ĐỀ CƯƠNG ôn tập môn NGUYÊN lí kế TOÁN.

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGUYÊN LÍ KẾ TOÁN.
Câu 1
Đơn vị kế toán
• k/n: là thực thể k.tế có TS riêng,chịu trách nhiệm sd,ks TS đó và phải
lập các báo cáo kế toán.
• Chú ý: + là 1 thực thể k.tế độc lập, tách biệt vs các đơn vị kt khác.
• 1 sự kiện KTTC có thể lq tới nhiều đơn vị kt nhưng kt phải đứng ở góc
độ của đv mình để phân tích ghi chép. Vd: Dn A mua hàng của Ct B vs
giá 300 tr,đã trả bằng tm,A ghi TM giảm 300,hàng hóa tăng 300;B ghi
TM tăng 300,TP giảm 300
+ là 1 chủ thể kt độc lập,tách biệt vs CSH và NLĐ của đv
•

Kt chỉ ghi chép SKKTTC tác động đến đv mình,ko ghi chép các sk
riêng của cá nhân CSH/NLĐ. Gđ ctA bán nhà mình thu 1 tỉ,KT ct A ko
ghi nhận.
• Hệ quả: + sự khác biệt giữa các ĐVKT trong việc ghi nhận,xử lí TTKT
cho những sự kiện có cùng bản chất ,hoàn cảnh tương tự.vd…….
+ nảy sinh gt đv hoạt động liên tục(đv vẫn tiếp tục hđ trong tương lai gần.)
•

TS p/a theo giá gốc,ko hđ thì p/a giá thị trường.vd….
• Thước đo tiền tệ
• Nd : +là chủ yếu và bắt buộc
+ chỉ ghi nhận ,p/a đtg có k/ng tiền tệ hóa
•

+ dùng đồng tiền của mỗi quốc gia để ghi nhận.
Hệ quả : + bỏ sót tt phi tiền tệ
+ khó khăn khi so sánh giữa các qgia.
•

+ phát sinh các loại giá khác nhau.
+ giả thiết đvtt ổn định => độ tin cậy giảm.


•
•
•

Kỳ KT
k/n:khoảng tg xác định mà các đv phải lập BCKT
Hệ quả: nguyên tắc KTDT,n.tắc phù hợp,bút toán điều chỉnh.

Câu 2
•

•

Tính hữu ích(kịp thời,có giá trị,đầy đủ và dễ hiểu,so sánh được,hiệu
quả)
Tính tin cậy(khách quan và trung thực,trung lập,thẩm định được,thận
trọng)

Câu 3
Nguyên tắc sd tính giá
1. Nguyên tắc giá gốc
• Nd: ghi nhận các đối tượng KT theo giá vốn ban đầu hình thành và ko
cần điều chỉnh theo sự thay đổi của giá thị trường trong suốt tg tồn tại
của đtg KT đó ở đv.
• Cơ sở : tính tin cậy

2. Nguyên tắc giá thị trường
• Nd : ghi nhận sự thay đổi của đtg KT theo giá thị trường.
• Cơ sở: tính hữu ích.
3. Nguyên tắc giá thấp hơn giữa giá tt và giá gốc
• Nd : cho phép KT chọn giá thấp nhất giữa GTT và GG để p/a đtg KT.
• Cơ sở :tính thận trọng
• Vd minh họa: Ngày 1/1/2013 CT A mua 1 gian hàng trị giá 300 tr.
Ngày 1/3/2013 giá TS này tăng lên 350 tr.
•

Ngày 1/3/2013 KT Công ty A sẽ ghi nhận
Theo NTGG: TS 300tr.
Theo NTGTT: TS 350tr.
Theo NTGTHGGTTVGG:TS 300tr.


•

1.
•

2.
•

•

Nhóm nguyên tắc dùng ghi nhận TN,CF
Nguyên tắc kế toán tiền
Nd : TN,CF được ghi nhận khi đơn vị KT thu được tiền/chi ra tiền đvs
các giao dịch lien quan tới TN,CF.

Nguyên tắc kế toán dồn tích
Nd : TN,CF được ghi nhận khi phát sinh và đủ đk ghi nhận là TN/CF
chứ ko căn cứ vào việc đv kế toán đã thu được tiền hay chưa.
Sự khác nhau trong ghi nhận TN,CF,KQ:
Kế toán dồn tích

Kế toán tiền

Ghi nhận TN

Khi phát sinh

Khi thu tiền

Ghi nhận CF

Khi xảy ra

Khi chi tiền

Ghi nhận KQ

=TN – CF

= Tiền vào(nguồn gốc từ TN) – Tiền
ra(nguồn gốc từ CF)

Vd minh họa: Ngày 24/12/2012 DN A bán hàng vs giá 300tr,khách
hàng trả ngay bằng tiền mặt 200tr,100tr còn lại KH sẽ thanh toán vào
04/01/2013.

