skkn giáo viên chủ nhiệm phải làm gì tronh việc hình thành nhân cách của hoc sinh

Sáng kiến kinh nghiệm

GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM PHẢI LÀM GÌ
TRONG VIỆC HÌNH THÀNH “NHÂN CÁCH”
CỦA HỌC SINH?

Phụ Lục
Trang
I.

Nhận thức vấn đề..................................................................................... 2

II.

Những thuận lợi và khó khăn..................................................................3

III.

Một số biện pháp thực hiện.....................................................................4

IV.

Phối hợp giữa GVCN với các lực lượng giáo dục khác.......................15

V.

Bài học kinh nghiệm...............................................................................21

VI.

Kết luận................................................................................................... 23

1


Sáng kiến kinh nghiệm

GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM PHẢI LÀM GÌ
TRONG VIỆC HÌNH THÀNH “NHÂN CÁCH”
CỦA HỌC SINH?

I.

NHẬN THỨC VẤN ĐỀ
Trước tình hình đổi mới của đất nước , vấn đề phát huy tính tích cực trong học

tập cũng như hoạt động của học sinh là một trong các phương hướng cải cách giáo
dục nhằm tạo ra những con người lao động sáng tạo, làm chủ bản thân, làm chủ
đất nước – có cả đức lẫn tài. Bởi “Có đức mà không có tài – làm việc gì cũng
khó. Có tài mà không có đức là người vô dụng”.
Thật vậy, song song với việc “dạy chữ” cho các em, chúng ta cần hết sức quan
tâm đến việc: “Dạy người”. Vì đây là sự nghiệp giáo dục của toàn Đảng, toàn
dân mà trong đó ngành sư phạm giữ vai trò then chốt. Vâng ‘Tiên học lễ – hậu
học văn” chân lí đó được tồn tại từ bao đời nay và không bao giờ phai nhạt. Nên
vấn đề tu dưỡng đạo đức cho học sinh trong nhà trường là trách nhiệm của người
thầy làm công tác chủ nhiệm trong việc hình thành “Nhân Cách” của các em. Do
đó, chúng ta cần phải làm gì để quá trình giáo dục này tiến hành một cách chu
đáo, có kế hoạch, phương pháp thích hợp nhằm xây dựng lớp học thành một đơn
vò tập thể xã hội chủ nghóa mang tính chất giáo dục toàn diện, phátb huy khả
năng tự quản, tự giác của học sinh dưới sự chỉ đạo thống nhất về công tác chủ
nhiệm của nhà trường. Bởi lẽ đó, trong phạm vi bài viết này tôi xin thể hiện một

kinh nghiệm mang tính thiết thực đã tích lũy được qua những năm làm công tác

2


Sáng kiến kinh nghiệm
chủ nhiệm. Rất mong được sự trao đổi; đồng tình và góp ý xây dựng của các cấp
quản lý cùng với đội ngũ giáo viên những người làm công tác giáo dục.
II.

NHỮNG THUẬN LI VÀ KHÓ KHĂN
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm trong nhiều năm

qua bản thân tôi nhận thấy rằng: Sản phẩm giáo dục mà chúng ta tạo ra không
thấy trước mắt như bao sản phẩm của các ngành nghề khác. Đặc biệt là sự hình
thành phẩm chất đạo đức của học sinh không phải một ngày, một buổi là có được
mà phải trải qua một thời gian dài rèn luyện, cho nên để đảm nhận công việc này
chúng ta phải thật sự kiên trì, nhẫn nại, chòu khó và phải tốn nhiều thời gian công
sức để tìm hiểu; lắng nghe tâm tư nguyện vọng của từng đối tượng học sinh trong
lớp. Từ đó đề ra kế hoạch, phương pháp giáo dục thích hợp cho từng trường hợp
đặc biệt bằng cả tấm lòng yêu thương, nhân ái của người thầy.
Đầu năm học này, tôi được Ban giám hiệu phân công chủ nhiệm lớp 8A4. khi
tiếp nhận, tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi
- Đa số học sinh nhà gần trường, thuộc đòa phương.
- Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lẽ phép với thầy cô, biết vâng
lời cha mẹ.
- Tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đoàn, Đội, trường, lớp tổ chức.
- Phòng học sạch, thoáng mát, cơ sở vật chất đầy đủ trang thiết bò đèn, quạt, bàn
ghế cho học sinh, kể cả ghế ngồi của học sinh khi sinh hoạt dưới cờ.

- Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu, thầy Giám thò, thầy Tổng phụ
trách Đội, cùng các thầy cô giảng dạy bộ môn.
- Đội ngũ giáo viên bộ môn có chuyên môn vững, nhiệt tình trong giảng dạy.
- Được sự nhiệt tình phối hợp chặt chẽ giữa các bậc phụ huynh với cô giáo chủ
nhiệm.
3


Sáng kiến kinh nghiệm
- Ngoài công tác chủ nhiệm, tôi còn giảng dạy bộ môn Toán nên thời gian gần
gũi các em tương đối nhiều.
2. Khó khăn
- Vẫn còn một số học sinh cá biệt chưa có ý thức trong học tập và rèn luyện đạo
đức chủ yếu do tác động từ hoàn cảnh gia đình.
- Một số ít học sinh chuyển từ nơi khác về chẳng hạn như: Thanh Hóa, Nghệ An
nên chưa quen đến ngôn ngữ và giọng nói đòa phương nên ít nhiều gặp khó
khăn trong việc tiếp thu bài trên lớp. Phần thì kinh tế gia đình không ổn đònh,
cha mẹ phải kiếm sống nên không có thời gian chăm sóc con cái.
- Trường thuộc đòa bàn phức tạp giáp ranh với Thành phố Hồ Chí Minh; giáp với
thành phố Biên Hòa nên các em dễ bò lôi kéo của bạn bè xấu, do đó gặp khó
khăn trong việc quản lý các em.
Trên đây là những thuận lợi và khó khăn khi tôi làm công tác chủ nhiệm. Nên
bản thân tôi đề ra một số biện pháp cần thiết để thực hiện.
III.

MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

1. Giáo viên chủ nhiệm cần nắm chắc một số văn bản qui đònh
Như ta đã biết: “Nói có sách, mách có chứng”. Có lẽ câu nói đó nhắc nhỡ giáo
viên chúng ta cần phải nắm vững các văn bản qui đònh về nhiệm vụ của học sinh

trong nhà trường; về qui đònh khen thưởng và kỷ luật; về nội qui và cách xếp loại
2 mặt giáo dục; phổ biến đến từng đối tượng học sinh. Ngoài ra, chúng ta cần nắm
và hiểu rõ chức năng và nhiệm vụ cơ bản của giáo viên chủ nhiệm để thực hiện
công tác một cách hiệu quả; tối ưu nhất, có tính thuyết phục dựa trên những luận
cứ, luận chứng rõ ràng.
2. Giáo viên chủ nhiệm nắm chắc về đặc điểm tình hình của lớp để có
cách tổ chức, quản lý, điều phối các hoạt động
- Só số: 39. Trong đó có 20 em nữ và 19 em nam.
4


Sáng kiến kinh nghiệm
- Nắm danh sách lớp, xếp tên học sinh theo thứ tự A, B, C…
- Thành phần gia đình.
Giáo viên chủ nhiệm tiến hành cho học sinh làm lí lòch đầu năm (cần chính
xác: Họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; nơi sinh… đúng theo khai sinh; đòa chỉ cụ
thể (khu – ấp – số nhà – xã thường trú hoặc tạm trú hay ở trọ; họ tên cha, mẹ và
nghề nghiệp). Dựa trên cơ sở đó, giáo viên chủ nhiệm cần phải chú ý đến:
- Diện con thương binh (01: Ngô Thò Minh Hiền (1/4)), liệt só, dâ tộc, diện mồ
côi.
- Diện học sinh nghèo hiếu học có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
- Diện gia đình học sinh không hạnh phúc: Cha, mẹ li dò, sống không hợp pháp,
ly thân (Âu: li dò).
- Lập và phân chia học sinh theo đòa bàn cư trú, phân theo từng khu vực.
+ Khu vực thò trấn Dó An (Dành cho học sinh trái tuyến).
+ Khu vực xã Đông Hòa:
• Ấp Tây A .
• Ấp Tây B.
• Ấp Đông.
• Ấp Tân Hòa.

• Ấp Tân Lập.
• Ấp Tân Quý.
- Thành phần bản thân:
Căn cứ vào sổ điểm lớp; căn cứ vào kết quả học tập và hạnh kiểm của học
sinh ở năm học trước, kết hợp cùng giáo viên chủ nhiệm cũ để hiểu rõ thêm về
từng đối tượng của lớp kể cả: Năng khiếu, thành tích tốt hoặc chưa tốt của học
sinh.
+ Học tập: Giỏi – Khá – Trung bình – Yếu – Kém.
5


Sáng kiến kinh nghiệm
+ Hạnh kiểm: Tốt – Khá – Trung bình – Yếu.
+ Đặc điểm: Năng khiếu; thành tích đạt được; những điều chưa tốt.
- Qua tìm hiểu sơ lược, giáo viên chủ nhiệm tiến hành sắp xếp chổ ngồi cho học
sinh (chú ý đến các học sinh có bệnh khuyết tật về mắt, tai…). Sau đó chia
thành 4 tổ. Lập sơ đồ chổ ngồi thành 3 bản: Dán ngay tại lớp 1 bản, giao cho
giám thò 1 bản, giáo viên lưu lại một bản để tiện lợi cho việ theo dõi học sinh.
3. Lập sổ chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm lập sổ chủ nhiệm theo mẫu qui đònh của nhà trường.
Trong đó, giáo viên phải thật chú ý đến việc ghi chép phải chi tiết, đầy đủ các
phần các mục theo yêu cầu. Song cần đặc biệt lưu ý:
- Theo dõi học sinh mọi mặt theo đònh kì, có nhận xét cụ thể đối với từng em.
- Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh (nếu có).
- Lập – ghi danh sách học sinh chia theo tổ (đòa chỉ ghi chính xác).
- Danh sách thầy cô bộ môn (họ tên, đòa chỉ, những thay đổi nếu có).
- Căn cứ vào sự sắp xếp thời khóa biểu của nhà trường mà giáo viên ghi thời
khóa biểu cho học sinh và ghi vào sổ chủ nhiệm để thông báo đến q phụ
huynh: Ngày, giờ, môn học của các em để tiện cho việc đưa rước.
- Việc dạy và tổ chức cho học sinh hoạt động học tập trong và ngoài giờ là vấn

đề quan trọng, đòi hỏi giáo viên phải lên kế hoạch thực hiện rành mạch, cụ
thể theo tuần, tháng, ngày luôn có sự thay đổi gây hứng thú cho các em. Bên
cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm. Ghi rõ:
+ Họ và tên học sinh vi phạm.
+ Lỗi học sinh vi phạm.
+ Số lần vi phạm.
+ Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý.
+ Cam kết giữa học sinh – phụ huynh học sinh – cô chủ nhiệm.
6


