

n đ t du

n oc

con n

i.

ọ V n ọ s :

a ài V n ọ s ở tr ờn THPT:
N ữ

a.

ở

C c ài v n học s là nh n nhận đ nh nh n đ nh i c
n hi n c u v n học về l ch s v n học d n t c tron c i nh n
t nền v n học từn

n n h luận

t v n đề ằn h thốn luận đi

G

v n

o qu t c

nhiều ph n

c

ỗi ph n tr nh à

và c c luận c đ là r từn luận đi

hi n hành đ

ở tron nhiều qu n h

i o dục ph th n

c c nhà

phận từn th i ỳ v n học và từn t c i v n học.

i h nh th c là nh n v n

v n hó

hó th

c x

dựn nh

. heo tinh th n đ i

h thốn tri th c v n học đ

ic

c c u tr c

.

t ch nh th
ch ơn tr nh
t c ch h p lý

tr n c c ph ơn di n l ch s và lo i th . r nh tự l ch s v n học d n t c vẫn
đ

c ch ý tron sự đối s nh v i v n học n

đ

c ch trọn hơn so v i ch ơn tr nh cũ . iếp tục qu n t

tri n c

lo i th

cận c c v n

ch i o vi n

c n oài. on ti u ch lo i th

v n 11 có

n v n học ch n t tiếp tục qu n t
17

sun th

đến sự ph t
:

đến sự ph t tri n c

hi tiếp
lo i


th .

h n

s .ở

h n n n ch ch trọn lo i th

à coi nhẹ sự ph t tri n về l ch

c n cun c p cho học sinh nh n tri th c h i qu t và h thốn

về v n học. iến th c có t nh l ch s r t c n thi t cho sự h nh thành thói quen
và h n n t du t n h p ở học sinh.
lo i th l i c n đ

ỗi v n

c đ t cào h thón l ch s

nđ

c nh n từ óc đ

.

ràn c u tr c ch ơn tr nh c i c ch l n nà có sự th
học h n c n là cơ sở đ c t n.
v n học s
nđ

t c ch h thốn

vậ ch n t c n ph i h i th c c c iến th c
ho học cụ th tron qu tr nh đọc - hi u v n

đắp cho sự h n đ c t n đó. h n

th i ỳ
v n

i i đo n t c i t c phẩ

n.

đ i l ch s v n

iến th c tron

ài h i qu t về

là tiền đề t o cơ sở cho vi c đọc hi u c c

c l i hi đọc hi u c c v n

n tr n tinh th n hắc s u c c iến

th c v n học s sẽ óp ph n là s n tỏ c c nhận đ nh luận đi
C n c vào c c ài v n học s tron
ở ch ơn tr nh
Ố
LỚ

Ố

Ế

Ế

THEO

VHS

PPCT

2

11

7

4

n, t th

có t t c 11 ài cụ th nh s u:

1

10

s ch i o ho cơ

Ổ G Ố

TÊN BÀI

n qu n

Ế

n học i t

4

h i qu t

n học d n i n i t

32

h i qu t

n học

33

đến hết thế

59

c i

u ễn r i

82

c i

u ễn Du

21

c i

u ễn

33
34

h i qu t
C ch

i t

từ thế

nh Chi u
từ đ u thế

n th n 8 n

18

105

1945

đến
123


50

12

4

h n vào

Tác gia Nam Cao

1

h i qu t

2

n

từ C ch
1945 đến hết thế

7

u ễn Ái Quốc -

22

c i

n thốn

ố

nằ
đ

ởđ u

ỗi

105

Ch

inh

u

t th

nh n ph n v n học s ch chiế
c ph n ố ch

n th n

v i

t dun l

t v tr r t hi

ếu ở đ u và i

c c

n

iến th c đ s

tốn tron ch ơn tr nh.