KTT ghi nhận:
24/12/2013: TN 200tr
•

04/01/2013: TN 100tr
KTDT ghi nhận:

24/12/2012:TN 500tr
04/01/2013:TN 0 tr.

3.
•

Nguyên tắc phù hợp
Nd: TN và CF phải được ghi nhận tương ứng vs nhau trong cùng kì
KT.


Ghi nhận 1 khoản thu nhập thì phải ghi nhận 1 khoản chi phí lien quan
tương ứng tạo ra thu nhập trong kì
• Chi phí ghi nhận tương ứng vs thu nhập có thể gồm:CF đc chi ngay
trong kì,CF đã chi ở kì trước,CF sẽ chi ở tương lai no liên quan tạo ra
thu nhập của kì đó.
• Cơ sở hình thành : tính hữu ích, có giá trị của TTKT
• Hệ quả:
– việc ghi nhận TN,CF phù hợp vs KTDT
•

tuân thủ NTKT này đảm bảo cho việc xđ KQ của kì kế toán đáng tin
cậy.

• KT phải sd các bút toán điều chỉnh vào cuối kì để TN và CF phù hợp.
• Vd minh họa : Ngày 4/5/2013 công ty A mua 1 TSCĐHH trị giá
500tr,dự kiến tg sd là 5 năm. Theo NTKTPH ghi nhận
Phân bổ TSCĐ(Trích KHTSCĐ) năm 2013 CF =500/5=100tr.
•

Nguyên tắc doanh thu chưa thực hiện(bỏ)
5. Nguyên tắc trọng yếu
• Nd : cho phép kế toán bỏ qua những sự kiện có a/h ko quan trọng đến
KQ.
• Chú ý:
• “Bỏ qua” ko có nghĩa là ko ghi chép mà là có thể ko cần tuân thủ theo
đúng bản chất k.tế.
• Đôi khi có sự mâu thuẫn vs NT phù hợp
• Thông tin đc coi là quan trong nếu khi thiếu tt/tt ko chính xác sẽ a/h
đáng kể tới việc ra quyết định của người sd.
• Vd minh họa :
Năm 2012, DN A mua bàn(Công cụ dụng cụ) 30tr. tg sd 5 năm. Theo NTKT
Trọng yếu ghi nhận Năm 2012 CF 30tr.
4.

(ko tuân thủ NTPH và NTKTDT,áp dụng NTKTT)
•

1.

Nhóm NT làm cơ sở định tính cho TTKT
Nguyên tắc khách quan

Nd :
• TTKT phải đk thu nhận,xử lí, cung cấp dựa trên cơ sở các bằng chứng
tin cậy ,khách quan và có thể kiểm tra đk.
• Các SK KT-TC phải đk ghi nhận theo đúng bản chất KT.
• Mục đích nhằm đảm bảo tính tin cậy của TTKT.
• Hệ quả sd
• Coi trọng bản chất kinh tế hơn hình thức pháp lí
• Giá gốc đc sd để p/a TS của đv.
• Ví dụ minh họa ( lấy 2 vd 1 ghi nhận,1 ko)
2. Nguyên tắc thận trọng
• Nd
Đòi hỏi phải có sự cân nhắc thận trọng trong ghi nhận tăng,giảm VCSH. Cụ
thể :
•

TN chỉ đc ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn
• CP phải đc ghi nhận ngay khi có bằng chung về khả năng phát sinh.
Yêu cầu ghi nhận các đtg KT
•

TS và TN ko đc đánh giá cao hơn giá trị thực tế
• NPT và CF ko đc đánh giá thấp hơn giá trị
Mục đích nhằm đảm bảo tính tin cậy của TTKT.
•

Hq
Trong trường hợp đứng trước nhiều khả năng lựa chọn thì thận trọng là cơ sở
cuối cùng để KT dựa vào đó để ghi chép.
•

Nảy sinh việc sd nguyên tắc giá thấp hơn giữa GTT và GG.
Với những TS có xu hướng mất giá,giảm giá/ko bán đc thì phải lập dự phòng
tính ngay vào chi phí của kì.
Vd minh họa
Tại DN thương mại A ngày 31/12 /2012 có tình hình sau:
•