Sáng kiến kinh nghiệm
(Có ý kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh).
- Kẻ thêm bảng danh sách học sinh ở phía sau sổ theo dõi hạnh kiểm hàng tuần
(A+, A, B, C, D).
4. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm đầu năm
Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vò tập
thể xã hội chủ nghóa, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh theo đúng
tinh thần đổi mới phương pháp giáo dục. Do đó, ngay tiết sinh hoạt đầu năm giáo
viên cần vạch ra, đònh hướng nhằm giúp các em thể hiện tinh thần trách nhiệm
mạnh dạn phê và tự phê giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Do đó, cần phải ổn đònh nề
nếp tổ chức lớp ngay từ tiết sinh hoạt này như sau:
- Bầu ban cán sự – giao nhiệm vụ
+ Lớp trưởng.
+ Lớp phó học tập.
+ Lớp phó lao động.
+ Lớp phó văn thể mỹ.
+ Cán sự bộ môn: Toán – Tiếng Anh – Văn – Hóa - Lý – Sinh – Sử – Đòa –
GDCD – Họa – Nhạc – Thể dục (nhằm theo dõi về tình hình học tập của từng
giờ để báo cáo kòp thời đến giáo viên chủ nhiệm).

+ Thủ q.
+ Đội sao đỏ trường (2 em); Lớp (2 em).
+ Các tổ trưởng và tổ phó.
- Sắp xếp chỗ ngồi: Phân bố học sinh nam – nữ; học sinh giỏi – khá – trung bình
– yếu rãi đều ở các tổ. Tránh tình trạng xếp các em có cùng khuyết điểm (cá
biệt) ngồi cạnh nhau.

7


Sáng kiến kinh nghiệm
- Học tập nội qui trường: Giáo viên chủ nhiệm cho học sinh ghi cẩn thận nội qui
của trường vào sổ tự rèn và đem về nhà cùng phụ huynh trao đổi để thực hiện
tốt.
- Dựa trên nội qui trường, giáo viên chủ nhiệm cho cả lớp thảo luận lập thành
nội qui của lớp, từ đó lập thành bảng điểm thi đua cá nhân trong tuần. Yêu cầu
học sinh thực hiện việc tự đánh giá xếp loại bản thân mình theo các loại A + (từ
100 điểm trở lên); A (90 điểm – 99 điểm), B (80 điểm – 89 điểm), C (70 điểm
– 79 điểm), D (từ 69 điểm trở xuống).
- Phân công về trực nhật lớp và trực ban trường (kéo cờ 2 em). Yêu cầu học sinh
giữ vệ sinh (trong, trước, sau lớp; kể cả chỗ ngồi và hộc bàn của mình).
- Thông báo các khoản thu đầu năm của học sinh có biên lai thu nhận và thời
hạn nộp. Nêu lên những trường hợp miễn, giảm để học sinh biết thêm chi tiết.
- Đề nghò với học sinh việc thu q lớp. Học sinh bàn bạc thảo luận và quyết
đònh. Q lớp phải do thủ q giữ có sổ ghi chép các khoản thu – chi – tồn rõ
ràng và công bố tài chính trước lớp hàng tuần.
- Điều mà giáo viên chủ nhiệm lưu ý với học sinh là mốc xét thi đua.
+ Học kỳ I: 15/09 – 15/01.
+ Học kỳ II: 20/01 – 15/05.
Phổ biến cho học sinh rõ về các mức độ và hình thức khen thưởng được trích từ

quyết đònh số 1118/QĐ của Bộ Trưởng Bộ giáo dục ký ngày 02/12/1987.
5. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm
Với cơ chế thò trường hiện nay làm thay đổi bộ mặt của đất nước về kinh tế
cũng không ít có sự tác động tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức của con
người mà trong đó có cả học sinh chúng ta. Vâng, trên thực tế cho thấy các em ở
lứa tuổi 14 – 15 có những thay đổi về tâm sinh lý, thích bắt chước, đua đòi, thích
chơi hơn là học và cũng dễ bò lôi kéo trước những cám dỗ của bạn bè xấu. Trước
8


Sáng kiến kinh nghiệm
tình hình chung như vậy, nhiều bậc phụ huynh rất quan tâm lo lắng cho con em
mình. Đây cũng là nỗi bâng khuân, trăn trở của mọi người thầy từ các cấp trong
nhà trường. Cho nên việc tổ chức phiên họp phụ huynh học sinh đầu năm là vấn
đề cần thiết, đó là chìa khóa mở ra cánh cửa của mối liên hệ giữa gia đình – nhà
trường và xã hội nhằm giáo dục cho con em mình ngày càng tốt hơn.
Để buổi họp được thành công tốt đẹp, giáo viên chủ nhiệm cần tiến hành một
số công việc sau:
- Viết thư mời vào sổ liên lạc và nhờ học sinh gởi về phụ huynh. Yêu cầu các
em nhắc nhở phụ huynh đi đầy đủ, đúng giờ và chỉ xét cho những trường họp
vắng có lí do chính đáng rồi liên hệ trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm ngay
ngày hôm sau tại trường (hoặc thông qua liên lạc bằng điện thoại).
- Tổ chức phiên họp:
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được một số nội dung sau:
+ Điểm danhh: Giáo viên chủ nhiệm thu lại sổ liên lạc từ phụ huynh.
+ Phổ biến bằng văn bản qui đònh về:
• Nội qui trường.
• Những thuận lợi và khó khăn của lớp.
• Thông báo các khoản thu đầu năm.
+ Phổ biến về nội qui lớp và bảng điểm thi đua cá nhân. Xin ý kiến đóng góp

của q phụ huynh biểu quyết để thống nhất thực hiện.
+ Thông qua các bậc phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu và thu lượm
thêm một số thông tin về từng đối tượng học sinh về tính cách, sở thích, các
hoạt động ở nhà của các em nhằm có cách cư xử hợp lí đối với từng cá nhân.
Để có những kiến nghò thỏa đáng về tâm tư nguyện vọng của các bậc phụ
huynh và ngược lại những thông tin liên lạc cần thiết từ nhà trường gởi đến
phụ huynh. Chúng ta cần đề cử 3 phụ huynhđứng vào ban đại diện cha mẹ học
9