học. C c ài h i qu t th

n

học ho c ph n học c n c c ài t c i v n học th th

n

c ố tr s u hi học t c phẩ .
h n chun

nh nh n

iến th c cụ th

iến th c h i qu t đ dễ nắ

à sự trừu t

n c

nh n

ắt hơn tu nhi n đ chu n t i cho học sinh

hi u s u v n đề th hoàn toàn h n đơn i n

ởi ch nh nh n

iến th c cụ

th nh v dụ tr n vẫn c n có t nh h i qu t r t c o th i i n dành cho nh n
ài v n học s
qu t

h n nhiều hơn n

l

à c n là iến th c t n h p c

nh u nh tri th c x h i l ch s

n

iến th c h n ch thi n về h i

nhiều tri th c thu c c c lĩnh vực h c

inh tế ch nh tr

đều có li n qu n soi chiếu cho nh u c i nà là
n

c l i. h vậ

sinh nắ

ắt đ

c.

h n th xe
là

đ

ph p tru ền thốn là hó đ t đ
b.N ữ

k ók

ph p i n d
hi n n

ph n

th nó có nh n

cơ sở đ n

sinh c i i và

nhẹ iến th c nào t t c đều ph i i p học

c điều nà thiết n hĩ d
c

học theo c c ph ơn

ục ti u.

d y

i nh n đ c đi

t t c nh n tri th c nà

ở

đ c tr n về n i dun
n học s tron
hó h n s u:

19

n

ờ
iến th c cũn nh ph ơn
v n ở nhà tr

n


ề n i dun

-

iến th c: h n

ph t tri n v n học ở n

n học s

c t từ th i sơ h i ch

qu tr nh

có ch viết đến n .

ề th i

i n nó h i qu t toàn

qu tr nh ph t tri n v n học hàn n àn n

i

hàn n h n t c i c n hàn tri u t c phẩ

nó hi l i d u n c

n n

n th n nó ch

đựn

Ch c n nói ri n
iết

t hối l

d

và học tốt nh n

iến th c cụ th về t c phẩ

s n r đ
vi n

c luận đi

i r tr
c đi

h

n

ài

iến th c c

iến th c
luận đi
i.

i t

trừu t

đ

hó hơn cho nh n

h i qu t tron

ài t o sự sinh đ n h p dẫn cho ài i n

h n có sự tr nh à nh n c

- Ít tài li u th

thuật

t

c c ài

t i hi n
h n

h n c n nhắc

c

hó nh .

h o: tr i qu hàn n h n n
i

ràn ch nh x c. Có th nói đ

iđ

inh họ cho c c
tu

ắt tốt c c iến th c ở
ti u s n n

n th n nó

t c ch h ch qu n
x c. Dẫn đến n
ó cũn là

à

i đọc

t hó h n

n học s .

l ch c n v i sự đ i th
t nhiều

hi u và nắ

ài h i qu t t n qu t h

h u nh

cho nh n tiết d

hó.

hó tiếp thu đối v i học

iết đ học từ c c l p d

i c h

i o

n t nh h i qu t

à học sinh đ

đựn nh n từ n

n học s

i là

iến th c v n học s cụ th nh t là c c

ch ch

iến lo n c

n v n học

là ài học

n n n r t hó hi u

i o vi n ph i s dụn

ch là nh n

lu n có c

về hi n t

đ i hỏi ph i vận

n học s th l i vừ nhiều vừ

nhi n h n ph i i o vi n nào cũn t
l pd

ài v n học s

hết c 3 hối l p 1 11 12.

ph n

n qu n v n học

hi d

d

cho

v n học iết th i cũn đ có

nhận đ nh. iều nà l i càn

c o có nhiều luận đi
sinh

t c i

i o vi n ch

. ềt c

n n i dun và iến th c h n l .

phận v n học D n i n h

o điều đ nói.

dụn

n

o qu t toàn

c

t có chỗ ch

v i iết

th i đ i t du
t

th

nhận th c. h n

có chỗ ch

là ph n có r t t tài li u th

20

o th n tr
thực sự r

h o li n qu n


đ

cr t tn

i qu n t

đ

là ph n h n qu n trọn .
- heo

n thốn

ở tr n t th

i nd
ĩ

ch ý h

nh n tiết d

iến th c vừ

cho ài d

coi trọn nó nhiều n

c

n học s tron ch ơn tr nh

hó vừ nhiều

à số l

n nh ch là c ỡi n ự xe

cho học sinh ằn hết iến th c c
đế

th i i n

l c

n n ch
đ

đ

n

id

àn luận.