Tồn kho hàng hóa 1: SL 100 tấn
Đơn giá thực tế tồn kho 10 triệu đồng/tấn
Giá thị trường hàng hóa 1tại ngày 31/12/2012 là 9.5 triệu đồng /tấn
Theo nguyên tắc thận trọng thì ghi nhận
TS(HH)=9.5*100=950 triệu
CP= 10*100-9.5*100=50 triệu
Nguyên tắc nhất quán
• Việc áp dụng các nguyên tắc kế toán, các phương pháp đo lường, ghi
nhận các sự kiện cùng bản chất trong hoàn cảnh tương tự trong cùng
một kì và giữa các kì phải nhất quán.
• Mục đích nhằm đảm bảo yêu cầu thông tin kế toán có thể so sánh
được.
• Trong trường hợp có sự thay đổi đơn vị kế toán cần phải công bố công
khai toàn bộ lí do thay đổi và những ảnh hưởng của nó.
• Vd minh họa
Công ty A ngày 16/3/2012 có NVKT sau
3.

Mua TS(HH) 300tr trả bằng TM 200, phần còn lại sẽ thanh toán vào tháng 5.
Biết kì kế toán tháng 3 năm 2012 công ty A thực hiện theo KTT nhưng sang kì
kế toán tháng 4 năm 2012 chuyển sang KTDT. Ad nguyên tắc nhất quán ghi
nhận cho phù hợp.

Tháng 3 ghi nhận CP tăng 200
TS(HH)tăng 300
Tháng 4 thực hiện hồi tố ghi nhận NPT tăng 100


CP 200
TS 300
Chương 2
Câu 1
Tài sản
Điều kiện ghi nhận TS
• Có khả năng tiền tệ hóa 1 cách đáng tin cậy(do tính tin cậy và thước đo
tiền tệ)
• Hình thành từ kết quả giao dịch/sự kiện trong quá khứ(do thông tin
trên BCTC phải là thông tin quá khứ)
• Đơn vị kế toán kiểm soát được(gồm quyền về thu lợi ích,gánh rủi ro và
quyền hạn chế sự tiếp cận của đối tượng khác; do tính khách quan và
thận trọng của TTKT)
• Mang lại lợi ích tương đối chắc chắn cho đơn vị trong tương lai (do
tính thận trọng và k/n kì kế toán)
• Ví dụ minh họa
• Vd về tài sản : nhãn hiệu hàng hóa hình thành do đv đi mua(đv mua có
hóa đơn chứng từ rõ ràng nên tiền tệ hóa 1 cách đáng tin cậy,giao dịch
đã xảy ra trong quá khứ,đv hoàn toàn ks đc,mang lại lợi ích chắc chắn
trong tg lai)
• Bí quyết công nghệ còn được giữ bí mật là TS(giải thích đáp ứng
4đk….);bị lộ ko còn là TS do ĐK 3.
2. Phân loại (xem bảng)
Nợ phải trả
1.

1.
•

2.

K/n
Là nghĩa vụ hiện tại của đơn vị kế toán phát sinh từ các nghiệp vụ
KTTC đã xảy ra mã đv có nghĩa vụ phải thanh toán bằng các nguồn
lực của mình.
Điều kiện ghi nhận


Khả năng tiền tệ hóa 1 cách đáng tin cậy (do tính tin cậy và thước đo
tiền tệ)
• Là kq hình thành từ các nghiệp vụ kinh tế trong quá khứ (do thông tin
trên BCTC phải là thông tin quá khứ)
• Đv phải thanh toán nghĩa vụ đó trong tương lai bằng các nguồn lực của
mình 1 các tương đối chắc chắn( thông qua : tiền,TS,cung cấp dịch
vụ,thay thế NV này bằng NV khác,chuyển đổi thành VCSH….)
• Ví dụ minh họa
Tại công ty A trong tháng 12/2012 có sự kiện sau,SK nào đc ghi nhận là NPT(kế
toán dồn tích,hạch toán theo tháng)
•

Nợ dự kiến phải trả từ hợp đồng cam kết mua hàng trong tháng 6/2013
là 550tr.
• Ko ghi nhận do vi phạm ĐK 2
• Khách hàng đặt trước tiền mua hàng trong tháng 1/2013 là 50tr.
• Ghi nhận NPT 50tr. (giải thích đáp ứng đủ 3đk)

• Đặt trước tiền mua ô tô cho người sản xuất là 200tr.
• Ko do ĐK 3
3. Phân loại (xem bảng)
Vốn chủ sở hữu
•

k/n : phần còn lại của tổng TS sau khi đã loại trừ NPT.
2. Đặc điểm
• Là nguồn vốn thuộc quyền sở hữu của đơn vị
• Là nguồn vốn chủ sở hữu được hình thành từ:
+ sự đóng góp của các chủ sở hữu
1.