Sáng kiến kinh nghiệm
sinh của nhà trường. Thư kí ghi rõ họ tên – chức vụ của phụ huynh vào biên
bản, kể cả các ý kiến đóng góp.

6. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần
Giáo viên chủ nhiệm cần phải xác đònh rõ mục tiêu của tiết sinh hoạt nhằm đề
ra nội dung thực hiện thích hợp.
- Về phương tiện: Dựa trên nội dung mà nhà trường, giám thò, Đoàn, Đội đề ra
trong tiết sinh hoạt dưới cờ.
- Dựa trên các báo cáo của từng tổ, lớp trưởng, lớp phó học tập, lớp phó văn thể
mỹ, lớp phó lao động, thủ q.
- Về tổ chức: Giáo viên chủ nhiệm thống nhất yêu cầu về nội dung, hình thức
hoạt động với đội ngũ cán bộ lớp và gợi thêm vài vấn đề để các em hoạt động.
+ Tổng kết những ưu, khuyết điểm tuần qua.
+ Hướng khắc phục những mặt yếu; phát huy những mặt mạnh đã đạt được.
+ Đề ra kế hoạch cho tuần sau.
a) Hoạt động 1: Tự kiểm điểm
- Người tốt – việc tốt: Tốt mặt nào? Mức độ và hình thức khen thưởng.
- Người vi phạm khuyết điểm: Mắc thái độ sai như thế nào? Mức độ và hình
thức kỷ luật.

b) Hoạt động 2
- Tổ trưởng thu sổ tự rèn nộp lại cho giáo viên chủ nhiệm (phải có chữ ký của
phụ huynh học sinh hàng ngày).
- Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập (lớp phó học tập báo
cáo), về chuyên cần (lớp trưởng báo cáo), về nề nếp, việc thực hiện nội qui
(đội sao đỏ báo cáo), vệ sinh (lớp phó lao động báo cáo), công khai tài chính
(thủ q báo cáo), về văn – thể – mỹ (lớp phó văn – thể – mỹ báo cáo).
10


Sáng kiến kinh nghiệm
 Cử thư kí lớp ghi biên bản họp hàng tuần.
- Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ – cá nhân, thông báo
trước lớp.

(Lớp trưởng thực hiện việc sơ kết tuần)

(Lớp phó học tập thực hiện việc sơ kết tuần)
11


Sáng kiến kinh nghiệm

Tổ

Điểm trừ

Điểm cộng

Họ và tên học sinh

Điểm trừ

Tổng điểm

Hạng

1
2
3
4

STT

Điểm cộng

Tổng điểm

Xếp loại

1
2
3
4
5
6

* Chú ý: Hạng của tổ xếp theo hạng nhất – nhì – ba – tư.
Xếp loại cá nhân theo A+, A, B, C, D.
Qua đó nêu lên được tổ mạnh nhất về mặt nào? Mặt nào còn hạn chế cần khắc

phục? Tương tự đối với tổ yếu – chủ yếu ở những mặt nào? Hướng khắc phục?
Đồng thời tuyên dương những cá nhân xuất sắc và phê bình những cá nhân chưa
tốt – nêu lên hình thức kỷ luật tương ứng.
c) Hoạt động 3: Nhận xét đánh giá của giáo viên chủ nhiệm

12


Sáng kiến kinh nghiệm
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được sự tiến bộ của các em cụ thể ở những
mặt nào? Đồng thời động viên các em cố gắng tích cực trong việc phát huy các
khả năng và năng lực sẵn có của mình. Bên cạnh đó nhắc nhở những học sinh vi
phạm, thi hành kỷ luật nghiêm khắc đối với các em đó tránh tình trạng ‘Trống
đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Thực hiện đến nơi đến chốn để các em khác không
bắt chước bạn bò kỷ luật.
d) Hoạt động 4: Lập kế hoạch hoạt động tuần tới
- Lập kế hoạch hoạt động của lớp theo kế hoạch của nhà trường, Đoàn, Đội đề
ra.

(Lớp đang đóng góp ý kiến trong tiết SHCN)

- Phân công thực hiện
e) Hoạt động 5: Giáo viên chủ nhiệm trả lời những thắc mắc của học sinh khi
các em có nhu cầu. Sau đó lớp phó văn – thể – mỹ tập bài hát tập thể cho
lớp (hoặc cùng cả lớp hát).
7. Tổ chức tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp

13

Sáng kiến kinh nghiệm
Để thay đổi tích cực về các hoạt động, tạo ra sân chơi lành mạnh và bổ ích cho
các em nhằm giúp các em nhận thức được “Vui để học” sẽ tạo hứng thú và luôn
nghó rằng “Một ngày đến trường là một ngày vui”. Trên tin thần đó các em có ý
thức thi đua lành mạnh, thoải mái, xác đònh đúng động cơ học tập cùng rèn luyện
và cùng giúp đỡ nhau tiến bộ. Do vậy việc tổ chức tiết sinh hoạt ngoài giờ có ý
nghóa quan trọng trong việc thực hành theo phương pháp tích cực. Để tổ chức tiết
sinh hoạt này đạt chất lượng và hiệu quả giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện tốt
một số công việc sau đây:
- Nắm chắc mục đích yêu cầu của từng hoạt động trong chủ điểm tháng.
- Đề ra nội dung và hình thức hoạt động.
- Chuẩn bò thật chu đáo trước khi tiến hành về các mặt như: phương tiện, tổ chức
(chú ý về phía giáo viên chủ nhiệm phải làm gì? Còn phía học sinh phải thực
hiện được những yêu cầu nào mà giáo viên giao).
- Bầu ra một thư ký ghi biên bảng và tổng kết điểm cho từng hoạt động, chọn
một em dẫn chương trình giỏi của lớp.
- Tiến hành hoạt động.
a) Hoạt động 1: Khởi động
Dẫn chương trình tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu tham dự, giới thiệu các
thành phần trong ban tổ chức, ban giám khảo, mời đại diện các tổ tham gia hoạt
động.
b) Hoạt động 2: Tiến hành hoạt động theo hình thức đã vạch ra, ví dụ như: thi
“kể chuyện”, thi “tìm hiểu…”, thi “văn nghệ”, thi “biểu diễn thời trang”, thi
“đố vui để học” hoặc thi “hái hoa dân chủ”…
Dẫn chương trình nêu nội dung hoạt động theo chủ điểm mà ban tổ chức đã
chuẩn bò sẵn.

14

Sáng kiến kinh nghiệm

(Các em đang tổ chức tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp)
c) Hoạt động 3
Thư kí thông qua biên bản và tổng kết diểm cho từng tổ (hoặc từng đội).
d) Hoạt động 4
- Dẫn chương trình công bố kết quả chung cuộc và đội thắng, cá nhân xuất sắc…
- Mời đại diện (đại biểu) lên phát thưởng.
f) Hoạt động 5: Kết thúc hoạt động
Dẫn chương trình mời đại biểu phát biểu ý kiến và giáo viên nhận xét buổi
sinh hoạt về ưu – khuyết điểm để có hướng khắc phục cho những lần sau.
IV.

PHỐI HP GIỮA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM VÀ CÁC LỰC LƯNG
GIÁO DỤC KHÁC

1. Phối hợp cùng giám thò

15


Sáng kiến kinh nghiệm
Song song với hoạt động học tập, sinh hoạt; tham gia phong trào trong nhà
trường. Sau những giờ học căng thẳng là giờ nghỉ giải lao, các em được tự do vui
chơi thoải mái, tinh nghòch. Bởi tính hiếu động mà học sinh không nghó đến hậu
quả có khi xảy ra tai nạn, có khi các em trốn học… Chính vì thế, giáo viên chủ
nhiệm cần phối hợp một cách chặt chẽ với giám thò để tiếp nhận thông tin của cá
nhân; của lớp một cách kòp thời nhằm hạn chế đến mức tối đa những điều đáng
tiếc có thể xảy ra.
Ví dụ: Em Nguyễn Hồng Phụng thường xuyên đi học trễ, trốn tiết, nghỉ học

không phép nhiều và bò nêu tên trước cờ. Được biết tin này do Giám thò báo lại,
khi đó tôi thật sự lo lắng vì Phụng là học sinh thông minh, học giỏi ở các năm
trước mà hôm nay bò vi phạm nội qui như vậy, chắc hẵn là nghe theo bạn bè xấu
làm ảnh hưởng đến học tập. Tôi tìm hiểu nguyên nhân và tìm cách liên lạc với
gia đình. Nhưng lại buồn hơn nữa khi biết em sống trong gia đình không có hạnh
phúc, cha đi làm suốt không có thời gian ở nhà, mẹ thì có chồng khác nhưng
không quan tâm cả vật chất lẫn tinh thần đối với em Phụng. Phần thì hoàn cảnh
kinh tế gia đình khó khăn: Nhà nghèo, ở nhờ trên đất Cô Dượng. Lúc ấy tôi tìm
đến nhà em, chờ và chờ mãi cũng không liên lạc được với phụ huynh. Thế thì
làm gì để giúp em vượt qua sự cám dỗ mà quay trở lại học tập. Thay vì quát mắng
em trước lớp, tôi gặp riêng em nhẹ nhàng, ân cần phân tích đúng sai theo hoàn
cảnh và tâm lí của em với mong mỏi rằng em nhìn nhận ra được vấn đề để có
hướng sửa đổi. Thật là một phép nhiệm màu, sau lần đó, mãi cho đến nay, em
Phụng rất ngoan, có tiến bộ rất đáng kể, không vi phạm nội qui. Đặc biệt là em
Phụng đi học đều, đúng giờ, lễ phép với thầy cô và được bạn bè yêu thương giúp
đỡ.
2. Phối hợp cùng phụ huynh học sinh