và n

đi

i học đối v i ph n

ọc sinh l c nào cũn

n . hậ

ục đ ch t

ch có

n t

l ph n nà học hó

nhận th c đ

c

n

t c ch
v n tron

nói tó

h n

ắn liền v i cu c sốn

l i là học v n chẳn đ là

. h

ài h i qu t h u nh r t t thi vào ho c có thi vào cũn chiế

r t tc

học c o đẳn

ài 2 đi

cho c u tr c ài thi tốt n hi p

n n đ số học sinh h n có h n th

đ đ n đắn v i
vi n vừ v

cc n n h

n học s cũn là

qu n trọn c

cho rằn học v n là ph phiế

nh n

c

t số nhỏ học sinh c n nhận th c s i l ch về

h n phục vụ cho cu c sốn
n

th cố ắn nh i nhét

n học s cũn r t hó có đ

học đ n i ph n l n học sinh cũn ch

n nà

và tr

t c ch s u sắc và hi u qu .

s u sắc về v i tr

nhà tr

i c th

inh ho sinh đ n và cũn r t hó n dụn đ

th n tin vào i n d
v n đề đ n

i o vi n i n

on s o cho chón hết i .

nh n đ d n

-

ho . h

th i

ài học, c n tr th u o i cố ắn n i

i nh n đ c th nh vậ ph n

-

n tiết d

ph n nà r t h n hẹp. h i i n đ

i n s u ài học cho học sinh tr n l p là h n có.

nh n tiết nà

i c n n hĩ rằn

n học nà

s

số

và thi vào đ i
h n có th i

ho c ch qu n và h n ch u học. C n i o

p lực th i i n vừ v

p lực iến th c l i th

có nhiều h n th cho ph n nà n n cũn h
n n.

21

n t

học sinh h n
l ch qu n ch n


hắc phục nh n

hó h n tr n qu n hi n c u t

đ u vận dụn vào i n d

c c ài v n học s

t i th

hi u và

vận dụn

c

nđ t

du cho c c tiết học ở lo i ài nà r t hi u qu .
d y

2.
ối v i ho t đ n

n đ t du có nh n

d y

i n d

ài

n học s c

i o vi n s dụn

u thế sau:

- Sử dụng Bản đồ tư duy như một công cụ để giúp học sinh chiếm lĩnh
kiến thức tổng hợp về bài học:
i ph ơn ph p
sẽ i p học sinh tự
ằn nh n

n đ t du tron

i n d

nh ph t hi n d n d n toàn

c i o vi n

iến th c ài học. ắt đ u

iến th c t n qu t nh t - trọn t

i o vi n i p học sinh t i hi n nh n

từn

ài học- trun t

iến th c l n xo

nđ

qu nh trọn t

ài

học nh n ý nhỏ tron từn ý l n c nh vậ đến hi i học ết th c cũn
là l c iến th c t n qu t c
đ n tr n

ài học đ

c tr nh à

t c ch s n t o sinh

nđ .

h n nh n cun c p cho học sinh iến th c t n th
c n i p cho học sinh nh n nhận đ chiều

c c ý t ởn

i ph t hi n

tron

r

ài t c t

ch l

i t
ic c

ọi

th

c toàn

hẳn đ nh đ

n i dun
c toàn

v n đề từ đó đ

r sự li n ết ràn

r

u c c c ý t ởn

ài học.

u hi hoàn thi n học sinh nh n vào
tr nh l i đ

tc

n đ t du

n đ là có th t i hi n thu ết

iến th c ài học.

dun l

n

n th i học sinh cũn có

iến th c c

ài x c đ nh ý ch nh

ý phụ và l n ế ho ch học tập hi u qu .
- Sử dụng Bản đồ tư duy như một công cụ gợi mở, kích thích quá trình
tìm kiếm kiến thức của học sinh:

i nh n
ở

u đi

ch th ch qu tr nh t

c

nh

n đ t du trở thành

t i iến th c c
22

học sinh.

t c n cụ

i

c qu n trọn nh t


là i o vi n i p học sinh ph t hi n t
t

ài học.

u đó theo nguyên l

i p học sinh h

ph

cx

n đ - trọn

n đ t du là ý nọ ọi ý i d n d n

r nh n từ hó

dựn

theo th tự qu n trọn

h nh nh ch nh x c nh t.

i o vi n cũn n n h

ằn c ch đ nh số ở đ u

n tập s u nà . C là

nh vận đ n t

c trun t

n c n sự tập h p iến th c từ c c n u n học sinh

ph i iết c ch ph n t ch t

sinh dễ dàn

đ

iến th c ài học.