+ bổ sung từ lợi nhuận để lại
+ cơ cấu lại nợ
Ví dụ minh họa 1
Phát hành CP lần 1 trên thị trường CKSC
1.


mệnh giá:10k/CP ; số lượng: 1 triệu CP; giá bán: 15k/CP
•

Thu được 15 tỉ đồng VCSH trong đó: NVKD 10 tỉ
Thặng dư vốn cổ phần
5 tỉ

Ví dụ minh họa 2
Tháng 12/2012 Công ty cổ phần A phát hành CP tổng trị giá 2 tỉ,ngân hàng Z
đăng kí mua toàn bộ nhưng đến ngày 21/12/2012 mới thanh toán 1.5 tỉ,số còn

lại cam kết sẽ mua và thanh toán trong quý 1/2013.
1.

KT CT A ghi nhận VCSH tăng 1.5 tỉ
• Ko ghi nhận 0.5 tỉ còn lại là VCSH
3. Phân biệt vốn chủ sở hữu với nợ phải trả
• về cơ sở hình thành nguồn vốn
• VCSH do các chủ sở hữu đóng góp, bổ sung…
• NPT do chiếm dụng của các đơn vị khác, các tổ chức khác, các cá
nhân khác.
• tính pháp lí
• VCSH thuộc quyền sở hữu của đơn vị kế toán, đơn vị có quyền sử
dụng lâu dài trong suốt thời gian hoạt động của mình.
• NPT không thuộc quyền sở hữu của đơn vị kế toán, đơn vị chỉ có
quyền sử dụng tạm thời sau một thời gian nhất định phải hoàn trả.
• Quyền của chủ nguồn vốn NPT< VCSH
• Rủi ro NPT < VCSH
• NPT: Chủ nợ không có quyền tham gia quản lí, điều hành đơn vị
nhưng khi đơn vị giải thể hoặc phá sản thì được ưu tiên thanh toán
trước.
• VCS : Chủ sở hữu có quyền tham gia quản lí nhưng khi đơn vị giải thể
hoặc phá sản thì sẽ được thanh toán sau khi đơn vị trả hết các khoản nợ
phải trả.
4. Phân loại (xem bảng)
Thu nhập
•

1.

Khái niệm

Là tổng giá trị lợi ích kinh tế đơn vị kế toán thu được trong kì từ các hoạt động
thông thường và các hoạt động khác của đơn vị kế toán, góp phần làm tăng gián
tiếp VCSH.
Điều kiện ghi nhận
• Có khả năng tiền tệ hóa một cách đáng tin cậy
• Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong kì, làm tăng VCSH một cách
gián tiếp trên cơ sở tăng tài sản hoặc giảm bớt NPT
• Nếu áp dụng nguyên tắc KTT : đơn vị đã thu được tiền từ giao dịch tạo
ra thu nhập
Nếu áp dụng nguyên tắc KTDT: đơn vị đã hoàn thành nghĩa vụ đối với giao
dịch tạo ra thu nhập. Cụ thể
2.

Sản phẩm hàng hóa dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng
• Khách hàng chấp nhận thanh toán
• Ví dụ minh họa 1
Bán hàng với tổng giá bán 500tr,hàng đã được chuyển giao cho khách
hàng,khách hàng trả bằng tiền mặt
•

Ghi nhận thu nhập 500tr
• Ví dụ minh họa 2
Đơn vị phát hành CP đã thu bằng TGNH 300tr
•

Ko ghi nhận là TN do vi phạm ĐK2
• Ví dụ minh họa 3
Nhận được thông báo tiền lãi cho vay đến kì được nhận nhưng chưa thu tiền

•

KTT: Ko ghi nhận
• KTDT: ghi nhận là TN
• Ví dụ minh họa 4
Tại đv A tháng 12/2012 nhận được tiền cho thuê vp ứng trước 6 tháng đầu năm
2013 bằng tiền mặt.
•

•

KTT: ghi nhận


•

3.

KTDT: ko ghi nhận do vi phạm ĐK 2+3
Các loại thu nhập( xem bảng)

Chi phí
Khái niệm
Là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kì, góp phần gián tiếp
làm giảm VCSH
1.