16


Sáng kiến kinh nghiệm
Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên liên lạc, trao đổi với phụ huynh về
tình hình học tập của các em trong nhà trường (qua số điện thoại, liên lạc trực
tiếp…). Như ai cũng biết “Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo ” còn khi đến trường “Cô
giáo như mẹ hiền” từ lời bài hát cũng đã thể hiện được sự ân cần chăm sóc của
cô và mẹ. Chúng ta cũng đã từng là học sinh và coi cô giáo như mẹ thứ hai, đáng
nói hơn nữa chúng ta là những bậc làm cha, mẹ. Vậy khi đặt mình vào vò trí của
người phụ huynh, thì bản thân tôi luôn trăn trở và nghó họ mong muốn điều gì ở
người giáo viên chủ nhiệm? Chính vì thế giáo viên chủ nhiệm phải thật sự quan

tâm phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để cùng nhau tìm ra phương pháp hiệu quả
nhất nhằm hạn chế những tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức con người mà
trong đó có con em chúng ta.
Ví du: Em Trần Quốc Huy là một học sinh cá biệt lưu ban, học yếu nhưng đua
đòi, xài tiền rất nhiều, tập theo thói hư tật xấu của một số bạn ngoài trường chẳng
hạn: hút thuốc, đi xe máy ngoài đường. Bạn thường xuyên nói dối cha mẹ và thầy
cô. Qua thăm dò tình hình, qua liên lạc với phụ huynh thì được biết rằng em này
thuộc con nhà khá giả, cha mẹ có chức vụ, nuôn chiều con cái một cách vô ý
thức, ít quan tâm đến việc học hành của con ở trường hay ở nhà. Có lần tôi tìm
đến gặp mẹ em Huy với lý do: Mời phụ huynh em đến trường gặp Ban giám hiệu
giải bày lý do hoàn cảnh gia đình để có thể nhà trường xem xét miễn giảm học
phí (vì nhắc nhở em nhiều lần mà vẫn chưa đóng học phí). Thật bất ngờ lẫn cha
cả mẹ em Huy và cả tôi, theo mẹ em đã nói “Cho tiền em đóng học phí ngay từ
bữa thứ hai tập trung trước khi tựu trường”. Thế thì hỏi ra mới biết em đem tiền
đó dùng vào mục đích khác: Hút thuốc, chơi game.
Qua lần này, tôi cũng trao đổi với phụ huynh của em nhằm giúp em sửa đổi
thành người tốt, có ích cho gia đình và xã hội đồng thời giúp tôi làm tốt công tác

17


Sáng kiến kinh nghiệm
của mình. Trường hợp em Huy, đề nghò em và phụ huynh làm cam kết với giáo
viên chủ nhiệm, Ban giám hiệu nhà trøng. Đến nay em Huy đã có tiến bộ.
Ví dụ: Em Hồ Lê Hữu Lam Đa và em Nguyễn Thò Hồng Thương. Khi trao đổi với
phụ huynh, tôi hiểu thêm về 2 em này đã cố gắng vượt khó trong học tập, vượt
khó phát huy năng lực sáng tạo trong học tập và hoạt động. Các em tự tổ chức,
sắp xếp góc học tập ở nhà, tự tìm tòi sách, báo hay thu nhặt thêm kiến thức cho
kho tàng văn hóa của mình thêm phong phú. Đối với em Hồng Thương thì em còn
biết kết hợp thêm với các bạn tổ chức thành nhóm, đôi bạn học tập giúp nhau học

giỏi.

(Các em đang thảo luận nhóm trong giờ học)
Riêng em Lăm Đa, tôi phát hiện thêm em có tài làm đạo diễn; còn em Hồng
Thương rất mạnh dạn, có tài dẫn chương trình qua các tiết sinh hoạt ngoài giờ.
3. Phối hợp với giáo viên bộ môn
Trong nhà trường các em được học tốt tất cả các môn theo qui đònh. Ngoài
công tác chủ nhiệm, tôi còn phụ trách các em môn Toán vì thế viếc phối hợp với
giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng và cần thiết. Bởi vì, các em có suy nghó
học tốt các môn theo phân ban để có kiến thức vững khi thi đại học theo phân ban
18


Sáng kiến kinh nghiệm
đã chọn nên ít khi chú ý đến các môn như: Nhạc – Thể dục – Mỹ thuật – Giáo
dục công dân… Cho nên, nếu chúng ta không có sự liên hệ chặt chẽ với các giáo
viên bộ môn thì không theo dõ, nắm thông tin của các em về học tập, chuyên cần,
trật tự, nế nếp, tác phong làm ảnh hưởng đến chất lượng hai mặt giáo dục, khi đó
giáo dục không đảm bảo được tính chất toàn diện. Ngược lại, giáo viên bộ môn
cũng nắm, hiểu sâu sắc hơn về đối tượng học sinh của mình để có cách cư xử
khéo léo, có phương pháp giảng dạy thích hợp cho lớp nhằm đạt hiệu quả cao của
tiết dạy.
Ví dụ: Thông qua sổ ghi đầu bài, qua lời tâm sự của giáo viên bộ môn tiếng Anh,
tôi biết em Nguyễn Thanh Phúc có năng khiếu đặc biệt, em thích âm nhạc, biết
chơi đàn, thông minh nhưng em rất lười chép bài, học bài. Khi đó, lập tức tôi kiểm
tra tập ghi chép của em Phúc. Quả thật như vậy, vở ghi chép của em Phúc chỉ ghi
tựa bài học, có khi chẳng ghi gì vào đó. Đến nỗi tôi kiểm tra hết toàn bộ các môn
của em, thì hầu như vở nào cũng như vở nấy, bài tập cũng chẳng làm. Tôi vội
vàng liên hệ với phụ huynh, gia đình em hứa theo dõi kỹ việc học tập ở nhà của
em, còn ở lớp tôi phân công em Hồng Thương theo dõi và kiểm tra thường xuyên