ằn tr t ởn t
c c nh nh l n đ

iế

t i h

hi

n dẫn học sinh sắp xếp

ỗi nh nh. iều đó i p học

vi c theo c ch đó học sinh sẽ iết c ch tự

ph lĩnh h i tri th c

t c ch có hi u qu .

- Sử dụng Bản đồ tư duy như một công cụ để củng cố, khái quát bài học

của học sinh:
u
t

.

ỗi tiết học

o i cũn có ph n c n cố nhắc l i iến th c trọn

i c ch học tru ền thốn học sinh hi chép và thực hi n iến th c theo

trật tự tu ến t nh n n h n n nh
ài.

dụn

n đ t du

iến th c th

i pc ce

n

hắc phục đ

t hơn 5

c h n chế đó.

i học hi c n c n cố iến th c học sinh ch c n nh n vào
th t i hi n đ

c 80%-9

u

thốn

à ch c n qu n s t l i sơ đ t n th vẫn có th t i hi n n i dun

n l n th i i n đ đọc l i iến th c nh c ch học tru ền

t c ch cụ th chi tiết. h thế học sinh vừ n n c o đ

tập vừ tiết i
1. S

n
hó

đ

ìn t ứ s
n

th

t

o

h n ph i là
ốt nh t th i

ài

c ết qu học

c th i i n.
n
u tron
t nhó

p ỡ đ c n nhận d n
hó

ỗi

ến hi n thi học sinh h n

t

/ N ữn

n

n đ t du có

ph i
học

tl

iến th c ài học.

dun l

n

t

o t

u tron

iờ v n ọ s

n n óm

nhỏ nh n n

i c n là

t c n vi c

ph n t ch và i i qu ết c c v n đề đ

t cơ chế h

t ch ơn tr nh

t t ch c
à là
23

t c ch là

cđ tr .

n t nh h nh th c
vi c

t sự th

t
đ i


thói quen
h

i

o th tron su n hĩ c

n

iv in

- Ch c n n c

con n

i.

hó

là

th

đ i

ối qu n

i tron c n vi c.

nhó :

* Tạo môi trường làm việc thân thiện:
- Cải thiện hành vi giao tiếp:
hó
r th

i p c i thi n sự i o tiếp th n qu c c ho t đ n tr o đ i diễn

n xu n

ọi n

i trở n n th n thi n từ đó i p

tập l o đ n trở n n s i đ n hơn.
nh n đ h
ho c

n đến tập th

t nhó

u h n

n

h là

i là

đ c n

ọi n

u h n

id n i

h học

t ch n hĩ c

tn

i

vi c đ c lập ri n rẽ h n th hoàn thành đ

c.

vi c c

i i qu ết c c v n đề l n

t ch c th

đ i theo h

à

n t ch cực

ọi n

i

có th i đ thi n ch v i nh u. Ch nh v vậ
à v n đề hóc

th

n đ

c i i qu ết

dễ dàn hơn.
- Xây d ng tinh thần đồng đội và hỗ
trợ nhau cùng phát triển:
u qu n th i i n l o đ n và
học tập đ c i t là nh n c n vi c l p đi l p l i ho c c c v n đề c n i i
qu ết qu ph c t p
th

p lực c n vi c qu c o là

dễ ch n n n đơn đi u

u n xu i.

n n h n ph n họ ch đón c c ho t đ n c
thu h t vào c n vi c hơn

hi đó th
nhó

c chi s

nh n thành vi n h c và

cđ

d

i c i nh n từ

ọi vi c tr

t óc đ

đ

h c từ nhó

i nhó

c xe

họ trở

i nhó
và h

là nhà

v n đề trở n n

- Mở rộng hợp tác và liên hệ giữa t t cả các c p:

là

có sự hỗ tr c

inh n hi

dẫn hơn.

24

i thực hi n c

và hi th

o i hết v tron nhó

đ i có điều i n th hi n c nh n đ
đ

cho n

họ
đ n

n dẫn

ch n th

i

i và h p