Điều kiện ghi nhận
• Có khả năng tiền tệ hóa một cách đáng tin cậy
• Có sự giảm bớt lợi ích kinh tế trong kì, làm giảm VCSH một cách gián

tiếp trên cơ sở làm giảm TS hoặc tăng NPT
• Nếu áp dụng nguyên tắc KTT: đơn vị đã chi tiền với giao dịch phát
sinh CP
Nếu áp dụng nguyên tắc KTDT: chi phí ghi nhận phải phù hợp với thu nhập tạo
ra trong kì.
2.

Ví dụ minh họa
Tại đv A ad kì KT theo tháng, tháng 1/2013 có các sự kiện sau:
•

•
•
•

•

SK 1: Xuất tiền mặt trả lương cho nvbh của tháng 12/2012 là 30tr
SK 2: Chuyển tiền gửi ngân hàng trả tiền thuê cửa hàng tháng 1/2013
SK 1 theo KTDT ko ghi nhận CP do vi phạm ĐK 3
KTT ghi nhận
SK 2 ghi nhận CP

Kết quả
Phương pháp so sánh VCSH cuối kì và VCSH đầu kì
KQ = Vck – Vđk – Vt +Vg
1.

Lưu ý:
Vck = TSck – NPTck

Vt: VCSH tăng không do kết quả hoạt động(góp vốn)
Vg: VCSH giảm không do kết quả hoạt động (rút vốn, chia lợi nhuận cho
CSH…)
Phương pháp so sánh thu nhập và chi phí
KQ = TN – CP
2.

(chú ý kết quả xác định dựa vào nguyên tắc ghi nhận thu nhập và chi phí)
Ví dụ minh họa
Bán hàng hóa GV: 300 tr
•

GB: 500 tr
Khách hàng trả ngay bằng tiền mặt.
TM tăng 500 tr

HH

giảm 300tr

TN tăng 500 tr

CP(GVHB) tăng 300 tr

(chú ý : phải có điều kiện kế toán dồn tích, tài sản tính theo giá gốc)
Ví dụ so sánh 2 phương pháp
Bán hàng hóa GV: 300 tr
3.

GB: 500 tr
Khách hàng trả ngay bằng tiền mặt .Biết đơn vị áp dụng KTDT,nguyên tắc giá
gốc. Xác định KQ theo 2 pp.
KQ=TN-CP=500-300=200
• KQ = Vck – Vđk – Vt +Vg =(500-300)-0+0=200
Nghiệp vụ kinh tế tài chính
•


Khái niệm
Nghiệp vụ kinh tế tài chính là các sự kiện xảy ra có ảnh hưởng làm biến động
các đối tượng kế toán của đơn vị
1.

2.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

3.
•

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Điều kiện ghi nhận
Đã xảy ra và ảnh hưởng đến TS, NPT, VCSH của đơn vị kế toán
Lượng hóa bằng tiền một cách đáng tin cậy
Ví dụ minh họa cho 8 loại NVKT(lấy cụ thể cho 8 th sau)
TS tăng,TS giảm
TS tăng,NV tăng
TS giảm,NV giảm
NV giảm,NV tăng
TS tăng, phát sinh TN
TSgiảm, phát sinh CP
NPTgiảm, phát sinh TN(chiết khấu thanh toán)
NPT tăng, phát sinh CP
Các loại nghiệp vụ kế toán
NVKT liên quan đến TS:

NVKT làm TS này tăng, TS kia giảm
NVKT làm TS giảm đồng thời làm NPT giảm
NVKT làm TS tăng đồng thời làm NPT tăng
NVKT làm VCSH tăng, TS tăng
NVKT làm VCSH giảm, TS giảm
NVKT làm TS tăng, phát sinh TN
NVKT làm ts giảm, phát sinh CP
NVKT liên quan tới NPT
NVKT làm tăng NPT, tăng TS
NVKT làm giảm NPT, giảm TS
NVKT làm tăng NPT, giảm VCSH
NVKT làm giảm NPT, tăng VCSH
NVKT làm giảm NPT, phát sinh TN( chiết khấu thanh toán)
NVKT làm tăng NPT, phát sinh CP
NVKT làm tăng NPT này giảm NPT khác


NVKT liên quan tới VCSH
• NVKT làm tăng VCSH, giảm NPT
• NVKT làm tăng VCSH, tăng TS
• NVKT làm giảm VCSH, tăng VCSH
• NVKT làm giảm VCSH, giảm TS
• NVKT làm giảm VCSH, tăng NPT
• NVKT liên quan tới TN
• NVKT làm tăng TS, phát sinh TN
• NVKT làm giảm NPT, phát sinh TN
• NVKT liên quan tới CP
• NVKT làm giảm TS, phát sinh CP
• NVKT làm tăng NPT, phát sinh CP
Tính cân đối kế toán ( đọc hiểu)

•