việc ghi chép bài của em để báo cáo lại giáo viên chủ nhiệm. Bản thân em tự làm
cam đoan trước tập thể lớp hứa sửa đổi những sai lầm của mình. Kết quả em
Phúc có khắc phục khuyết điểm và tiến bộ rõ rệt.
Ví dụ: Trong giờ Vật Lý, Sinh học, giáo viên bộ môn nhận xét, xếp loại tiết B,
lớp ồn… Thật sự tôi rất khó xử lý cá nhân nào gây ra với lý do chung chung. Trong
cuộc họp của Ban cán sự lớp về tổng kết hàng tuần, yêu cầu Ban điều hành chỉ ra
cá nhân, tổ nào vi phạm để tiết sinh hoạt chủ nhiệm phê bình những học sinh đó
bằng hình thức cảnh cáo, nếu còn tái phạm nữa thì viết thư mời phụ huynh
(thường các em rất sợ cô chủ nhiệm mời phụ huynh; qua một số lần tâm sự cùng
các em được biết điều đó). Giáo viên chủ nhiệm xử phạt thật nghiêm khắc không
19


Sáng kiến kinh nghiệm
vò nể cá nhân nào? Vì thế ở những tiết sau lớp học tốt, ngoan. Đồng thời, tôi cũng
gặp giáo viên bộ môn để hiểu rõ hơn về tình hình của lớp một cách chính xác để
có chứng cớ nói với các em thì mới có sức thuyết phục, xong yêu cầu (đề nghò)
giáo viên bộ môn nhận xét cụ thể từng tiết học về những học sinh nào vi phạm và
nhất là không nên nhận xét chung chung như thế.
4. Phối hợp cùng Đoàn – Đội – Thư viện – Thiết bò
- Kết hợp cùng Tổng phụ trách lên kế hoạch hoạt động trong tuần, tháng, học
kỳ qua các văn bản cụ thể. Tổ chức cho học sinh tham quan nhằm giúp học
sinh hiểu rõ hơn những bài học cô động trên lớp mang tính chất thực tiễn; tham
gia các cuộc thi do Đội tổ chức như thi nghi thức đội (22/12), thi đố em (Văn –
Sử – Đòa), thi văn nghệ (20/11)….

(Tiết mục văn nghệ của lớp trong đêm hội diễn văn nghệ
chào mừng 75 năm ngay thành lập Đoàn TNCS HCM)

20

Sáng kiến kinh nghiệm
- Phối hợp cùng Bí thư Đoàn lựa chọn những Đội viên ưu tú của lớp giới thiệu
và kết nạp vào hàng ngũ của Đoàn làm hạt nhân, nồng cốt thúc đẩy phong
trào lớp đi lên cố gắng phấn đấu đạt lớp tập thể xã hội chủ nghóa.
5. Phối hợp cùng Ban giám hiệu nhà trường – Ban cán sự lớp – Tập thể
lớp
Căn cứ vào quyết đònh 1118/QĐ của Bộ trưởng Bộ giáo dục, căn cứ vào biểu
quyết của tập thể lớp, giáo viên chủ nhiệm họp và bình bầu xét thi đua – khen
thưởng cho những học sinh có thành tích trong học tập và trong hoạt động đảm
bảo tính công bằng, dân chủ gây sức thuyết phục đối với học sinh. Đồng thời kỷ
luật những học sinh không tiến bộ, mắc những sai lầm.
- Khen trước lớp: Những học sinh có biểu hiện tốt về hành vi đạo đức, học tập,
hoạt động văn – thể – mỹ… trong giờ sinh hoạt.
- Khiển trách trước lớp: Những học sinh vi phạm ở mức độ nhẹ như nói tục, chửi
thề, nghỉ học 3 phép trong một tháng. Có ý kiến tham khảo của cán bộ lớp; sau
đó báo cáo lên Ban giám hiệu nhà trường.
- Khen thưởng trước toàn trường: Do Hiệu trưởng (hoặc hiệu phó) nhà trường
biểu dương và tặng giấy khen.
- Khiển trách trước toàn trường: Những học sinh vi phạm nhiều lần, mắc thái độ
sai như: Ăn cắp, đánh nhau, đọc sách báo đồi trụy hoặc có sai phạm khác với
mức độ tương đương. Do hiệu trưởng quyết đònh.
- Khen thưởng đặc biệt: Những học sinh có thành tích cao như: Học sinh giỏi cấp
huyện trở lên, học sinh đạt giải cao Nhành cọ non; đạt huy chương trong Hội
Khỏe Phù Đổng…
- Cảnh cáo toàn trường: Những học sinh mắc khuyết điểm sau: Ăn cắp hoặc ăn
cướp trong và ngoài nhà trường, vô lễ với thầy cô…
V.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM
21


Sáng kiến kinh nghiệm
Qua quá trình làm công tác chủ nhiệm, với những thành quả đã gặt hái được,
bản thân tôi rút ra được bài học kinh nghiệm sau:
- Phải thương yêu, gần gũi, quan tâm lo lắng các em như những đứa con yêu q
của mình như học sinh đã nói “Cô như mẹ Âu cơ có hàng ngàn người con”.
Thiết nghó, nếu con của mình đến trường mà không chòu học, không có đạo
đức thì hậu quả thật đáng sợ, tương lai các em đi về đâu? Bởi có đi học, mở
mang tri thức thì dù ít hay nhiều chúng ta cũng góp phần xây dựng xã hội phồn
vinh. Vì thế hãy thể hiện hết khả năng và tinh thần trách nhiệm của mình để
việc giáo dục này đạt kết quả cao hơn.
- Một yếu tố không thể thiếu là: Tôi luôn trau dồi, tìm kiếm, trao đổi kinh
nghiệm với các bạn đồng nghiệp, xây dựng nên phương pháp giáo dục thích
hợp, kòp thời uốn nắn, sửa chữa những sai lầm của các em, giúp các em nhận
ra lỗi và có hướng khắc phục. Bên cạnh đó phát huy những tài năng sẵn có vốn
“Cây nhà, lá vườn” của các em học sinh, nâng cao ý thức tự giác, tự quản.
- Nghiêm túc – liên tục thực hiện đúng qui đònh các kế hoạch đã đề ra; nghò
quyết của lớp. Tránh tình trạng “Đầu voi, đuôi chuột”. Sẽ phản tác dụng nếu
giáo viên chủ nhiệm không thực hiện đúng yêu cầu này. Đây cũng là một yếu
tố giúp giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt công tác “dạy người” trong nhà
trường.
- Bản thân giáo viên chủ nhiệm phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Muốn vậy, người thầy phải gương mẫu chấp hành tốt mọi điều mình đã đề ra.
Vì vốn các em thích học theo người lớn, thích bắt chước nên trong tư duy các
em cũng có những suy luận nhất đònh. Các em sẽ phân vâng, nghi ngờ khi
người thầy nói lý thuyết suông mà không thực hành.
Ví du: Thầy nói “Phải tôn trọng kỷ luật” như: Đi học đúng giờ, ăn mặc đúng qui

đònh…. Nhưng các em chứng kiến thầy luôn đi trễ, nghỉ không lí do hoặc chạy xe
22


Sáng kiến kinh nghiệm
quá tốc độ qui đònh hoặc nói năn thô lỗ thiếu tế nhò… Những điều trên khiến tư
cách phẩm chất của người thầy bò ảnh hưởng rất lớn, mất uy tín trong việc hình
thành “nhân cách” cho học sinh.
- Thường xuyên giáo dục tư tưởng cho các em, biết yêu thương, đoàn kết, tương
thân tương ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Mạnh dạn phê và tự phê để thấy rõ
khuyết điểm hay khó khăn cần vượt qua thử thách để làm chủ bản thân. Luôn
hướng tới cuộc sống “Khỏe – đẹp, có ích cho gia đình và xã hội” đạt tới đỉnh
“Chân – thiện – mỹ”.
- Phải bao dung, tha thứ cho những học sinh mắc sai lầm, động viên, khuyên
bảo, đặc biệt quan tâm giúp đỡ các em cả vật chất lẫn tinh thần bởi “Nhân vô
thập toàn”. Từ đó cảm hóa các em trở thành người tốt.
KẾT QUẢ
Học kì I vừa qua lớp 8A4 đạt chỉ tiêu về hai mặt giáo dục như sau:
- Học lực: Giỏi: 3 (3 nữ).
Khá: 15 (11 nữ).
Trung bình: 16 (6 nữ).
Yếu: 5 ( 0 nữ).
Kém: Không có.
- Hạnh kiểm: Tốt: 33 (20 nữ).
Khá: 6 (0 nữ).
Trung bình, yếu: Không có học sinh nào.
VI.

KẾT LUẬN

Là học sinh trung học cơ sở, các em được tu dưỡng đạo đức tốt để có cách lựa
chọn cho tương lai của mình đúng đắn và phù hợp. Bởi vậy, giáo viên cần hướng
cho các em xác đònh thái độ đúng đắn trong học tập, có hoài bảo trở thành nhân
tài trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, luôn thực hiện tốt năm
23


Sáng kiến kinh nghiệm
đều Bác Hồ dạy, có quyết tâm là con ngoan, trò giỏi xứng đang là Đội viên tốt,
Đoàn viên ưu tú, là cháu ngoan Bác Hồ, là công dân tốt sau này. Song để làm tốt
công tác chủ nhiệm tôi nhận thấy một số mặt mạnh đã thể hiện và vẫn còn một
số hạn chế như sau:
1. Mặt mạnh
- Giáo viên chủ nhiệm phát huy được vai trò cố vấn cho học sinh, phát huy được
khả năng sáng tạo của học sinh.
- Chỉ đạo trong việc kết hợp với Ban cán sự lớp.
- Chọn được lực lượng Ban cán sự điều hành có năng lực, nhiệt tình trong hoạt
động.
- Hoàn thành và thực hiện đầy đủ qui chế, hồ sơ sổ sách do Ban giám hiệu qui
đònh.
- Có tư cách, uy tín, tác phong sinh hoạt đối với học sinh.
- Xây dựng được mối quan hệ tốt giữa giáo viên và học sinh, giữa gia đình và
nhà trường.
2. Mặt hạn chế
- Đôi khi con giao khoán cho Ban cán sự (Ban tổ chức) tự sơ (tổng) kết trong các
tiết thứ 5 ngày thứ 6.
- Vẫn còn vài học sinh học yếu trong học kì I. Trong học kì II tôi cố gắng theo
dõi các em này thêm để đưa kết quả học tập đạt yêu cầu.
Trên đây là những điều tôi đã làm và mong muốn sẽ tốt hơn trong các năm
học tới. Trong khi trình bày sẽ không khỏi những thiếu sót, rất mong các bạn đồng

nghiệp, Ban giám hiệu và các cấp quản lý góp ý chân thành để có những kinh
nghiệm hoàn chỉnh hơn, góp thêm vào kho tàng giáo dục những kinh nghiệm q
báu.

24


Sáng kiến kinh nghiệm
Đông Hòa, ngày 18 tháng 03 năm 2006
Người viết

Trần Ngọc Kim Chi

Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA BAN GIÁM HIỆU
TRƯỜNG THCS ĐÔNG HÒA

.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................

25